Piątek 26 Kwietnia 2024r. - 117 dz. roku,  Imieniny: Marii, Marzeny, Ryszarda

| Strona główna | | Mapa serwisu 

dodano: 19.06.15 - 22:15     Czytano: [2984]

Dział: Kresy w życiu Polski i narodu polskiego

Litwa: grzesznicy w sutannach

PoniĹźszy artykuł jest bardzo przykry dla LitwinĂłw, ale takĹźe dla Kościoła katolickiego, szczegĂłlnie litewskiego. Nie wszystko da się wytłumaczyć prawem narodu litewskiego do samostanowienia i pielęgnowania języka litewskiego. Tak, „To jest bardzo bolesne, ale na to Ĺźeby atmosferę oczyścić, trzeba stać na gruncie prawdy, choćby przykrej, i na przyszłość zająć jasne stanowisko wobec tych faktĂłw... Tylko prawda wyzwala – rĂłwnieĹź od urazĂłw nienawiści” – czytamy w numerze 6/369 paryskiej „Kultury”, ktĂłra wĂłwczas tak pisała, zajmując się pozytywnym stosunkiem i współpracą ukraińskiej Cerkwi unickiej (grekokatolickiej) z hitlerowskimi Niemcami. A my, katolicy, powinniśmy wiedzieć, Ĺźe Pan BĂłg, będący stróşem i gwarantem pełnej prawdy, na pewno nie tolerował by zamiatanie przez nas naszych brudĂłw pod dywan. Na sądzie ostatecznym BĂłg oceni wszystko to co Ĺźeśmy zrobili – oceni takĹźe litewskie burdy w kościołach – świątyniach Boga i prześladowanie PolakĂłw. Sami wĂłwczas zobaczymy jak wielka liczba księży litewskich została skazana na wieczne potępienie. Bowiem najwaĹźniejszym przykazaniem w chrześcijaństwie nie jest bycie dobrym nacjonalistą litewskim, ukraińskim, niemieckim czy polskim ale miłowanie Boga i drugiego człowieka – kaĹźdego człowieka. I to nawet wroga!!! Polacy nie byli wrogami LitwinĂłw. To Litwini zrobili z PolakĂłw swoich rzekomych wrogĂłw i byli gotowi zawrzeć pakt nawet z samym diabłem, aby niszczyć Polskę, PolakĂłw i wszystko co jest polskie, szczegĂłlnie na Litwie i WileńszczyĹşnie. To jest litewska droga donikąd. Starczy popatrzeć na mapę polityczną Europy, aby się zorientować jak Litwa jest uzaleĹźniona od Polski, chociaĹźby pod względem transportu. Wystarczy, aby Polska poszła w ślady przedwojennej Litwy i zamknęła granicę polsko-litewską na cztery spusty, a Litwini sami przekonają się ile to ich kosztuje. Harmonijna przyszłość obopĂłlna polsko-litewska zaleĹźy od uznania i potępienia przez Litwę własnego zła (Polska nie czyni nic złego wobec Litwy i LitwinĂłw, przeciwnie Polska wiele Litwie pomaga!!!; to Litwa bruĹşdzi Polsce i prześladuje PolakĂłw w Wilnie i na WileńszczyĹşnie) i w szukaniu nowych rozwiązań opartych na wzajemnym szacunku i uznaniu praw kaĹźdej ze stron i PolakĂłw na Litwie do wolności, suwerenności i sprawiedliwości, jak to tylko w stosunkach międzyludzkich jest moĹźliwe.

.....

Jest takie stare polskie powiedzenie: diabeł w ludzkim ciele.

W Europie wiek XIX był okresem narodzin zwyrodniałego patriotyzmu nazywanego nacjonalizmem. W 1795 roku utworzona z Korony i Litwy i jednocześnie wieloetniczna Rzeczpospolita Polska upadła pod ciosami trzech zaborcĂłw – Austrii, Rosji i Prus (Niemiec). Ziemie litewsko-Ĺźmudzkie dostały się pod panowanie Rosji. Do prawie stu lat po rozbiorach utrzymywała się unia polsko-litewska między narodami polskim i litewsko-Ĺźmudzkim. Prawie do końca XIX w. wszyscy Litwini byli Polakami – i za nich się uwaĹźali. Nie pozostawił co do tego Ĺźadnych wątpliwości Adam Mickiewicz pisząc zgodnie z prawdą w „Księgach narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego”: „Litwin i Mazur bracia są; czyĹź kłócą się bracia o to, iĹź jednemu na imię Władysław, drugiemu Witowt? Nazwisko ich jedno jest, nazwisko PolakĂłw” (rozdz. XII).

Rosjanie, jak wszyscy okupanci obcych ziem o charakterze wieloetnicznym, aby móc na nich rządzić, zaczęli stosować znaną już od czasów rzymskich praktyczną zasadę rządzenia znaną jako divide et impera czyli dziel i rządź, polegająca na wzniecaniu wewnętrznych konfliktów na podbitych terenach i występowaniu jako rozjemca zwaśnionych stron.

Po upadku polskiego Powstania Styczniowego 1863-64, które masowo poparli chłopi litewsko-żmudzcy, Rosja brutalnie i w każdej dziedzinie życia przystąpiła do walki z polskością na Litwie i do zwaśnienia Litwinów z Polakami, wykorzystując do tego celu m.in. różnice klasowe i językowe. Postanowiono rozbudzić u Litwinów uczucia obcości, separatyzmu i nienawiści wobec Polski i Polaków na Litwie i Żmudzi. Jednocześnie od tego czasu, od czasów generał-gubernatora wileńskiego (litewskiego) Michała Murawjewa kładziono nacisk na rusyfikację bezwolnych i zacofanych (analfabetów) Litwinów, jeśli nie narodową to mentalno-kulturalną. Aby osiągnąć ten cel uwłaszczono chłopów czyli zwolniono ich z poddaństwa u polskich panów, a aby w ich rusyfikacji nie przeszkadzało im wówczas prawie całkowicie polskie duchowieństwo katolickie w 1864 roku wprowadzono w życie reformę szkolną, która tworzyła szkoły ludowe i gimnazja z rosyjskim językiem wykładowym i w 1865 roku wprowadzono na Litwie zakaz druków litewskich w alfabecie łacińskim, który obowiązywał do 1904 roku. W szczególnie zdominowanym przez synów Litwinów uwolnionych z poddaństwa gimnazjum w Mariampolu i seminarium nauczycielskim w pobliskich Wejwerach Rosjanie zadbali o to, aby Litwini wychodzili z nich jako wrogowie Polski, Polaków i wszystkiego co polskie. Do tego celu używano w nich specjalnie opracowanych przez Dmitrija Iwanowicza Iłowajskiego podręczników, które fałszowały historię Polski i szkalowały Polaków. Jednocześnie, aby zjednać sobie Litwinów i uczniów litewskich, w gimnazjum mariampolskim, jako jedynym na Litwie (!), wykładany był także język litewski, a władze rosyjskie oferowały im dalsze bezpłatne studia - od 1874 roku na uniwersytecie moskiewskim, a później na innych uniwersytetach rosyjskich.

Prawie do końca XIX w. duchowieństwo katolickie na Litwie składało się głównie z PolakĂłw z rodzin szlacheckich i mieszczańskich, a językiem wykładowym w seminariach duchownych w Kownie i Sejnach był język polski (język litewski był wĂłwczas za prymitywny aby moĹźna było wykładać w nim nauki teologiczne, z tym Ĺźe od końca XIX w. wykładowcami byli w nich z reguły księża litewscy). ToteĹź władze carskie postanowiły zdepolonizować Kościół na Litwie. Ułatwiły im w realizacji tego zamiaru duĹźe powołania kapłańskie wśrĂłd litewskich absolwentĂłw szkół w Mariampolu i Wejwerach, wychowanych tam we wrogości do Polski i PolakĂłw. Nie był to jednak głos Boga – chęć słuĹźenia Bogu i Kościołowi oraz wszystkim katolikom na Litwie. Do seminariĂłw pchała kandydatĂłw do kapłaństwa bieda panująca w ich rodzinach, a nie głos BoĹźy. Historyk polski Piotr Łossowski pisze, Ĺźe litewscy uczniowie gimnazjĂłw „przewaĹźnie przeznaczani byli przez rodzicĂłw do stanu duchownego”, a w Ĺźyciorysie ks. Maironisa, zamieszczonym w Wikipedii, czytamy, Ĺźe po ukończeniu kowieńskiego gimnazjum podjął studia literaturoznawcze na Uniwersytecie w Kijowie, ktĂłre przerwał po roku, gdyĹź za namową rodzicĂłw wstąpił do kowieńskiego seminarium duchownego; do połowy XIX w. zdecydowana większość kandydatĂłw do seminarium duchownego w Kownie i Sejnach pochodziła z rodzin szlacheckich czyli polskich; w 2. połowie XIX wieku nastąpił duĹźy napływ kandydatĂłw z biednych litewskich rodzin chłopskich i wĂłwczas właśnie powstało powiedzenie, Ĺźe „Kto ma księdza w rodzie tego bieda nie dobodzie”. Przed I wojną światową kaĹźdego roku kilka milionĂłw ludzi umierało z głodu prawie w całej Europie (Siergiej Witte, premier Rosji w latach 1905-06, w swoich pamiętnikach pisze, Ĺźe wĂłwczas w Rosji umierało tylko z głodu kaĹźdego roku ok. 1 milion ludzi); tymczasem Ĺźadne przekazy historyczne nie mĂłwią o śmierci z głodu chociaĹźby jednego księdza czy popa i ich rodzin. Poza tym Litwin, ktĂłry został księdzem stawał się „z chłopa krĂłlem”: w Ăłwczesnym świecie proboszcz, szczegĂłlnie proboszcz wiejski (a Litwa była jedną wielką wsią, a Litwini wybitnie chłopskim narodem) był prawdziwym krĂłlem swojej parafii – wiosek do niej należących. Żądza władzy, na ktĂłrą choruje bardzo wiele ludzi (np. politycy) czyli bycie „krĂłlem” chociaĹźby tylko kilku wiosek, było drugim powodem wstępowania LitwinĂłw do seminariĂłw duchownych, bo to wywyĹźszało ich nie tylko w oczach parafian ale całego całkowicie wĂłwczas wiejskiego i prymitywnego społeczeństwa litewskiego. A Ĺźe władza krĂłlewska jest władzą świecką więc księża pochodzenia litewskiego stawali się więcej politykami wiejskimi (potem narodowymi) i partyjnymi niĹź kapłanami. Byli po prostu politykami w sutannach. Gorzej, grzesznikami w sutannach, bo zamiast słuĹźyć Bogu i ludziom słuĹźyli szowinizmowi litewskiemu, siali nienawiść człowieka do człowieka i przyczyniali się do rozlewu krwi. Katolickiej krwi!

Do seminariĂłw w Kownie i Sejnach wstępowali więc młodzi Litwini zazwyczaj żądni bogactw, władzy i sławy. Gorzej, wstępowali do nich takĹźe ateiści, gdyĹź ateizm i ateistyczny socjalizm były wĂłwczas w modzie w całej Europie. Ewidentny brak wiary w Boga u bardzo wielu klerykĂłw litewskich rzucał się w oczy rektorom seminariĂłw i szereg z nich zostało usuniętych z seminariĂłw, jak np. w 1898 roku z seminarium w Sejnach Vincas Mickevicius, ktĂłry następnie związał się z antyreligijnym lewactwem a w 1913 roku z bolszewikami i zmarł w Moskwie jako zajadły komunista. Z kolei Liaudas Adomauskas wytrwał w seminarium duchownym w Kownie do końca i w 1903 roku został wyświęcony na księdza. Polityka i polakoĹźerstwo tak go całkowicie ogarnęły, Ĺźe w 1921 roku nie tylko porzucił stan duchowny, ale takĹźe wstąpił do... Komunistycznej Partii Litwy (!) i rok później wydał antyreligijną książkę „Ĺ ventraščio pa¬slaptys”, a za Litwy sowieckiej był jej ministrem. Powołania kapłańskie w okresie międzywojennym rĂłwnieĹź często nie wypływały z głębokiej wiary, a tylko dla bogactwa i kariery. Najlepszymi tego przykładami, a zarazem najgłośniejszymi wĂłwczas były przypadki znanego poety i pisarza, ks. Vincasa Mykolaitisa, ktĂłry w 1935 roku zrzucił sutannę i ks. Jonasa Ragauskasa, wyświęconego na kapłana w 1935 roku i w latach 1944-48 profesora seminarium duchownego w Kownie. Wierząc w trwałe zwycięstwo komunizmu na Litwie w 1948 roku nie tylko Ĺźe zrzucił sutannę ale takĹźe rozpoczął działalność antyreligijną: z profesora seminarium duchownego zamienił się w zawodowego lektora ateizmu i wydał 7 antyreligijnych książek oraz przetłumaczył z polskiego na litewski antyreligijną książkę Zenona Kosidowskiego „Opowieści biblijne”. To tylko kilka spośrĂłd wielu, wielu przykładĂłw.

Jak pisze w swej pracy „Wojna nie wojna” (Warszawa 1978) historyk polski Henryk Wisner, poza „gnaniem kijem” do seminariĂłw duchownych w Kownie i Sejnach swych synĂłw przez biednych litewskich rodzicĂłw: „Na dalszej litwinizacji Kościoła (na Litwie) zawaĹźyła antypolska polityka władz carskich. W roku 1865 zabroniono ludziom urodzonym w Litwie wstępowanie do seminariĂłw polskich, w 1868 – księżom przybyłym z Polski obejmować stanowisk kościelnych w Litwie. W roku 1874 przed ludĹşmi urodzonymi w Polsce zamknęły się drzwi seminariĂłw litewskich”. Tak więc, zgodnie z wytycznymi carskimi większość klerykĂłw seminarium w Sejnach dla polsko-litewskiej diecezji sejneńskiej stanowili Litwini, chociaĹź w diecezji było 392 tys. PolakĂłw i 280 tys. LitwinĂłw i odpowiednio 81 parafii polskich i 55 litewskich. W latach 1872-93 z litewskoetnicznej części diecezji suwalskiej przyjęto do seminarium 226 osĂłb, natomiast z polskiej części (Suwałki, ŁomĹźa) tylko 115. Stąd w diecezji sejneńskiej na początku XX w. było tylko 78 księży PolakĂłw i 271 księży LitwinĂłw, co podał ks. Biła w artykule pt. „Trzeba nam biskupa Litwina”, ktĂłry ukazał się w wydawanej wĂłwczas gazecie litewskiej „Vilniaus Ĺťinios”. A później, podczas rodzącego się konfliktu polsko-litewskiego, na terenie kościołów w mieszanych polsko-litewskich parafiach, do ktĂłrego tematu jeszcze powrĂłcimy, władze carskie, a takĹźe i rosyjska Cerkiew prawosławna (m.in. czasopisma „Nowoje Wremia” i „Wilenskij Wiestnik”) ten konflikt podsycały przez podtrzymywanie pretensji litewskich; np. domaganie się przez LitwinĂłw aby w nowobudowanym kościele w SuraĹźach koło Niemenczyna podczas naboĹźeństw posługiwano się wyłącznie językiem litewskim, chociaĹź zdecydowana większość parafian była Polakami (H. Wisner). Była to więc takĹźe rosyjsko-cerkiewna walka nie tylko z polskością na Litwie, ale rĂłwnieĹź z samym Kościołem katolickim, ktĂłrej z pomocą szli Litwini – rzekomi katolicy! Nastąpił sojusz „katolickich” księży litewskich z caratem w walce z polskimi katolikami na Litwie. Rzekomy katolik i nawet były kleryk z seminarium duchownego w Sejnach Jan Basanowicz - Jonas Basanavičius po zmuszeniu przez władze rosyjskie w 1907 roku biskupa wileńskiego Edwarda Roppa do opuszczenia diecezji za obronę interesĂłw polskich w jego diecezji, wysłał 2 paĹşdziernika 1907 roku list do rosyjskiego departamentu wyznań obcych, w ktĂłrym napisał: „Z powodu usunięcia ze stanowiska biskupa Roppa przynoszę panu w imieniu licznych LitwinĂłw najszczerszą wdzięczność... Polityka rozsądku i sprawiedliwości powinna zniewolić rząd, twardą ręką dopomĂłc nam zrzucić jarzmo polskie i wyzwolić się od polskiej opieki kościelnej” (H. Wisner; w diecezji wileńskiej Polacy stanowili zdecydowaną większość wiernych!). Oto do czego prowadził ślepy i zwyrodniały nacjonalizm litewski!

Ze swego chłopskiego pochodzenia księża litewscy odziedziczyli jeszcze jedną ujemną cechę charakteru - swe grubiańskie (chamskie) zachowanie, ktĂłre szczegĂłlnie w odniesieniu do PolakĂłw rzucało się w oczy. Ks. Henryk Bolcewicz w wydanej wĂłwczas pracy „Stosunki kościelne na Litwie” nie licujące z nauką Kościoła zachowanie księży litewskich tłumaczył „niskim poziomem kleru”, natomiast Władysław Studnicki nie obwijał tej sprawy w bawełnę pisząc: „duchowieństwo na Litwie przepojone jest zoologicznym nacjonalizmem” (H. Wisner). Czyli nie słuĹźyło Bogu a tylko diabłu!

Władzom carskim udało się nie tylko zerwać unię polsko-litewską, ale takĹźe doprowadzić do tego, Ĺźe Litwini zaczęli pałać właśnie wprost zoologiczną nienawiścią do Polski, PolakĂłw i wszystkiego co polskie. Seminaria w Kownie i Sejnach stały się bowiem prawdziwą kuĹşnią litewskich nacjonalistĂłw. Wypuszczały na Litwę nie kapłanĂłw chrześcijańskich (chrześcijaństwo jest religią miłości; do dwĂłch najwaĹźniejszych przykazań naleĹźy miłować kaĹźdego bliĹşniego), a tylko nacjonalistycznych agitatorĂłw politycznych i polakoĹźercĂłw w sutannach. To nie byli kapłani Chrystusa. To byli świeccy politycy – i to z najgorszej, bo szowinistyczno-nacjonalistycznej branĹźy – ubrani w sutanny, a przede wszystkim bezboĹźnicy. I jako tacy byli prawdziwymi sługami Szatana!

W świetle znanych ogĂłlnie faktĂłw historycznych nie ulega wątpliwości, Ĺźe litewscy księża-politycy jako de facto ateiści stali się głównymi siewcami nacjonalizmu litewskiego i wrogości do PolakĂłw na Litwie i Ĺťmudzi. Potwierdzają ich biogramy np. w „Encyklopedia Lituanica” (Boston 1970-78) jak i fakty, ktĂłre utrwaliła historia. To oni zaczęli szczuć LitwinĂłw na PolakĂłw. Ks. Jonas Mačiulis-Mačiulevičius (1862 – 1932), późniejszy poeta i dramaturg znany pod pseudonimem Maironis, juĹź w 1885 roku napisał wiersz, w ktĂłrym PolakĂłw nazwał „wyrodkami”: Pavojuj motina-tėvynė;/Ateina audra iĹĄ pietų!/Tai lenkas, iĹĄgama tautų czyli: W niebezpieczeństwie ojczyzna-matka/ Burza idzie z południa!/ To Polak, zwyrodniały narĂłd. - Był to pierwszy litewski kapłan katolicki, ktĂłry pluł jadem nienawiści na PolakĂłw!
To głównie księża litewscy, bo mieli największe moĹźliwości ku temu niĹź ktokolwiek inny, gdyĹź sprawowali rząd dusz nad swoimi parafianami, prowadzili bezwzględną, często wręcz brutalną – często połączoną z rozlewem krwi walkę z Polakami i polskością w kościołach na Litwie.
Jak nisko moralnie upadli litewscy duchowni katoliccy jako kapłani pokazuje nam wiele dobrze zarejestrowanych przez historię faktów, a przede wszystkim rozpętana przez nacjonalistycznych księży-polityków walka o język nabożeństw w kościołach na Litwie oraz biografie-życiorysy bohaterów litewskiego nacjonalizmu w sutannach.

Wiarę katolicką przynieśli na Litwę duchowni polscy, po tzw. chrzcie Litwy, dokonanym w 1387 roku. Ten chrzest i chrzty dokonywane w najbliĹźszych kilkudziesięciu latach dotyczyły głównie szlachty i mieszczan litewskich, ktĂłrych w tamtym czasie pierwszym językiem był język ruski, ktĂłry był językiem urzędowym Wielkiego Księstwa Litewskiego, gdyĹź bardzo prymitywny język litewski był językiem wyłącznie chłopstwa, chociaĹź wielu szlachcicĂłw i mieszczan litewskich mogło go mniej lub więcej znać przez styczność z chłopstwem litewskim. Dlatego pierwsze naboĹźeństwa odprawiane były zapewne w języku ruskim. Kiedy chrystianizacja objęła masy litewskie językiem naboĹźeństw był takĹźe język litewski, a od XV-XVI w. takĹźe polski, jak chociaĹźby w Wilnie, gdzie od unii polsko-litewskiej (1385) mieszkało zawsze sporo PolakĂłw. ChociaĹź w biegiem czasu prawie cała szlachta i mieszczaństwo litewskie uległo polonizacji, znajomość języka litewskiego w duszpasterstwie wiejskim była niezbędna. I choć większość księży na Litwie aĹź do XX w. była Polakami, prawie wszyscy, nawet ci przybyli na Litwę z ziem etnicznie polskich, znali mniej lub bardziej język litewski i posługę duszpasterską w parafiach litewskich prowadzili w języku litewskim. Potwierdza to chociaĹźby praca ks. dra Tadeusza Kasabuły „Język litewski w duszpasterstwie w dekanatach Kowno i Kupiszki w drugiej połowie XVIII wieku” (Soter Nr 33/2010).

I chociaż w XIX wieku bardzo wzrosła liczba polskojęzycznych parafian w niektórych kościołach na Litwie, a tym samym do wzrosła potrzeba prowadzenia w nich duszpasterstwa w języku polskim, nadal w większości kościołach na Litwie panował język litewski. Np. prowadzący swe badania etnograficzne w połowie XIX w. polski uczony Oskar Kolberg zanotował, że na terenie parafii Władysławowo i Gryszkobuda na litewskiej Suwalszczyźnie tylko jednostki mówią po polsku i w tamtejszych kościołach dominował litewski (H. Wisner).

Pod koniec XIX wieku nie było więc specjalnego problemu z duszpasterstwem litewskim w kościołach na Litwie, szczegĂłlnie w parafiach wiejskich, w ktĂłrych prawie wszyscy parafianie mĂłwili po litewsku. Problem ten zaczął powstawać, kiedy pod koniec XIX w. większe lub mniejsze grupy LitwinĂłw zaczęły osiedlać się w miastach, w ktĂłrych do tej pory ich tu prawie Ĺźe nie było. Oczywiście ci ludzie mieli prawo do naboĹźeństw w języku litewskim. I w normalnych warunkach te prawa byłyby im przyznawane. Np. w Wilnie w 1902 roku zaledwie kilkuset osobowej grupie LitwinĂłw w mieście władze kościelne przekazały na parafię litewską kościół św. Mikołaja. Niestety, nacjonaliści litewscy wspierani przez nacjonalistycznych księży – szowinistycznych politykĂłw w sutannach, nie myśleli zadowolić się ustanawianiem mszy litewskich w kościołach na terenie parafii w ktĂłrych ostatnio zamieszkali. Oni chcieli ni mniej ni więcej jak całkowitego wyrugowania języka polskiego z wszystkich kościołów na terenie Litwy, czyli nawet w tych parafiach, ktĂłre były w większości polskie lub całkowicie polskie. I ci nacjonalistyczni księża-politycy w sutannach, sprawujący rząd dusz w swoich parafiach, poprowadzili do prawdziwego boju o narodowe litewskie kościoły „katolicki” motłoch litewski, czyli swoich litewskich parafian. Parafie litewskie były juĹź w litewskich rękach, więc ten bĂłj toczono w mieszanych parafiach polsko-litewskich.

Zapoczątkowany przez księży litewskich bĂłj o kościoły podzielił parafian i niejednokrotnie przybierał formy nie licujące z powagą miejsca i celu. Bowiem Polacy, szczegĂłlnie w parafiach w ktĂłrych stanowili większość nie myśleli rezygnować z naboĹźeństw w języku polskim. Awantury, bĂłjki, nawet fałszowanie wykazĂłw przez litewskich proboszczĂłw, ktĂłre miały świadczyć o stosunkach narodowościowych w parafiach, wydawały się dla nich środkami godziwymi, gdyĹź ich cel – wyrugowanie języka polskiego z kościołów na Litwie – uświęcał środki. W PoniewieĹźu proboszcz litewski JĂłzef Stachowski głosił z ambony, iĹź: „lepsze jest Ojcze Nasz zmĂłwione po litewsku, niĹź 100 całych pacierzy po polsku”, a księża litewscy podczas kolędy rozdawali antypolską broszurę Wajdeloty „Kim jesteś? Litwinem czy Polakiem?”. Jednocześnie wydawane przez księży litewskich czasopismo „Zvaigzde” (Nr 51 1905) zwolennikĂłw zaprzestania walk w kościołach i pojednania z Polakami nazwało „judaszami narodu litewskiego”. Największe nasilenie konflikt przybrał w powiatach święciańskim i trockim na WileńszczyĹşnie i na pograniczu polsko-litewskim na SuwalszczyĹşnie, ale takĹźe i w powiecie lidzkim, gdzie LitwinĂłw w ogĂłle nie było; kierowano więc tam rozrabiakĂłw. Walka o kościoły przybierała nieraz nadzwyczaj zaciekły, trudny wprost do pojęcia charakter. Na przykład w kościele w BerĹźnikach, gdzie wśrĂłd parafian było 2549 PolakĂłw i tylko 491 LitwinĂłw (Ks. Witold Jemielity „Parafie polsko-litewskie na SuwalszczyĹşnie w latach 1919-1939” Studia Ełckie 8/2006), z poduszczenia litewskiego proboszcza z nominacji władzy carskiej doszło latem 1904 roku do szeregu otwartych krwawych bĂłjek, podczas ktĂłrych zginął człowiek przez co kościół został zamknięty na trzy lata. Podobne zajścia, choć na mniejszą skalę, miały miejsce w wielu innych miejscowościach, m.in. w Kalwarii w 1906 roku (gdzie Litwini zastrzelili Polaka), w Lubowie w 1907 roku, w Wisztyńcu w 1909 roku czy w PoniewieĹźu w 1911 roku, gdzie Litwini tak dokuczali Polakom, Ĺźe ci 26 grudnia 1911 roku wręczyli biskupowi Ĺźmudzkiemu list protestacyjny podpisany przez 1141 osĂłb i podjęli myśl zbudowania własnego kościoła, aby nie mieć nic wspĂłlnego z wrażą parafią litewską (W. Wisner). „...koło Mariampola postrzelony został przez Litwina Polak z Kalwarii... W Wyłkowyszkach z bocznej bramy kościoła parafialnego został usunięty napis w języku polskim „Dajcie cześć Panu”.... W 1910 roku Polacy skarĹźyli się, Ĺźe Litwini wypędzają ich z kościoła i „wprost zabijają” w świątyni” (Jarosław Schabieński „Konflikt o język naboĹźeństw w diecezji sejneńskiej i prĂłby jego rozwiązywania” Rocznik Augustowsko-Suwalski t. IX 2009).

Wojnę o kościoły Litwini prĂłbowali przenieść takĹźe na grunt watykański, domagając się w liście z 13 paĹşdziernika 1906 roku do całkowitego usunięcia języka polskiego z naboĹźeństw w kościołach na całej Litwie, chociaĹź w ok. 150 parafiach większość wiernych stanowili Polacy. Stolica Apostolska odpowiedziała Litwinom, Ĺźe „stosowany być winien język będący językiem większości” (H. Wisner), co wcale nie było sprawiedliwym rozwiązaniem kwestii. Czy tylko dlatego, Ĺźe w danej parafii mieszkało 1500 LitwinĂłw obok 1000 PolakĂłw, to Polacy nie mieli prawa modlić się po polsku?!
Z kaĹźdym następnym rokiem, szczegĂłlnie od kiedy Litwa etniczna stała się niepodległym państwem, czyli Litwą Kowieńską w 1918 roku rasistowskie zezwierzęcenie prawie wszystkich księży litewskich było ewidentne. Obrazuje je precyzyjne np. antypolski incydent do jakiego doszło w Mereczu na początku lipca 1919 roku. Otóş sołtys tej miejscowości o nazwisku Janulis oraz jego syn otrzymali od litewskich władz karę po 25 uderzeń stemplem na gołe ciało za to, Ĺźe otwarcie deklarowali narodowość polską. Wyrok został wykonany naprzeciwko okien plebanii miejscowej parafii katolickiej. Według zachowanych dokumentĂłw proboszczem był wĂłwczas ksiądz Rylikowski (raczej Rybikowski) a wikariuszem ksiądz Bakszyn (raczej Bakszyc). Obaj uwaĹźali się za LitwinĂłw i z otwartą wrogością odnosili się do PolakĂłw. W czasie wykonywania egzekucji stali obaj w oknie plebanii, uśmiechali się z zadowoleniem i komentowali: „Polakom tak i trzeba”. WkrĂłtce potem, w dniach 7, 8 i 9 lipca 1919 roku Merecz został zajęty przez dwa szwadrony polskie, ktĂłre przybyły z nieodległych terenĂłw znajdujących się pod polską administracją. Dowiedziawszy się od miejscowych mieszkańcĂłw o incydencie, Ĺźołnierze polscy postanowili zabrać obu księży ze sobą w celu oddania ich w ręce sprawiedliwości. Wydarzenie to spotkało się z rewanĹźem ze strony litewskiej – komenda litewska aresztowała 40 mieszkających w Mereczu PolakĂłw. PoniewaĹź nie udało im się postawić Ĺźadnych zarzutĂłw, Litwini wydali im polecenie posprzątania pomieszczenia pełnego odchodĂłw, śpiewając podczas wykonywania tej czynności pieśń „BoĹźe, coś Polskę”. Zdarzenie to wstrząsnęło mieszkańcami Merecza, w tym takĹźe porządnymi Litwinami i Ĺťydami (Joanna Gierowska-Kałłaur: Rozdział VIII. Program ZCZW w odniesieniu do ziem Litwy i Białorusi (w:) Joanna Gierowska-Kałłaur „Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich (19 lutego 1919 – 9 września 1920)”, Instytut Historii PAN, Warszawa 2003 i Lietuvos Mokslu Akademijos Biblioteka, Fond 13, Ap. 1 B. 103, k. 10, Notatka o zajściach w Mereczu 8 i 9 lipca do wiadomości StraĹźy Kresowej w Wilnie, Wikipedia). Litewscy biskupi we współpracy z polakoĹźerczymi rządami litewskimi doprowadziły do likwidacji polskich naboĹźeństw w ponad 150 kościołach. W Kownie polskie naboĹźeństwa, jako ostatnie na Litwie, zlikwidowano ostatecznie w 1937 roku, chociaĹź według litewskich danych w mieście mieszkało w 1939 roku ok. 16 000 PolakĂłw. Jak się to ma do przykazania miłości bliĹşniego i rĂłwnych praw dla wszystkich ludzi bez względu na ich narodowość?! Gorzej. Wielu PolakĂłw mieszkających na Litwie Kowieńskiej, szczegĂłlnie w miastach w latach 20. XX w., nie znało języka litewskiego, bo do czasu powstania państwa litewskiego był to w nich język uĹźywany przez garstkę ludzi (dominowały języki rosyjski i polski), nie mogło korzystać z sakramentu pokuty, gdyĹź chyba wszyscy księża litewscy, ktĂłrzy wynieśli znajomość języka polskiego z seminariĂłw duchownych, odmawiało słuchania spowiedzi w języku polskim. Czyli bawili się w Boga, skazując świadomie PolakĂłw na wieczne potępienie!!! – Dzisiaj za to sami smolą się w piekle!
Wojna LitwinĂłw z Polakami o kościoły trwała na Litwie Kowieńskiej w okresie międzywojennym i doprowadziła do likwidacji ostatniej polskiej mszy na Litwie – w Kownie w 1937 roku. A jak do tego doszło czytamy w książce naocznego świadka Władysława Wielhorskiego pt. „Byt ludności polskiej w państwie litewskim w świetle dochodzeń jej praw przed Ligą NarodĂłw (w Genewie)” (Wilno 1925): „20 stycznia 1924 r. w kościele Karmelickim w Kownie miało miejsce zakłócenie ustalonego porządku naboĹźeństw przez bandę przybyszĂłw. Tym został rozpoczęty szereg zorganizowanych napaści na kościoły (polskie)... 27 stycznia - banda nie dopuściła do wygłoszenia kazania polskiego w kościele Karmelickim przez okrzyki, śmiechy, popychania... 2 lutego – taĹź banda nie dopuściła do śpiewĂłw polskich suplikacji w tymĹźe kościele po wotywie. Nieustającym rykiem napastnikĂłw udaremniono; 17 lutego – napad bandy przeniĂłsł się do kościoła Św. TrĂłjcy. Udaremniono polskie kazanie i śpiewy...” I tak aĹź do likwidacji mszy polskich w Kownie.

Nową wojnę o kościoły rozpoczęli Litwini zaraz po zajęciu przez nich Wilna, ktĂłre sprezentował im Stalin, po uprzednim podboju wschodniej Polski przez Armię Czerwoną we wrześniu 1939 roku. Ten wojnę rozpoczął zajazd duĹźej grupy LitwinĂłw na kościół św. Rafała w Wilnie 21 stycznia 1940 roku. Po polskim kazaniu wierni zaczęli śpiewać pieśni polskie. WĂłwczas Litwini zaczęli śpiewać na cały głos pieśni litewskie, a na koniec odśpiewali litewski hymn narodowy. Od tej pory w wielu kościołach juĹź nie tylko śpiew litewski miał zagłuszać śpiew polski, ale Litwini, wsparci litewską władzą w mieście, policją i wojskiem, przystąpili do bicia PolakĂłw zebranych w kościołach. W niedziele 7, 14, 21 i 28 kwietnia 1940 roku Litwini wszczynali burdy w katedrze wileńskiej. 5 maja bandy litewskie zaatakowały wyjątkowo brutalnie wiernych (PolakĂłw) w kościołach św. Kazimierza, św. Katarzyny i pofranciszkańskim i bardzo duĹźo ludzi zostało rannych. WśrĂłd rannych znalazł się attache nuncjatury watykańskiej w Kownie, ks. dr Peroni, ktĂłry tego dnia udał się na mszę do kościoła św. Kazimierza, a ktĂłrego bojĂłwkarze wzięli za księdza polskiego. Po pobiciu ks. Peroni został zaciągnięty na komisariat policji, gdzie Litwini dowiedzieli się kogo pobili. Sprawa stała się znana Watykanowi. „Trudno było... o dostarczenie bardziej przekonującego i dosadnego dowodu dokonywanych gwałtĂłw, ktĂłre były tolerowane czy nawet wspierane, przez władze (litewskie)” – pisze historyk Piotr Łossowski w swej pracy „Litwa a sprawy polskie 1939-1940” (1985). I dodaje: „Postępując w ten sposĂłb Litwini działali niewątpliwie w myśl określonej tradycji, posługiwali się nabytym doświadczeniem walk kościelnych”, ktĂłre zapoczątkowali ich nacjonalistyczni politycy ubrani w sutanny w 1904 roku.

Kiedy w 1989 roku władze sowieckie oddały Litwinom katedrę w Wilnie, biskupi wileńscy ogłosili ją „narodową świątynią litewską”, powyrzucali z niej większość historycznych – związanych ze świątynią pamiątek polskich i oznajmili, Ĺźe nie będą w niej odprawiane naboĹźeństwa polskie, chociaĹź w dzisiejszym Wilnie 50% katolikĂłw to Polacy! Nawet jak „polski” papieĹź Jan Paweł II odwiedził Wilno w 1993 roku wymusili na nim, aby w katedrze nie wypowiedział ani jednego słowa po polsku! TakĹźe biskupem pomocniczym w Wilnie nie moĹźe być Polak (przykre, Ĺźe Watykan wszystko to toleruje). Oto prawdziwe oblicze – sprzeczne z nauką Kościoła i antypolskie – Kościoła litewskiego od ponad 125 lat.

A oto najwięksi litewscy księża katoliccy – polakoĹźercy:

Wspomniany wyĹźej ksiądz Maironis, właściwie Jonas Mačiulis (1862-1932), znany przede wszystkim jako poeta i pisarz litewski, pochodził ze Ĺťmudzi, i jak sam wspominał, w domu panował język litewski, ale polski teĹź był dobrze znany. Byli to Litwini-Polacy. ToteĹź młody Mačiulis-Maculewicz jako nastolatek korespondował z rodzeństwem w języku polskim i w tymĹźe języku pisał swe pierwsze wiersze i po polsku – jeszcze w 1904 roku – napisał po polsku poemat „Znad Biruty”. TakĹźe wpływ na jego twĂłrczość litewską wywarli m.in. polscy poeci: Adam Mickiewicz i Juliusz Słowacki. Kiedy wstąpił do gimnazjum kowieńskiego w 1873 roku był tam jedynym uczniem Litwinem (przewaĹźali Polacy, byli tam takĹźe Ĺťydzi, Rosjanie i Niemcy). W latach 1893-94 był wykładowcą w seminarium kowieńskim i w latach 1894-1909 w Akademii Teologicznej w Petersburgu, gdzie wykładał po polsku. Związał się jednak z nacjonalizmem litewskim oraz stał się polakoĹźercą (stał się wrogiem PolakĂłw, z ktĂłrymi dotychczas współpracował) i zaufaną osobą carskich władz. W 1909 roku został rektorem seminarium duchownego w Kownie, ktĂłrym był aĹź do śmierci. Przystąpił do jego odpolszczenia, wyrzucając język polski oraz nie przyjmując polskich kandydatĂłw do kapłaństwa. Poza tym stał się polakoĹźercą, za co jeszcze rząd carski układnego kanonika popierał jako kandydata na biskupa Ĺźmudzkiego.

Podobnie jak Maironis biskupi: sejneński w latach 1910-25 Antoni Karaś-Antanas Karosas i Ĺźmudzki w latach 1914-26 Franciszek Karewicz-PranciĹĄkus Karevičius, ktĂłrzy z LitwinĂłw-PolakĂłw (Karewicz był nawet z początku więcej Polakiem niĹź Litwinem) stali się litewskimi nacjonalistami-polakoĹźercami. Bp Antoni Karaś (1856-1947) był nawet w latach 1906-10 biskupem sufraganem etnicznie polskiej diecezji łucko-Ĺźytomierskiej (Wołyń), czyli miał do czynienia tylko z Polakami i im słuĹźył i z ręki parafian jadł polski chleb z masłem i szynką. Tymczasem po zostaniu biskupem sejneńskim stał się tak wrednym nacjonalistą litewskim i kapłanem, Ĺźe kiedy podczas niemieckiej okupacji Suwalszczyzny podczas I wojny światowej Niemcy pozwolili na ponowne otwarcie seminarium duchownego, przyjmował do niego tylko LitwinĂłw, chociaĹź w diecezji mieszkało więcej PolakĂłw-katolikĂłw niĹź LitwinĂłw. Jako rzekomy kapłan chrześcijański splamił się tym, Ĺźe gdy „klerycy polscy (z tego seminarium) wracali (z zesłania) w Rosji obdarci i wyniszczeni, seminarium zamknęło przed nimi drzwi, bo nie znali języka litewskiego” (Ks. Witold Jemielity „Parafie polsko-litewskie na SuwalszczyĹşnie w latach 1919-1939” Studia Ełckie 8/2006). Z kolei bp Franciszek Karewicz (1861-1945) zgodził się na to, aby jego diecezja była miejscem zsyłki dla wysiedlanych z polskich czy mieszanych polsko-litewskich parafii księży polskich z terenu całej Litwy Kowieńskiej, jak rĂłwnieĹź zabronił księdzu polskiemu z Kowna Bronisławowi Lausowi kandydowania na posła, podczas gdy inni księża, narodowości litewskiej, mogli bez przeszkĂłd ubiegać się o parlamentarne mandaty.

Ks. Kazimierz/Kazimieras Prapuolenis (1858-1933), zanim przeszedł na antypolskie pozycje był sekretarzem de facto polskiej kurii metropolitalnej mohylewskiej (abp Bolesław Kłopotowski 1901-03) w Petersburgu, ktĂłrym przestał być w 1904 roku, kiedy na jaw wyszły jego sekretne powiązania z urzędnikami carskimi, stając się „osobą wyjątkowo oddaną rządowi” carskiemu (J. Ochmański). Następnie udał się do Sejn, gdzie juĹź jawnie włączył się w litewską antypolską działalność nacjonalistyczną. W nagrodę za wierną słuĹźbę caratowi i zasługi w walce z polskością na Litwie, w 1912 roku rząd carski mianował go kapelanem kościoła polskiego (!) pw. św. Stanisława w Rzymie, ktĂłry bezprawnie był pod zarządem ambasady rosyjskiej w Rzymie, czyniąc z niego antypolską placĂłwkę. Kapelanem kościoła był do 1920 roku, kiedy historyczna świątynia polska wrĂłciła do prawowitego właściciela – narodu polskiego. W 1913 roku ks. Prapuolenis ogłosił oszczerczą po polsku broszurę „Polskie apostolstwo w Litwie”, z ktĂłrej zionął jad nienawiści do polskości (J. Ochmański). Broszura została wydana po litewsku w 1918 i 1928 roku oraz po francusku w 1916 roku. W latach 1921-25 w Kownie był organizatorem i dyrektorem departamentu wyznań religijnych przy litewskim Ministerstwie Oświaty, ktĂłry kontrolował walkę z polskością w kościołach katolickich na Litwie Kowieńskiej.

Stosunki polsko-litewskie na początku XX w. bardzo zaogniła takĹźe działalność ks. Aleksandra/ Aleksandrasa Dambrauskasa-JakĹĄtasa (1860-1938), ideologa litewskiego obozu narodowo-klerykalnego, odznaczająca się daleko posuniętą nietolerancją i jaskrawą antypolskością. Na przykład w 1902 roku w sposĂłb wręcz głupi atakował „Potop” Henryka Sienkiewicza jako twĂłr głębokiego szowinizmu polskiego (H. Wisner), jednocześnie sam zapluwał się szowinizmem litewskim, pisząc w broszurze „Głos LitwinĂłw do młodej generacji...” (1902), Ĺźe za prawdziwych LitwinĂłw uwaĹźa tylko tych, ktĂłrzy mĂłwią po litewsku. W polemice celował bardzo złośliwymi komentarzami (P. Łossowski), co nie tylko Ĺźe nie licowało z sutanną, ktĂłrą nosił, ale sprzeczne było z chrystusowym przykazaniem miłości bliĹşniego, czym wystawiał sobie świadectwo niedobrego kapłana.

Wyjątkową bezczelnością wobec swoich polskich parafian popisywał się ks. Mirski, proboszcz parafii Wieprze koło Wiłkomierza. Przystępujących do spowiedzi wielkanocnej parafian pytał w 1921 i 1923 roku, na jakie ugrupowanie zamierzają oddać głos w najbliĹźszych wyborach. Jeśli spowiadający się odpowiadał, Ĺźe na listę polską, ks. Mirski przerywał spowiedĹş słowami: „To jedĹş spowiadać się do Warszawy”. Wieprzańscy parafianie wielokrotnie składali na ręce biskupa Karewicza zbiorowe prośby o odwołanie szowinistycznego proboszcza. Pozostawały zawsze bez odpowiedzi (Jeremi Sidorkiewicz, Blog Romasza, Internet)

Jednak największym rasizmem i chamstwem wobec PolakĂłw na Litwie Kowieńskiej popisał się jeden z czołowych szermierzy nacjonalizmu litewskiego i wyjątkowy polakoĹźerca ks. Mikołaj Krupawiczius-Mykolas Krupavičius. Otóş podczas posiedzenia litewskiego Sejmu Ustawodawczego 6 lipca 1921 roku ksiądz polski i zarazem poseł do litewskiego parlamentu z listy polskiej Bronisław Laus (1872-1941) został publicznie – z mĂłwnicy sejmowej nazwany przez Mikołaja Krupawicziusa „wszą”, ktĂłry następnie podobnym epitetem obdarzył całą mniejszość polską na Litwie, nazywając ją „wszami naszego litewskiego narodu”. Atak na PolakĂłw Krupawicziusa zachęcił innych nacjonalistycznych posłów litewskich do rzucenia krzesłem w ks. Lausa przez ludowca Jonasa BilduĹĄasa i do pobicia innego posła polskiego - JĂłzefa Śnielewskiego tego samego dnia, co doprowadziło do wycofania się z działalności sejmowej aĹź do końca kadencji w paĹşdzierniku 1922 roku wszystkich posłów polskich w sejmie litewskim (Wikipedia).

Jawnym i wielkim polakoĹźercą wśrĂłd duchownych litewskich, a przede wszystkim bardzo niebezpiecznym, gdyĹź współpracującym z okupantem niemieckim podczas II wojny światowej był biskup Mečislovas Reinys (1884-1953), od 1926 roku biskup-koadiutor diecezji Wyłkowyszki na Litwie Kowieńskiej, ktĂłrego Stolica Apostolska, łamiąc konkordat podpisany z Polską w 1925 roku (!), w lipcu 1940 roku mianowała arcybiskupem tytularnym i pomocniczym polskiego Wilna, a po aresztowaniu arcybiskupa wileńskiego Romualda Jałbrzykowskiego przez NiemcĂłw mianowała zarządcą diecezji wileńskiej. To on z pomocą NiemcĂłw doprowadził do aresztowania i do zesłania do obozu na Litwie Kowieńskiej arcybiskupa Jałbrzykowskiego i wielu księży polskich w Wilnie oraz zamknięcia wileńskiego seminarium duchownego i na grandę litwinizował administrację archidiecezji wileńskiej. Z miejsca usunął Patronat Polski z Mszału i Brewiarza. Na miejsce około 30 aresztowanych przez gestapo i litewską saugumę księży polskich sprowadził księży litewskich – samych polakoĹźercĂłw. Litwini, wsparci przez papieĹźa Jana Pawła II (litewska Wikipedia: Mečislovas Reinys), starają się o jego kanonizację. A jak juĹź zostanie świętym, to powinien być uroczyście ogłoszony przez Stolicę Apostolską patronem wszystkich polakoĹźercĂłw! Poczta Litewska wypuściła niedawno znaczek pocztowy z podobizną tego diabła w sutannie. W ten sposĂłb uczciła jego walkę z polskim katolicyzmem w Wilnie.

Obok wielu innych księży litewskich, rĂłwnie niebezpiecznym dla PolakĂłw podczas II wojny światowej był ksiądz AmbroĹźy Jakowanis, skrajny nacjonalista litewski, takĹźe prawdziwy diabeł w sutannie. Od 1934 roku był proboszczem w czysto polskiej parafii w Jęczmieniszkach koło Niemenczyna, niedaleko Wilna. Podczas II wojny światowej poszedł na współpracę z Niemcami. „W jesieni 1942 r. z terenĂłw na północ od Wilna, w tym z parafii podbrzeskiej, mejszagolskiej i jęczmieniskiej zaczęto wysiedlać PolakĂłw, a na ich miejsce sprowadzano rodziny litewskie. Było to w ramach przygotowywania terenĂłw osadniczych dla ludności niemieckiej w południowo-zachodniej części Litwy. Wysiedlania były bardzo brutalne i przeprowadzała je na WileńszczyĹşnie policja litewska. Niestety, proboszcz parafii Jęczmieniszki, ks. Jakowanis, nie stanął na wysokości swego zadania. Współpracował on z policją litewską i okazał wielką nieĹźyczliwość dla wyrzucanych rodzin polskich. Zresztą jego szowinizm antypolski znany był juĹź przed wojną. Działalność antypolska i kolaboracja z policją litewską (Saugumą) skłoniły sztab Okręgu Wileńskiego Armii Krajowej do zbadania sprawy i wpłynięcia na ks. Jakowanisa, by zaprzestał tego rodzaju działań. Po przybyciu na teren parafii Jęczmieniszki zrobiono wywiad, ktĂłry potwierdził zarzuty wobec miejscowego proboszcza. Po południu pierwszego dnia świąt Wielkanocnych grupa operatywna, w skład ktĂłrej wchodziło m.in. dwĂłch oficerĂłw kontrwywiadu, przybyła na plebanię. Ksiądz Jakowanis przyjął ich wrogo i usiłował zniszczyć jakieś kartki. Okazało się, Ĺźe był to „kolejny numerowany donos na polskich parafian z Jęczmieniszek, adresowany do Saugumy”. W donosie tym chciał przesłać wykaz mieszkańcĂłw swojej parafii, należących do siatki konspiracyjnej AK i wrogich wobec niemieckiego okupanta. Lista zawierała kilkadziesiąt nazwisk i gdyby trafiła w ręce litewskiej policji i gestapo, byłaby wyrokiem śmierci dla tych ludzi i być moĹźe groziłaby zesłaniem do obozĂłw koncentracyjnych ich rodzin. Proboszcza wzięto poza Jęczmieniszki i decyzją Wojskowego Sądu Specjalnego AK zapadł wyrok śmierci i konfident został rozstrzelany. Wielkanoc w 1944 r. wypadała 9 kwietnia i tego dnia lub następnego wyrok został wykonany. Ĺťyciorys ten jest smutny i tragiczny. Pokazuje on, do czego moĹźe dojść, gdy się odejdzie od ideałów kapłaństwa na rzecz szowinizmu narodowego” (Ks. Tadeusz Krahel „W SłuĹźbie Miłosierdzia” Nr 3 2009, Białystok).

Nie ulega wątpliwości, że nacjonalistyczni księża litewscy byli, obok nacjonalistycznych ukraińskich księży grekokatolickich, prawdopodobnie najgorszymi kapłanami w całym Kościele katolickim w XX wieku (i dzisiaj jest ich w obu grupach ciągle niemało)! Zachowanie się księży litewskich wobec Polaków-katolików na Litwie stanowi jedną z najciemniejszych stron w historii nie tylko Kościoła litewskiego ale w ogóle Kościoła katolickiego w XX w.

Marian Kałuski
(Nr 113)

Wersja do druku

• Strona główna
• Powitanie
• Napisz artykuł
• Redakcja
• Działy
• Bannery Kworum
• Współpraca
• Linki
• Kontakt