Wtorek 30 Kwietnia 2024r. - 121 dz. roku,  Imieniny: Balladyny, Lilli, Mariana

| Strona główna | | Mapa serwisu 

dodano: 03.09.08 - 9:43     Czytano: [4055]

Dział: EKOInformacje

Topnieje w oczach

Najnowsze analizy topnienia lodowców i długoterminowej zmarzliny potwierdzają najczarniejszy scenariusz. Naukowcy uważają, że z końcem tego stulecia Ziemia zacznie tonąć.

Specjaliści z kilku cenionych na świecie ośrodków zabrali się do weryfikacji danych o globalnym ociepleniu. Niestety, ich wnioski nie brzmią optymistycznie.

Jeśli utrzymamy takie tempo wzrostu temperatury jak obecnie, rozmiękająca wieloletnia zmarzlina jeszcze zintensyfikuje ocieplenie. Co więcej, jeĹźeli topnienie lodowcĂłw Grenlandii wpisze się w scenariusz wydarzeń, ktĂłre miały miejsce w przeszłości naszej planety, czeka nas błyskawiczny wzrost poziomu mĂłrz. Informacje na ten temat publikują pisma „BioScience” oraz „Nature Geoscience”.

Ziemia gnije
Mnożące się oczka wodne i jeziora na dotychczas zamarzniętej Alasce oraz zamieniająca się w wielkie bagnisko syberyjska tundra – to tylko najbardziej oczywiste przykłady tego, co się dzieje z wieloletnią zmarzliną na półkuli północnej. Naukowcy nie uĹźywają juĹź określenia „wieczna zmarzlina”, bo obecne wydarzenia pokazują, Ĺźe w klimacie Ziemi nic nie jest wieczne.

O tym, jak istotny to problem, świadczy powierzchnia obszarĂłw objętych przemarzniętym gruntem – zajmują one prawie 24 proc. lądĂłw półkuli północnej. Są wśrĂłd nich nie tylko obszary koła podbiegunowego Syberii, Kanady, Alaski i Półwyspu Skandynawskiego, ale i rejony wysokogĂłrskie, m.in. Alp czy Tien-Szan.

Gwałtowne zmiany zachodzące na tak olbrzymich terytoriach muszą się odbić na klimacie całego globu – uwaĹźają naukowcy. Okresowe topnienia wierzchniej warstwy gleby na tych terenach są zjawiskiem normalnym. Gorzej, gdy tajać zaczną głębokie pokłady ziemi zamarzniętej od tysięcy lat nawet do głębokości ponad kilometra (tak jest m.in. na kanadyjskiej Ziemi Baffina i w Jakucji).

Oczywiście zmarzlina sięgająca tysiąca metrów w głąb rozmięknie ostatnia. Na pierwszy ogień idą już teraz tereny graniczne tundry, gdzie w ogromnej skali można zaobserwować zjawisko termokrasu, czyli powstawania jezior i terenów podmokłych na powierzchni zmarzliny. Nieuchronne w tym procesie silne mieszanie się gleby z różnych głębokości uaktywnia miliony ton zamkniętych do tej pory w lodzie substancji organicznych. Rozkładanie przez bakterie składników organicznych zawierających węgiel to innymi słowy gnicie na wielką skalę.

Proces ten uwalnia do atmosfery ogromne ilości dwutlenku węgla i metanu. Jak wiadomo, są to dwa główne gazy cieplarniane, które podgrzewają klimat naszej planety. Naukowcy sądzą, że topnienie wieloletniej zmarzliny może go ocieplić jeszcze bardziej.

Więcej dwutlenku węgla
Dr Edward A. G. Schuur z University of Florida przeprowadził kompleksowe badania (opublikowane we wrześniowym numerze „BioScience”), z ktĂłrych wynika, Ĺźe w wieloletniej zmarzlinie zamknięta jest dwukrotnie większa ilość dwutlenku węgla, niĹź zawiera go obecnie ziemska atmosfera. Naukowiec ocenia, Ĺźe uwolniony z tego ĹşrĂłdła gaz w końcu tego stulecia będzie stanowić aĹź połowę globalnej zawartości dwutlenku węgla. Oznacza to gwałtowne zwiększenie tempa ocieplania się klimatu.

Niejakim pocieszeniem jest to, że wkraczająca na tereny tundry tajga może nieco przyhamować ten proces dzięki temu, że drzewa pochłaniają dwutlenek węgla. Dr Schuur jest jednak przekonany, że nie zniweluje to zgubnych skutków topnienia zmarzliny.

Znikający lodowiec
Równie niepokojące są nowe prognozy dotyczące podniesienia poziomu mórz na Ziemi. Naukowcy od dłuższego czasu starają się ustalić, w jakim stopniu może na to wpłynąć topnienie lodowców Grenlandii, których powierzchnia obejmuje 1,7 mln kilometrów kwadratowych

Aby prześledzić proces znikania duĹźej pokrywy lodowej, badacze z uniwersytetĂłw Wisconsin i Columbia przeanalizowali topnienie lodowca Laurentide. Przed 6,5 tys. lat pokrywał on większą część powierzchni współczesnej Kanady i część północnych rejonĂłw StanĂłw Zjednoczonych.Dane geologiczne wskazują, Ĺźe w swej historii miał dwa okresy gwałtownego topnienia – przed 9 tys. lat i 7,5 tys. lat – aĹź wreszcie około 6,5 tys. lat temu ostatecznie zniknął. Topnienie było wĂłwczas spowodowane zmianą ziemskiej orbity, ktĂłra doprowadziła do przejściowego ocieplenia na naszej planecie.

Niestety, wiele wskazuje na to, że pod koniec tego stulecia podobny wzrost temperatury może doprowadzić do analogicznych zmian na Grenlandii.

Tonące lądy
Naukowcy uwaĹźają, Ĺźe analiza minionych wydarzeń klimatycznych pozwoli nam stworzyć scenariusz dotyczący naszych czasĂłw. Informacje na ten temat zostały opublikowane w „Nature Geoscience”.

Analiza wzrostu raf koralowych oraz dane geologiczne z obszarĂłw dawniej zajmowanych przez Laurentide posłuĹźyły amerykańskim naukowcom do stworzenia komputerowej symulacji dawnego superlodowca. Wszystko wskazuje na to, Ĺźe w pierwszej fazie topnienia wypływające z niego wody doprowadziły do wzrostu poziomu mĂłrz o 7 metrĂłw – co roku przybywało około 1,3 cm. Drugi etap ubywania lodu sprzed 7,5 tys. lat był juĹź mniej gwałtowny, mimo to spowodował wezbranie wĂłd aĹź o 5 metrĂłw, co odbywało się w tempie centymetra rocznie. Obecnie poziom ziemskich oceanĂłw podnosi się o 3 mm na rok.

– Zaskoczyły mnie dane pokazujące znikanie lodowca Laurentide w tempie 2,7 metra na rok – powiedziała dr Allegra LaGrande z Columbia University, kierująca modelowaniem komputerowym zjawiska. – To pokazuje, Ĺźe przy odpowiednich bodĹşcach lĂłd potrafi topnieć duĹźo szybciej, niĹź nam się do tej pory wydawało. W przeszłości pokrywy lodowe błyskawicznie reagowały na zmiany klimatu, co daje wyobraĹźenie o tym, co moĹźe nas czekać w przyszłości.

Te nowe dane o globalnym ociepleniu potwierdzają słuszność obaw tych badaczy, ktĂłrzy we wzroście temperatury widzą winę człowieka – emitowanych przez przemysł gazĂłw cieplarnianych. Nie przypadkiem trend zwyĹźkowy pojawił się wraz z epoką rozwoju przemysłu, a dodatkowo przyspieszył pod koniec XX wieku. Ostatnie dziesięć lat było zaś najgorętsze w historii.

Publikacja: Rzeczpospolita

Wersja do druku

• Strona główna
• Powitanie
• Napisz artykuł
• Redakcja
• Działy
• Bannery Kworum
• Współpraca
• Linki
• Kontakt