Poniedziałek 29 Kwietnia 2024r. - 120 dz. roku,  Imieniny: Hugona, Piotra, Roberty

| Strona główna | | Mapa serwisu 

dodano: 16.09.07 - 18:27     Czytano: [1735]

Dział: Oceny-Poglądy-Analizy

Przestrzeń Polski jako...

dziedzictwo kulturowe Narodu Polskiego



Tytuł tego referatu wymaga pewnego omĂłwienia terminĂłw: przestrzeń i przestrzeń Polski oraz zwrotĂłw: planowanie przestrzenne (związane z tą przestrzenią) oraz „NarĂłd Polski” i „dziedzictwo kulturowe” poniewaĹź dopiero na tym tle moĹźna przedstawić istotę problemu określonego tytułem.

Przestrzeń
Ze względu na fakt istnienia b. wielu definicji spróbujemy pojęcie przestrzeni skonkretyzować w sposób następujący, a więc przestrzeń jest:

- konieczna do prowadzenia działalności społeczno-gospodarczej i że staje się coraz bardziej złożona - w związku z tym wymaga ochrony, kształtowania racjonalnego, harmonizacji elementów strukturalnych; kształtowania zgodnie z zasadami ładu przestrzennego (zintegrowanego);

- jednym z czterech dĂłbr rzadkich, ktĂłre człowieka ma do dyspozycji (pozostałe to: materia, energia i czas) i jako takie dobro ma pewną wartość; to dobro rzadkie staje się coraz bardziej rzadkie – stąd coraz cenniejsze, jedyne, unikalne, wyjątkowe; ze względu na fakt, Ĺźe: tego dobra nie moĹźna zastąpić, nie moĹźe być powiększane w procesie produkcji i „kurczy się”;

- rozciągłością trĂłjwymiarową (obszarem) o charakterze: jednorodnym, nieskończonym i nieograniczonym, w ktĂłrej zachodzą wszystkie zjawiska fizyczne (to tzw. przestrzeń fizyczna); oprĂłcz niej wyróşnia się przestrzeń: geodezyjną, społeczną, kulturową, ekonomiczną itp. oraz tzw. „czasoprzestrzeń” – zbiĂłr wszystkich zdarzeń fizykalnych zachodzących w przestrzeni i w czasie; pomija się przestrzeń w sensie: matematycznym, kosmicznym, przestrzeń absolutną itp. – to zagadnienie zupełnie odrębne.

Dla zwykłego obywatela to ostatnie wyjaśnienie jest najważniejsze. Przestrzeń bowiem ujmuje on intuicyjnie i w sensie potocznym (np. na podstawie życia codziennego). W tej przestrzeni zachodzą wszystkie zjawiska fizyczne, jest też ona częścią tej rozciągłości (obszaru) i jako taka jest objęta pewnymi granicami, a także miejscem zajmowanym przez dany obiekt (por. przestrzeń i miejsce).
W ujęciu planistycznym (tu eksponowanym) taka wykładnia przestrzeni powinna być rozszerzona o uĹźytkownika tej przestrzeni: społeczeństwo, człowieka, mieszkańca. W definicji przestrzeni (w tym rozumieniu – tzn. wykorzystywanej przez człowieka) wskazuje się na współzaleĹźność struktury społeczno-gospodarczej danego obszaru z jego strukturą przestrzenną i walorami środowiska przyrodniczego oraz związane z tym uwarunkowania (zewnętrzne i wewnętrzne). Stan zagospodarowania danej przestrzeni oddziałuje na otoczenie i odwrotnie – podlega wzajemnie oddziaływaniu tego otoczenia. Oznacza to, Ĺźe jest elementem ciągłości przestrzennej – w tym ujęciu jest więc wartością ograniczoną, dobrem wszystkich mieszkańcĂłw danego obszaru.
Ograniczając się do przestrzeni Polski naleĹźy wyjaśnić, Ĺźe chodzi o przestrzeń w sensie historycznym – zbyt często się ona zmieniała, aby moĹźna ją było odnosić do tej, ktĂłra jest ograniczona obecnymi granicami państwa polskiego. Ponadto Przestrzeń Polski to takĹźe przestrzeń całego Narodu Polskiego, a nie tylko społeczeństwa polskiego zamieszkałego w granicach państwa polskiego. Oznacza to, Ĺźe przestrzeń ta jest, i powinna być, obszarem realizacji godności ogółu PolakĂłw w Kraju i poza jego granicami. Dzieje się jednak odwrotnie – Polska jest obszarem nieładu przestrzennego, ktĂłry się nieustannie pogłębia. Mamy bowiem do czynienia z prawdziwym kryzysem przestrzeni polskiej.

Przestrzeń Polski określają jej kształty
Polska nie zaczęła się ani w 1918 roku, ani w 1945 roku. Kształty Polski zakreśla X wiekĂłw państwa polskiego i całe wieki jego poprzedniej toĹźsamości słowiańskiej. Kształty Polski wyznacza tysiąclecie chrześcijaństwa na tej Ziemi, Ziemi naszych PraojcĂłw, OjcĂłw, Braci i SiĂłstr. Kształty Polski to ich i nasz los odwieczny, wiążący dzieje odległe z dolą dzisiejszą. Splatające w całość nierozerwalną wszystkie okruchy radości, cierpień i smutkĂłw dawniejszych i dzisiejszych; zaborĂłw, wywĂłzek, konfiskat i zdrady, ale i wytrwałości, patriotyzmu, męstwa i godności; serwilizmu, sprzedajności, ale i bohaterstwa w boju i hartu ducha; gwałtĂłw, zbrodni i grabieĹźy, ale sukcesĂłw i osiągnięć; poraĹźek, klęsk, upadkĂłw, ale i zwycięstw, triumfĂłw, chwały i przede wszystkim wiary i nadziei. Kształty Polski wiążą się bowiem z okresami świetności, ale i upadkĂłw Rzeczypospolitej; jej potęgi i słabości wzmacnianej obcą przemocą; to powstania polskie; to teĹź heroizm wprawiający w zdumienie Europę i cały świat, ale teĹź i piętno hańby, lata zmagań i chwała oręża ludzi, ducha, ale i poniĹźenia, wzgardy, okrucieństwa i męczeństwa. Oznacza to, Ĺźe Przestrzeń Polski jest tu rozumiana bardzo szeroko, nie tylko w sensie fizycznym, geograficznym, politycznym, ale rĂłwnieĹź gospodarczym, kulturowym, duchowym, religijnym. To takĹźe postawy PolakĂłw, ich świadomość, toĹźsamość, honor, duma narodowa. Co to oznacza? Oznacza, Ĺźe Przestrzeń Polski, tak rozumiana, jest określoną wartością i podlega wartościowaniu. Więcej nawet – stanowi wartość egzystencjalną – warunek podstawowy istnienia PolakĂłw, co związane jest z potrzebą istnienia i rozwoju całego Kraju. MoĹźna więc mĂłwić o „przestrzeni wartości” wypracowanej przez cały NarĂłd Polski. Ta Przestrzeń jest więc wartością bo stanowi, a w zasadzie powinna stanowić, przedmiot umiłowania, miłości Ojczyzny, przedmiot nie tylko wspomnień, ale i tęsknoty, marzeń i zawierzenia. Taka Przestrzeń powinna kojarzyć się nie tylko z historią (i dokonaniami naszych przodkĂłw), ale i z przyszłością i pomyślności pokoleń następnych. Ta Przestrzeń zatem to nie tylko państwo ograniczone granicami politycznymi, ale i ziemia (to co na powierzchni, pod nią i nad nią; to lasy, pola, łąki, rzeki, potoki, gleba nieskaĹźona, wody czyste, powietrze świeĹźe, ale takĹźe i: spokĂłj dostojeństwo ciszy oraz szum drzew, strumieni, łanĂłw zbóş, morza; aromat i kolory kwiatĂłw, ziół, widok drzew i krzewĂłw), generalnie – środowisko przyrodnicze, krajobraz, gospodarka, ludzie, ich domy, kultura, zwyczaje i obyczaje, przyzwyczajenia, a nawet zachowania. Innymi słowy dziedzictwo kulturowe całego Narodu Polskiego.

W tym ujęciu przestrzeń jest wartością jak środowisko przyrodnicze Kraju, środowisko społeczeństwa polskiego i jego wytworzone przez wieki dobra przez ich związek z wartością Ĺźycia pokolenia obecnego i przyszłych pokoleń PolakĂłw. Traktowanie przestrzeni jako wartości powinno zatem zobowiązywać kaĹźdego Polaka, bez względu na miejsce zamieszkania, do szczegĂłlnej ochrony tej przestrzeni. Problematyka ochrony, rozumianego szeroko środowiska człowieka, ma swoją ogromną literaturą przedmiotu. Tu chodzi nie tyle o książki, raporty, doniesienia z konferencji naukowych itp. Nie chodzi teĹź o stosowane terminy jak np.: ekologia, ekofilozofia, ekoetyka, ekoekonomia, sozologia, ekokultura, czy teĹź (wciąż potrzebne) kształtowanie świadomości ekologicznej i myślenie ekologiczne lub pobudzanie sumienia ekologicznego. Tu chodzi o Polskę, jej przetrwanie, jej dalszy rozwĂłj, dobro przyszłe, obowiązki pokolenia obecnego wobec pokoleń przyszłych, odpowiedzialność za los Narodu Polskiego. Dlatego trzeba stale pamiętać o przestrzeni polskiej, Ĺźe ma ona (ta przestrzeń) swoją istotę, specyfikę, swoje cele i wymiary, swoiste prawa. Z jednej strony akcentuje się potrzebę ochrony i kształtowania tych walorĂłw, wartości, wyróşnikĂłw, o ktĂłrych przed chwilą była mowa; a z drugiej strony – toleruje się, a nawet akceptuje złe lokalizacje i złą zabudowę, dekapitalizację tej zabudowy, dopuszcza mankamenty infrastruktury, dewastację krajobrazu, szpecenie widokĂłw, wycinkę bezmyślną drzew, stepowienie ziemi, zanieczyszczenie wĂłd, gleby, powietrza, złą urbanistykę i architekturę, złe plany zagospodarowania przestrzennego, nieodpowiedzialnych inwestorĂłw i tzw. deweloperĂłw, reklamy szpetne i krzykliwe, złe materiały, złe wykonawstwo itp., itd. Wszystko to prowadzi nie tylko do nieładu, ale wręcz chaosu przestrzennego, ze wszystkimi tegoĹź konsekwencjami niestety negatywnymi. Chaos przestrzenny potęguje się, jest on przeciwieństwem ładu przestrzennego, czyli tego co jest harmonijne, piękne, interesujące, ktĂłre podoba się ludziom, co sprawia, ze dobrze się oni czują w swoim otoczeniu codziennym. Trzeba tu wyraĹşnie stwierdzić, Ĺźe ład przestrzenny, pojmowany rzetelnie i głęboko, a nie werbalnie, jest koniecznością. Chodzi o człowieka, jego Ĺźycie i zdrowie. Z tego punktu widzenia poczucie ładu stanowi jedną z potrzeb najistotniejszych i najwaĹźniejszych człowieka. W tym ujęciu ład to „róşnorodność uporządkowana”, to stan, w ktĂłrym człowiek ma przekonanie, Ĺźe moĹźe rozpoznać skutki swoich działań. W warunkach ładu człowiek moĹźe Ĺźyć i działać, a w warunkach nieładu – tylko w zakresie bardzo ograniczonym i względnie krĂłtko. Dlatego, rzecz ujmując skrĂłtowo, trzeba stwierdzić z wielkim niepokojem, Ĺźe nasilają się procesy nieporządku, bałaganu, nieładu, chaosu, a nawet dezorganizacji i anarchii, nie tylko w wymiarze środowiskowym, krajobrazowym, urbanistycznym, architektonicznym, ale i: społecznym, politycznym, administracyjnym, zarządzania, kierowania itd. I tak np. – narasta szarość i nuda osiedli – blokowisk, pogłębia się brzydota zabudowy w miastach i pod miastami, szpetota krajobrazu itd. Powie ktoś, Ĺźe są to produkty PRL’u, to produkty państwa, ktĂłre było nie suwerenne, ubezwłasnowolnione, zniewolone, gospodarki chorej, społeczeństwa upodlonego, okresu upadku wymagań kulturowych itd. Tak to prawda, ale od 1989 roku do tego czasu sytuacja nie tylko nie uległa zmianie, ale pogorszyła się. Wciąż aktualne jest pytanie jak kształtować przestrzeń polską i realizować idee ładu przestrzennego w warunkach gospodarki rynkowej ? Jak zahamować potęgujący się nieład, jeśli nie bałagan przestrzenny kraju, wojewĂłdztw, gmin, miast i miejscowości ? Jak pogodzić wymagania tego ładu z innymi ładami, skoro w Polsce ład zastąpiono nieładem: politycznym, społecznym, ekonomicznym , organizacyjnym, kulturalnym ? W koncepcji neoliberalnej planowanie uznano za zbędne, wręcz szkodliwe, a politykę przestrzenną za niepotrzebną. Jeden z czołowych przedstawicieli tej opcji powiedział wręcz – „najlepszą polityką jest brak polityki”.

Naród można określić etnicznie, historycznie, kulturowo, socjologicznie, filozoficznie, politycznie, teologicznie.
Dwa segmenty składają się na pojęcie narodu: podmiotowy i przedmiotowy.
W skład segmentu pierwszego wchodzą:

- świadome poczucie przynależności do danego narodu
- sumienie ukształtowane historycznie
- samoświadomość narodowa (osobowość własna różna od innych)
- język wspólny
- duchowość wspólna
- kodeks moralny wspĂłlny
- wspĂłlnota celĂłw
- wspólnota uczuć i działań
- stawianie czoła przyszłości dot. całej wspólnoty.

W skład segmentu przedmiotowego wchodzą:
- wspĂłlnota pochodzenia
- wspĂłlnota historii, kultury, egzystencji
- wspĂłlnota gospodarcza
- ojczyzna wspĂłlna
- terytorium wspĂłlne (ściślej – czasoprzestrzeń wspĂłlna, w ktĂłrej ta wspĂłlnota określa się i realizuje).

NarĂłd w ujęciu syntetycznym moĹźna określić jako – wspĂłlnotę ludzi, ktĂłra jest naturalna, ktĂłra powstała na gruncie Ojczyzny, jest trwała, jest organizmem Ĺźywym: biologicznie, psychicznie, społecznie, kulturowo, duchowo, ktĂłry jest związany we wspĂłlnotę zorganizowaną w czasoprzestrzeni świata i historii.
W skrócie naród można określić trojako, tzn. jako:

- społeczność ludzką naturalną w sensie materialnym, fizycznym, kulturowym i duchowym
wspólnotę w sensie antropogenetycznym,
- wspólnotę świadomą w odniesieniu do: ojczyzny, historii, tradycji, kultury, języka oraz w sensie swoich: działań, dzieł, osiągnięć

- gałąź antropogenezy społecznej, wyodrębnionej i ściśle ukształtowanej.

NarĂłd polski
Z rozwaĹźań powyĹźszych wynika, Ĺźe podmiotowość (zbliĹźona do osobowości własnej w sensie zbiorowości konkretnej, rodzaj wyĹźszy bytowania), decyduje o „toĹźsamości wewnętrznej”. Stąd moĹźna mĂłwić metaforycznie o „duszy narodu”. W odniesieniu do Narodu Polskiego moĹźna powiedzieć, Ĺźe ma swoje: serce, umysł, wolę działania itp. – stąd określenie specyficzne jak: „dusza polska” lub „duch polski”, co odróşnia NarĂłd Polski od innych narodĂłw. Wychodząc z autorefleksji polskiej nad narodem moĹźna ułoĹźyć Tablicę Praw Narodu (wg Kardynała Stefana Wyszyńskiego, w układzie wg ks. Cz. Bartnika, w interpretacji własnej).
Wg tej Tablicy NarĂłd ma prawo do:

- „narodzin” narodu i Ĺźycia w ojczyĹşnie własnej bez „banicji”
- Ĺźycia pełnego: biologicznego, materialnego, gospodarczego i duchowego, w tym nienaruszalności swojego „ciała” i swojej „duszy”
- patriotyzmu, kształtowania swojej podmiotowości i tożsamości
- suwerenności, wolności, „samowładności”, autonomii pełnej, decydowania o sobie zgodnie z własnym rozumieniem prawdy i dobra, w tym stanowienia własnego państwa
- samoświadomości własnej, światopoglądu, sposobu życia, samowychowania, cywilizacji własnej, religii
- dostępu do dóbr ziemi, zasobów, surowców, energii, powietrza, wody (proporcjonalnie) oraz czasoprzestrzeni własnej itd.
- członkostwa pełnoprawnego w rodzinie narodów ze wszystkimi konsekwencjami tegoż
- posiadania szacunku i miłości w rodzinie ludzkiej; akceptacji międzynarodowej; dobrego imienia; sławy (narodowej), tradycji własnej itp.
- zrzeszania się wolnego z innymi narodami; do wyboru swobodnego przyjaciół, sprzymierzeńców, współpracowników, w tym szczególnie zapewnienia sobie bezpieczeństwa, obrony i życia w pokoju zewnętrznym i wewnętrznym
- więzi z własnymi „ĹšrĂłdłami Narodowymi”, pamięci narodowej, „auto-przekazu narodowego”, dziedzictwa ojcĂłw, ciągłości historycznej
- korzystania z podstawowych idei ogólnoludzkich, nauki, odkryć, wynalazków, doświadczeń, osiągnięć kultury i cywilizacji oraz wartości religijnych
- wnoszenia swojego wkładu w dobro powszechne świata.

Na tym tle moĹźna sformułować pewien zestaw cech, kolorĂłw i proporcji, ktĂłre składają się na polskość (pomimo licznych, wielu wad i przywar), ktĂłre wskazują na specyfikę polskości. Cechami tymi są (wg Cz. Bartnika, 2001): idea charakteru osobowego człowieka; wysokie poczucie godności osobistej; honor; poczucie humoru; szlachetność; „duch” suwerenności i wolności; tolerancja; towarzyskość; miłość Ojczyzny; zmysł narodowościowy i zmysł historyczny; silny zmysł moralny; postawa „ludzka” i prymat wartości wyĹźszych; łagodność; fantazja i duch poetycki; idealizm polityczny; pragmatyzm i elastyczność psychiczna; inteligencja Ĺźywa i subtelna; emocjonalność słowiańska.

Planowanie przestrzenne
Położenie akcentu na planowanie przestrzenne nie jest przypadkowe. Polska ma tradycje i ogromny dorobek w dziedzinie tego planowania, który niestety jest niszczony systematycznie, zwłaszcza od 1989 r. Aby to uzasadnić trzeba wyjaśnić: pojęcie, istotę i cele planowania przestrzennego. Pojęcie tego planowania generalnie obejmuje:

- działalność praktyczną (głównie opracowywanie planów zagospodarowania przestrzennego oraz ściśle z tym związaną - działalność polityczną, tzn. sterowanie i zarządzanie rozwojem przestrzennym)

- sztukę organizacji (kształtowania) przestrzeni

- dziedzinę wiedzy (nauki), która korzysta z dorobku innych dziedzin wiedzy oraz doświadczeń własnych i dyscyplin pokrewnych (w tym urbanistyki i architektury).

Stąd istotą planowania przestrzennego jest fakt, Ĺźe stanowi ono rĂłwnocześnie: dziedzinę wiedzy, jest sztuką (jak Ĺźadna inna dziedzina techniczna) oraz działalnością praktyczną i polityczną. W innym ujęciu istota planowania przestrzennego polega na tym, Ĺźe jego: cele, natura, funkcje, ranga oraz instytucje i instrumenty działania, jak rĂłwnieĹź metody i techniki ukazują cechy podstawowe ustroju danego państwa. Cechami głównymi planowania przestrzennego są: interdyscyplinarność, kompleksowość, długofalowość, ciągłość, zespołowość, wysoka jakość (merytoryczna), koordynacyjność-elastyczność- otwartość, wreszcie racjonalność społeczna. Takie jest podejście do planowania przestrzennego w krajach europejskich, w ktĂłrych podkreśla się, Ĺźe cechuje je: kompleksowość, interdyscyplinarność, wielowymiarowość, integracyjność. Stąd celem planowania przestrzennego w tych krajach jest rozwĂłj przestrzenny uporządkowany jakościowo, uĹźytkowanie gruntĂłw w sposĂłb sprawiedliwy społecznie, zapewnienie prawidłowego rozwoju danego obszaru, w myśl zasad rozwoju zrĂłwnowaĹźonego i trwałego (por. ujęcie A. Jedraszki, na marginesie - ma on w zupełności rację twierdząc, nie bez ironii, Ĺźe „polskie regulacje prawne moĹźna by od biedy zastosować w kraju, w ktĂłrym nie trzeba juĹź niczego budować”).

Tak rozumianego planowania przestrzennego nie moĹźna odnieść do przestrzeni polskiej. W Polsce mamy bowiem do czynienia ze stopniową likwidacją planowania przestrzennego, w znaczeniu tu podanym, co stoi w jaskrawej sprzeczności np. z krajami UE, w ktĂłrej Polska jest od maja 2004 r., ze wszystkimi tegoĹź konsekwencjami, niestety wielce negatywnymi. Jedną z najwaĹźniejszych jest chaos przestrzenny „wszechogarniający” – charakterystyczny dla przestrzeni całego państwa polskiego (jest wynikiem destrukcji tej przestrzeni, zaniedbań, dekapitalizacji zasobĂłw, korupcji, dysproporcji społecznych i gospodarczych itd., co połączone jest z zawłaszczaniem przestrzeni publicznej, słabością prawa, ktĂłre jest pełne sprzeczności, błędĂłw, luk i regulacji nierealnych (przy dominacji rozwiązań proceduralnych), słabością instytucjonalną, słabością instrumentĂłw nie przystających do potrzeb itp.). Zaniedbania okresu komunistycznego w tym względzie są pogłębiane przez tzw. neoliberałów począwszy od 1989 r., czego nie rozumieją i nie chcą zrozumieć „politycy”. Ustawa z 1994 r. zlikwidowała waĹźność wszystkich planĂłw zagospodarowania przestrzennego (sprzed 1995 r.; zamiast ich zaktualizowania) pomimo oporu samorządĂłw terytorialnych i wbrew opiniom środowisk fachowych. Uznaje się jednak powszechnie (w Europie, a nie w Polsce), Ĺźe plany te są dokumentami najbardziej trwałymi i „pozaczasowymi” (oprĂłcz ksiąg wieczystych), ktĂłre dotyczą własności i wartości nieruchomości. Wytworzyły się grupy interesĂłw (tzw. „inwestorzy”, „deweloperzy”); architekci i inĹźynierowie pracujący dla tych inwestorĂłw; gminy sprzedające grunty dla „przetrwania” – w sytuacji ciągłych niedoborĂłw. Takim „inwestorom” stwarza się „wszelkie moĹźliwe ułatwienia”, aby im umoĹźliwić budowanie „gdzie oni chcą, co chcą i jak chcą”. W ten sposĂłb pomija się znaczenie planowania przestrzennego i pogłębia nieład przestrzenny. Rośnie anarchia przestrzenna, narasta rozpraszanie zabudowy, „obudowuje się drogi”, zawłaszcza tereny publiczne, szpeci krajobraz, niszczy walory turystyczne, lekcewaĹźy dobro wspĂłlne itp., itd. W ten sposĂłb zanika kultura przestrzeni, kultura przestrzeni polskiej. Czas najwyĹźszy aby się temu wszystkiemu przeciwstawić i to w sposĂłb bardzo zdecydowany.

Docelowy kształt przestrzenny Polski powinien nawiązywać do tych wartości, ktĂłre tu przedstawiono. Stąd teĹź znaczenie ogromne, nie tylko teoretyczne, ale i praktyczne studiĂłw i badań dot. przestrzeni Polski. Oto i dlaczego tak pilnie potrzebna jest nam prawdziwa wizja przyszłej Polski – wizja Polski za lat 40 – 50. Dlatego tak istotnie waĹźne znaczenie ma tu w pełni racjonalne: gospodarka, polityka i (właśnie) planowanie przestrzenne, w tym zagospodarowanie przestrzenne Kraju, gospodarowanie odpowiednie zasobami środowiska, odpowiednie uĹźytkowanie ziemi, właściwa organizacja terytorialno-administracyjna Kraju, rozwĂłj społeczno-gospodarczy uczciwy, rozsądna gospodarka regionalna i lokalna itd., przyjazna człowiekowi, całemu społeczeństwu, wszystkim Polakom.

To zadania dla ogółu Polaków nie tylko w Kraju, ale i na całym świecie. Stąd apel do nich wszystkich o mobilizację sił i środków do działań świadomych, zorganizowanych, wielopłaszczyznowych, długofalowych w sferach: politycznej, społeczno-ekonomicznej, technicznej, kulturowej, naukowej, edukacyjnej, duchowej.

Dziedzictwo narodowe i kulturowe
Wszystko to co zostało tu przedstawione składa się na wielkie dziedzictwo narodowe i kulturowe wszystkich Polaków, niezależnie od miejsca ich zamieszkania. To dziedzictwo jest dziedzictwem przestrzeni polskiej. Przestrzeń Polski należy bowiem do dziedzictwa historycznego, kulturowego i narodowego oraz jest wyznacznikiem tożsamości kulturowej Polski i Polaków. Oznacza to, że przestrzeń ta jest dobrem wspólnym ogółu Polaków w Kraju i poza jego granicami.
Dlatego przestrzeń ta, jej walory środowiskowe, krajobrazowe, kulturowe, historyczne, duchowe itp., powinny być bronione, chronione i rozwijane, ponieważ stanowią jeden ze znaczących czynników rozwoju: krajowego, regionalnego i lokalnego, co jest wymaganiem XXI wieku. To dziedzictwo narodowe i kulturowe jest obecnie tak bardzo zagrożone, że trzeba natychmiast podjąć walkę o przetrwanie Polski, Narodu Polskiego i Państwa Polskiego.
Dlatego właśnie tak niezbędna jest ta mobilizacja działań wszystkich PolakĂłw na całym świecie. Chodzi o to, Ĺźe Przestrzeń Polski jest zagroĹźona zarĂłwno z zewnątrz jak i od wewnątrz. Tak – od wewnątrz rĂłwnieĹź - trzeba bowiem pamiętać o słowach poety:


„Ĺťaden kraj cudzej potęgi nie zwabił
ktĂłry sam siebie pierwej nie osłabił” (....)

Adam Naruszewicz (1733 – 1796) fragment wiersza „Głos umarłych” napisanego wkrĂłtce po I rozbiorze Polski

Tak więc Przestrzeń Polski jest w poważnym niebezpieczeństwie. Stąd konieczność podjęcia działań radykalnych na rzecz, tak koniecznej jej obrony, ponieważ Przestrzeń Polski jest dobrem wspólnym, niepomnażalnym, swoistym, ograniczonym, wartością niezbywalną, odziedziczoną po pokoleniach minionych oraz zobowiązaniem do jej zachowania dla pokoleń następnych.
Dlatego też należy pamiętać o słowach pewnego przywódcy europejskiego, który w Warszawie powiedział do Polaków:


„Wy Polacy jesteście wielkim narodem, patrzcie wyĹźej, patrzcie dalej – wiecie, co mam na myśli”

Sądzę, że również wy wszyscy tu zgromadzeni wiecie co ja mam myśli zwracając się do Was, tu w Polsce, tu w Częstochowie.

Zamiast zakończenia
Zacząłem ten referat w sposób niekonwencjonalny i w taki sam sposób chciałbym go zakończyć.
Mam nadzieję, że zostałem dobrze zrozumiany. Dlatego kończąc nie przedstawiam podsumowania, ani też nie podaję żadnych wniosków.

Niech tym podsumowaniem będą słowa poety:

Panna młoda: A kaz tyz ta Polska, a kaz ta.
Pon wiedzą ?

Poeta: Po całym świecie
Możesz szukać Polski, panno młoda
I nigdzie jej nie znajdziecie

Panna młoda: To, może i szukać szkoda

Poeta: A jest jedna mała klatka
O, niech Jagusia przymknie
Rękę na pierś

Panna młoda: To zakładka
gorseta, zeszyta trochę przyciaśnie

Poeta: .....A tam puka ?

Panna młoda: I cóż za tako nauka
SERCE !......?

Poeta: A to POLSKA właśnie.

Stanisław Wyspiański (1869 – 1907)
Fragment z „Wesela” napisanego i wystawionego w 1901 r.

.............

W referacie zostały wykorzystane różne, wcześniejsze opracowania autora, a przede wszystkim :

Studium pt.: Kształty Polski: 1918 – 1988, opracowane w 1987 r. i opublikowane w Miesięczniku „Kultura, Oświata, Nauka” Nr 12 – 12 (101 – 102) list. – grudzień 1988 (s.151 – 171)

Studium pt.: Ład zintegrowany a rozwĂłj Polski. „PRZESTRZEŃ” Nr 18 2004/05 (s. 42 – 59) oraz notatki z wykładĂłw z przedmiotu „Planowanie przestrzenne” prowadzonych przez autora na Politechnice Łódzkiej w latach 1994 – 2005.

.................................
Przemówienie wygłoszone 18 września 2007 roku, przez Prof. dr hab. inż. Janusza Lecha Siemińskiego wiceprezesa ONP-LP, na III Kongresie "Światowej Integracji i Współpracy z Polonią" w Częstochowie

Wersja do druku

• Strona główna
• Powitanie
• Napisz artykuł
• Redakcja
• Działy
• Bannery Kworum
• Współpraca
• Linki
• Kontakt