Dodano: 12.03.22 - 13:42 | Dział: FAKTY CIEKAWE LECZ MAŁO ZNANE - Marian Kałuski

Polacy w Belgii

Belgia to państwo w Europie Zachodniej, graniczące z Francją, Luksemburgiem, Niemcami i Niderlandami, mające dostęp do Morza Północnego, o powierzchni 30.500 km kw. i mające 11 mln ludności; stolicą jest Bruksela. W XIX wieku przebywała tam niewielka kolonia polskich emigrantów politycznych, a polską emigracja zarobkowa rozpoczęła się w 1911 roku. W 1926 roku w Belgii zamieszkiwało 12,5 tys. Polaków, a w 1937 roku 32 tys., który byli zatrudnieni głównie w górnictwie. Po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej w 2004 roku nastąpił duży napływ Polaków do Belgii. W 2012 roku liczba Polaków i osób polskiego pochodzenia wynosiła ok. 60 000 osób, dzisiaj jest ich od 70-do 95 tys. Obecnie największe skupiska Polaków są w Brukseli, Antwerpii, Maasmechelen, Leopoldsburg, Gent, Genk, Liege, Namur, Charleroi, Centre-Ressaix i Mons-Borinage; w miastach tych odprawiane są polskie nabożeństwa. Wolna Polska nawiązała stosunki dyplomatyczne z Belgią w marcu 1919 roku. W Brukseli ma siedzibę Ambasada RP, a w Warszawie Ambasada Belgii.

Stosunki między Polską i Belgią datują się od bardzo dawna. Już w XIII w. docierały do nas towary produkowane przez miasta belgijskie - przede wszystkim sukno. Wśród cudzoziemców, którzy osiedlili się w Polsce na tzw. prawie niemieckim, byli również mieszkańcy ówczesnej Belgii, np. Aleksander z Mallone (miasto w Belgii) był w latach 1129-56 biskupem płockim, a jego brat Walter w latach 1149-69 biskupem wrocławskim, Franciszek Rhode był w 1538 roku założycielem drukarni w Gdańsku, wybitny filozof, profesor uniwersytetu w Lowanium Justus Lipsius korespondował z kanclerzem Janem Zamoyskim i arcybiskupem metropolitą gnieźnieńskim Bernardem Maciejowskim. Natomiast pierwsza napotkana wzmianka o Polaku w Belgii pochodzi z 1253 roku i dotyczy Jeana de Pologne (Jana z Polski), który był w tym roku kupcem oraz właścicielem domu w Lowanium. Na początku XVI wieku Jan Dantyszek, dyplomata króla polskiego Zygmunta I i poeta, brał żywy udział w życiu naukowym Gandawy, Antwerpii, Brukseli i Lowanium. Wybitny poeta niderlandzko-łaciński Joannes Secundus poświęcił mu kilka wierszy. Również na uniwersytecie w Lowanium wykładał słynny polski teolog Jan Łaski, zaś Alexius Sylvus Polonus - Aleksander Gajewski zbudował w Belgii w 1642 roku pierwsze planetarium. Chociaż, jak widzimy kontakty polsko-belgijskie są stare, to do XIX-XX wieku były sporadyczne. Po powstaniu niepodległego państwa belgijskiego społeczeństwo tego kraju odnosiło się z żywą sympatią do sprawy Polski, świadome roli, jaką odegrało nasze Powstanie Listopadowe 1830-31 w walce Belgów o niepodległość. Belgowie udzielili schronienia 600 polskim emigrantom z 1831 roku. Nowo powstająca armia belgijska zaangażowała około 100 oficerów polskich w charakterze instruktorów i wykładowców. Wśród nich był Ignacy Marceli Kruszewski, twórca kawalerii belgijskiej, dowódca brygady ułanów w Malines, od 1842 roku generał. W styczniu 1839 roku przybył do Brukseli wódz naczelny polskiego Powstania Listopadowego 1830-31generał Jan Zygmunt Skrzynecki, który 1 lutego wstąpił do belgijskiego wojska i po trzech dniach służby otrzymał nominację na generała dywizji, a w latach 1840-48 pełnił funkcję głównodowodzącego armii belgijskiej. Królowa Elżbieta w 1955 roku była w Polsce. Od 21 lipca 2013 roku królową Belgii, żoną króla Filipa od 4 grudnia 1999 roku jest Matylda, urodzona 20 stycznia 1973 w Brukseli (Uccle) jako Matylda Maria Krystyna Gislena d Udekem d Acoz. Królowa Matylda jest córką hrabiego Patricka d Ukedem d Acoz (zm. 2008) i polskiej hrabiny Anny Komorowskiej (ur. 1946 w Białogardzie), wnuczki księcia Adama Zygmunta Sapiehy (zm. 1970).

BRUKSELA, stolica Belgii. Po upadku antyrosyjskiego powstania listopadowego w Polsce 1830-31 Bruksela stała się ośrodkiem dużego skupiska polskiej emigracji politycznej (ok. 600 osób). Wśród nich byli m.in. Wiktor Heltman, Stanisław Worcell, Ludwik Lubliner, Jan Czyński); przez pewien czas mieszkali w Brukseli gen. Jan Z. Skrzynecki, Andrzej Towiański, Aleksander Chodźko. Mieszkał tu od 1833 roku i działał prawie do końca życia Joachim Lelewel (1786-1861), historyk, bibliograf, slawista, numizmatyk, poliglota (znał 12 języków), heraldyk, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, działacz polityczny w Polsce i na emigracji; założył tu w 1837 roku polską organizację niepodległościową Zjednoczona Emigracja Polska (działała do 1846 r.), a w 1847 roku wszedł do Międzynarodowego Towarzystwa Demokratycznego w Brukseli. Emigranci polityczni wydawali dwa czasopisma - "Orzeł Biały" (1839-48) i "La voix du peiple". W Brukseli przebywało wieli pisarzy polskich: A. Chodźko, E. Dembowski, AS. Goszczyński, E. Januszkiewicz, Z. Kaczkowski, J. Korzeniowski, J.I. Kraszewski, T. Lenartowicz (tu napisał m.in. Lirenkę), H. Merzbach, C. Norwid, L. Siemieński, H. Sienkiewicz, J. Słowacki, L. Sowiński, K. Ujejski. W. Wolski, R. Zmorski, a dłuższy czas mieszkali: S. Duchińska, Z. Miłkowski (1866-77), T.A. Olizarowski (1852-58), W. Sabowski. Na uniwersytecie brukselskim studiowało wielu Polaków; od 1926 roku wykładał na uniwersytecie Wacław Lednicki, gdzie od 1932 roku na mocy porozumienia pomiędzy rządami polskim i belgijskim przez trzy miesiące w roku wykładał historię literatury słowiańskiej, zachowując katedrę w Krakowie. Z kolei katedrę polonistyki, która odgrywała i odgrywa doniosłą rolę w propagowaniu literatury polskiej w Belgii, prowadził tu w latach 1929-32 polski historyk i teoretyk literatury Manfred Kridl, po nim Karol Wiktor Zawodziński. W tutejszym konserwatorium muzycznym wykładali polscy muzycy: Juliusz Zarębski (1880-85) oraz Henryk (1874-76) i Józef (1878-1912) Wieniawscy. Od XX w. miała miejsce polska emigracja zarobkowa do Belgii, w tym także do Brukseli. W 1955 roku mieszkało w Brukseli ok. 2000 Polaków. Powstało w Brukseli szereg organizacji polskich, jak np.: Związek Polaków w Belgii (1923), Macierz Szkolna Wolnych Polaków w Belgii, Stowarzyszenie Polskich Kombatantów, Samodzielny Oddział b. Żołnierzy Armii Krajowej, Związek Polskich Federalistów, Chrześcijańskie Zjednoczenie Wolnych Polaków. Od 1946 roku działała w Brukseli Rada Narodowa Polaków w Belgii jako organizacja centralna skupiająca większość związków polonijnych w Belgii. W 1946 roku powstał w Brukseli Polski Instytut Naukowy. Od 1926 roku Bruksela jest siedzibą Polskiej Misji Katolickiej (OMK) w Belgii. W stolicy Belgii polskie nabożeństwa są odprawiane w kościołach św. Elżbiety i dominikanów oraz w siedzibie PMK. W Brukseli jest także polska parafia prawosławna i jest polska wspólnota religijna Świadków Jehowy. W Królewskim Muzeum Wojskowym w Brukseli jest dział polski, poświęcony oficerom polskim w służbie nowo organizowanej armii belgijskiej od 1830 roku. W dziale tym znajduje się tablica pamiątkowa, ufundowana po II wojnie światowej przez Towarzystwo Belgijsko-Polskie. Treść tablicy w polskim tłumaczeniu jest następująca: "W r. 1830 Mikołaj I car Rosji, nakazał wojsku Królestwa Polskiego masz na Brukselę dla stłumienia zwycięskiego powstania belgijskiego. Polacy odmówili posłuszeństwa i podnieśli bunt oświadczając "Nie będziemy walczyć z narodem, który bije się o wolność". Rewolucja polska została utopiona w morzu krwi, niemniej jednak zatrzymała nad Wisłą armię rosyjską, która przygotowywała się do najazdu na Belgię. Po klęsce Polski, polscy oficerowie-emigranci zostali serdecznie przyjęci przez Belgię i przyjęci do szeregów jej młodej armii". Jest tu polski cmentarz wojenny z czasów II wojny światowej, żołnierzy 1 Dywizji Pancernej (46 grobów). W mieście jest Aleja Mościckiego, na pamiątkę prezydenta Polski Ignacego Mościckiego (1926-39). W warsztatach brukselskich wykonano w połowie XVI wieku słynne arrasy wawelskie, których ok. 350 zakupił w latach 1548-67 król polski Zygmunt August do dekoracji wnętrz zamku na Wawelu w Krakowie; później (w ilości 156 sztuk) zdobiły rezydencje królewskie w Warszawie. Skradzione przez Rosjan w 1795 roku i wywiezione do Rosji, w latach 1921-25 rząd rosyjski (sowiecki) był zmuszony oddać Polsce 136 arrasów, które powróciły na Wawel. W 1893 roku polski poeta i powieściopisarz Wiktor Gomulicki otrzymał od belgijskiej Akademii Sztuk, Umiejętności i Literatury medal pierwszej klasy i dyplom honorowy. W Brukseli od 1937 roku odbywa się Międzynarodowy Konkurs Muzyczny im. Królowej Elżbiety Belgijskiej - jeden z najbardziej prestiżowych i najstarszych konkursów muzycznych. Wśród polskich laureatów konkursu znaleźli się m.in.: Michał Spisak (kompozycja, I nagroda: 1953 i 1957), Andrzej Czajkowski (fortepian, III nagroda 1956), Aga Wińska (śpiew, I nagroda 1988), Iwona Sobotka (śpiew, I nagroda 2004), Bernadetta Grabias (śpiew, III nagroda 2008), Mateusz Borowiak (fortepian, III nagroda 2013). Królowa Elżbieta Belgijska na zaproszenie Komitetu Międzynarodowego Konkursu im. Fryderyka Chopina przebywała w Polsce od 12 do 23 marca 1955 roku. W Brukseli znajduje się Ambasada RP (1919-57 poselstwo). Ma tu swoją siedzibę także Stałe Przedstawicielstwo RP przy Unii Europejskiej i Stałe Przedstawicielstwo RP przy NATO. W Brukseli ma swoją siedzibę powstały w 1994 roku Rada Polonii Belgijskiej -organ konsultacyjny reprezentujący Polonię belgijską. Od 2011 roku działa tu także stowarzyszenie Brukselski Klub Polek (BeKaP), zajmujący się działalnością oświatowo-kulturalną. Od 2009 roku prowadzi tu ożywioną działalność kulturalną (wystawy, koncerty, pokazy filmów, promocje książek, przekłady książek, koordynuje wymianę naukową i kulturową) Instytut Polski podlegający polskiemu Ministerstwu Spraw Zagranicznych.

ANTWERPIA, duże miasto. Żywe kontakty kulturalno-artystyczne łączyły Polaków z Antwerpią: w 1532 roku mieszkał tu Jan Dantyszek, poeta polsko-łaciński okresu renesansu, pierwszy ambasador w historii dyplomacji polskiej, sekretarz królewski Zygmunta I Starego od 1516 roku, biskup chełmiński, a następnie warmiński, brał żywy udział w życiu naukowym Antwerpii i wybitny poeta niderlandzko-łaciński Joannes Secundus poświęcił mu kilka wierszy; w 1624 roku zatrzymał się tu królewicz Władysław Waza (późniejszy król Władysław IV); drukowali tu swe pisma m.in. Stanisław Łubieński i Jan Rywocki. W Antwerpii mieszkał w latach 1608-40 i tworzył Peter Paul Rubens - jeden z najwybitniejszych malarzy epoki baroku. W muzeach polskich są cztery jego obrazy: w Muzeum Narodowym w Warszawie Chrystus upadający pod krzyżem (ok. 1612-1615), w Muzeum Pałacu Króla Jana III w Warszawie Madonna z Dzieciątkiem (wraz z Erasmusem Quellinusem II, 1630), na Zamku Królewskim na Wawelu w Krakowie Portret Elżbiety Burbon (ok. 1625) i Portret królewicza Władysława Wazy (1624), a w katedrze św. Mikołaja Biskupa w Kaliszu był do 1973 roku obraz Zdjęcie z krzyża (1617, obecnie zaginiony). W 1632 roku wydana została w Antwerpii luksusowa edycja tomu poezji Lyricorum librorum znanego na Zachodzie poety polskiego Macieja Kazimierza Sarbiewskiego z miedziorytami Rubensa. W sierpniu 1897 roku z portu w Antwerpii na wyprawę antarktyczną wypłynął statek badawczy "Belgica", na pokładzie które w gronie badaczy było dwóch Polaków: Henryk Arctowski i Antoni Bolesław Dobrowolski. Wyprawa, choć badaniami objęła niewielki obszar Antarktyki, zaowocowała ważnymi odkryciami naukowymi - zarówno przyrodniczymi, m.in. z wyprawy przywieziono bogate zbiory przyrodnicze, jak i geologicznymi - Arctowski wysunął wówczas hipotezę, iż łańcuch Andów przedłużony jest aż na Antarktydę. Do Antwerpii "Belgica" powróciła w listopadzie 1899 roku. Odbyły się tu Letnie Igrzyska Olimpijskie 1920. W marcu 1919 roku, po raz pierwszy w historii do udziału w igrzyskach zaproszona została reprezentacja wolnej Polski. Był to spory sukces polityki zagranicznej nowo utworzonego państwa, bowiem nie posiadało ono swego przedstawiciela w strukturze Międzynarodowym Komitecie Olimpijskim. Niestety ze względu na toczoną w tym czasie wojnę z Rosją Sowiecką, 12 lipca 1920 roku Polski Komitet Olimpijski podjął decyzję o odwołaniu polskich sportowców z udziału w igrzyskach. W ekipie USA wystąpił za to Józef Krzyczewski, zdobywając (wraz z amerykańską drużyną) brązowy medal w przeciąganiu liny. W latach 1928 - 2000 był tu Konsulat Generalny Rzeczypospolitej Polskiej. Mieszka tu dużo Polaków, a polskie msze odprawiane są w kościele jezuitów.

BERINGEN, miasto w północno-wschodniej Belgii, w prowincji Limburgia. Tutaj ma swoją siedzibę powstały w 1923 roku Związek Polaków w Belgii, utworzony W znacznej mierze skupia potomków polskich górników osiadłych w dużej mierze w Limburgii belgijskiej oraz okolicach Charleroi po I wojnie światowej. Od wielu lat Związek prowadzi tu Dom Polski "Polonez" - bardzo ważne centrum Polonii belgijskiej.

CHARLEROI, miasto w pd. Belgii, w prowincji Hainaut. Ośrodek polonijny powstały w okresie międzywojennym (górnicza emigracja zarobkowa z Polski i polscy przybysze z Niemiec). Do II wojny światowej był to żywy ośrodek polski. Po II wojnie światowej działało tu Koło Stowarzyszenia Polskich Kombatantów. Koło Kulturalne Belgijsko-Polskie w Charleroi. Polskie nabożeństwa są odprawiane w Charleroi oraz z pobliskich miejscowościach: Charleroi, kościół N.D. Rempart, Farciennes - Au Louat, Pironchamps - kościół N.D. de Fatima, Montignies s/Sambre - kościół St Remi, Taillis-Pre - kościół St Antoine, Souvret - Rue Alfred Lombard, Dampremy - kościół St Remi, Jumet - kaplica przy Rue des Deportes, Marchienne Au Point - Mission Italienne, Fontain L Eveque - kościół St Vaast, Forchies La Marche - kościół Ste Viergem.

GANDAWA - Gent/Gand, duże miasto w Belgii, ośrodek administracyjny prowincji Flandria Wschodnia. Na tutejszym uniwersytecie studiowało wielu Polaków do 1930 roku (dopóki był uniwersytetem francuskojęzycznym). Na początku XVI wieku Jan Dantyszek, dyplomata króla polskiego Zygmunta I i poeta, brał żywy udział w życiu naukowym Gandawy. Wybitny poeta niderlandzko-łaciński Joannes Secundus poświęcił mu kilka wierszy. Również na uniwersytecie w Lowanium wykładał słynny polski teolog Jan ŁaskiPo toczonych o miasto walkach z Niemcami od 11 września 1944 roku, 16 września północną Gandawę (port i dzielnica przemysłowa) zdobyły oddziały polskie z 1 Dywizji Pancernej (południową część miasta zajęli Anglicy); wspierały je oddziały belgijskiego ruchu oporu. Do miasta wkroczyła 3 Brygada Strzelców, owacyjnie witana przez mieszkańców. 17 września Niemcy zaprzestali ostrzału miasta. W ramach niemieckiej kontrofensywy w Ardenach (pod nazwą Bodenplatte) 1 stycznia 1945 roku nad podgandawskim lotniskiem St. Denijs Westrem miała miejsce jedna z największych bitew powietrznych końca II wojny światowej zwana bitwą nad Gandawą. W bitwie wzięły udział również polskie dywizjony lotnicze 302, 308 i 317. Bitwę rozpoczął niemiecki atak na lotnisko w Gandawie, podczas którego Niemcy zniszczyli 18 polskich samolotów. Powracające z bojowego zadania samoloty polskie z dywizjonów 308 i 317 zaatakowały Niemców i zestrzeliły 18 samolotów. Do 4 maja 1945 roku polscy piloci myśliwscy wspierając ofensywę wojsk alianckich na froncie zachodnim zestrzelili 36 samolotów z czego 1/3 przypadła na dywizjon 308. - W XXVI Halowych Mistrzostwach Europy, które odbyły się tu w 2000 roku polscy zawodnicy zdobyli 1 srebrny i 2 brązowe medale. Z kolei w 2007 roku odbyły się tu Mistrzostwa Europy w Szermierce, na których polscy szermierze zdobyli 1 srebrny medal - w szpadzie drużyna mężczyzn. W wakacyjnym okresie transferowym (2006) lokalny klub piłkarski KAA Gent zasilił polski napastnik Marcin Żewłakow. - Po upadku komunizmu w Polsce w 1989 roku i przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej w 2004 roku na Uniwersytecie Gandawskim pojawili się ponownie studenci polscy - studiujący głównie w ramach programu Erasmus. Jest tu kolonia polska i odprawiane są polskie nabożeństwa w Chapelle de N.D. Schreiboom. W mieście działa polski konsulat honorowy. Urodził się tu Maurice Polydore Marie Bernard, hrabia Maeterlinck (1862-1949), belgijski dramaturg, poeta, eseista, piszący w języku francuskim, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 1911. Pierwszy na język polski jego dramaty/dzieła tłumaczył jego dzieła - już od 1890 roku Zenon Franciszek Przesmycki; przetłumaczył 10 utworów, za co otrzymał Komandorię Orderu Leopolda (Belgia). Twórczość Maeterlincka wpłynęła na poezję i dramaturgię Młodej Polski.

GENK, miasto w prowincji Limburgia, jest jednym z najważniejszych przemysłowych miast Belgii. Do końca XIX wieku Genk pozostawało małą, nieznaczącą wioską. W 1901 roku zostały tu odkryte duże pokłady węgla kamiennego, co przyciągnęło tu wielu robotników, zarówno miejscowych jak i imigrantów, w tym kilka tysięcy Polaków. Ich polskie życie koncentruje się w Polskiej Sali. Nabożeństwa polskie odprawiane są w kościele St Eventius oraz w Termien-Genk, O.L.V. Rozenkrans i w Polskiej Kaplicy św. Stanisława (- Zwartberg-Genk). Miastem partnerskim Genk jest Cieszyn.

HUY, miasto w Belgii, w prowincji Liege. Po upadku Powstania Listopadowego 1830-31 kilka tysięcy jego uczestników w obawie przed represjami ze strony władz carskich udało się na emigrację. Wielu z nich schroniło się również na ternie Belgii. Władze belgijskie utworzyły dla Polaków cztery zakłady opieki (depôts), m.in. w Huy.

LIEGE, duże miasto i port w Belgii. Spory ośrodek polonijny powstały po I wojnie światowej; jest tu Dom Polski i działa szereg organizacji polskich: oddział Związku Polaków w Belgii, Koło Stowarzyszenia Polskich Kombatantów, Związek Harcerstwa Polskiego w Belgii, oddział Chrześcijańskiego Zjednoczenia Wolnych Polaków; działa szkółka polska, a polskie nabożeństwa oprawiane są w kościołach Ste Therese de lEnfant Jesus, Ste Famille i N.D. de lAssomption (Seraing) oraz w kaplicy św. Huberta w Retinne.

LOMMEL, miasto w Belgii, w prowincji Limburgia, nad granicą holenderską. Mieszka tu trochę Polaków i działa koło Związku Polaków w Belgii. Jest tu największy polski cmentarz wojenny w Belgii z 1946 na którym pochowano 253 żołnierzy 1 Dywizji Pancernej oraz lotników polskich (24), poległych podczas II wojny światowej w walkach na terenie Belgii i pobliskich ziem holenderskich. 4 października 1959 roku wzniesiono staraniem Tow. Przyjaźni Belgijsko-Polskiej pomnik ku czci żołnierzy poległych o wyzwolenie Belgii. Cmentarz stanowi miejsce pielgrzymek Polonii belgijskiej w ostatnią niedzielę każdego października.

LOWANIUM - Leuven - Louvain, miasto w Belgii, stolica prowincji Brabancja Flamandzka. W kronikach miasta Lowanium pod rokiem 1253 jest odnotowane, że Jean de Pologne (Jan z Polski), był w tym roku kupcem oraz właścicielem domu w tym mieście. Tutaj w 1539 bratanek prymasa Polski Jana Łaskiego Starszego I sam duchowny katolicki - dziekan gnieźnieński i kanonik krakowski Jan Łaski Młodszy (1499-1560) zawarł małżeństwo z córką miejscowego kupca i oficjalnie wystąpił z Kościoła katolickiego, stając się później jedynym polskim działaczem Reformacji o znaczeniu europejskim (jest upamiętniony na Pomniku Reformacji w Genewie). W Leuven jest od 1432 roku uniwersytet (od 1835 katolicki), na którym studiowało sporo Polaków, zazwyczaj synowie magnatów, m.in.: Jan Tęczyński, Krzysztof Zbaraski, bracia Zasławscy i Ostroscy, Fryderyk i Aleksander Sapiehowie, Aleksander Łahodowski, Aleksander Krzywiecki, Albert Dunin Modliszewski, Jerzy Feliks i Paweł Niewiarowscy, Adam Kalinowski. Na początku XVI wieku Jan Dantyszek, dyplomata króla polskiego Zygmunta I i poeta, był tu kilka razy i brał żywy udział w życiu naukowym Lowanium i pierwszy powiadomił tutejszych humanistów o odkryciach Kopernika. Wybitny poeta niderlandzko-łaciński Joannes Secundus poświęcił mu kilka wierszy. Również na uniwersytecie w Lowanium wykładał słynny polski teolog Jan Łaski Mikołaj Vernulaeus (1583-1649), humanista lowański i profesor tutejszego uniwersytetu, napisał i wydał w Lowanium w 1618 roku łacińską tragedię o św. Stanisławie, biskupie i męczenniku. W bibliotece króla Jana III Sobieskiego w wilanowskim Pałacu znajdują się ujęte w tonda malarskie przedstawienia wybitnych uczonych i myślicieli antycznych oraz tych pochodzących z epok późniejszych. Jako filozof został ukazany Justus Lipsjusz (Joost Lips, 1547-1606), wybitny niderlandzki myśliciel, znawca prawa, historyk, filolog i wydawca, wychowanek uniwersytetu w Lowanium. Utrzymywał on korespondencję z kanclerzem Janem Zamoyskim, arcybiskupem gnieźnieńskim Bernardem Maciejowskim, arcybiskupem lwowski Janem D. Solikowskim. Dzisiaj jest tu profesorem znany iranista polski Wojciech Skalnowski (ur. 1934). Lowanium jest jednym z centrów Węzła Wiedzy i Innowacji (Sustainable Energy) Europejskiego Instytutu Technologicznego, w którym to projekcie uczestniczą też uczelnie i przedsiębiorstwa z Hiszpanii, Holandii, Niemiec, Polski (polskim koordynatorem projektu jest krakowska Akademia Górniczo-Hutnicza) i Szwecji. Kaplica św. Antoniego z XVII wieku, w której znajduje się grób ojca Damiana, misjonarza z Molokai, beatyfikowanego przez "polskiego" papieża Jana Pawła II 4 czerwca 1995 roku. Miastem partnerskim Lowanium jest Kraków.

MONS, miasto położone przy granicy z Francją, stolica prowincji Hainaut. Mons stanowi centrum starego górniczego dystryktu Borinage. Osiedliło się tu kilka tysięcy Polaków, którzy byli górnikami w kopalniach. Msze polskie odprawiane są w: Mons w kościele św. Mikołaja i w pobliskich miejscowościach: Tertre - kościół St Christophe, Quaregnon - kościół St Joseph, Bernissart - kościół St Vierge, Hautrage-Etat - kościół Sacre Coeur, Dour - kościół St Joseph, Hensies - kościół St Georges.

NAMUR, Namur (nid. Namen) - miasto w południowej Belgii, położone u ujścia rzeki Sambry do Mozy, stolica regionu Walonia i prowincji Namur. Przed II wojną światową i kilkadziesiąt lat po wojnie mieszkało tu dużo Polaków. Msze polskie są odprawiane w siedzibie Polskiej Misji Katolickiej.

OSTENDA - Oostende, miasto w Belgii, w prowincji Flandria Zachodnia. Po upadku Powstania Listopadowego 1830-31 kilka tysięcy jego uczestników w obawie przed represjami ze strony władz carskich udało się na emigrację. Wielu z nich schroniło się również na ternie Belgii. Władze belgijskie utworzyły dla Polaków cztery zakłady opieki (depôts), m.in. w Ostendzie. Ostenda w 2. poł. XIX w. stała się kąpieliskiem morskim i uzdrowiskiem klimatycznym o międzynarodowej sławie, do którego przyjeżdżali także Polacy, jak np. Henryk Sienkiewicz. Na tutejszym cmentarzu komunalnym są groby 4 lotników polskich (A. Miondlikowski, Z. Zamoyski, S. Stegman, NN) z okresu II wojny światowej, których śmierć dosięgła w falach Kanału La Manche i Morza Północnego, a których ciała morze oddało na belgijski brzeg. Polska zajęła I miejsce w Olimpiadzie Hodowców Gołębi Pocztowych w Ostendzie w 2007 zdobywając 9 medali. Polscy brydżyści: Cezary Balicki - Adam Żmudziński, Krzysztof Buras - Grzegorz Narkiewicz, Jacek Kalita - Krzysztof Kotorowicz wywalczyli srebrny medal w drużynowych Mistrzostwach Europy w Ostendzie w 2010. Polski team MAZURKIEWICZ w składzie: Krzysztof Jassem, Paweł Jassem, Jakub Wojcieszek, Marcin Mazurkiewicz, Piotr Tuszyński, Piotr Gawryś wygrał mecz finałowy turnieju teamów open podczas 6. Otwartych Mistrzostw Europy w Ostendzie w 2013. W męskim profesjonalnym klubie koszykarskim występującym w belgijskiej najwyższej klasie rozgrywkowej Telent Oostende występuje reprezentant Polski Mateusz Ponitka.

TIELT, miasto w Belgii, w prowincji Flandria Zachodnia. 8 IX 1944, po okrążeniu i z pomocą ruchu holenderskiego ruchu oporu, żołnierze polskiej 1 Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka zajęli miasto. W walce poległo 8 żołnierzy gen. Maczka; są pochowani na tutejszym międzynarodowym cmentarzu wojennym; polskie groby oznaczone są biało czerwonym godłem. Miastem partnerskim Tielt są Szamotuły.

WATERLOO, miasto w Belgii, w prowincji Brabancja Walońska, w pobliżu Brukseli. Waterloo to miejsce słynnej bitwy, będącej nie tylko ostatnią bitwą Napoleona, zakończona jego klęską, ale także jedną z najważniejszych decydujących bitew w dziejach świata, która ustaliła (po kongresie wiedeńskim 1815) porządek polityczny w Europie na przeciąg 99 lat - kontynent był w szponach reakcyjnych Prus, Austrii i Rosji; Polska pozostała pod zaborem tych trzech państw. W bitwie pod Waterloo, stoczonej 18 VI 1815, wojska francuskie (74 tys. ludzi) zostały tu zdziesiątkowane przez wojska angielskie A. Wellingtona (68 tys.) i pruskie G. Bluechera (69 tys.). Przy boku Napoleona walczył mężnie w polskich mundurach 225-osobowy szwadron polski pod dowództwem majora Pawła Jerzmanowskiego. Wziął on udział w słynnym ataku na czerwone czworoboki brytyjskiej piechoty.

YPRES, miasto w Belgii, w Zachodniej Flandrii. Po upadku Powstania Listopadowego 1830-31 kilka tysięcy jego uczestników w obawie przed represjami ze strony władz carskich udało się na emigrację. Wielu z nich schroniło się również na ternie Belgii. Władze belgijskie utworzyły dla Polaków cztery zakłady opieki (depôts), m.in. w Ypres. Miasto znane w historii z tego, że tutaj podczas I wojny światowej (31 VII - 6 XI 1917) po raz pierwszy użyto (Niemcy) gazu musztardowego, od nazwy miasta nazywanego iperytem. Podczas II wojny światowej, 6 września 1944 żołnierze polskiej 1 Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka w marszu bojowym wkroczyli na terytorium Belgii i dywizyjna 3 Brygada Strzelców wyzwoliła przygraniczny Ypres spod okupacji niemieckiej.

© Marian Kałuski