Dodano: 10.01.16 - 21:55 | Dział: Co w prasie piszczy

Obalą demokrację?

Media w takim kształcie, w jakim są w Polsce, mogą zniszczyć efekty demokratycznych wyborów Polaków.

W dzisiejszym sporze o media warto sięgnąć do eseju Karla Poppera „Prawo dla telewizji”, zawartego w książce „Telewizja. ZagroĹźenie dla demokracji”, wydanej u nas przed dwudziestu laty w przekładzie M. KrĂłla.

Popper był głównym mentorem George’a Sorosa – finansisty, ktĂłry dla wcielania w Ĺźycie swojej fascynacji ideą społeczeństwa otwartego utworzył w Polsce jeszcze pod rządami generałów Jaruzelskiego i Kiszczaka niezwykle wpływową Fundację Stefana Batorego. Jej działalność bardziej chyba niĹź 21 postulatĂłw „Solidarności” odcisnęła piętno na kierunkach polskiej transformacji. Tu szukać trzeba ĹşrĂłdeł nie tylko Okrągłego Stołu, ale i tzw. grubej kreski, terapii szokowej Sachsa i Balcerowicza i wielu innych elementĂłw konstytutywnych dla III RP. Teoria Poppera wyrasta bowiem z dwĂłch fundamentalnych twierdzeń, Ĺźe prawda obiektywna w Ĺźyciu społecznym nie istnieje, a silne poczucie toĹźsamości, szczegĂłlnie religijnej i narodowej, rodzi tylko niepotrzebne konflikty. Dzisiaj dochodzi do tego jeszcze toĹźsamość płciowa. W tym nurcie myślenia odnajduje się rĂłwnieĹź teza Adama Michnika z roku 1987, według ktĂłrego po upadku komunizmu największym zagroĹźeniem w Polsce będą trzy fundamentalizmy: narodowy, religijny i… moralny. Z nimi właśnie walczy się w mediach tzw. głównego nurtu.

Dlaczego szczegĂłlnym przedmiotem zainteresowania są media? Karl Popper zauwaĹźył jeszcze przed naszą transformacją, jak wielką siłą jest telewizja. Codziennie gromadzi ona wielomilionowe audytoria, posiada zdolność kreowania i obalania społecznych autorytetĂłw, wpływa na sposĂłb Ĺźycia i myślenia milionĂłw ludzi, nieustannie ich kształtując. Daje prawdziwy rząd dusz. Dociera ze swoim przekazem rĂłwnieĹź do tych, ktĂłrzy niczego nie czytają i tym bardziej bezkrytycznie przyjmują to, co widzą i słyszą. – Telewizja – pisze Popper – stała się w naszych czasach kolosalną władzą, być moĹźe największą ze wszystkich, tak jakby zastąpiła głos Boga. Telewizja jest władzą tak wielką, Ĺźe „Ĺťadna demokracja nie przetrwa, jeĹźeli nie połoĹźy się kresu tej wszechwładzy”.

W tym świetle łatwo zrozumieć temperaturę sporów o media, szczególnie zaś o telewizję, która wciąż stanowi najskuteczniejszy sposób wpływania na ludzi, ufnie podchodzących do tego, co widzą i słyszą z odbiornika. Od początku budowniczowie tzw. społeczeństwa otwartego wyjątkowo skutecznie umacniali swój monopol w telewizji w innych mediach. Czyż nie wokół tego wybuchła tzw. afera Rywina? W czasach rządów PO&PSL bronili się wszelkimi sposobami przed wpuszczeniem telewizji Trwam na multipleks, zapewniający jej ogólnopolski zasięg. Dodając do tego miażdżącą przewagę opcji związanej z poprzednią władzą w prasie, radiu i Internecie, trzeba przyznać słuszność Popperowi, że media w takim kształcie, w jakim są w Polsce, kiedy piszę te słowa (29 grudnia 2015) mogą zniszczyć efekty demokratycznych wyborów Polaków.

Media publiczne szeroko „informują”, jak to „polski minister zaatakował placĂłwkę NATO”, Ĺźe grozi nam dyktatura i międzynarodowa izolacja, a nawet wojna domowa. Czasem wygląda to na zaklinanie rzeczywistości. Ale juĹź prawda o sukcesie Polski na szczycie klimatycznym w ParyĹźu, na ktĂłrym zgodzono się uwzględnić wielkości naszych lasĂłw i ich dobroczynną rolę w redukcji emitowanych przez nas zanieczyszczeń, nie jest waĹźna. Podobnie jak informacja, Ĺźe po raz pierwszy od lat pacjenci nie muszą drĹźeć w styczniu o to, czy nie trafią na zamknięte przychodnie, bo nowy minister pomyślał o tym zawczasu. Publiczne media nie eksponują waĹźnej dla polskich przedsiębiorcĂłw informacji, Ĺźe juĹź od 1 stycznia moĹźna odliczać od podstawy opodatkowania 30 proc. wydatkĂłw na rozwĂłj i innowacje. Jeden z uwolnionych z rąk porywaczy w Syrii polskich dziennikarzy (w grudniu nasze władze doprowadziły teĹź do uwolnienia z rąk somalijskich porywaczy załogi statku „Szafir”) wyznaje w wywiadzie dla „Rzeczpospolitej”, Ĺźe jego uwolnienie „to dowĂłd, Ĺźe w Polsce wszystko idzie ku lepszemu. To nie jest paraliĹź, tylko róşne instytucje zaczynają działać naprawdę sprawnie”. Ale to spostrzeĹźenie nie przejdzie w tych mediach, ktĂłre pozostają bastionem antydemokratycznej rewolty.

Telewizja moĹźe naprawdę stać się narzędziem obalenia demokracji w Polsce, jeśli demokracja nie narzuci jej swoich reguł. Im wcześniej rĂłwnieĹź my to zrozumiemy – o czym pisał właśnie Karl Popper – tym lepiej dla demokracji i dla nas.

ks. Henryk Zieliński
Idziemy nr 2 (536), 4-10 stycznia 2016 r