Dodano: 12.05.06 - 13:46 | Dział: A to POLSKA właśnie - A.R-L

PLUSY DODATNIE PLUSY UJEMNE

Niewielkie pomieszczenie, około 20 osĂłb, w tym wielu byłych, prawicowych politykĂłw z pierwszych stron gazet. Okna szczelnie zasłonięte. Po kilku minutach, robi się duszno. Atmosfera lekkiego, nerwowego oczekiwania. ChociaĹź to bez sensu, wracają obrazy lat osiemdziesiątych – działania w jakimś zagroĹźeniu.

Jestem na bardzo nieoficjalnym pokazie filmu, ktĂłrego producentem jest pan Piotr Szyma, w reĹźyserii niezaleĹźnego Grzegorza Brauna, a tytuł filmu, jak wyĹźej. Film, z pewnością, nie jest II częścią Nocnej Zmiany. Co ciekawe, powstał na podstawie dokumentĂłw z archiwum IPN i Telewizji Polskiej – oddział Wrocław, na zamĂłwienie (w lutym 2005) TVP-3. Jak mĂłwił sam reĹźyser, wiele czasu poświęcił on na studiowanie dokumentĂłw w Instytucie Pamięci Narodowej,( bo nie ma i nie było jednej teczki z dokumentami Wałęsy) zanim został wyrzucony przez Leona Kieresa. Nie jest to reportaĹź. To czarno – biały film dokumentalny o Lechu Wałęsie. Na tle pracujących robotnikĂłw Stoczni Gdańskiej, widnieją dokumenty współpracy Wałęsy –Bolka, raporty ubekĂłw, ktĂłrych istotne fragmenty są czytane. W tle, dość przejmująca muzyka.

Jest to takĹźe film kolorowy, jakby z innej epoki. Taki współczesny. Te kilka osĂłb, ktĂłre zdecydowały się opowiadać przed kamerami, to Krzysztof Wyszkowski, państwo Gwiazdowie i dwĂłch robotnikĂłw, byłych pracownikĂłw stoczni, kolegĂłw, na ktĂłrych donosił Wałęsa – panowie Lenarciak i Jagielski. To oni opowiadają, między innymi, jak ich i innych przesłuchiwano na komisariacie przez milicję i jak widzieli, swobodnie poruszającego się tam, Lecha Wałęsę. Ich zdaniem, był tam i układał się z milicjantami. Na pytanie, co tam robił, odpowiadał, Ĺźe starał się o ich zwolnienie. I rzeczywiście, wypuszczano ich. Opowiadali, jak usiłowano ich namĂłwić do współpracy z bezpieką, jak usiłowano ich przekupić. I ta muzyka!

Podobnie, jak K. Wyszkowski, ktĂłry właśnie dzisiaj ma kolejną rozprawę sądową, z powĂłdztwa Wałęsy, podkreślali jego swoistą osobowość, charakter. Wałęsa obsesyjnie marzył, Ĺźe kiedyś będzie wielkim człowiekiem. Gwiazdowie twierdzą, Ĺźe był ogromnie zafascynowany władzą. Pan Wyszkowski wspomina, jak po 1978 roku, w trakcie organizowania się wolnych związkĂłw zawodowych, Wałęsa przyszedł do niego, proponując wspĂłlne działania. Na pytanie, jak je sobie wyobraĹźa, powiedział: „Za jednego aresztowanego, jedna komenda w powietrze.” Gdy opadło zdumienie, natychmiast zrezygnował ze swych terrorystycznych propozycji, byleby tylko być w tym środowisku, godził się na wszystko. Jego tzw. wkręcanie się wszędzie tam, gdzie tylko moĹźna było, podkreślali wszyscy rozmĂłwcy. I w kaĹźdym miejscu był głośny, widoczny. W róşnych wyborach, „na chama się pchał” do władz. Podpisywał kaĹźdy list protestacyjny, gotĂłw był podpisać kaĹźdą petycję, nawet tę, ktĂłra nie miała sensu, bo, jak wyjaśniał „nie waĹźny jest tekst, byleby nazwisko chodziło”.

Przypomniany jest grudzień 1970r. Widać Wałęsę w otoczeniu Gierka. I, z akt IPN, donosy Bolka na swych bliskich kolegĂłw. Współpracował bardzo chętnie, udzielał wyczerpujących informacji, podpisywał pokwitowania i brał pieniądze (róşne kwoty) za przekazywane informacje i za współpracę. Donosił, między innymi, o sytuacji na Wydziale W-4, a takĹźe o sytuacji przed 1-szym maja. JeĹşdził warszawą – garbusem.
Pojawiają się zdjęcia z jego wystąpienia przed Kongresem USA w listopadzie 1998r, okrągły stół, przysięga prezydencka w Sejmie i powstanie koalicji antylustracyjnej z 1992r, czyli obalenie rządu Olszewskiego (to fragmenty Nocnej Zmiany).
Przypominają jego wypowiedĹş „podpisałem 3 albo 4 dokumenty”, co rychło zostało wycięte z serwisu PAP-u.

Bardzo znaczącym jest wywiad, jakiego udzielił Wałęsa, reĹźyserowi filmu. Po licznych prĂłbach, telefonicznie p. Braun uzgodnił termin spotkania z cĂłrką Bolka, Magdaleną i wyraĹşnie określił cel – wyjaśnienie jego agenturalnej przeszłości. Wałęsa nie ma sobie, oczywiście, nic do zarzucenia. Jest zdania, Ĺźe „mĂłj błąd polegał tylko na tym, Ĺźe w ogĂłle rozmawiałem”. Na pytanie reĹźysera, ktĂłry podaje mu kopię dokumentĂłw dotyczących jego agenturalności, jak je ocenia, czerwony, tłusty Wałęsa złapał je i podarł. „O tak je oceniam” wrzeszczał. UwaĹźa, Ĺźe hańbą, „zbrodnią jest wobec mnie” zadawanie takich pytań. Jak pan śmie – wykrzykiwał – pytać mnie, ktĂłry pokonał bezpiekę i komunizm? Zerwał się z miejsca i wrzasnął: „zwijać Ĺźagle” i wyszedł.

W 2000r., Sąd Lustracyjny orzekł, że Wałęsa nie był tajnym, płatnym współpracownikiem UB, a w końcu swej szkodliwej działalności na stanowisku prezesa IPN, pan Kieres orzekł, że przyznano Wałęsie status pokrzywdzonego, że jest ofiarą. I jest wręcz bohaterem. Choć o przyznaniu mu takiego statusu orzekł sam prezes IPN, to jednak dokumentu tego nie podpisał. Widnieje tam podpis jakiejś pani naczelnik z Gdańska.

W rozmowie po filmie, jeden z historykĂłw IPN przyznał, Ĺźe został powołany w instytucie specjalny, początkowo tajny, zespół historykĂłw do wyjaśnienia sprawy Wałęsy. Mimo oczywistych dowodĂłw, ktĂłrymi w ogĂłle się nie zajmowano, omawiano tylko konieczność wyciszenia sprawy, z uwagi na zasługi Wałęsy, jego szacunek w świecie i „niewłaściwy” czas na ujawnienie prawdy. Po co się tym teraz zajmujesz – usłyszał.

Film kończy się, delikatną, kontrowersyjną uwagą, o roli społeczeństwa, które takiego właśnie Wałęsę, akceptowało. Jak gdyby, odpowiedzialność za jego zdrady ponoszą właśnie Polacy. To chyba nieco obraźliwe sugestie.

Bardzo istotna jest wypowiedĹş jednego ze świadkĂłw: „MoĹźna było, w pewnych latach donosić, a w innych, być pokrzywdzonym”.
To takie usprawiedliwienie. Tak, więc wszystko w porządku. Lechu, w latach 70-tych był donosicielem, a później, ci, którzy przypominali jego agenturalność i zdrady - krzywdzili go. I krzywdzą do dzisiaj?!
Film otrzymał kolaudację. Czy będzie udostępniony szerokiej publiczności?

Andrzej Ruraż-Lipiński