Dodano: 22.05.15 - 22:51 | Dział: WPiS

Wywiad z prof. Janem Dudą

Bez oparcia w wierze
Andrzej nie byłby w stanie
tego udźwignąć

Fragmenty rozmowy „Wpisu“ z prof. Janem Dudą, ojcem kandydata na prezydenta


Adam Sosnowski: Jeszcze w powyborczy wieczĂłr media, z telewizją publiczną na czele, zaczęły pleść narrację, według ktĂłrej Andrzej Duda jest kandydatem marionetkowym, sterowanym przez Jarosława Kaczyńskiego, przede wszystkim zaś o. Tadeusza Rydzyka…
Prof. Jan Duda: Te ataki nie są niczym nowym, tylko teraz nastały z większą siłą. Andrzej jest politykiem samodzielnym, podobnie jak sam urząd prezydenta jest ze swej natury mocno niezaleĹźny. Z drugiej strony chciałbym jednak podkreślić, Ĺźe cała nasza rodzina bardzo szanuje o. Tadeusza. Obserwujemy jego działania od 1992 r., czyli od kiedy uruchomiono Radio Maryja. Wtedy Andrzej mieszkał jeszcze z nami, a ta rozgłośnia słuchana jest u nas w domu bardzo często. Jadąc autem słucham teĹź innych stacji radiowych, poniewaĹź chcę mieć jak najszerszy wachlarz informacji i wiedzieć, co i jak mĂłwią ci, z poglądami ktĂłrych się nie zgadzam. (…) Akurat u nas wszystkie dzieci, a jest ich trĂłjka, miały to szczęście, Ĺźe przeszły przez szkoły, w ktĂłrych spotkały bardzo dobrych i oddanych nauczycieli. Ale proszę sobie przypomnieć, jakie były komunistyczne szkoły, do ktĂłrych uczęszczało moje pokolenie. Owszem, byli tam teĹź znakomici nauczyciele, sam wielu takich miałem, ale podręczniki były tragiczne. W tych od historii pakt Ribbentrop-Mołotow był opisany jako akcja ratunkowa Związku Radzickiego dla Białorusi przeciwko okupacji niemieckiej… I jakoś nam to nie zaszkodziło. My od razu byliśmy wystawieni na działania wrogiej ideologii i w starciu z nią musieliśmy wiedzieć, jak się bronić. Gdy natomiast człowiek chowany jest jakby w jaju, chroniony jakąś skorupą, to gdy z tego jaja wyjdzie i zderzy się z fałszywymi ideologiami, nie będzie wiedział, jak te ataki odeprzeć.

To prawda, niemniej warunek jest jeden. Taki człowiek musi wynieść już z domu pewien zasób wartości moralnych, patriotycznych czy chrześcijańskich. Tylko wtedy może nie ugiąć się pod manipulacją ze strony fałszywej ideologii. Gdyby go w domu nie przygotowano, gdyby wychowano jako człowieka uległego, ugiąłby się jeszcze prędzej. Rola domu rodzinnego jest tu kolosalna.
Oczywiście. Dlatego w wychowaniu Andrzeja i naszych dwóch córek wyznawaliśmy razem z żoną dwie bardzo ważne zasady. Po pierwsze, swoje dziecko trzeba szanować. To przecież jest człowiek, choć jeszcze mały. Od dzieci także można się bardzo wiele nauczyć, my z żoną od naszych wiele się nauczyliśmy. Po drugie, dziecko potrzebuje autorytetu. Jednak nie takiego, który go bezmyślnie ogranicza, ale takiego, który wskaże mu barierę dopuszczalnych zachowań. Trzeba to umiejętnie wyważyć, a wbrew pozorom nie ma na to tak dużo czasu. Około 16 roku życia młodzież wchodzi już w dorosłe życie i wtedy trudno coś w wychowaniu zmienić. Pamiętam, że mój światopogląd oraz wyznawane zasady ukształtowały się właśnie w wieku około 16 lat. I trzymam się ich do dziś.

Może także z wychowania wynika jedna cecha Andrzeja Dudy, która wyróżnia go na tle innych polityków: jest on bowiem człowiekiem, który potrafi słuchać innych, podczas gdy większość polityków lubi tylko mówić albo raczej gadać.
Andrzej wychował się w specyficznych warunkach, bo od małego był otoczony towarzystwem dorosłych. Przez 10 lat mieszkaliśmy w hotelu asystenckim w pokoiku o powierzchni 9 m kwadratowych, w którym na dodatek nieustannie przebywali u nas goście. On się bawił, a my toczyliśmy dyskusje na fundamentalne tematy. Na przykład: dlaczego Kościół jest tak srogi w zasadach, a tak pobłażliwy dla grzeszników? Ten wątek bardzo często przewijał się w rozmowach.

Ciekawe, do jakich wniosków Państwo w nich doszli?
Ĺťe to jest najlepsza filozofia. NaleĹźy pilnować zasad, ale nie wolno nikogo ścinać za to, Ĺźe ich nie przestrzega. (…) Wszystkie zasady Kościoła, do ktĂłrego mam wielkie zaufanie, są właśnie wartościami zadanymi. Gdy ludzie ich nie mają, bardzo łatwo się łamią i poddają, kiedy w ich Ĺźyciu wydarzy się coś nieprzyjemnego, czego się nie spodziewali, albo czego w danym momencie nie chcieli. Tymczasem to moĹźe być przecieĹź błogosławieństwo.

Jest to bardzo dojrzała postawa, pełna pokory i ufności w Opatrzność; wiara, że wszystko, co mi się w życiu przydarza, ma jakiś sens. Sens, który w danym momencie niekoniecznie musi być dla mnie zrozumiały. Z drugiej strony jednak takie nastawienie daje też ogromną siłę i spokój wewnętrzny.
Tak jest, dokładnie tak. Jako człowiek wierzący wiem, Ĺźe kaĹźde zdarzenie, ktĂłre na mnie spada, ma sens. Dane jest mi po to, abym je wygrał. KaĹźda sytuacja jest wyzwaniem. Dopiero jako człowiek dorosły dowiedziałem się, Ĺźe juĹź staroĹźytni Rzymianie mieli takie podejście: „kto losu słucha, tego los prowadzi, kto z losem walczy, tego los wlecze”. Teraz wystarczy zamienić los na Opatrzność i mamy perspektywę chrześcijańską.

Rozumiem, że tę właśnie zasadę udało się także wszczepić dzieciom.
Udało się. Nasze dzieci od samego początku to słyszały, ale i widziały w praktyce. MĂłwiliśmy: „Zdarzyło ci się coś? To wygraj to! Nie rĂłb z tego dramatu, tylko sprĂłbuj wygrać. Dostałeś dwĂłję, to musisz się bardziej zmobilizować. Gdybyś nie dostawał czasem dwĂłj, to moĹźe byś się rozleniwił”.

I z tą zasadą Pana syn doszedł aż do nominacji prezydenckiej, która przecież też nie była przezeń zaplanowana, tylko poniekąd spadła właśnie jak wydarzenie, które należało przyjąć.
Oczywiście, bo jak moĹźna sobie zaplanować, Ĺźe zostanie się prezydentem? Jasne, Ĺźe trzeba mieć ambicję, aby osiągnąć trudne cele. Ale to Pan BĂłg pokazuje, gdzie kto ma iść, bo to On rozdaje talenty. A moim zdaniem mĂłj syn jest bardzo utalentowany. W związku z tym, gdy ktoś przychodzi i proponuje taki urząd, to nie ma się prawa odmĂłwić. To nie jest kwestia tego, czy ktoś chce czy nie; kaĹźdy ma obowiązek pomnaĹźać swoje talenty. One są dawane za darmo, to Ĺźadna zasługa mieć talent do czegoś. (…) Karcenie z miłości jest obowiązkiem zapisanym w Biblii. Wiele dobrego moĹźna się takĹźe nauczyć z lektur patriotycznych, ktĂłre dzisiaj wycinane są z kanonu.

Skoro mówimy o czytaniu, jaką literaturą interesował się Andrzej Duda, co lubił czytać?
Pierwszą powaĹźniejszą lekturą, w ktĂłrej Andrzej się dosłownie zakochał, to był „Dzikowy skarb” Karola Bunscha, po ktĂłrej przeczytał kolejne książki tego autora, a potem oczywiście Sienkiewicza. Andrzej bardzo lubi książki historyczne, patriotyczne. Zainteresował się bardzo literaturą powstańczą i bardzo dokładnie ją czytał. Miałem zwyczaj, Ĺźe ok. 12-13 roku Ĺźycia zabierałem kaĹźde dziecko na wycieczkę do Warszawy, Ĺźeby poznało stolicę. Andrzej tak dogłębnie poznał historię Powstania Warszawskiego, Ĺźe to potem on oprowadzał mnie po stolicy i opowiadał, jakie w danym miejscu toczyły się walki. Jako dziecko! Zresztą od strony dziadka (ojca mamy) Andrzej ma teĹź korzenie warszawskie – dziadek Nikodem urodził się i mieszkał w Warszawie wiele lat. Babcia Zenia pochodzi z Radomska, a moja rodzina z Sądecczyzny, tj. z południa Polski.

Wspominał Pan już o wierze i Bogu, o roli wiary w wychowaniu dzieci, o zaufaniu do Opatrzności. Jak to dzisiaj wygląda u pana Andrzeja? Czy wiara odgrywa ważną rolę w jego życiu?
Odpowiem najprościej pytaniem: a czy myśli Pan, Ĺźe bez wiary byłby w stanie to wszystko znieść? Ten ogrom pracy, ale takĹźe te nieustanne ataki? Bez oparcia w wierze nie byłby w stanie tego udĹşwignąć. To wiara w Boga jest siłą, takĹźe jego siłą. Gdziekolwiek jesteśmy, dostajemy sygnały, Ĺźe ludzie modlą się za Andrzeja. Dlatego powtarzam to innym: jeĹźeli chcecie pomĂłc Andrzejowi, mĂłdlcie się za niego. Andrzej jest człowiekiem głęboko wierzącym, Ĺźyje w przekonaniu, Ĺźe wiara jest niesamowitym darem i łaską. Człowiek potrzebuje moralnych drogowskazĂłw w swoim Ĺźyciu. Ludy bez religii nie istnieją. Gdy powstawały i bez niej chciały istnieć, natychmiast ginęły. Człowiek ma przecieĹź w sobie potrzebę sprawiedliwości, troski o bliskich, potrzebę miłości. W człowieku jest refleks Boga. JuĹź św. Augustyn powiedział „Niespokojne jest serce nasze, dopĂłki nie spocznie w Panu”. Człowiek niewierzący jest nieszczęśliwy. A ktoś, kto prĂłbuje obedrzeć człowieka z wiary – na przykład przez śmiech, obelgi czy szyderstwo – jest draniem. To najwyĹźszej kategorii draństwo. Człowiek odarty z wiary staje się mgłą, ktĂłra uda się tam, gdzie wiatr zawieje. „Kto przestaje wierzyć w Boga, zaczyna wierzyć we wszystko”, jak powiedział C.K. Chesterton. I to dzisiaj widzimy, jak ludzie zaczynają wierzyć w bzdurne teorie Palikota czy ideologię gender.

Właśnie te teorie dzisiaj są przedstawiane jako droga do wyzwolenia i wolności. Bo w przeciwnym razie nastąpią – jak przekonuje wspomniany tu osobnik – rządy Kościoła.
A kto ma rządzić? PrzecieĹź to jest takie proste. Człowiek musi przyjąć w Ĺźyciu pewne zasady. W geometrii mamy aksjomaty, czyli twierdzenia tak podstawowe, Ĺźe ich się nie udowadnia. Wystarczy zabrać jeden aksjomat i cały system runie. I tak jest w całym naszym Ĺźyciu. (…)

Podobna teoria funkcjonuje w odniesieniu do nauk humanistycznych, gdzie przecieĹź bardzo często rozstrzyga się nie tylko kwestie formalne, ale właśnie ideologiczne czy światopoglądowe ukryte pod płaszczem nauki. I tak w humanistyce jedna z teorii głosi, Ĺźe w pewnym momencie dedukcji czy opisu danego systemu dochodzimy do punktu, kiedy musimy zacząć zdanie od „Wierzę, Ĺźe” lub „Myślę, Ĺźe”. To oznacza, Ĺźe w najbardziej fundamentalnych kwestiach kaĹźdego światopoglądu, a nawet nauki, poruszamy się w dziedzinie wiary, a nie wiedzy. Problem w tym, w co chcemy uwierzyć.
Otóş to. WeĹşmy na przykład kwestię in vitro. Zwolennicy powołują się na to, Ĺźe jest bardzo duĹźo badań naukowych potwierdzających jego skuteczność. Mnie natomiast w ogĂłle to nie przekonuje. Dlaczego? Dlatego, iĹź wiem, jak wygląda nauka. JakĹźe często jest tak, Ĺźe jak ktoś płaci, to się robi stosowne wyniki, ktĂłrych ten ktoś oczekuje. Tak funkcjonuje dziś nauka i w ten sposĂłb moĹźna wszystko „udowodnić”. JeĹźeli ktoś jest zainteresowany tym, aby forsować dane idee, to nie będzie płacił za badania, ktĂłre te właśnie idee podwaĹźają. Dlatego mam więcej zaufania do soborĂłw, biskupĂłw i papieĹźa, niĹź wszystkich genderowych naukowcĂłw. A według mnie najprostszym dowodem przeciwko in vitro jest to, Ĺźe przy normalnym zapłodnieniu o dojście do jajeczka walczy kilka milionĂłw plemnikĂłw, a przy in vitro tylko kilkadziesiąt. Sami dokonujemy selekcji, nie natura – ale na jakiej podstawie? Nie ma Ĺźadnej. Dlatego religia jest stale potrzebna i to nawet w codziennych, najzwyczajniejszych decyzjach. (…)

Gdzie pan Andrzej brał ślub?
W Krakowie w kościele św. Franciszka Salezego przy klasztorze wizytek, ślubu udzielał mu ks. Mieczysław Maliński. Pobrali się z Agatą w lutym 1995 r.

Czyli w tym roku obchodzili 20. rocznicę ślubu; to piękny jubileusz.
Faktycznie, 20 lat to ładny kawał czasu spędzonego razem. Zresztą to bardzo udane małżeństwo, świetne! Razem z Agatą często przychodzili do nas na niedzielne obiady, teraz z braku czasu zdarza się to już dużo rzadziej. Agatka jest naprawdę dla nas jak córka, o wszystkim możemy sobie z nią pogadać, o szkole, o pracy, o domu. Jest nauczycielką języka niemieckiego w II krakowskim LO.

A cĂłrka pana Andrzeja, Kinga?
Kinga jest na I roku prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim. Od dziecka marzyła o tym, żeby zostać sędzią, więc nikogo nie zaskoczyła swoim wyborem. Kinga lubi do dziadków przychodzić i bardzo chętnie opowiada o tym, co się u niej dzieje na studiach, czego się uczy. Przy okazji ja dowiaduję się od niej różnych ciekawych rzeczy, np. ostatnio z historii prawa.

Wiemy, że pan Andrzej ma dwie siostry. Jak dzisiaj wygląda kontakt między rodzeństwem?
Cała trójka jest w świetnych stosunkach. U nas jest troszkę nietypowo, ponieważ dzieci pojawiały się w odstępie ośmiu lat, tak więc jest między nimi spora różnica wieku. Kiedy urodził się Andrzej, mieliśmy z żoną po 23 lata, potem była Ania, a jeszcze osiem lat później Dominika. Relacje między nimi są bardzo ciepłe, z tym, że Andrzej jest dużo starszy i czuje się za nie odpowiedzialny.

A Pan był jedynakiem?
SkądĹźe! Było nas w domu sześcioro dzieci. Rodzice mieli do nas bardzo duĹźe zaufanie. Nie strofowali, nie pouczali nieustannie, co wolno mi robić. Ale m.in. dlatego, Ĺźe byłem ministrantem, to wiedziałem, Ĺźe pewnych rzeczy robić mi nie wypada, bo to się po prostu nie godzi. Raz tylko rodzice zwrĂłcili mi uwagę, kiedy wrĂłciwszy z zabawy powiedziałem brzydkie słowo. I to wystarczyło – nigdy więcej juĹź takiego słowa w domu nie wypowiedziałem. Oni byli prostymi ludĹşmi. Tata był kuśnierzem i miał tylko cztery klasy szkoły podstawowej, a tak mądrego człowieka jak on w Ĺźyciu juĹź nie spotkałem. Mądrość nie ma tak naprawdę nic wspĂłlnego z wykształceniem, często wręcz wykształcenie jej przeszkadza. Ojciec zawsze wiedział, co w danej sytuacji powiedzieć, Ĺźeby było dobrze. Rodzice nie musieli zwracać mi uwagi, bo wiedziałem, Ĺźe złym zachowaniem sprawiłbym im wielką przykrość. A tego za wszelką cenę nie chciałem zrobić. I tak teĹź starałem się wychować swoje dzieci. MĂłwiłem im zawsze, Ĺźe człowiek wolny stróşa ma w sobie, nie potrzebuje go mieć z zewnątrz, gdyĹź jest wolny. To niewolnik musi mieć straĹźnika. (…)

Jednak teraz w kampanii wszystko to jest bardzo ograniczone, codziennie włączając telewizor można zobaczyć Andrzeja Dudę w innym polskim mieście, ma zaplanowanych po kilka spotkań dziennie.
Podczas kampanii wyborczej o spotkaniach prywatnych w ogóle nie ma co marzyć. Wpada czasami do nas, ale jest to naprawdę rzadko. Podczas Wielkanocy mieliśmy okazję usiąść wszyscy razem do świątecznego śniadania, dzień wcześniej byliśmy na Woli Justowskiej poświęcić pokarmy. Nie mówiąc już o Triduum Paschalnym, które dla nas jest immanentną i bardzo ważną częścią Wielkanocy, i te dni zawsze spędzamy razem z Andrzejem i jego rodziną. Chodzimy wtedy do kościoła św. Idziego, czyli do kościoła harcerskiego.

Zaobserwował Pan, żeby kampania wpływała jakoś na Pana syna?
Nic takiego nie zauwaĹźyłem, oprĂłcz oczywiście tego, Ĺźe Andrzej jest bardzo zajęty i bywa zmęczony. Ale trzyma go to, jak widzi, Ĺźe ludzie mają do niego zaufanie i modlą się za niego. A jak juĹź mĂłwiłem, Andrzej ma po kilka spotkań dziennie i to wszystko na oczach wielu kamer. Ja przecieĹź nic w tej kampanii nie robię, ale do wyborĂłw I tury byłem bardzo spięty. Bo przecieĹź jako rodzic wszystko do siebie przyjmuję, a tak naprawdę nie jestem w stanie w niczym pomĂłc…

Z pewnością często Pan słyszy to pytanie, ale zadam je i ja: dlaczego Pan chce, aby Pana syn został prezydentem?
Faktycznie często to słyszę. I odpowiadam wtedy, że Polska potrzebuje głębokiej zmiany, bo nasze państwo staje się zacofane politycznie i peryferyjne technologicznie. Pod względem innowacyjności mamy 25. miejsce w Europie. Ubóstwo dzieci jest dramatyczne. Orliki gniją. Służba zdrowia leży. Wskaźniki ekonomiczne są słabe. I tak można wyliczać bez końca. Natomiast w mediach zazwyczaj o tym się nie mówi. Zauważyłem nawet taką zależność, że jak już naprawdę nie wiedzą, co mówić, to dają więcej sportu.

A propos sportu. Czy Pan interesuje się sportem?
W pewnym sensie jest to przyjemna forma tracenia czasu, ale muszę przyznać, Ĺźe lubię sport. Lubię obejrzeć dobry mecz piłki noĹźnej czy pojedynek bokserski. W sporcie teĹź dobrze widać, Ĺźe ktoś ma pasję. Poza tym mecz piłki noĹźnej trafnie oddaje według mnie model Ĺźycia. Dobry na ogół wygrywa – ale moĹźe i czasem przegrać. MĂłj młodszy o rok brat Antoni, nota bene teĹź zaangaĹźowany w politykę, zakładał w Opolu Porozumienie Centrum, jeszcze dzisiaj, w wieku 65 lat biega maratony.

To widzę, że pan Andrzej sportowe geny ma po stryju. Widziałem go, jak jeździ na nartach i naprawdę świetnie sobie radził.
Tak, to jeszcze z czasĂłw studenckich, kiedy miał ambicje, Ĺźeby zostać mistrzem akademickim w narciarstwie; w domu mamy jego medale i puchary. Andrzej przez pewien czas chciał być piłkarzem, juĹź jako dziecko grał w piłkę, zresztą jak wszystkie chłopaki w Krakowie. Potem razem doszliśmy do wniosku, Ĺźeby dać sobie z tym spokĂłj, bo nie miał do tego predyspozycji. Miał jeszcze krĂłtki epizod z judo. Bardzo sympatyzuje z krakowskimi klubami, aczkolwiek bliĹźej mu jest do Cracovii. Pamiętam, Ĺźe jako dziesięciolatek chodził po domu i śpiewał „Wierzymy, wierzymy w Pasy, Pasy nie opuszczą Ekstraklasy!”. Niestety, to był właśnie ten rok, w ktĂłrym Cracovia spadła…

Jak największe zagrożenia widzi Pan przed Polską?
Podpisanie konwencji przemocowej, której fragmenty są dosłownie przepisane z manifestów ideologii gender, jak również pakietu klimatycznego to katastrofalne błędy polityczne, godzące bardzo silnie w naszą tożsamość kulturową i gospodarkę. Pakiet może doprowadzić do zapaści naszą gospodarką, a już teraz stajemy się krajem peryferyjnym technologicznie.


WPiS