Dodano: 02.01.13 - 10:35 | Dział: Ciekawe miejsca - Pamięć, Historia

Sąsiedzi zza Bałtyku - Norwegia

Pisałem już o państwach bezpośrednio graniczących z Polską, a oto nasi sąsiedzi z za Bałtyku. Skandynawia to kraje leżące na północy Europy: Norwegia, Szwecja, Dania i Finlandia. Owe kraje zamieszkuje stosunkowo niewiele ludzi, ale ich poziom życia jest dość wysoki, a opieka społeczna zadawalająca wszystkich. Z nich można by brać przykład, ale my wolimy brać to, co jest odległe nie tylko geograficznie, ale odległe zwyczajnym ludziom. W krajach skandynawskich fenomenem jest to, że władze dbają o sprawiedliwszy podział bogactw między mieszkańców. Terytoria w znacznej części Norwegii, Szwecji i Finlandii porośnięte są lasami sosnowymi, świerkowymi i brzozowymi. Jest tu wiele jezior pozostawionych po lodowcu. Szwecja i Norwegia to kraje górzyste, a Finlandia i żyzna Dania leży nisko nad poziomem morza.

Znaczne obszary Norwegii i Finlandii leżą w pobliżu koła podbiegunowego. W pełni lata nie zachodzi tu słońce, świecąc przez 24 godziny na dobę i nigdy nie wschodzi w środku zimy. Czym dalej na północ tym ciemności trwają dłużej nawet przez okres 2 miesięcy. Większość mieszkańców Skandynawii mieszka w miastach położonych wzdłuż wybrzeży i okolicy jezior, a to wszystko ze względu na łatwiejszy transport. Rwące rzeki nie pozwalają by z nich korzystać. Wszystkie stolice czterech państw również leżą na wybrzeżu.

Norwegia ze stolicą Oslo i 4,5 milionową ludnością połoĹźona jest na północnej i zachodniej części Półwyspu Skandynawskiego. Północna i środkowa część tego długiego kraju ciągną się niebywale wąskim pasem osiągając minimalną szerokość 80 km. Pomimo połoĹźenia kraju przy kole podbiegunowym jego bardzo długie wybrzeĹźe nie zamarza. A to wszystko dzieje się dzięki ciepłym prądom zatokowym. To malowniczo połoĹźony kraj, ktĂłrego znaczną część pokrywają gĂłry, jeziora, a często małe wysepki rozsiane w pobliĹźu brzegĂłw. Mała ilość ludzi (tylko 6%) pracuje w rolnictwie, leśnictwie i rybołówstwie, znakomita większość zasila przemysł naftowo – gazowy, stoczniowy i gĂłrniczy. Norwegia to największy producent ropy naftowej w Europie. WieĹźe wiertnicze na Morzu Północnym wkomponowały się juĹź na stałe w krajobraz tego kraju. Małe osady rozsiane po całym wybrzeĹźu ostatnio uboĹźeją nieco z powodu zmniejszenia się ławic ryb, ale alternatywnie powstaje coraz więcej hodowlanych gospodarstw rybnych. Niewielka ilość ziemi w Norwegii (jedynie 3%) nadaje się pod uprawy, większość terenĂłw to pasma gĂłrskie i głębokie jeziora. Tereny rolnicze połoĹźone są w pobliĹźu fiordĂłw ( długich zatok morskich) wcinających się w morskie wybrzeĹźe. Fiordy powstały pod wpływem działanie lodowcĂłw przesuwających się w stronę morza. To coś w rodzaju naturalnych portĂłw dających schronienie całym rodzinom rybakĂłw i rolnikĂłw.

Ozdobą całej norweskiej ziemi są malownicze starodawne, palisadowe, drewniane kościoły bowiem 90% stanowią chrześcijanie. To specyficzne budowle powstałe z pionowych, rzeźbionych elementów szczelnie łączonych, które wbijano bezpośrednio w ziemię. Przy ich wznoszeniu nie używano gwoździ, a mimo to są bardzo masywne i wytrzymują największe opady śniegu. Niemal narodowym sportem stało się narciarstwo trwające już od dawna, szczątki nart znaleziono w lodowcach, które są bardzo wiekowe. Skoki narciarskie uprawiane są prawie w każdym miasteczku, co sprawia, że Norwedzy lubią się przy tej okazji dobrze bawić. Norwegia w ostatnich notowaniach zajmuje pierwsze miejsce na świecie, gdzie ludziom żyje się najlepiej, a więc i najdłużej, co wynika z czystej logiki. To kraj 100% opieki zdrowotnej, bezpłatnej edukacji, to kraj gdzie wszystkim bez wyjątku żyje się dobrze. To fenomen XXI wieku, stamtąd nam czerpać wiedzę o sposobie zarządzania gospodarką. Ale jak można zarządzać tym, co nie istnieje, co zostało za marne grosze sprzedane. Myślę, że kiedyś naród zmądrzeje i upomni się o swoje.

Oblodzona północna część Norwegii, Szwecji i Finlandii znana jest pod nazwą Laponia. Rozproszone wioski po tej lodowatej krainie mają własne tradycje i kultywują dawne obyczaje. Mieszkańcy Laponii mówią we własnym języku, stada reniferów dostarczają im mięsa i mleka. Tam również pomału dociera nowoczesność, niszcząc to, co było przekazywane przez pokolenia. To właśnie z Laponii wyrusza na ośnieżonych saniach, które ciągną bajkowe renifery Święty Mikołaj wioząc mnóstwo prezentów dzieciom. To właśnie do Laponii dzieci z całego świata piszą listy, zawierając w nich swoje marzenia i pragnienia. Jeszcze tylko w bajkowym świecie mogą dzieci znaleźć wymarzone szczęście, tylko tam mogą czuć się bezpiecznie. Mogą znaleźć szczęście tyko w legendach, coraz rzadszych zjawiskach na świecie. Kraj, w którym brakuje legend staje się kruchy i niewiarygodny, legendy bowiem świadczą o kulturze i wspaniałym narodzie. To lepsze niż legendy o dzielnych wojownikach opłakiwanych przez naród. Kiedy dzisiaj stanie się historią, jakie powstaną legendy, bo prawda umrze wraz z wojownikami (najemnikami), którzy pozostawiali za sobą spaloną ziemię. Czy przetrwają legendy o tyranach ostatnich czasów, kto opowie o zniewolonych narodach, o płonących domach i płaczących matkach? Kto odważy się powiedzieć dzieciom, że świat bajkowy został spalony przez ołowianych żołnierzyków!
Legendy mówią o ludziach dobrej woli, a o czym mówi tuszowana prawda?

Powróćmy jednak do Laponii, krainy śniegu, bajek i dobrych ludków, za którymi w dzisiejszej dobie przyszło nam tęsknić.

Norwegia – dotykająca swoim ogonem wielkiej Rosji w najzimniejszym jej członie, ale rozciągnięta wzdłuĹź Morza Norweskiego moĹźe szczycić się wielką flotą. Tysiące ludzi zatrudnionych jest w przemyśle stoczniowym i na pokładach statkĂłw i promĂłw. Największym portem jest półmilionowe Oslo stolica kraju, kultury i przemysłu.

Tylko w naszym kraju zamyka się dostęp do morza, tworząc tym samym galernikĂłw obcej floty. To celowe przedsięwzięcie doprowadza kraj nasz do ruiny, do następnego choć pokojowego zaboru. W Skandynawii kaĹźde dziecko wie, co oznacza dla narodu i co daje ludziom morze, o czym zapomnieli dorośli w Polsce. Okno w domu oznacza światło, a to z kolei oznacza Ĺźycie, ktĂłre obcy usiłują nam od dawna odebrać. Kiedy opisuje inne kraje napawa mnie lęk, co napiszę o własnym, rodzimej gospodarce, o rządzących litościwie nam panujących cesarzach i krĂłlach. Co napiszę o przemyśle stoczniowym i morzu, do ktĂłrego sami odcinamy dostęp. Jaka legenda zostanie po nas, Ĺźyjących w czasie największego rozkwitu świata. Zastanawia mnie, co czuje zwykły Polak, kiedy ograbiane są jego łany? Czasami brak uczuć pozwala nam przetrwać…

Władysław Panasiuk
Obrazek