Dodano: 08.01.08 - 17:23 | Dział: Ciekawe miejsca - Pamięć, Historia

Polityka po alpejsku, czyli...

nie znam Cię, prezydencie!



Jest takie miejsce w Europie, gdzie parlamentarzyści dojeżdżają do pracy rowerami, a prezydenci jeżdżą pociągami, drugą klasą... To nie sen. To szwajcarska rzeczywistość. Politycy mają tak ograniczoną władzę, że często nawet nie warto znać ich nazwisk.

Jak na tę porę dnia było jeszcze sporo pustych miejsc. Siedziałem pod oknem. Lubię patrzeć na góry i czuć spokój, który emanuje z ich zaśnieżonych szczytów... Pociąg zatrzymał się na kolejnej stacji. Przez cztery minuty obserwowałem bez pośpiechu wsiadających podróżnych.

- C'est libre? - spytał ktoś.

Wyrwany z przyjemnej zadumy, szybko odwrĂłciłem głowę. Napotkałem serdeczny uśmiech i miłe oczy, uprzejmie pytające o wolne miejsce. Szybko odparłem, Ĺźe oczywiście, moĹźna się przysiąść. Chwilę przyglądałem się mojemu współtowarzyszowi podróşy. Kogoś mi przypominał, nie wiedziałem kogo, ale byłem pewien, Ĺźe juĹź kiedyś widziałem tę twarz w gazetach. Jednak ze względu na mĂłj toporny francuski, nie odwaĹźyłem się zagadnąć i wybadać, kim jest mĂłj tajemniczy sąsiad. Starszy pan wyjął gazetę, a ja powrĂłciłem do podziwiania krajobrazu… Tak oto przegapiłem okazję na rozmowę z prezydentem Szwajcarii.

Zupełnie nieświadomie spędziłem kilkadziesiąt minut z Josephem Deissem, ówczesnym prezydentem Konfederacji Szwajcarskiej. Czy znacie to nazwisko? Czy kojarzą się Wam z kimś, takie osoby jak: Samuel Schmid, Moritz Leuenberger, Micheline Calmy-Rey? Podejrzewam, że są Wam one równie nieznane jak mnie przed kilkoma laty. A są to - w kolejności urzędowania - głowy państwa szwajcarskiego. Dlaczego jednak nie są znani? Dlaczego nie mówi się o nich?

Choć przez tutejsze banki przelewają się ogromne sumy pieniędzy, wielkie międzynarodowe koncerny tu płacą podatki, a wiele światowych decyzji jest podejmowanych właśnie u Helwetów, to nie mamy zielonego pojęcia, kto rządzi tym krajem!
- Szczerze mówiąc, również wielu Szwajcarów musi się chwile zastanowić nad nazwiskiem aktualnego prezydenta. I wiecie co? To jest właśnie najpiękniejsze!

Demokracja bezpośrednia
Politycy mają tak ograniczoną władzę, Ĺźe często nawet nie warto znać ich nazwisk. KaĹźdą ustawę uchwaloną przez parlament moĹźna przecieĹź odrzucić za pomocą referendum. Jeśli ustawa nie dotyczy zmian konstytucyjnych, wystarczy zebrać jedynie 50 tys. podpisĂłw w ciągu 100 dni. W przypadku zmian konstytucyjnych ustawa musi zostać zatwierdzona przez obywateli, poprzez referendum (tzw. referendum obowiązkowe). W takim systemie, gdzie decyzje „rządzących” nie są ostateczne, korupcja nie ma większego sensu. Tym bardziej, Ĺźe istnieje jeszcze jeden mechanizm szwajcarskiej demokracji bezpośredniej, ktĂłry moĹźe narobić wiele zamieszania w rachubach politykĂłw. Jest nim inicjatywa społeczna. Aby wylansować referendum, dotyczące konkretnej inicjatywy, wystarczy zebrać 100 tys. podpisĂłw w przeciągu dwĂłch lat. To gwarantuje, Ĺźe decyzje podejmuje zawsze obywatel i to właśnie on ma ostateczny głos. Dlatego nic w tym nadzwyczajnego, jeśli nazwiska sprawujących najwaĹźniejsze urzędy w państwie są mało istotne. Takie są zalety demokracji bezpośredniej.

Politycy
Pewnie się zastanawiacie, jak to moĹźliwe, Ĺźe spotkałem prezydenta Szwajcarii w pociągu? To jest jedna z wielu ciekawostek tego małego alpejskiego kraju. Pełna szwajcarska demokracja bezpośrednia odbiera prawie zupełnie władzę „rządzącym”, a co za tym idzie degraduje zawĂłd „polityka” do rangi mniej lub bardziej pospolitego zawodu. Parlament u HelwetĂłw jest najtańszym parlamentem w Europie. Jak to kiedyś zabawnie sformułowali dziennikarze szwajcarskiego radia: „tańszy niĹź bilet do kina, a często dostarcza więcej zabawy. Szwajcarski parlament kosztuje pojedynczego obywatela około ośmiu frankĂłw na rok (…)".

Chyba na całym świecie politycy mają taką właściwość, Ĺźe dostarczają swoim wyborcom wielu niezapomnianych wraĹźeń. W Szwajcarii oczywiście nie jest inaczej. Nigdzie nie ma bowiem ludzi doskonałych, jednak tutaj nie kasują oni horrendalnych „diet”, nie mają słuĹźbowych samochodĂłw, domĂłw, „borĂłwek” (urzędnikĂłw BOR), etc… Miesięczna pensja parlamentarzysty jest o około 50 proc. większa od średniej krajowej, ale mniejsza niĹź trzykrotność minimalnego wynagrodzenia. Według polskich realiĂłw, nasz polityk zarabiałby mniej niĹź 4 tys. zł, licząc według średniej krajowej lub teĹź mniej niĹź 2800 zł, gdy policzymy według minimalnego wynagrodzenia. Jest więc rzeczą zupełnie normalną, Ĺźe politycy, nawet ci najbardziej znani, dojeĹźdĹźają do pracy tramwajem lub na rowerze, robią zakupy w supermarketach i chodzą swobodnie po ulicach, nie wiedząc i nie obawiając się o własne Ĺźycie. Nikt przecieĹź im nie zagraĹźa, są jedynie urzędnikami i wypełniają swoje funkcje, mniej lub bardziej starannie, jak kaĹźdy inny pracownik.

Czy jest możliwe, aby w Polsce nasi deputowani mogli chodzić bezpiecznie po ulicach, jeździć spokojnie tramwajami i autobusami? Być może istnieje jakiś sposób, by zapewnić takie bezpieczeństwo naszej elicie politycznej? Myślicie, że można brać przykład z tej malowniczej alpejskiej krainy?

Jordan Cibura
Fribourg
(przedr. Wiadomości24.pl)