Piątek 19 Kwietnia 2024r. - 110 dz. roku,  Imieniny: Alfa, Leonii, Tytusa

| Strona główna | | Mapa serwisu 

dodano: 26.05.17 - 22:21     Czytano: [1547]

Dział: Kresy w życiu Polski i narodu polskiego

Polacy i Ukraińcy kochają Lwów

W dniach 20-22 paĹşdziernika 1977 roku w McMaster University w Hamilton w Kanadzie odbyła się konferencja naukowa na temat „Polska i Ukraina. Przeszłość i teraĹşniejszość”.

Profesor Roman Szparluk, amerykański historyk i politolog pochodzenia ukraińskiego, omawiając stosunki polsko-ukraińskie w świetle prasy, ktĂłrą uwaĹźa za bardzo waĹźne ĹşrĂłdło oraz czynnik kształtujący nastroje, zauwaĹźył Ĺźartobliwie, Ĺźe Polacy mają wiele wspĂłlnego z Ukraińcami – i jedni, i drudzy kochają LwĂłw („Kultura” Nr 12 1977, ParyĹź).

To Ĺźe Polacy kochali i kochają LwĂłw jest całkowicie zrozumiałe: Polacy załoĹźyli współczesny LwĂłw ponad 600 lat temu, zawsze stanowili w nim większość ludności (tylko od XIV w. do XVI w. ludność była polsko-niemiecka z dodatkiem innych nacji) i zawsze gospodarzyli w nim nawet za czasĂłw austriackich (1772-1918: miasto okupowali Austriacy, ale ludność była polska i miasto zawsze miało ducha polskiego). Polacy dominowali w mieście we wszystkich dziedzinach Ĺźycia. To było trzecie najwaĹźniejsze miasto w historii Polski i narodu polskiego. Nie ma chyba ani jednej sfery w Ĺźyciu narodu polskiego, w ktĂłrej nie było by udziału Lwowa. Nawet kamienice we Lwowie mĂłwiły, ptaki śpiewały a drzewa szumiały po polsku. Tak bardzo LwĂłw był polski! Ukraińcy galicyjscy – a przez wieki Rusini (dla UkraińcĂłw z prawdziwej Ukrainy LwĂłw był do 1939 roku terra incognita), takĹźe zawsze mieszkali we Lwowie, ale ich liczba i udział w Ĺźyciu miasta był znikomy, często bardzo znikomy. Prawie do końca XIX wieku we Lwowie nie było Ĺźadnych UkraińcĂłw w dzisiejszym znaczeniu tego wyrazu! Dopiero byli trochę więcej zauwaĹźalni w Ĺźyciu miasta od 2. poł. XIX wieku; miasto, z pomocą zaborcy austriackiego, ktĂłry uprawiał politykę w okupowanym kraju – dziel i rządĹş, czyli rozbicia jedności polsko-rusińskiej, stało się głównym centrum Ĺźycia narodowego UkraińcĂłw. Ale, powtarzam, to ukraińskie centrum narodowe nie rzucało się specjalnie w oczy. Było, ale na marginesie Ĺźycia miasta. Jednak ta rola centrum sprawiła, Ĺźe Ukraińcy zaczęli kochać LwĂłw i uwaĹźać go za swĂłj. Kiedy 1 listopada 1918 roku z pomocą AustriakĂłw przysłane do miasta austriackie oddziały wojskowe złoĹźone z UkraińcĂłw opanowały zbrojnie LwĂłw, polska cywilna ludność miasta przepędziła licznych i dobrze uzbrojonych intruzĂłw w przeciągu trzech tygodni. Bo Polacy byli w mieście tubylcami, a Ukraińcy obcym ciałem – kolejnym okupantem.

Rząd goni w piętkę w sprawie Ukrainy

Skrajnie pro-ukraińska postawa i polityka rządu polskiego wobec Ukrainy jest zadziwiająca – bardzo podejrzana, gdyĹź całkowicie sprzeczna z polskimi interesami narodowymi. Prawda, mamy z nią wspĂłlnego wroga - Rosję. Ale to nie znaczy, Ĺźe mamy umierać za Ukrainę – za kraj, ktĂłry wcale nie jest naszym przyjacielem i ryzykować coraz gorsze stosunki z Rosją, ktĂłra jest takĹźe naszym sąsiadem i militarnie sto razy silniejszym niĹź Polska i Ukraina razem wzięte. Na skrajnie ksenofobicznej polityce wobec Rosji juĹź teraz tracimy miliardy dolarĂłw przez ograniczenie przez Rosję naszego eksportu, a poza tym „poĹźyczyliśmy” Ukrainie grubo ponad miliard dolarĂłw na wieczne nieoddanie. A moĹźe ona ściągnąć na nasz kraj jeszcze większą tragedię. Politycy PiS i ich doradcy proszą się wręcz o wojnę z Rosją. Jeden z nich - publicysta i pracownik Akademii Sztuki Wojennej Jerzy Targalski, kochanek Ukrainy i UkraińcĂłw – nawet banderowcĂłw (!), udzielił wywiadu kontrowersyjnemu portalowi "Fronda", ktĂłry został opublikowany 2 kwietnia 2017 roku, w ktĂłrym twierdzi, Ĺźe „Trwa wojna z Rosją. Tę wojnę Rosja nam wypowiedziała, to znaczy Polsce”. – Ten politolog spod ciemnej gwiazdy niech prosi Boga, Ĺźeby Rosja nie chciała nam wypowiedzieć wojnę. Bo wĂłwczas albo w 3 dni wojska rosyjskie zajmą Warszawę, albo zniszczą ją i Targalskiego jedną bombą atomową. A przede wszystkim niech on i rząd PiS-u nie podĹźega Rosji do ataku na Polskę.

Poza tym naprawdę niepodległa i silna Ukraina byłaby większym zagroĹźeniem dla Polski niĹź dzisiaj jest Rosja. Ukraińcy są przesiąknięci do szpiku kości ideologią faszystowsko-nacjonalistyczną i polskoĹźerstwem. Stawiają pomniki ludziom, ktĂłrzy masowo mordowali PolakĂłw (rzeĹş wołyńska) i rĂłwnie ze szczegĂłlnym sadyzmem/nienawiścią niszczą pamiątki polskie na byłych ziemiach polskich zagrabionych przez Stalina i oddanym Ukraińcom. A przede wszystkim – bo to jest najgorsze – ciągle mają nieukrywane pretensje terytorialne do Polski (chcą oderwać od nas ponad 20 000 km kw. – Przemyskie, Chełmszczyznę i Podlasie), chociaĹź tam dzisiaj nie ma UkraińcĂłw. Płaczą, Ĺźe w ramach Akcji „Wisła” wysiedlono z tych ziem 140 000 UkraińcĂłw i ŁemkĂłw, a sami chcą wypędzić z tych ziem 1,5 miliona PolakĂłw, albo po prostu ich wyrĹźnąć, jak to robili w latach 1943-47. Widać, Ĺźe pragmatyzm polityczny polskim elitom politycznym jest w ogĂłle obcy. Ĺťe to narodowi samobĂłjcy. Prawdziwa kawaleria szarĹźująca na nowoczesne czołgi!

Głupotę polskich politykĂłw dostrzega bardzo wielu PolakĂłw w kraju. I z tego powodu PiS traci ostatnio poparcie w społeczeństwie, co pokazują sondaĹźe i coraz bardziej masowa krytyka rządu nie tylko w Internecie, ale i na ulicy. Oto dwie wypowiedzi czytelnikĂłw powaĹźnego prawicowego internetowego pisma „Do Rzeczy” z 3 kwietnia 2017: Krystyn „SłuĹźalstwo polskiej klasy politycznej wobec Ukrainy jest szokujące. Jak za czasĂłw PRL wobec ZSRR”; Malina „Trzęsiemy się nad Ukrainą, a oni nas nienawidzą”. Wielu politologĂłw i dziennikarzy uwaĹźa, Ĺźe rząd polski w sprawie Ukrainy wykonuje polecenia rządu amerykańskiego, ktĂłry jest odpowiedzialny za wydarzenia na Ukrainie; wykorzystuje je dla osłabienia Rosji – swego politycznego i militarnego konkurenta na arenie międzynarodowej. Niech więc Ameryka sama wyniszcza Ukrainę i Rosję. A my korzystajmy z tego zgodnie z powiedzeniem: „Gdzie dwĂłch się bije, tam trzeci (czyli w tym wypadku Polska) korzysta. Nie pchajmy nosa w nie swoje sprawy. Bo to nieprawda, Ĺźe jak Rosja „połknie” Ukrainę to następnie „połknie” Polskę. Rok 1945 juĹź się nigdy nie powtĂłrzy. Rosja jest dziś za słaba na aneksję i utrzymanie w ryzach Polski. Naszą wolność gwarantują i będą gwarantować jak największe powiązania z NATO (militarne) i Zachodnią Europą – przede wszystkim gospodarcze. Z Ameryką miejmy bardzo dobre, ale nie wasalne, stosunki (bo Ameryka nigdy nie była, nie jest i nigdy nie będzie naszym prawdziwym przyjacielem/sojusznikiem; jej bogiem jest pieniądz i tylko, i wyłącznie o niego dbają i o Izrael). Dbajmy więc o dalsze istnienie NATO i Unii Europejskiej.

Ewa Siemaszko, badaczka zbrodni ukraińskich nacjonalistĂłw na Polakach, skomentowała w Naszym Dzienniku serię ostatnich antypolskich incydentĂłw na Ukrainie zwieńczoną ostrzelaniem z granatnika konsulatu RP w Łucku, jak teĹź polskie reakcje na te wydarzenia. Badaczka zauwaĹźyła skłonność „głównych specjalistĂłw od stosunkĂłw polsko-ukraińskich” do snucia hipotez o rosyjskim sprawstwie lub inspiracji tych incydentĂłw bez brania pod uwagę moĹźliwego udziału czynnikĂłw wewnątrz ukraińskich.
PRZYCZYTAJ w Internecie: Targalski: Atak na polski konsulat w Łucku to prowokacja Putina
Ewa Siemaszko wskazała na niezdolność ukraińskich śledczych do wykrycia sprawcĂłw wszystkich dotychczasowych incydentĂłw poza jednym – blokadą drogi LwĂłw-Rawa Ruska, ktĂłrą nazwała „prymitywnym spektaklem”. Zdziwienie budzi w związku z tym niski poziom działania rosyjskiej agentury, ktĂłrą dotąd stać było na bardziej skomplikowane, wyrafinowane i dobrze zamaskowane poczynania – napisała Siemaszko.
PRZECZYTAJ w Internecie: Nikołaj Dulskij odrzucił oskarżenia o zlecenie ataku na konsulat RP w Łucku [+VIDEO]
Zdaniem badaczki przyczyn antypolskich incydentów na Ukrainie nie powinno się szukać tylko w rosyjskiej inspiracji, lecz także w ukraińskim nacjonalizmie i upowszechnianiu się kultu antypolskich organizacji OUN-UPA.
Obserwacja tego rodzaju wypadkĂłw nasuwa podejrzenie o wzajemnym zazębianiu się obu sił – ukraińskich i rosyjskich, ale nie widać, by ukraińskie państwo chciało temu przeciwdziałać. - stwierdziła Siemaszko. Powolna, jej zdaniem, reakcja Ukrainy na ostrzelanie konsulatu świadczy o jakby dawaniu do zrozumienia, Ĺźe Ukrainie mniej zaleĹźy na Polsce niĹź Polsce na Ukrainie, a więc – w mniemaniu ukraińskich politykĂłw – to Polska musi się liczyć z Ukrainą i dostosowywać do ukraińskich oczekiwań.
PRZECZYTAJ w Internecie: Ukraiński historyk: Mój kraj nie potrzebuje takiej Polski
Przydałaby się zatem głęboka analiza, co Polska daje Ukrainie, a co zdestabilizowana, skorumpowana i mało przewidywalna Ukraina może dać Polsce. - konkluduje Ewa Siemaszko.
Kresy.pl / Nasz Dziennik 8-9 kwietnia 2017

Skrawek KrĂłlestwa Polskiego naleĹźy do Ukrainy

Po klęsce Napoleona została zwołana konferencja międzynarodowa przedstawicieli szesnastu państw europejskich, trwająca w Wiedniu od września 1814 do 9 czerwca 1815 roku. Zwołano ją w celu rewizji zmian terytorialnych i ustrojowych spowodowanych wybuchem rewolucji francuskiej i wojnami napoleońskimi oraz wypracowania nowych zasad ładu kontynentalnego (Wikipedia). W miejsce załoĹźonego przez Napoleona i podległego Francji na ziemiach etnicznie polskich KrĂłlestwa Warszawskiego (1807-15) decyzją kongresu wiedeńskiego utworzono dla PolakĂłw KrĂłlestwo Polskie tym razem połączone unią personalną z Rosją: Polskę łączyła z Rosją osoba monarchy, gdyĹź kaĹźdy imperator Rosji był jednocześnie KrĂłlem Polski. KrĂłlestwo Polskie istniało w latach 1815–1832 na zasadzie bardzo liberalnej konstytucji z 1815 roku. Później do 1918 roku związek KrĂłlestwa Polskiego z Cesarstwem Rosyjskim regulował Statut Ograniczony z 1832 roku. Jako państwo PolakĂłw KrĂłlestwo Polskie posiadało własną konstytucję, Sejm, wojsko, monetę i szkolnictwo z Uniwersytetem Warszawskim, a czynności urzędowe odbywały się w języku polskim.

Rosja nie zgłaszała żadnych pretensji terytorialnych do ziem Królestwa Polskiego. Mieszkający na należącej do Królestwa Polskiego Chełmszczyźnie Rusini-unici byli bardzo spolonizowani. Wiedząc o tym nie zlikwidowali w 1839 roku, tak jak to zrobili w przypadku wszystkich unickich diecezji na Kresach, tutejszej unickiej diecezji chełmskiej. Dopiero w ramach polityki rusyfikacyjnej carat zlikwidował ją w 1875 roku i wprowadził przymusowe prawosławie. Kiedy w 1905 roku carat był zmuszony przyznać wolność religijną, zdecydowana większość Rusinów-byłych unitów przeszła na wyznanie rzymskokatolickie i zostali Polakami. Przy prawosławiu została mniejszość. Carat wściekły za przejście na katolicyzm aż 200 000 byłych Rusinów postanowił za karę oderwać Chełmszczyznę od Królestwa Polskiego i w 1912/13 utworzył gubernię chełmską, przyłączając ją do Rosji. Większość ludności guberni chełmskiej stanowili Polacy-katolicy. Toteż tak na konferencji pokojowej w Wersalu w 1919 roku, podczas podziału ziem polskich przez Hitlera i Stalina w 1939 roku, władze hitlerowskie Generalnego Gubernatorstwa w latach 1941-44, jak i podczas konferencji Wielkiej Trójki w Jałcie w 1945 roku nikt nie kwestionował przynależności całej Chełmszczyzny do odrodzonego państwa polskiego.

Przed wojną polski geolog Henryk Samsonowicz odkrył duĹźe pokłady węgla kamiennego w powiecie sokalskim (przed wojną wojewĂłdztwo lwowskie), ktĂłre opisał w 1932 roku. Dowiedziały się o tym władze sowieckie. Tymczasem część powiatu sokalskiego: część zachodnia – gminy Krystynopol, ChorobrĂłw, Waręż i Bełz pozostały w granicach pojałtańskiej Polski. ToteĹź Stalin zażądał od Warszawy korekty granicy z Polską na tym odcinku: narzucona umowa o zmianie granicy z 15 lutego 1951 roku. Polska odstąpić musiała Rosji 480 km kw. wspaniałych gruntĂłw ornych, z takimi miejscowościami jak Bełz (historyczne miasto polskie – w przedrozbiorowej Polsce stolica wojewĂłdztwa bełskiego), miasto UhnĂłw, miasteczko Waręż (w 1699 r. zostało tu załoĹźone znane kolegium pijarĂłw; do nauczycieli naleĹźał m.in. Ignacy Zaborowski, autor pierwszych polskich tablic logarytmicznych 1787), ChorobrĂłw oraz lewobrzeĹźną część Sokala - Ĺťwirkę (był tu monumentalny klasztor bernardynĂłw z cudownym obrazem MB Sokalskiej – obecnie w kościele w Hrubieszowie, w klasztorze został pochowany m.in. w 1622 r. Jan OstrorĂłg, polski pisarz-pamiętnikarz, przyrodnik, wojewoda poznański), wraz z linią kolejową Rawa Ruska – Krystynopol. W zamian za to dostała zrujnowane tereny koło Ustrzyk Dolnych z marnymi glebami.

Podczas zmiany granicy polskiej w tym rejonie po raz pierwszy został oderwany od dawnego KrĂłlestwa Polskiego kawałek – ok. 25-30 km kw. Chełmszczyzny – dwie wsie wraz z przyległymi terenami z gminy DołhobyczĂłw z powiatu hrubieszowskiego: Piaseczno i Pawłowice. W ten sposĂłb Stalin naruszył po raz drugi tzw. linię Curzona z 1919 roku, zgodnie z ktĂłrą tereny na zachĂłd od niej miały naleĹźeć do Polski, co potwierdziła takĹźe umowa jałtańska (pierwszy raz naruszył linię Curzona zaraz po konferencji w Jałcie w 1945 r., kiedy włączył do Związku Sowieckiego – Republiki Białoruskiej etniczną czysto polską Suwalszczyznę Sopoćkińską koło Grodna – obszar ok. 450 km kw.; teren ten po dziś dzień zamieszkują Polacy).

Planowana w 1952 roku rewizja granicy polsko-sowieckiej na odcinku ukraińskim

W listopadzie 1952 roku Związek Sowiecki zamierzał dokonać kolejnej wymiany granic z Polską. Polska miała stracić 1300 km kw. z powiatów hrubieszowskiego i tomaszowskiego, w tym miasto Hrubieszów. Narzucana przez Moskwę nowa granica w tym rejonie Lubelszczyzny miała biec od leżącej na wysokości Korytnicy na terenie Sowieckiej Ukrainy Korytnicy i po przekroczeniu granicznego Bugu na zachód do Annopola i stąd w kierunku południowo-zachodnim przez Podhorce do Werbkowic skąd na południe do Łaszczowa, a następnie przez Rzeczycę do granicznej wsi Kornie w okolicy Rawy Ruskiej, znajdującej się już po stronie sowieckiej. W zamian Polsce miał przypaść mniejszy teren z miasteczkami Niżankowce koło Przemyśla, Dobromil i Chyrów (było tu do 1939 r. słynne gimnazjum jezuitów) oraz pozostającą po stronie sowieckiej części linii kolejowej Przemyśl-Zagórz. Do realizacji tej wymiany nie doszło z powodu śmierci Stalina.

Ucieczka Polaków z Wołynia i Małopolski Wschodniej przed banderowcami

W latach 1943-45 nacjonalistyczne bandy ukraińskie (UPA) dokonały potwornie brutalnych rzezi ponad 100 tysięcy PolakĂłw na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej. Na ten temat napisano juĹź tysiące artykułów i zapewne kilkaset książek i broszur. W ubiegłym roku wszedł na ekrany kin polskich film fabularny “Wołyń” pokazujący potworność tamtych czasĂłw i tych rzezi. Natomiast autorzy tych książek stanowczo za mało zwracali uwagę na to, Ĺźe rzezie te i groĹşby ze strony UPA, ktĂłrej celem były całkowita depolonizacja Wołynia i Małopolski Wschodniej, Ĺźe jeśli Polacy nie wyjadą z danej miejscowości to takĹźe zostaną zamordowani, spowodowały ucieczkę z tych ziem kilkaset tysięcy PolakĂłw. NiezaleĹźnie od tych pogróşek wielu KresowiakĂłw wiedziało, Ĺźe jedynym sposobem na uratowanie Ĺźycia, jest opuszczenie swoich stron rodzinnych i szukanie ratunku u innych ludzi z dala od tej krwawej tragedii. Około 200-300 tysięcy PolakĂłw z Wołynia i Małopolski Wschodniej uciekło do centralnej Polski, a dodatkowo Niemcy wywieĹşli na przymusowe roboty do Niemiec z tych obszarĂłw do 200 tysięcy PolakĂłw (z całych Ziem Wschodnich ok. 350 tys.), ktĂłrzy ze wsi uciekli do tamtejszych miast. Jeśli nie potrafili się jakoś urządzić w miastach Niemcy wĂłwczas ich wywozili. To właśnie ci Polacy nie chcąc po wojnie wracać do Polski, w ktĂłrej nie było ich domu rodzinnego pozostali w Niemczech i jako uchodĹşcy stanowili około 50% ogółu polskiej emigracji politycznej w ogĂłle tyle samo np. w Australii (na 60 000 przybyłych tu PolakĂłw w latach 1947-52 50% stanowili byli mieszkańcy Ziem Wschodnich).

Oto historia ucieczki Polaków ze wsi Mechucha, w gminie Delejów, w powiecie i województwie stanisławowskim. We wsi tej w 1931 roku (spis ludności) były 354 zagrody i 1756 mieszkańców, głównie Polaków, ok. 450 Ukraińców i 40 Żydów. Tak duża liczba Polaków we wsi przyczyniła się do zbudowała przez nich kościoła w 1912 roku, który był filią parafii w Konkolnikach (założona w 1421 r.) w dekanacie stanisławowskim, w archidiecezji lwowskiej. W 1918 roku arcybiskup lwowski św. Józef Bilczewski ustanowił tu parafię pw. MB Różańcowej, która w 1938 roku miała 1252 parafian. Od 1935 roku był tu proboszczem ks. Piotr Zawora (1905-1971, w latach 1953-71 proboszczy parafii Matki Boskiej w Szczecinku w woj. zachodniopomorskim i dziekan). Stosunki z miejscowymi Ukraińcami układały się nie najlepiej, szczególnie podczas II wojny światowej. Zaraz po zajęciu tych terenów przez armię niemiecką, w lipcu 1941 roku policja ukraińska dokonała licznych aresztowań wśród młodzieży polskiej. Byli przez kilka tygodni więzieni, przesłuchiwani i torturowani. W wyniku usilnych starań u władzy niemieckiej zostali zwolnieni z aresztu.

Meducha jako duĹźa wieś polska w 1943 roku była schronieniem dla PolakĂłw z innych okolicznych wiosek, zdominowanych przez Ĺźywioł ukraiński, ktĂłrzy rozpoczął pogrom PolakĂłw. Powstał tu oddział samoobrony, ktĂłry gwarantował względne warunki bezpieczeństwa. Opowieści uratowanych z rzezi I tu przybyłych były tak potworne, Ĺźe proboszcz Piotr Zawora wyczerpany nerwowo uciekł najpierw do pobliskiego miasta Halicza, a potem dalej – do wsi Wysoka Łańcucka na Podkarpaciu, skąd pochodził. Banderowcy dokonali napadu na Meduchę w nocy z 13 na 14 lutego 1944 roku. Były ofiary w ludziach i spalona została część budynkĂłw. Część mieszkańcĂłw rozproszyła się po okolicy. Ks. Piotr Zawora poprosił proboszcza Wysokiej księdza Stanisława Sabata i mieszkańcĂłw wioski, aby przyjęli wszystkich PolakĂłw z Meduchy, gdyĹź w przeciwnym razie wszyscy zostaną wymordowani. Ks. Sabat udzielił ogromnego wsparcia dla tej akcji mobilizując parafian do jej przeprowadzenia - do niesienia pomocy wszystkim, ktĂłrzy się tu zjawią. Meducha była pod okupacją niemiecką i ze wszystkim naleĹźało się kryć. Starano się więc, by o tym nie wiedzieli ani Niemcy, ktĂłrzy chcieli wywieść na roboty do Niemiec jak najwięcej PolakĂłw, ani Ukraińcy, ktĂłrzy chcieli po prostu wymordować wszystkich PolakĂłw. Organizatorami tej potajemnej wyprawy kolejowej byli ksiądz Piotr Zawora, pan Władysław Skulski i pan Chojny, ktĂłry pracował w swoich stronach na kolei. To on poczynił starania, aby taki pociąg załatwić. W pierwszych dniach kwietnia 1944 roku przyjechał do Łańcuta pociąg towarowy wypełniony ludĹşmi i zwierzętami hodowlanymi. Bardzo sprawnie całą akcją rozmieszczenia rodakĂłw z KresĂłw wśrĂłd mieszkańcĂłw Wysokiej kierował Ăłwczesny sołtys wsi Wysoka pan Wojciech Wojnar, ktĂłry wyznaczył rolnikĂłw posiadających konne furmanki, by jechali do stacji kolejowej po ludzi skrajnie wymęczonych swoją tragedią i podróżą, a oczekujących na to, gdzie ich los przeznaczy. Dzięki rodakom z Wysokiej polska ludność Meduchy została uratowana.

Szachy i polscy szachiści na Kresach

Nie ma chyba Ĺźadnej dziedziny w Ĺźyciu narodu polskiego, w ktĂłrej nie było by udziału PolakĂłw pochodzących z KresĂłw/Ziem Wschodnich. Tak bardzo Kresy i Ziemie Wschodnie były związane z narodem polskim. Dotyczy to takĹźe szachĂłw. Jest to znana na świecie rodzina strategicznych gier planszowych rozgrywanych przez dwĂłch graczy na 64-polowej szachownicy, za pomocą zestawu bierek (pionĂłw i figur). Na ziemie polskie szachy trafiły najprawdopodobniej z Czech albo z Rusi Kijowskiej. O kultowym wymiarze gry szachowej informuje komediowy poemat „Szachy” Jana Kochanowskiego, opublikowany w Krakowie między 1562 a 1566 rokiem, odkrywający charakterystyczne dla Polski nazwy i interpretacje figur szachowych. Zgodnie z Kochanowskim była to gra krĂłlewska, choć uwielbiali ją teĹź szlachcice i mieszczanie (Wikipedia.pl). Później stała się grą dość popularną wśrĂłd wszystkich warstw społeczeństwa polskiego. W okresie międzywojennym Polska miała jedną z najsilniejszych druĹźyn świata i nie uplasowała się w tym okresie nigdy poniĹźej 3 miejsca, a w 1930 roku zdobyła 1 miejsce i tytuł druĹźynowego mistrza świata.

Wielu polskich szachistĂłw i szachistek wywodziło się lub wywodzi z KresĂłw i Ziem Wschodnich II Rzeczypospolitej., o czym dowiadujemy się m.in. z książki Mariana WrĂłbla (1907-1960) „100 lat polskiej kompozycji szachowej” (Warszawa 1956). Sam autor tej książki pochodził ze Lwowa i naleĹźał do czołowych szachistĂłw polskich. Miał zaledwie 19 lat jak redagował dział szachowy w lwowskim dzienniku „Wiek Nowy”. Podczas okupacji niemieckiej Lwowa (1941-44) WrĂłbel opracował książkę w dwĂłch częściach o szachach pt. „Zarys teorii zadań”, wydaną następnie potajemnie w tym mieście przez Horaka i Limbacha. WrĂłbel 64 razy pełnił funkcję sędziego, z tego 25 razy za granicą.

W swej książce WrĂłbel pisze m.in. o urodzonym w Wilnie polskim szachiście Kazimierz Platerze (1915-2004), ktĂłry miał tytuł mistrza międzynarodowego i trzykrotnie: w 1949, 1956 i 1957 roku zdobył tytuł szachowego mistrza Polski. Z kolei urodzony w Pińsku na Polesiu Witold Balcerowski (1935-2001) zdobył tytuł mistrza Polski w latach 1962 i 1965 i był mistrzem FIDE od 1983 roku. WrĂłbel pisze takĹźe o szachowym mistrzu międzynarodowym, Polaku Kazimierzu Makarczyku (1901-1972), ktĂłry w latach 1939-41 mieszkał we Lwowie; Ĺźe w Wilnie i Lwowie działały przed 1939 rokiem polskie znane Kluby Szachowe i LwĂłw był siedzibą Lwowskiego Okręgowego Związku Szachowego; Ĺźe we Lwowie wydawane były polskie czasopisma szachowe: „Szachy. Miesięcznik poświęcony grze i studiom szachowym” 1925-28, „Szachy. Miesięcznik poświęcony grze i studiom szachowym” 1933-39 oraz „Przegląd Szachowy” 1937.

O polskich szachistach pochodzących z Ziem Wschodnich dowiadujemy się także z internetowej Wikipedia.pl, a konkretnie z haseł: Polscy szachiści i Polskie szachistki. Oto bardzo znani polscy szachiści i szachistki pochodzący z Ziem Wschodnich:

Wincenty Budzyński (1815 Wołyń – 1866 ParyĹź), polski pisarz i działacz polityczny, jeden z pierwszych znanych polskich szachistĂłw, odnoszących sukcesy w słynnej paryskiej „Cafe de la Regence”; Tadeusz Bujak (1862 LwĂłw – 1926 Warszawa), prawnik, sędzia Sądu NajwyĹźszego w Wiedniu, w ostatnich latach XIX wieku naleĹźał do czołówki szachistĂłw lwowskich, potem przez pewien czas był związany z krakowskim środowiskiem szachowym; Henryk Friedman (1903 LwĂłw - 1942), w latach 1926–39 siedmiokrotnie zwyciężył oraz dwukrotnie zajął II miejsce w szachowych mistrzostwach Lwowa, uczestniczył we wszystkich przedwojennych finałach mistrzostw Polski: w 1934 zdobył w Katowicach brązowy medal wraz z reprezentacją Lwowa, wygrał turniej indywidualny we Lwowie w 1930, Łodzi w 1935, Wiedniu w 1936 i Czerniowcach (Rumunia) w 1936, w 1935 reprezentował Polskę na szachowej olimpiadzie w Warszawie (na IV szachownicy), zdobywając wraz z druĹźyną brązowy medal, był silnym graczem korespondencyjnym i w pierwszym turnieju o mistrzostwo Polski zajął II miejsce, współzałoĹźyciel i później prezes Polskiego Związku SzachistĂłw Korespondencyjnych, redaktor lwowskich czasopism Szachista oraz Przegląd Szachowy;
Emil Gross (1869 LwĂłw - po styczniu 1940), polski dziennikarz, tłumacz literatury pięknej, doktor nauk prawnych, czołowy szachista lwowskim, zwyciężał w mistrzostwach tego miasta, aktywny działacz Polskiego Związku Szachowego; Julian Halka, rodem z Sambora, w okresie międzywojennym mistrz Sambora (woj. lwowskie); Aleksander Hillbricht (1871 LwĂłw – 1940), prawnik, znany kompozytor szachowy - opracował około sto zadań, przede wszystkim trzychodĂłwek i czterochodĂłwek, z czego około trzydzieści opublikował w prasie polskiej i podobną liczbę w prasie zagranicznej, w lutym 1940 aresztowany we Lwowie przez NKWD, prawdopodobnie został rozstrzelany jako przedstawiciel polskiej inteligencji albo zesłany na Sybir; Ludwik Homme, ur. we Lwowie szachista, mistrza Lwowa 1924; Eugeniusz Iwanow (ur. 1933 Brześć nad Bugiem), kompozytor szachowy, działacz problemowy i szachowy, opublikował około 1000 zadań, zdobył ponad 350 nagrĂłd i wyróşnień (w tym 54 pierwszych nagrĂłd). Ma duĹźe zasługi w rozwoju powojennej problematyki, 1961-2003 redaktor „Problemisty”; Jan Kleczyński (1837 Janiewicze na Wołyniu – 1885 Warszawa), pianista, kompozytor, krytyk muzyczny, badacz twĂłrczości Fryderyka Chopina, jeden ze znanych warszawskich szachistĂłw; Michał Kmietowicz (1908-1938 Zakopane), szachista, działacz i mistrz Podhalańskiego Związku Szachowego w Zakopanem; Lucyna Krawcewicz (ur. 1938 Michalin koło Ratna, pow. Kobryń, woj. poleskie), lekkoatleta oszczepniczka - mistrzyni Polski z 1965, olimpijka –uczestniczka Olimpiady w Meksyku w 1968 oraz szachistka – mistrzyni Polski w szachach błyskawicznych z 1972, ośmiokrotnie (w latach 1972-82) brała udział w finałach indywidualnych mistrzostw Polski kobiet i trzykrotnie startowała w mistrzostwach świata seniorek; Saturnin Limbach (1907 LwĂłw – 1984 Częstochowa ), problemista szachowy, opublikował około 4000 zadań, otrzymując ponad 500 wyróşnień, w tym 90 I nagrĂłd, układał głównie samomaty i w tym dziale odnosił największe sukcesy, arcymistrz krajowy kompozycji (tytuł otrzymał pośmiertnie w 2013), połoĹźył wielkie zasługi w popularyzacji kompozycji szachowej w Polsce, prowadząc działalność wydawniczą we Lwowie od 1927, po wojnie w Częstochowie, prowadził przez wiele lat kącik szachowy w „Gazecie Częstochowskiej” organizując międzynarodowe konkursy, w ktĂłrych brali udział czołowi kompozytorzy świata; Aleksander Loria (1868 LwĂłw – 1899 Kołobrzeg), szachista lwowski, od listopada 1894 naleĹźał do Lwowskiego KlubĂłw SzachistĂłw i uczestniczył w wielu klubowych rozgrywkach, pokonując kilku znanych lwowskich szachistĂłw: Kazimierza Weydlicha, Karola Irzykowskiego i Aleksandra Wagnera, zięć właściciela "szachowej" kawiarni "Wiedeńskiej" we Lwowie; w 1956 sędzia klasy międzynarodowej w kompozycji szachowej;
Wacław Łuczynowicz (1922 Wilno – 1986 Polanica-ZdrĂłj), szachista, wystąpił sześciokrotnie w finałowych turniejach polskich, największy sukces w karierze osiągnął w 1956 roku, zdobywając w Częstochowie brązowy medal, wystąpił na międzynarodowym turnieju w Krynicy w 1956 roku oraz reprezentował Polskę w rozegranych w Warszawie meczach przeciwko druĹźynom Węgier i Czechosłowacji; Kalikst Marian Morawski (1859 Boryszkowce, pow. BorszczĂłw, woj. tarnopolskie - po 17 września 1939), szachista, czołowy gracz Lwowa w latach 20. XX wieku, aktywny działacz Lwowskiego Klubu SzachistĂłw, a następnie współorganizował nowy klub - "Hetman LwĂłw", wyróşniony tytułami honorowego prezesa Lwowskiego Klubu SzachistĂłw (1924) i Hetmana (1925), w 1925 odniĂłsł aĹź trzy prestiĹźowe zwycięstwa turniejowe, wygrywając mistrzostwa Lwowa i mistrzostwa obu klubĂłw. W pokonanym polu pozostawił w tych imprezach całą lwowską czołówkę, w tym Ignacego Popiela, Henryka Friedmana Mariana WĂłjcika, mistrza Sambora Juliana Halkę oraz mistrza Lwowa rok wcześniej Ludwika Homme; Ignacy Popiel (1863 Drohobycz, woj. lwowskie – 1941), szachista, czołowy gracz Galicji, regularnie plasował się w czołówce turniejĂłw rozgrywanych we Lwowie, uczestniczył teĹź w silnie obsadzanych turniejach międzynarodowych, w tym kongresach Niemieckiego Związku Szachowego; Aleksander Jan Osuchowski (ok. 1845 Dubiecko koło Przemyśla – 1907), malarz (studiował w Szkole Sztuk Plastycznych w Krakowie), rysownik i szachista – od 1894 jeden z wiodących szachistĂłw, rywalizując m.in. z Tadeuszem Bujakiem, Kazimierzem Weydlichem, Kalikstem Morawskim, w 1895 brał udział w pierwszych mistrzostwach Lwowa, zorganizowanych przez Lwowski Klub Szachowy; Krystyna Radzikowska (1931 LwĂłw – 2006), najwybitniejsza polska szachistka lat 50. i 60. XX wieku, wielokrotna mistrzyni Polski w szachach, jest najbardziej utytułowaną polską zawodniczką w historii: w finałach mistrzostw kraju wystąpiła 24 razy w latach 1951-78, zdobywając 17 medali: 9 złotych, 2 srebrne oraz 6 brązowych, w latach 1957–72 reprezentowała Polskę na pięciu pierwszych olimpiadach szachowych: w 1957 w Emmen uzyskała najlepszy wynik indywidualny (9 pkt z 11 partii) spośrĂłd wszystkich uczestniczek, za co otrzymała puchar księcia Bernarda, wielokrotnie broniła polskich barw w meczach międzypaństwowych oraz na międzynarodowych turniejach, w 1955 otrzymała tytuł mistrzyni międzynarodowej, natomiast na Kongresie FIDE w Salonikach w 1984 przyznano jej tytuł arcymistrzyni za wyniki uzyskane w poprzednich latach (tytuły arcymistrzowskie dla kobiet zostały ustanowione dopiero w roku 1976). Tytuł mistrzyni międzynarodowej w szachach korespondencyjnych uzyskała w 1995; JĂłzef Marcin Rogoziński (1874 PiotrĂłwka na Podolu, Ukraina – 1944 Warszawa), inĹźynier technolog, szachista oraz działacz i 1929-35 prezes i 1935-37 wiceprezes Polskiego Związku Szachowego w Warszawie (zał. 1926); Marian Jan Steifer (1889 Wieś Wołoska koło Bolechowa, pow. Dolina, woj. stanisławowskie – 1945 Budapeszt), dr praw, pułkownik dyplomowany Wojska Polskiego (WP) działacz społeczny i sportowy, przedstawiciel WP Internowanego na Węgrzech podczas II wojny światowej, szachista: dwukrotnie zdobył tytuł mistrza Poznania, brał udział w wielu rozgrywkach, m.in. o puchar Polskiego Związku Szachowego (1927) w Łodzi i w druĹźynowych mistrzostwach Polski w KrĂłlewskiej Hucie (ChorzĂłw), to on, wraz z Dawidem PrzepiĂłrką i Bronisławem NakoniecznikĂłw-Klukowskim wręczył marszałkowi JĂłzefowi Piłsudskiemu dyplom honorowego członka Polskiego Związku Szachowego. RĂłwnieĹź w okresie międzywojennym rozegrał pojedynki m.in. z dwoma mistrzami świata: przegraną z Aleksandrem Alechinem i wygraną w symultanie w 1935 z J.R. Capablanką, działał w Radzie Naczelnej Polskiego Związku Szachowego, ale takĹźe i we władzach Polskiego Komitetu Olimpijskiego; Franciszek Ksawery Sulik (1908 LwĂłw – 2000 Adelajda, Australia), szachista, medalista olimpijski, naleĹźał do czołówki lwowskich szachistĂłw, w 1934 zdobył tytuł mistrza Lwowa, uczestnik trzecich mistrzostw Polski w Warszawie w 1935, reprezentował Polskę na nieoficjalnej olimpiadzie szachowej w Monachium w 1936, w Buenos Aires w 1939 zdobył wraz z polską druĹźyną srebrny medal olimpijski, podczas wojny Ĺźołnierz 2 Korpusu Polskiego gen. W. Andersa, po wojnie, wobec oderwania Lwowa od Polski, osiadł w Australii, zdobył mistrzostwo Adelaide (stolica stanu Południowa Australia) w szachach oraz siedmiokrotnie mistrzostwo Południowej Australii (1954, 1969, 1970, 1971, 1973, 1974, 1976/78); Alfred Tarnowski (1917 LwĂłw – 2003 KrakĂłw), szachista i teoretyk szachĂłw, dwunastokrotnie awansował do finałów mistrzostw kraju, zdobywając dwa medale: złoty w 1961 oraz srebrny w 1949, czterokrotnie uczestniczył w olimpiadach szachowych (1952, 1958, 1960 i 1962), brał udział w ośmiu turniejach i dwudziestu meczach międzynarodowych, w obronie półsłowiańskiej w 1950 pokonał arcymistrza Marka Tajmanowa; Izaak Towbin (1899 Korzec, pow. RĂłwne, woj. wołyńskie - 1941), prawnik, radca prawny w Warszawie, szachista, zasłuĹźony działacz szachowy, uczestnik mistrzostw Polski na przełomie 1925 i 1926 (IX miejsce), działacz pierwszej olimpiady szachowej w ParyĹźu w 1924, jemu teĹź przypadł zaszczyt sygnowania w imieniu Polski (jako reprezentant klubu warszawskiego) aktu powołania Międzynarodowej Federacji Szachowej FIDE w ostatnim dniu olimpiady, w 1933 Towbin współzałoĹźyciel i prezes Warszawskiego Klubu SzachistĂłw (200 członkĂłw), członek władz Polskiego Związku Szachowego; Stefan Tytor (1910 CzabarĂłwka, pow. Husiatyn, woj. tarnopolskie - po 31 sierpnia 1939), szachista, mistrz miasta Stanisławowa 1931/32, jego cennym osiągnięciem było zwycięstwo nad Mieczysławem Najdorfem, odniesione w ramach druĹźynowych mistrzostw Warszawy na przełomie 1936 i 1937 (Najdorf uchodził w tym okresie za jednego z najsilniejszych szachistĂłw stolicy), problemista - po rekomendacji Dawida PrzepiĂłrki został w 1933 członkiem Warszawskiego Koła ProblemistĂłw;
Kazimierz Weydlich (1859 Skotyniany koło Kamieńca Podolskiego – 1913 LwĂłw), hrabia, jako szachista zadebiutował w 1883 na drugich mistrzostwach Warszawy, w latach 90. XIX wieku Weydlich naleĹźał do czołówki szachowej Galicji i Lwowa, w listopadzie 1894 był w gronie załoĹźycieli Lwowskiego Klubu Szachowego i kilkakrotnie zajmował II i III miejsce na podium klubowych mistrzostw, prĂłbował rĂłwnieĹź swoich sił w rywalizacji międzynarodowej: w 1885 pokonał Szymona Winawera, w 1894 wygrał z Carlem Schlechterem, rozgrywał z Dawidem Janowskim, Richardem Teichmannem, Josephem Blackburnem; Aleksander Wojtkiewicz, łot. Aleksandrs Voitkēvičs (1963 Ryga – 2006 Baltimore, USA), polski szachista urodzony na Łotwie, w 1988 przeprowadził się do Polski, otrzymał polskie obywatelstwo i od razu znalazł się na czele polskiej listy rankingowej, w 1989 zdobył tytuł mistrza kraju i w finałach mistrzostw Polski startował jeszcze trzykrotnie, zdobywając złoty (1995) oraz dwa srebrne medale (1992, 1996), reprezentował Polskę na dwĂłch olimpiadach – w 1990 i 1992, dwukrotnie (1989, 1992) brał udział w druĹźynowych mistrzostwach Europy, zdobywając w 1989 zdobył srebrny medal, w 1990 Międzynarodowa Federacja Szachowy przyznała mu tytuł arcymistrza, brał udział w duĹźej liczbie turniejĂłw na całym świecie, często zdobywając nagrody w otwartych turniejach szwajcarskich, zwycięzca turnieju internetowego (Internet Chess Club), ktĂłrego stawką było zaproszenie na prestiĹźowy turniej z udziałem dwĂłch najsilniejszych szachistĂłw świata, w rozegranym w kwietniu 2000 w Islandii turnieju zajął trzecie miejsce za Garrim Kasparowem i Viswanathanem Anandem, od końca lat dziewięćdziesiątych skoncentrował się na turniejach rozgrywanych w Stanach Zjednoczonych i od 2002 był reprezentantem StanĂłw Zjednoczonych;
Marian WrĂłbel (1907 LwĂłw – 1960 Warszawa), problemista polski, zaliczający się do czołówki światowej, w latach 1947-50 był najlepszym kompozytorem szachowym na świecie; Tadeusz WrĂłbel (1926 Borysław, woj. lwowskie – 2012 Warszawa), inĹźynier elektronik, profesor Wojskowej Akademii Technicznej, szachista: druĹźynowy mistrz Śląska 1947, 1948 i druĹźynowy mistrz Polski 1949, zajął II miejsce w DruĹźynowych Mistrzostwach Polski 1954 i I miejsce w 1956 roku; Eugeniusz Fostowicz Zahorski (1881 Teklomir, pow. Wilejka, woj. wileńskie – 1947 KrakĂłw), radca prawny, szachista (miał m.in. na koncie zwycięstwa nad Henrykiem Pogoriełym i Leonem Kremerem, w 1933 wygrał nieduĹźy, czteroosobowy turniej Warszawskiego Klubu SzachistĂłw) i działacz szachowy, naleĹźał do najaktywniejszych działaczy warszawskiego środowiska szachowego i współzałoĹźycieli w 1933 Warszawskiego Klubu SzachistĂłw, ktĂłrego został prezesem, od 1939 członek Rady Naczelnej Polskiego Związku Szachowego, po wojnie współzałoĹźyciel Centralnej Sekcji Szachowej przemysłu węglowego w Katowicach (w 1947 300 członkĂłw); Jurij Zezulkin (ur. 1971 Mińsk na Białorusi), białoruski i polski szachista, w 1989 zdobył tytuł mistrza Białorusi juniorĂłw do 18 lat, zwycięzca mi.in. turniejĂłw w Krakowie (1990), Częstochowie (1996), Mielnie (2002), Łebie (2002), Kołobrzegu (2003) i Krynicy-Zdroju (2009) oraz Porzellan Cup w DreĹşnie w 2004, arcymistrz od 1999, mieszka w Polsce, ma polskie obywatelstwo i od 2010 jest reprezentantem Polski, podczas DruĹźynowych Mistrzostw Polski w szachach błyskawicznych zdobył złoty medal w Bydgoszczy w 2012, srebrny w Bydgoszczy w 2009 i brązowy w Myśliborzu w 2010, jest załoĹźycielem firmy szachowej "Caissa", ktĂłra zajmuje się organizacją cyklu turniejĂłw Caissa Pol Tour oraz prowadzi sklep szachowy, wiceprezes do spraw sportowych Lubuskiego Związku Szachowego.

Od siebie dodam, że znanym szachistą polsko-angielskim po II wojnie światowej był urodzony we wsi Wojutycze w powiecie samborskim (woj. lwowskie) Michał Duda-Morena (1893-1980), m.in. kapitan znanego w Londynie klubu szachowego w John Lewis Partnership i członkiem Komercyjnej Ligi Szachowej.

Marian WĂłjcik (1908 Jarosław - 1945 Niemcy) co prawda nie urodził się na Ziemiach Wschodnich, jednak całe swe Ĺźycie jako szachista spędził w polskim Lwowie, gdzie naleĹźał do czołowych szachistĂłw w tym mieście w okresie międzywojennym: m.in. członek klubu szachowego Hetman LwĂłw, uczestnik meczy między reprezentacjami jego uczelni – Uniwersytetu Lwowskiego i Politechniki Lwowskiej (w 1926 wspĂłlnie z Marianem WrĂłblem zdobył mistrzostwo Uniwersytetu Lwowskiego), uczestnik mistrzostw Lwowa, swoje kompozycje zamieszczał na łamach lwowskiego „Sportu”, a zadania rĂłwnieĹź w lwowskim „Miesięczniku Szachowym”, uczestnik w konkursĂłw dla rozwiązujących zadania szachowe w prasie lwowskiej, w jednym z nich w 1923 wyprzedzając tak znanych szachistĂłw, jak Henryk Friedman czy Saturnin Limbach, miał w dorobku około 60 zadań – dwuchodĂłwek, trzychodĂłwek i wielochodĂłwek, wiele z jego zadań zdobywało wyróşnienia, naleĹźał do Lwowskiej Grupy ProblemistĂłw, a w 1927 po utworzeniu we Lwowie Polskiego Związku Zadaniowego został jego wiceprezesem, zadania publikował w lwowskich dziennikarz „Kurier Polski” i „Słowo Polskie”, czeski kompozytor Emil Palkoska określił go mianem "nowej gwiazdy polskiej kompozycji".

Los kościołów wileńskich zgotowany przez komunistów litewskich

Polskie Wilno (do 1945 r.) słynęło ze swoich pięknych kilkudziesięciu gotyckich i barokowych (tzw. barok wileński) oraz klasycystycznej katedry. Były to bardzo polskie świątynie (litewski dopiero od 1902 r. był tylko jeden kościół św. Mikołaja, gdyż Litwini stanowili zaledwie 1% ludności miasta, czyli, że było ich tu zaledwie 2 tys.).

W 1944 roku Armia Czerwona zajęła Wilno, ktĂłre zostało włączone do Związku Sowieckiego – do sowieckiej Republiki Litewskiej, ktĂłrą zarządzali komuniści litewscy i niby komuniści (pseudokomuniści), czyli nacjonaliści litewscy udający komunistĂłw. Tak komuniści (np. długoletni I sekretarz Komunistycznej Partii Litwy Antanas Snieckus) jak i nacjonal-komuniści (jak np. późniejszy lider Sajudisu Vitautas Landsbergis czy obecna prezydent Litwy Dalia Grybauskaite) byli i są polakoĹźercami. Niszczyli i niszczą wszelkie pamiątki w Wilnie i na Litwie.

W latach 1945-46 z Wilna wypędzono do stalinowskiej Polski 107 613 mieszkańcĂłw tego miasta. Tak jak zdecydowana większość PolakĂłw byli to katolicy, ktĂłrzy uczęszczali do kościołów wileńskich. W tym czasie w Wilnie mieszkało bardzo mało LitwinĂłw, ktĂłrzy nominalnie są rĂłwnieĹź katolikami (jeszcze w 1959 r. Litwini w Wilnie stanowili zaledwie 33% ludności miasta – 90 tys., pomimo intensywnego zasiedlania miasta przez LitwinĂłw z Litwy Kowieńskiej – pogardliwie nazywanych „przybłędami z Kowna”. Stąd opuszczone przez PolakĂłw kościoły stały zamknięte, a później trudno było domagać się od ateistycznych władz ich otwarcia. Zresztą Litwini widzieli w nich polskie pamiątki – starczyło wejść do tych pustych kościołów, aby się o tym przekonać (np. wszystkie napisy w nich i inne rzeczy były od wiekĂłw polskie) i sami nie mieli dla nich serca. Czekali aĹź czas je wykruszy i liczyli na to i Ĺźe nowi ich uĹźytkownicy usuną niektĂłre polonika, a same mury pozostaną. I tak komuniści litewscy (nie rosyjscy!) w katedrze urządzili galerię obrazĂłw, kościoły: AugustianĂłw zamieniono na skład materiałów do rozbudowy sieci elektrycznej, BernardynĂłw na skład Instytutu Sztuki i pracownię rzeĹşbiarską, św. Ignacego na skład dekoracji studium kinematograficznego i restaurację, Serca Jezusowego na klub budowlanych, św. Jakuba na skład dekoracji opery i baletu, św. Jana (akademicki) został najpierw składem papieru, a potem muzeum „myśli postępowej” i salę koncertową, św. Jerzego na skład makulatury, św. Katarzyny na skład produktĂłw mięsnych, św. Kazimierza na muzeum ateizmu, BonifratrĂłw na salę koncertową, św. Michała (Bernardynek) był składem, następnie salą wystawową budownictwa, FranciszkanĂłw na archiwum centralne, św. Stefana na skład cementu i innych materiałów budowlanych, św. TrĂłjcy był salą sportową, następnie pracownią muzeum historycznego i etnograficznego, Trynitarzy na skład wojskowy, Wszystkich Świętych na skład produktĂłw Ĺźywnościowych, następnie na wystawę sztuki ludowej, Wizytek na więzienie dla nieletnich.

Marian Kałuski
(Nr 150)

Wersja do druku

• Strona główna
• Powitanie
• Napisz artykuł
• Redakcja
• Działy
• Bannery Kworum
• Współpraca
• Linki
• Kontakt