Piątek 19 Kwietnia 2024r. - 110 dz. roku,  Imieniny: Alfa, Leonii, Tytusa

| Strona główna | | Mapa serwisu 

dodano: 12.12.07 - 23:30     Czytano: [4708]

Dział: Ciekawe miejsca - Pamięć, Historia

Polski Staw

Dawniej wierzono, Ĺźe ma podziemne połączenie z… Adriatykiem. Morskie Oko to jeden z najpiękniejszych zakątkĂłw polskich Tatr, choć tłumy turystĂłw nieco psują magię tego miejsca.

Jest największym jeziorem w polskiej części Tatr (34,5 ha). W krystalicznie czystej wodzie moĹźna dostrzec pstrągi, a dawniej występował tu rĂłwnieĹź łosoś dunajcowy, czyli inaczej troć. Nic dziwnego, Ĺźe gĂłrale nazywali go Rybi Staw, a wypływający stąd strumień – Rybi Potok. MĂłwiło się teĹź: Polski Staw, Biały Staw, Zielona Woda.

Morskie Oko to nazwa nadana przez turystĂłw, a Ĺźe ładna – szybko się przyjęła. Słowo „morskie” było nawet uzasadnione w związku z krążącymi legendami o połączeniu tatrzańskiego jeziorka z Adriatykiem. Opowiadano, jak to wyłowiono tu belki z rozbitego w sztormie statku i szkatułkę z biĹźuterią, ktĂłra poszła na dno Adriatyku wraz z okrętem. Zwracano teĹź uwagę na podobieństwo jeziora do oka, choć nie było zgodności, czy chodzi o oko ludzkie czy moĹźe takie z pawich piĂłr.

NiezaleĹźnie od tłumaczenia nazwy urok tego miejsca był natchnieniem dla wielu literatĂłw i artystĂłw. Bywali tu m.in. Jan Kasprowicz, Wincenty Pol i Stanisław Witkiewicz. Kazimierz Przerwa-Tetmajer porĂłwnywał jezioro do „błyszczącego dyjamentu w stalowym pierścieniu”, a Adam Asnyk napisał wiersz „Morskie Oko”.

SzczegĂłlnie lubił bywać w tych okolicach Jan Paweł II. Podczas pielgrzymki w czerwcu 1997 spotkał się nad Morskim Okiem z leśnikami. – Pilnujcie tej ziemi, tej przyrody! – nakazał im wĂłwczas.

Spacerek dla cepra
Ambitni turyści dochodzą do Morskiego Oka gĂłrami. ChociaĹź z Zakopanego w linii prostej jest zaledwie 14 km, idąc szlakiem przez Zawrat, trzeba liczyć na to ok. siedmiu godzin. Dla tych, ktĂłrzy nie mają tyle czasu albo sił, istnieje duĹźo łatwiejsza trasa prowadząca głównie asfaltową szosą. Dojście do jeziorka od parkingu na Palenicy Białczańskiej (dalej mogą wjechać wyłącznie uprawnione pojazdy) zajmuje spacerowym tempem niecałe trzy godziny (my szliśmy dwie i pół, z powrotem oczywiście szybciej). Jeśli kogoś i ten dystans przeraĹźa, moĹźe wsiąść do konnego „tramwaju”, ktĂłrym za 30 zł podjeĹźdĹźa się 7 km do Polany Włosienica, skąd do przejścia pozostaje juĹź tylko 1,5 km. Stromo bardzo nie jest, ale mimo wszystko od połoĹźonego na wysokości 980 m n. p. m. parkingu na Palenicy Białczańskiej do Morskiego Oka jest 500 metrĂłw róşnicy wysokości.

Moja rodzina naleĹźy do tych, ktĂłre po gĂłrach wolą chodzić, niĹź jeĹşdzić. Pierwszy przystanek robimy po 45 minutach marszu przy Wodogrzmotach Mickiewicza. Właściwie to z kamiennego mostku podziwiamy jeden z ciągu wodospadĂłw – Wodogrzmot Pośredni. Mickiewicz nigdy w tym miejscu nie był – jego imię nadano kaskadom z okazji sprowadzenia do ojczyzny zwłok wieszcza w roku 1891.

Nie przepadamy za górskimi wędrówkami po asfalcie, tak więc na końcowym odcinku z przyjemnością korzystamy ze skrótów ścinających serpentyny po normalnej, terenowej ścieżce.

Spotkanie z orzechówką
Droga się nie dłuĹźy – ciągle jest coś ciekawego. Doliną Rybiego Potoku, ktĂłrą idziemy, biegnie granica państwa – zresztą, dojeĹźdĹźając do parkingu, mija się przejście graniczne na Łysej Polanie, a podczas spaceru do Morskiego Oka co i rusz widać słupki graniczne. Co jakiś czas odsłaniają się ładne widoki – jak na dłoni mamy m.in. Gerlach, najwyĹźszy szczyt Tatr (2644 m n.p.m.), juĹź po stronie słowackiej.Zatrzymujemy się przy tablicach edukacyjnych objaśniających a to tutejszą faunę, a to pochodzenie lokalnych nazw. Dowiadujemy się, Ĺźe wielki skalny głaz to w miejscowej gwarze wanta i Ĺźe Ĺťleb Ĺťandarmerii to miejsce dawnego posterunku, notabene zniszczonego przez lawinę, jako Ĺźe jest to jeden z najbardziej naraĹźonych na schodzenie lawin rejonĂłw Tatr.

Przy Polanie Włosienica robimy mały piknik. Okazuje się, Ĺźe mamy wspĂłlnika do kanapek – jest nim ptaszysko przypominające nakrapianą wronę. Ptak do nieśmiałych nie naleĹźy – częstuje się coraz większymi kawałkami, na koniec rezygnując z zapychania się chlebem na rzecz kabanosĂłw. – To orzechĂłwka – słyszymy sympatyczny głos, ktĂłry, jak się zaraz okazuje, naleĹźy do Filipa Zięby, pracownika Tatrzańskiego Parku Narodowego, speca od miejscowej fauny. – Nie powinno się karmić zwierząt – upomina Zięba, tłumacząc, Ĺźe od orzechĂłwek zaleĹźy zakres występowania limby. Ich normalne poĹźywienie to właśnie nasionka limby, ale skoro mogą coś „wysępić” od turystĂłw, nic dziwnego, Ĺźe zmieniają dietę.

Zięba ma osobiste porachunki z orzechówkami. Któregoś dnia siedział w plenerowym barku obok rodziny, która zamówiła kotlety. Pech chciał, że kiedy dzieci odeszły do toalety, ich ojciec został wezwany, by odebrać zamówione porcje. Postawił jeden talerz, wrócił po następne.

Wykorzystała to orzechĂłwka – szybka akcja i pozostawiony bez nadzoru kotlet odleciał w jej dziobie. Kiedy głodny ojciec rodziny zobaczył pusty talerz, nie miał wątpliwości, kto jest winny. Za złodzieja obiadu uznał siedzącego obok i pałaszującego kotleta… pana Filipa.

Niedźwiedzie jeszcze nie śpią
NajwaĹźniejsze w pracy Filipa Zięby są jednak niedĹşwiedzie. Tropi je, znakuje (młodym wszczepia się specjalne kolczyki), zakłada obroĹźe telemetryczne umoĹźliwiające śledzenie ich ruchĂłw za pomocą satelity.W rejonie Morskiego Oka niedĹşwiedzie rĂłwnieĹź się pokazują. Nie ma jednak niebezpieczeństwa, Ĺźe same z siebie zaatakują turystĂłw. – Były sytuacje, Ĺźe niedĹşwiedzica z młodymi przez cały dzień siedziała 30 metrĂłw od drogi do Morskiego Oka i nikt jej nie zauwaĹźył. A przecieĹź tą drogą przechodzi nawet 10 tysięcy ludzi dziennie! – mĂłwi pan Filip.

SłuĹźby parku robią wszystko, aby zniechęcać niedĹşwiedzie do kontaktĂłw z ludĹşmi. – Były juĹź sytuacje, Ĺźe zwierzaki włamywały się do zostawionych na parkingu samochodĂłw (najpierw skakały po dachu, robiąc z nich kabriolety), albo przychodziły do schroniska przy Morskim Oku i po przegonieniu siedzących na tarasie ludzi wyjadały z talerzy naleśniki – wspomina naukowiec.Niestety, takie ekscesy kończą się często dla zwierzęcia tragicznie. Dość przypomnieć Kubę – niedĹşwiedzia, ktĂłry tak się spoufalał z ludĹşmi, Ĺźe trzeba go było w końcu zastrzelić, czy słynną Magdę oddaną do ogrodu zoologicznego. Dlatego teĹź tereny wokół schronisk otacza się teraz elektrycznym pastuchem. A tam, gdzie misie rzeczywiście często się pojawiają (dzięki nadajnikom wiadomo, w ktĂłre miejsce niebawem dojdą), napisy i ulotki ostrzegają turystĂłw przed ewentualnym spotkaniem.

No właśnie, co zrobić w razie spotkania z misiem? – Przede wszystkim zachować spokĂłj, a juĹź na pewno nie myśleć w takiej chwili o robieniu zdjęć! – mĂłwi Zięba. Pomysły z wchodzeniem na drzewo wcale nie są dobre, poniewaĹź niedĹşwiedzie wspinają się wcale nie gorzej niĹź my. Podstawa to zejść im z drogi – w końcu jesteśmy gośćmi w ich krĂłlestwie. Ryzyko spotkania ze zwierzęciem to rĂłwnieĹź jeden z powodĂłw wprowadzenia zakazu wędrĂłwek nocą i schodzenia z wyznaczonych szlakĂłw.

A kiedy misie zapadają w zimowy sen? – Teraz wciąż jeszcze „opasają się”. O tym, kiedy zasną, decydują moĹźliwości Ĺźerowania. Zwykle dzieje się to na przełomie listopada i grudnia.

Z widokiem na Skalnego Mnicha
W końcu wychodzimy z lasu i ukazuje się nam Morskie Oko. Jest po prostu ślicznie – ostre tatrzańskie szczyty wznoszą się 1000 m ponad jezioro (tafla wody leĹźy na wysokości 1400 m n.p.m.), na zboczach gĂłr dominują barwy jesieni, choć gdzieniegdzie jest teĹź i śnieg. Jeziorko mające 860 m długości i 530 m szerokości (i aĹź 51 metrĂłw głębokości!) moĹźna obejść w ciągu niecałej godziny. Ale decydują się na to juĹź nieliczni – większość turystĂłw kończy spacer przy schronisku. Właściwie są to dwa schroniska – obydwa zabytkowe. Główne to tzw. nowe, choć ma juĹź 100 lat. Po remoncie uwaĹźane jest za jedno z najlepszych w Tatrach, ale teĹź i jedno z droĹźszych (47 zł za noc). Nieco taniej (37 zł w sali wieloosobowej, z własnym śpiworem) jest w stojącym po sąsiedzku starszym obiekcie, w XIX wieku służącym jako wozownia.

Siadamy na tarasie schroniska „nowego” i zachwycamy się gĂłrami: na wprost to Szczyty Mięguszowieckie, na prawo od nich Cubryna, a na lewo Rysy, najwyĹźsza gĂłra Polski (2499 m n. p. m.), choć z tej perspektywy tego nie widać.

Najbardziej charakterystyczny jest jednak Mnich – samotna, niĹźsza od innych skała (2067 m n.p.m.), ktĂłra przy odrobinie wyobraĹşni moĹźe się kojarzyć z profilem zakapturzonego zakonnika. Według jednej z legend to brat Cyprian z Czerwonego Klasztoru, ktĂłry do dzisiaj moĹźna zwiedzać po słowackiej stronie. Pewnego dnia w zrobionym przez siebie lustrze zakonnik zobaczył jezioro tatrzańskie i stojącą nad nim piękną pasterkę zachęcającą go do spotkania. Zmyślny zakonnik skonstruował latającą maszynę i postanowił odwiedzić tajemniczą dziewczynę. ZlekcewaĹźył głos z niebios, ktĂłry tłumaczył mu, Ĺźe latać mogą tylko ptaki – zwyciężyło kuszenie diabła, ktĂłry nawet pomĂłgł zakonnikowi w przeniesieniu latającej maszyny na szczyt Trzech Koron. Udało się dolecieć mnichowi do Morskiego Oka, ale gdy tylko wylądował, zerwała się burza i jeden z piorunĂłw zamienił go w skalny głaz…

Jest teĹź i inne podanie – o biednym chłopaku zakochanym w dziewczynie z bogatego domu. PoniewaĹź jej ojciec nie chciał się zgodzić na ślub, zdesperowany młodzieniec przebrał się w habit i porwał wybrankę. Niestety, za zbezczeszczenie stroju zakonnego spotkała go okrutna kara – został zamieniony w skałę. Załamana dziewczyna popełniła samobĂłjstwo – jej duch wciąż błąka się w okolicach Morskiego Oka.Czas wracać. W drodze na parking (kto chce, moĹźe zjechać w dół bryczką za 20 zł) wypatrujemy w krzakach niedĹşwiedzi. Nie ma Ĺźadnego. Ale zgadzamy się z panem Filipem, Ĺźe muszą mieć niezły ubaw, słuchając rozmĂłw przechodzących turystĂłw.

Monika Witkowska
Rzeczpospolita

Wersja do druku

• Strona główna
• Powitanie
• Napisz artykuł
• Redakcja
• Działy
• Bannery Kworum
• Współpraca
• Linki
• Kontakt