Środa 12 Lutego 2025r. - 43 dz. roku, Imieniny: Czasława, Damiana, Normy
| Strona główna | | Mapa serwisu
dodano: 21.12.24 - 21:50
Czytano: [303]
KOŚCIÓŁ KATOLICKI W ISLANDII
Katolicyzm był wyznawany przez Islandczyków od 1000 do 1541 roku. Dania przyjęła luteranizm w okresie panowania Fryderyka holszańskiego (narzucony przez niego Duńczykom w 1529 r.), a będąc panem Islandii przystąpiła do narzucenia go także Islandczykom. Biskup Ogmundr Palsson został wywieziony do Danii, a drugi biskup Jan Arason z Holar, broniący orężem katolickiej wiary został pojmany w 1550 roku przez wojska duńskie i stracony, a katolicyzm zniszczony w Islandii. Tak więc od czasów reformacji prawie wszyscy Islandczycy są wyznania ewangelickiego (luterańskiego) i do niedawna większość z nich była wiernymi wyznawcami luteranizmu i bardzo religijnymi ludźmi. Katolicyzm odrodził się tu szczątkowo dopiero w 1859 roku, z chwilą przybycia na Islandię 2 katolickich księży francuskich, mających prowadzić pracę duszpasterską wśród zagranicznych rybaków. Od 1890 roku pacę duszpasterską w Islandii prowadzili holenderscy montfortanie. Jednak niewielu było i jest konwertytów islandzkich. Stąd Kościół katolicki na Islandii stanowił i stanowi mniejszościową grupę religijną obejmującą głównie obcokrajowców. Jeśli chodzi o grupę islandzkich katolików, to ciekawostką jest to, że w małym gronie znanych Islandczyków, którzy dokonali konwersji na katolicyzm dominowali literaci: Jón Stefán Sveinsson (1857-1944) - pisarz, który po przejściu na katolicyzm został jezuitą, Halldór Kiljan Laxness (1902-1998) - pisarz, w 1955 roku laureat literackiej Nagrody Nobla w 1919 roku (później jednak zatracił wiarę), Stefán Sigurosson (1887-1933 - poeta neoromantyczny w 1923 roku, Auour Ava Ólafsdóttir (ur. 1958) - znana także poza Islandią pisarka (jej utwory przetłumaczono na 23 języki), poetka, historyk sztuki w 2003 roku. Dopiero w 1923 roku papież Pius XI utworzył samodzielną prefekturę apostolską Islandii, podniesioną w 1929 roku do godności wikariatu apostolskiego z rezydencją w Reykjaviku, podniesioną z kolei w 1968 roku przez papieża Pawła VI do statusu biskupstwa. Pierwszym prefektem apostolskim w Islandii, a następnie na wikariusza apostolski i na koniec pierwszym katolickim biskupem Islandii od czasów reformacji został Martin Meulenberg (1929-1941), niemiecki duchowny katolicki. Kościół islandzki liczył wówczas ok. 150 katolików, a katolicka szkoła i szpital były głównymi ośrodkami i terenami oddziaływania. Za jego rządów została wzniesiona w 1929 roku bazylika katedralna pw. Chrystusa Króla w Reykjavíku (Kościół Landakot) w stylu angielskiego neogotyku. W jej sąsiedztwie znajduje się Szkoła Landakot (Landakotsskóli), jedyna katolicka szkoła w Islandii założona w 1896 roku. Następcą biskupa Meulenberg został Jóhannes Gunnarsson (1897 Reykjavík - 1972 tamże) - Islandczyk i katolik od urodzenia. Jego ojciec był przewodniczącym islandzkiego parlamentu -Althingu, który podczas studiów w Danii przeszedł na katolicyzm. Gunnarsson kształcił się u jezuitów w Islandii, a następnie studiował teologię w Holandii. Wstąpił tam do zakonu montfortantów. 14 czerwca 1924 roku został wyświęcony na księdza. Potem wrócił do Reykjavíku, gdzie pracował w parafii katedralnej. 23 lutego 1942 roku został mianowany wikariuszem apostolskim Islandii oraz biskupem tytularnym Hólaru przez papieża Piusa XI. Był pierwszym i jedynym jak dotychczas biskupem katolickim, pochodzącym z Islandii od 1550 roku (wszyscy jego następcy w liczbie 5 byli/są obcokrajowcami z braku duchownych narodowości islandzkiej; obecny biskup od 2015 r. Dávid Tencer jest Słowakiem z pochodzenia). Biskup Gunnarsson obejmował rządy w diecezji liczącej cztery parafie, do których należało 400 wiernych. W 1961 roku było 806 katolików, 1 wikariat apostolski, 4 placówki misyjne, 9 księży zakonnych, 1 alumn, 1 brat zakonny, 62 siostry; w 1971 roku 1081 katolików, 1 diecezja, 2 parafie, 2 księży diecezjalnych i 6 zakonnych, 57 sióstr; w 1995 roku 2500 katolików, 1 diecezja, 4 parafie, 6 księży diecezjalnych i 5 zakonnych, 2 alumnów i 43 siostry, w 2004 roku diecezja reykjavicka miała 5582 katolików w 4 parafiach, w których pracowało 6 księży diecezjalnych i 5 zakonnych, były tu również 34 siostry zakonne.
W 1937 roku przybyły do Reykjaviku (Hafnarfjordhur) karmelitanki bose z Holandii i założyły tu karmel - skromny drewniany klasztor. Choć traktowane przez rodzimych mieszkańców jako obce, szybko zyskują szacunek i uznanie. Z powodu kryzysu w Kościele holenderskim i braku powołań kapłańskich i zakonnych, w 1983 roku została podjęta decyzja o opuszczeniu islandzkiego klasztoru przez holenderskie karmelitanki. Opuszczony klasztor został przejęty w 1984 roku przez 16 polskich sióstr karmelitanek bosych z Elbląga; w 2022 roku było ich tu trzynaście. Karmel posiada obecnie wezwanie Niepokalanej Pani Jasnogórskiej i św. Józefa. Polskie siostry zaprosił tutaj biskup Islandii, Hinrik Frehen, Holender z pochodzenia. W swej ojczyźnie mieszkał w mieście górniczym, w którym było dużo Polaków. Miał kolegów polskich, a nawet nauczył się trochę po polsku. Z przyjaźni do Polaków poprosił prymasa Polski, kard. Józefa Glempa, o zgodę na sprowadzenie zakonnic. Obecnie polskie siostry tworzą jedyną katolicką wspólnotę zakonną klauzurową (są objęte klauzurą papieską) na Islandii. Siostry pełnią posługę duchową dla wszystkich poszukujących wsparcia, zarówno spośród katolików, jak i protestantów. Stanowią również ważny ośrodek polonijny na wyspie. Ponadto prowadzą sklep z dewocjonaliami i pamiątkami, a także wydają płyty z muzyką religijną. W 1997-2000 roku został założony nowy klasztor żeński na przedmieściu Reykjaviku - w Breidholt - sióstr Matki Teresy z Kalkuty; wśród przybyłych sióstr jedna była Polką (Stefan Ziętowski, biuletyn "Islandia", 4/2001).
W średniowiecznej Islandii były dwa biskupstwa katolickie: Diecezja Skálholtu, obejmująca swoim zasięgiem południową część wyspy w latach 1056-1540 oraz diecezja Hólaru, obejmująca swoim zasięgiem północną część wyspy /1106-1550). Obje zlikwidowała protestancka reformacja. W 1968 roku papież Paweł VI ustanowił stolice tytularne nawiązującą do średniowiecznego biskupstwa Skálholtu i Holaru. Trzema katoliccy biskupami tytularni Hólaru zostali polscy duchowni: w 2003 roku kardynał Stanisław Nagy, w 2004 (do 2011) biskup Stanisław Budzik - biskup pomocniczy tarnowski i w 2011 (do 2021) biskup Marek Solarczyk, biskup pomocniczy warszawsko-praski.
Nuncjusze apostolscy akredytowani są w Republice Islandii od 1976 roku. Od 28 czerwca 2012 do 20 lutego 2017 Nuncjuszem Apostolskim w Islandii był Henryk Józef Nowacki (ur. 1946), polski duchowny katolicki (kapłan diecezji tarnowskiej), arcybiskup tytularny Blery, szef misji dyplomatycznych Stolicy Apostolskiej (nuncjusz apostolski) na Słowacji 2001-07, Nikaragui 2007-12, Szwecji i Islandii 2012-17 - równocześnie akredytowany nuncjuszem apostolskim w Danii, Finlandii i Norwegii. Wieści z Islandii
W dniach 16-17 maja 2023 roku przebywał z wizytą roboczą w Islandii prezydent RP Andrzej Duda. Towarzysząca prezydentowi małżonka Agata Kornhauser-Duda m.in. odwiedziła katedrę katolicką pw. Chrystusa Króla w Reykjaviku i rozmawiała z biskupem Kościoła Katolickiego w Islandii, Davidem Tencerem, polskim duchowieństwem, a także odwiedziła też klasztor polskich sióstr karmelitanek bosych w Hafnarfjörour.
W latach 90. XX w. w Islandii osiedliło się kilka tysięcy Polaków (emigracja zarobkowa), z których większość była katolikami. Poza rejonami Vatnajökul i Reydarfjördur, gdzie osiedliło się ich najwięcej (budowa wielkiej huty aluminium i zapory wodnej), Polacy mieszkali wówczas i do połowy pierwszej dekady XXI w. w bardzo dużym rozproszeniu. Trochę większe skupiska Polaków są w Reykjaviku, Keflaviku, Hafnarfjördur. Natomiast mniejsze grupy Polaków są w miejscowościach: Akureyri, Bakkafjordur, Breiddalsvik, Dalvik, Djupivogur, Egilsstadir, Eskifjordur, Faskrudfjordur, Gardur, Grenivik, Grindavik, Hofn, Hvolsvollur, Kopasker, Neskaupstadur, Porshofn, Sandgerdi, Seydisfjordur, Stodvarfjordur i Vopnafjordur. Do tych miejscowości docierało zaledwie kilku polskich kapłanów, odprawiając dla nich msze polskie; w Reykjaviku odprawiane są polskie msze w ośrodkach duszpasterskich w dzielnicach Landakot i Breidholt.
O potrzeby duchowe Polaków zatroszczył się pierwszy biskup reykjavicki Johannes Gijsen. Postarał się o przyjazd na wyspę polskich chrystusowców, czyli kapłanów ze zgromadzenia zakonnego Towarzystwa Chrystusowego dla Polonii Zagranicznej. Pierwszym chrystusowcem, który podjął pracę duszpasterską w Islandii był ks. Aleksander Michałowski, który przebywał od wielu lat w Wielkiej Brytanii. Został skierowany tam w październiku 1997 roku. Przez trzy lata pracował w Reykjawiku, a następnie przez kolejne trzy lata w Kaflaviku. Sprawował opiekę nad wszystkimi Polakami w Islandii, co wcale nie było łatwe, z powodu rozproszenia Polaków po całej wyspie. Dlatego przybyli tu z pomocą inni chrystusowcy: w 1999 roku przyjechał ks. Marek Zygadło, który pracował tam 11 lat, i ks. Wojciech Świątkowski, następnie ks. Piotr Gardoń i ks. Krzysztof Kościółek. Ks. Marek Żygadło przebywał prowadził duszpasterstwo z Isafjordu, a ks. Wojciech Świątkowski z Keflavik. Islandia została przyłączona do prowincji polskich chrystusowców p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa, która obejmuje Wielką Brytanię, Islandię i Republikę Południowej Afryki. Chrystusowcy w Islandii pracowali do 2018 roku, a ich duszpasterstwo zamykał tam ks. Wojciech Światkowski jako prowincjał. Ostatnim chrystusowcem pracującym w Islandii był ks. Radosław Szymański (ks. B. Kołodziej TChr.).
Jak pisze Stefan Ziętowski - wizyta, od czasu do czasu, księdza polskiego w odległych miejscowościach na wyspie, to wielkie wydarzenie. Tamtejsi rodacy zdają sobie sprawę, że mają zapewnioną opiekę nie tylko duszpasterską. Kontakt z księdzem polskim to kontakt z Ojczyzną, która o nich nie zapomina ("Islandia", 4/2001). Tym bardziej, że w pierwszych latach polskiej emigracji zarobkowej do Islandii poza polskimi mszami nic więcej polskiego nic z początku nie było - ani organizacji, ani szkół, ani pism. Jedyny kontakt z polskością stanowiły właśnie msze polskie oraz spotkania prywatne z innymi rodakami. Dla Polaków, wiernych kościoła rzymskokatolickiego msze w języku polskim odbywają się w kościołach kilku miast. W języku polskim odbywają się również spotkania religijne innych wyznań (m.in. Świadków Jehowy w Reykjavíku). Polskich księży chrystusowców zastąpili później polscy księża świeccy.
Wielkim wydarzeniem w życiu katolików islandzkich była pielgrzymka do Islandii, w dniach 3-4 czerwca 1989 roku, "polskiego" papieża Jana Pawła II.
Najważniejszym wydarzeniem wizyty w stolicy Islandii - Rejkiawiku było niewątpliwie spotkanie Papieża z przedstawicielami wyznań chrześcijańskich w parku Thingvellir, który jest narodowym sanktuarium Islandczyków. W tym miejscu w roku 930 powstał pierwszy na świecie parlament (Althing) i tutaj aż do XVII w. odbywały się jego zgromadzenia. Podczas jednego z nich w roku 1000 zadecydowano o przyjęciu chrześcijaństwa w obrządku katolickim, a w 1541 r. na innym postanowiono przystąpić do reformacji. Podczas spotkania papież zaapelował do wszystkich chrześcijan, aby ewangeliczne orędzie Jezusa uczynili siłą narodu i zaspokoili "tęsknotę za tym, co prawdziwe i dobre, co warte ludzkiego życia i wiecznego powołania". Spotykając się z duchowieństwem, zakonnikami i zakonnicami oraz z wiernymi w katedrze Chrystusa Króla, papież zwrócił się kolejno do każdej z grup, przypominając, że podobnie jak życie codzienne, tak i wiara wymaga pokonywania trudów. Aby Kościół mógł wypełniać swoją misję, potrzebna jest wytrwałość i wierność w budowaniu wspólnoty. Natomiast podczas mszy św. przed katedrą katolicką w Rejkiawiku, w której udział wzięli nie tylko wierni Kościoła katolickiego, lecz również duchowieństwo i wierni innych wyznań chrześcijańskich, Jan Paweł II udzielił pierwszej komunii św. 45 dzieciom. Podczas homilii Papież wspomniał najważniejszych świętych i błogosławionych Islandii, których polecił jako przykład wszystkim chrześcijanom niezależnie od ich wyznania. Homilia poświęcona była tajemnicy Boga przychodzącego do człowieka w Eucharystii. Papież mówił, że Eucharystia, którą Kościół sprawuje wciąż na nowo, jest Ofiarą i Ucztą zarazem. Zawiera się w niej całe duchowe bogactwo Kościoła: sam Chrystus w pełni swego człowieczeństwa i w swej przedziwnej, boskiej równości z Ojcem. Jest centralnym punktem zgromadzenia wiernych, któremu przewodniczy kapłan. (...) Wszystkie inne elementy życia Kościoła są temu podporządkowane (42 podróż apostolska ojca świętego Jana Pawła II. Norwegia, Islandia, Finlandia, Dania, Szwecja 1 - 10 czerwca 1989 Osservatore Romano Polskie 10, 1989).
W czasie swego pontyfikatu "polski" papież mianował na biskupów Reykjaviku księży: Alfreda Jamesa Jolsona, S.J. (12.12.1987 - 21.3.1994) i Joannesa Baptistę Matthijsa Gijsena (24.5.1996 - 30.10.2007). Kościół parafialny w Reykjanesber (Ásbrú) jest pod wezwaniem "polskiego" papieża Jana Pawła II, który przez papieża Benedykta XVI został 1 maja 2011 roku beatyfikowany, a przez papież Franciszka 27 kwietnia 2014 roku kanonizowany, czyli wyniesiony na ołtarze - uznany za świętego. Parafię w Reyoarfjörour obsługuje trzech franciszkanów słowackich i wszyscy świetnie mówią po polsku, a to dlatego, że 90% parafian stanowią Polacy, którzy pracują w tutejszej wielkiej hucie aluminium. Jeden z franciszkanów o imieniu David mówi: chrzciny, komunie, bierzmowania, śluby i pogrzeby - wszystkie te posługi odbywają się po polsku.
W ostatnich kilku latach liczba katolików powiększyła się, a ponad połowę z nich stanowią zapewne przybyli tu ostatnio Polacy. Internetowy Catholic Hierarchy podaje, że w 2020 roku diecezja reykjavicka liczyła 14 619 katolików (na 364 tys. mieszkańców wyspy), 14 księży (8 diecezjalnych i 6 zakonnych), 1 diakon, 7 zakonników, 31 zakonnic i 8 parafii: Bazylika katedralna Chrystusa Króla w Reykjavíku, kościół parafialny Najświętszej Marii Panny w Reykjavíku, kościół parafialny św. Piotra w Akureyri, kościół parafialny św. Józefa w Hafnarfjörourze, kościół parafialny św. Jana Pawła II w Reykjanesber (Ásbrú), kaplica w Ísafjörour i duszpasterstwo w Stykkishólmur. Oprócz polskich katolików mieszkają tu także katolicy innych narodowości, jak np. Filipińczycy. Dane Catholic Hierarchy pokazują, że połowa Polaków mieszkających w Islandii nie bierze udziału w życiu Kościoła z tych czy innych powodów (jak na przykład odległość do kościoła) lub uległa laicyzacji, której ulegają również Islandczycy, jeszcze do niedawna bardzo religijni ludzie.
Msze po polsku w Islandii są odprawiane w: Bazylice katedralnej Chrystusa Króla (Basilika Krists konungs, Landakotskirkja, w niedzielę dwa razy - o 8.30 rano i 13.00) i w kościele w Selfoss (Selfosskirkja) w czwarty tydzień miesiąca. Duszpasterstwo Polaków prowadzą na terenie całej Islandii: ks. Rafał Sikorski, ks. Edwin Słuczan-Orkusz, ks. Mikolaj Kecic, ks. Grzegorz Adamiak i ks. Adam Antonowicz.
Dzisiaj także polscy katolicy w Islandii współtworzą najnowsze dzieje islandzkiego Kościoła katolickiego.
Marian Kałuski
Pod tym artykułem nie ma jeszcze komentarzy... Dodaj własny!
Podła antypolska działalność Tuska
15 października 2023 roku odbyły się w Polsce wybory do Sejmu i Senatu RP. Wygrała je partia konserwatywna Prawo i Sprawiedliwość, która uzyskała poparcie 35,4% wyborców...
25.01.25 - 16:23 | Czytaj więcej
12 Lutego 1798 roku
Zmarł Stanisław August Poniatowski, ostatni król Polski (ur. 1732)
12 Lutego 2017 roku
W wieku 81 lat zmarła Krystyna Sienkiewicz, polska aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna, wykonawczyni piosenki poetyckiej