Piątek 19 Kwietnia 2024r. - 110 dz. roku,  Imieniny: Alfa, Leonii, Tytusa

| Strona główna | | Mapa serwisu 

Książka Rudolfa Jaworka

dział: "Na zachodzie bez zmian?"

Wszystkich w dziale: 36, strona 23 z 36
<<<  -  13  14  15  16  17  18  19  20  21  22  23  24  25  26  27  28  29  30  31  32  33  -  >>>

Część 23
Zmusiło to dowództwo polskie do zatrzymania działań na frontach ukraińskim i rosyjskim i do przerzucenia wojsk na zachód. Kres zagrożeniu ze strony Niemiec położyło stanowcze ultimatum francuskiego marszałka Focha i podpisanie traktatu wersalskiego.
W Powstaniu Wielkopolskim na szczególne podkreślenie zasługuje doskonała organizacja, dzięki której Poznaniacy w krótkim czasie wystawili sprawną 60-tysięczna armię. Na jej czele stał początkowo mjr Stanisław Taczak i zdobywca Przemyśla mjr Julian Stachiewicz, a od stycznia 1919 r. gen. Józef Dowbor-Muśnicki.
Do podpisania traktatu wersalskiego Wielkopolska stanowiła odrębna dzielnicę, nie połączoną z resztą Polski. Poznaniacy wysyłali tylko swoje jednostki na odsiecz Lwowa. Od 1 sierpnia 1919 r. armia wielkopolska weszła w skład odrodzonego Wojska Polskiego.
Odzyskiwanie starych dzielnic przebiegało stopniowo i powoli. Po odzyskaniu Wielkopolski i Pomorza w stosunkach polsko-niemieckich najważniejszym problemem stały się plebiscyty na Górnym Śląsku i na północy.
Tereny Warmii, Mazur i Powiśla, gdzie miał się odbyć plebiscyt, zamieszkane były w większości przez ludność mówiącą po Polsku, ale wyznania ewangelickiego. Jej ówczesny stan świadomości sprawiał, że przynależność religijna decydowała o poczuciu narodowym. Stąd też duży procent Mazurów posiadał świadomość pruskiej przynależności państwowej, a narodowy ruch polski znajdował się tu, w początkowym stadium rozwoju. Sytuacje komplikowała dodatkowo bardzo silna niemiecka akcja propagandowa wspierana finansowo przez rząd w Berlinie oraz niemożność skutecznego przeciwdziałania Polski broniącej się przed inwazją bolszewicką.
Komisje sojusznicze nadzorujące przeprowadzanie plebiscytów w tym rejonie zdominowane były przez Anglików, którzy odnosili się nieprzychylnie do Polaków i całkowicie popierali miejscowe władze niemieckie. Przyczyną takiej postawy była obawa, że wzmocnienie polskości zanadto osłabi Niemcy i zwiększy w ten sposób groźbę komunizmu.

Plebiscyt na Warmii i Powiślu odbył się 11 lipca 1920 r., gdy wojska polskie na całym froncie wschodnim cofały się gwałtownie przed zwycięską ofensywa rosyjską. Ułatwiało to antypolską propagandę w Prusach, gdzie zapowiadano rychły upadek państwa polskiego.
Wszystkie te czynniki oraz szerzący się powszechnie terror, bezkarnie działające nacjonalistyczne bojówki niemiecki spowodowały, że Polska przegrała plebiscyt. Uzyskując większość głosów w zaledwie 17 gminach, z czego 8 przyłączono do Polski. Za Prusami Wschodnimi (o Niemczech nie było w plebiscycie mowy!) głosowała zdecydowana większość.
Na Śląsku ruch chrześcijańsko-narodowy kierowany przez Wojciecha Korfantego już w grudniu 1918r. wysłał przedstawicieli do Sejmu Dzielnicowego zaboru pruskiego i do Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu. Wzięli oni udział w naradach poświęconych powojennemu losowi Śląska. Ustalono, że o losie tym zadecyduję zwycięskie mocarstwa.
Tym czasem na skutek aresztowania przywódców POW przez niemieckie władze na Śląsku Polacy odpowiedzieli strajkami i pod dowództwem Alfonsa Zgrzebnioka podjęli działania zbrojne. Niemcy, po tygodniu walk pokonali powstańców, a sprzyjającą im ludność poddali surowym represjom. Oddziały aliantów stacjonujące na Śląsku zachowały bierną postawę wobec tych zdarzeń.
Ten zryw do wolności Polaków historycy nazwali później I powstaniem Śląskim.

Kiedy Bolszewicy zbliżali się do Warszawy Niemcy rozpuścili pogłoskę, że Warszawa została zajęta. Ich bojówki rozbiły wszystkie polskie placówki i siedziby organizacji na Śląsku, oraz rozpoczęły pogrom ludności polskiej. Akcję tę Niemcy podjęli w imię solidarności z bolszewikami atakującymi Polskę. Wobec tej sytuacji Korfanty wezwał ludność do czynnego przeciwstawienia się niemieckim gwałtom.
Dowództwo POW wydało rozkaz wzywający do powstania. Wkrótce cały teren Śląska znalazł się w rękach powstańców i powstanie rozszerzyło się również na opolszczyźnie.
Nie wiadomo jaki obszar zajęliby powstańcy, lecz ich sukcesy przerwała interwencja Komisji Międzysojuszniczej. Polacy skorzystali jednak, gdyż alianci zgodzili się na ich postulat usunięcia ze Śląska niemieckiej administracji i policji i zastąpienie ich neutralną strukturą władzy. Ten zwycięski zryw śląskiego ludu nazwano później II powstaniem Śląskim.
W dniu 20.03.1921 r. miał miejsce na Górnym Śląsku plebiscyt. Za przynależnością do Niemiec opowiedziało się 707 tyś. Głosujących (w tym 180 tyś. emigrantów z głębi Niemiec) za przynależnością do Polski 479 tyś.

Biorąc pod uwagę fakt licznych wojen z sąsiadami rodzącego się państwa, przychylność Anglii i Włoch dla Niemiec, gwarantującą ich gospodarczy rozwĂłj, przywiezienie na plebiscyt NiemcĂłw urodzonych na Śląsku lecz zamieszkałych w innych częściach Niemiec – wyniki plebiscytu, po wielowiekowej podległości Niemcom i intensywnej germanizacji ludności Śląska – wydają się być zaskakująco pozytywne.
Niemcy jeszcze kluczyli, żądając przyznania im całego Śląska w czym popierała ich Anglia, argumentując koniecznością spłat przez Niemcy reperacji wojennych. Nie wiadomo jak zadecydowałyby mocarstwa, lecz owe jałowe dysputy przerwało III powstanie Śląskie poprzedzone strajkiem, w całym przemyśle.
Na takie straty w produkcji alianci nie mogli sobie pozwolić. Sukcesy powstańców zaniepokoiły Loyda Georga i pod jego naciskiem Korfanty odwołał powstanie. W dalszych negocjacjach jednak mocarstwa musiały uwzględnić wolę śląskiego ludu wyrażoną zbrojnie i bardziej były skłonne do ustępstw na rzecz Polski......

Wszystkich w dziale: 36, strona 23 z 36
<<<  -  13  14  15  16  17  18  19  20  21  22  23  24  25  26  27  28  29  30  31  32  33  -  >>>

• Strona główna
• Powitanie
• Napisz artykuł
• Redakcja
• Działy
• Bannery Kworum
• Współpraca
• Linki
• Kontakt