Dodano: 26.01.21 - 20:34 | Dział: Kultura i Nauka

Jak ja ich kochałem

Książka „Jak ja ich kochałem” Jerzego Antczaka, wybitnego polskiego reĹźysera telewizyjnego, teatralnego (Teatr Telewizji) i filmowego, oddana w ręce czytelnikĂłw przez Wydawnictwo Axis Mundi (2020), juĹź przy pierwszym z nią spotkaniu, jeszcze przed zapoznaniem się z tekstem, robi zaiste swym nietuzinkowym wyglądem, niezwykle pozytywne i zachęcające do dotknięcia i przeglądnięcia choćby przed lekturą wielkiej (680 stron) i edytorsko dopieszczonej książki (na karcie czołowej przepiękny kadr fotograficzny, przedstawiający Barbarę i Bogumiła NiechcicĂłw ze wspaniale zrealizowanej przez autora ekranizacji „Nocy i Dni” Marii Dąbrowskiej stojących jak w oceanie Ĺźycia, w bezkresnych łanach zboĹźa. A to przecieĹź ewidentny znak wyzwania podjętego przez Jerzego Antczaka w „Jak ja ich kochałem” zapisania, uwiecznienia, opisania istotnych zdarzeń z jego Ĺźycia i przedstawienia w sposĂłb doprawdy niepowtarzalny wszystkich waĹźnych dla niego osĂłb, tak „jak je bardzo kochał”.

Wspomnienia, wspomnienia, refleksje osobiste. Szczerość wyznań wręcz bezgraniczna. A to nie jest łatwe zadanie. Artysta poradził sobie z nim rewelacyjnie i oryginalnie ruszając w przeszłość w sposób graniczący z podróżą zaczarowanym wehikułem czasu (niczym poetycką dorożką). Cóż za znakomity zasób pamięci szczegółowej. Ile pracy włożonej w przeglądanie zapisków, dokumentów, fotografii. Należy dodać, że zdjęć i innych materiałów faktograficznych jest w tej książce ilość niezwykła, co pozwala głębiej i z większym zrozumieniem poetyki opisywanych czasów dotknąć ich realiów i poznać przedstawiane w opisie osoby.

Jerzy Antczak, urodzony artysta, przyszedł na ten świat 25 grudnia 1929 roku na Wołyniu. I jak mistrz sam pisze: ( ….) Pewne jest, Ĺźe niemal wszystko czym karmiłem moją sztukę przez lata ma swĂłj początek na Wołyniu – we Włodzimierzu Wołyńskim, Wszystko to co robiłem ma swe ĹşrĂłdło w natchnieniu. Potęga natchnienia ma wielką siłę. Jest według twĂłrcy, kreatora nieprzeciętnej miary -sprawcza i wagę ma ogromną. Antczak jednoznacznie konstatuje: ( …) Sięgając pamięcią wstecz, pierwsze doznania mogę zarejestrować od szĂłstego roku Ĺźycia, a więc gdzieś tak od 1935 roku. Od tej daty po dzień dzisiejszy Ĺźycie moje obfituje w wydarzenia, ktĂłrych logika oszałamia. Wszystko jest zagęszczone, ale najbardziej zdumiewa konsekwencja, z jaką wydarzenia te łączą się, tworząc w pełni ukształtowany monolit, czyli moją gotowość do otwierania i zamykania róşnych etapĂłw! Kiedy dzisiaj patrzę wstecz, doznaję wraĹźenia, Ĺźe był to okres zaskakujących zwrotĂłw.

Stąd ta książka wspomnieniowa, dedykowana przez autora „Jak ja ich kochałem”: „Najukochańszemu ze wszystkich, ktĂłrych kochałem – mojemu synowi Mikołajowi”- dodam – niezwykła i róşniąca się pod wieloma względami od innych dzieł pamiętnikarskich, diarystycznych, czy rozmaitych utworĂłw literatury pamiętnikarskiej, stworzona na dziewięćdziesiąte urodziny Artysty, przesiąknięta jego prywatnością i portretami tych, ktĂłrzy w podroĹźy, na rozmaitych etapach wędrowania ziemskiego mu towarzyszyli - tworzy Wielki Zapis wszystkiego co waĹźne dla Jerzego Antczaka, mistrza reĹźyserii ĹźyciorysĂłw zapisanych w scenariuszach znaczących obrazĂłw teatru, filmu (tu na pierwszym planie „Noce i Dnie”), ale takĹźe przebogata i wprowadzająca w wielką zadumę niejednego egzystencjalistę, ktĂłremu nie śnił się zawarty w tej książce styl rozwaĹźań. ZauwaĹźmy częste operowanie techniką wynikającą z natury rozwaĹźań i wspomnień narrator główny tworzy swą opowieścią ramę fabularną. W jej obrębie pojawiają się postacie będące narratorami innych fabuł, z ktĂłrych rĂłwnieĹź wyłaniają się kolejne opowieści następnych uczestnikĂłw zdarzeń. Mistrz Antczak przyjął, Ĺźe tworząc „ Jak ja ich kochałem” musi przestrzegać następujących załoĹźeń:

- przywołam ludzi w wiarygodnym kształcie, aby – nie byłbym tym kim jestem- tu gdzie jestem.
- wydarzenia – najwaĹźniejsze ogniwa w mojej karierze
- jakie przeĹźycia odłoĹźyły się w mojej emocjonalnej pamięci – stając się karmą dla moich artystycznych dokonań.


Jerzy Antczak
„Jak ja ich kochałem”
Wydawnictwo Axis Mundi, 2020

Książka Jerzego Antczaka „Jak ja ich kochałem”, to wielkie wydarzenie na rynku księgarskim, ale takĹźe w sferze teatralnej, filmowej. To prawdziwie wyjątkowy scenariusz dzieła na scenę lub plan filmowy. Kto pragnie przeĹźyć wspaniałą opowieść o nietuzinkowym Ĺźyciu, zdarzeniach, ktĂłre poruszają prawdą zapisu trwania, tworzenia i przetrwania etc. - polecam tę książkę. Na dnie i noce.

Lech Galicki
(Recenzja Lecha Galickiego ukazała się również na Portalu Salon24)