Dodano: 20.05.07 - 9:24 | Dział: Oceny-Poglądy-Analizy

Oświadczenia nie odbiorę...

List prof. Jacka Bartyzela do rektora Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, prof. Andrzeja Jamiołkowskiego.



Magnificencjo

W dniu wczorajszym doręczono mi Pismo OkĂłlne nr 3 Waszej Magnificencji z dnia 17 maja 2007 r., w sprawie określenia trybu zwrotu oświadczeń lustracyjnych oraz informacji o uprzednim złoĹźeniu oświadczenia. W powołaniu się na orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 maja 2007 r., zawiera ono wezwanie, ktĂłrego z racji zajmowania stanowiska profesora nadzwyczajnego rĂłwnieĹź jestem adresatem, do osobistego odebrania, za pokwitowaniem w rejestrze, wcześniej złoĹźonego oświadczenia lustracyjnego lub informacji o złoĹźeniu oświadczenia. UĹźywam określenia „wezwanie”, pomimo iĹź, literalnie rzecz biorąc, Wasza Magnificencja jedynie „informuje”; jednakowoĹź w dalszej części Pisma OkĂłlnego uwyraĹşniona juĹź została „powinność”, co więcej, wzmocniona zobowiązaniem do odebrania wspomnianego oświadczenia „w nieprzekraczalnym terminie” do dnia 15 czerwca 2007 r.

W związku z powyĹźszym czuję się zobowiązany powiadomić Waszą Magnificencję, Ĺźe w dniu 17 kwietnia 2007 r. złoĹźyłem w Kancelarii Tajnej UMK wymagane Ăłwcześnie obowiązującym prawem oświadczenie lustracyjne. Zawierało ono – zgodne z prawdą – oświadczenie, Ĺźe nie byłem ani funkcjonariuszem, ani świadomym i tajnym współpracownikiem organĂłw bezpieczeństwa PRL. Składając to oświadczenie kierowałem się obywatelską cnotą dumnego posłuszeństwa wobec legalnego prawa uchwalonego przez legalną władzę mojego państwa – Rzeczypospolitej Polskiej. Okoliczność, iĹź Trybunał Konstytucyjny zechciał uznać w swojej mądrości niektĂłre przepisy tzw. potocznie ustawy lustracyjnej, w tym formułę oświadczenia lustracyjnego, za niezgodne z Konstytucją, niczego w zaistniałym fakcie mojego oświadczenia i jego treści nie zmienia i zmienić nie moĹźe.

W uzasadnieniu swojego orzeczenia Prześwietny Trybunał powoływał się wielokrotnie na konstatowaną przez niego sprzeczność ustawy „lustracyjnej” z zasadami demokracji i praw człowieka, pełniącymi – czego dowodem jest m.in. to właśnie uzasadnienie – w dzisiejszych czasach faktycznie rolę świeckiej theologia civilis państwa socjal-demoliberalnego (resp. „demokratycznego państwa prawnego, urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej”, jak stwierdza aktualnie obowiązująca Konstytucja RP). Nie mam zamiaru roztrząsać kwestii owej domniemanej sprzeczności, przede wszystkim z tego powodu, Ĺźe – muszę wyznać otwarcie – w stosunku do owej „świeckiej religii” demokratycznej i „prawo-człowieczej”, tego dwugłowego idola (Lelum-Polelum), jestem konsekwentnym „bezwyznaniowcem”.

Z mojego punktu widzenia o wiele istotniejsze od powyĹźszej kwestii jest rĂłwnie mocne odniesienie się sędziĂłw Trybunału Konstytucyjnego – zwłaszcza jego Prezesa, Jerzego Stępnia – do godności osĂłb lustrowanych, w tym nauczycieli akademickich, ktĂłra to godność doznała, jakoby, uszczerbku z powodu nałoĹźenia na te osoby obowiązku złoĹźenia oświadczenia lustracyjnego. Nie potrafię znaleźć słusznego powodu, dla ktĂłrego Prześwietny Trybunał uznał za stosowne usprawiedliwić, a nawet wynagrodzić, swoim orzeczeniem ducha rebelii artykułującego się w błazenadzie „obywatelskiego nieposłuszeństwa”. Z całą jasnością natomiast dostrzegam wysoce ułomną selektywność wraĹźliwości Czcigodnych StraĹźnikĂłw Konstytucji na ludzką godność, ktĂłra teraz właśnie skutkuje konsekwencjami w postaci wzywania osĂłb, ktĂłre w antylustracyjnej rebelii udziału nie wzięły i swoich powinności wobec prawa dopełniły, aby złoĹźone oświadczenia odebrały i to w „nieprzekraczalnym terminie”.

Raz jeszcze chcę podkreślić, Ĺźe nie odczuwałem Ĺźadnego uszczerbku na mojej godności z tej racji, iĹź zaciążył na mnie obowiązek złoĹźenia oświadczenia lustracyjnego. Nie zmienia tego fakt, iĹź naleĹźałem do tego grona osĂłb, ktĂłre mogły mieć poczucie, iĹź osobiście ich ten wymĂłg nie powinien dotyczyć, poniewaĹź w przeszłości czynnie zaświadczyły swĂłj opĂłr wobec komunistycznego zniewolenia. Kwestia czyichkolwiek zasług to bowiem zupełnie inny porządek rzeczy niĹź normy prawa, z natury rzeczy bezosobowe, i w innym porządku jest, ewentualnie, wynagradzana. Od siebie mogę dodać, Ĺźe Najjaśniejsza Rzeczpospolita – w osobie Pana Prezydenta RP, Lecha Kaczyńskiego – nadzwyczaj hojnie wynagrodziła mĂłj skromny wkład w walkę o niepodległość, wynosząc mnie, maluczkiego, do godności kawalera KrzyĹźa Oficerskiego Orderu Odrodzenia Polski. To, Ĺźe jednocześnie znalazłem się w kategorii osĂłb, ktĂłre z racji piastowanej funkcji podlegały obowiązkowi lustracyjnemu, w niczym mi nie uwłaczało. JeĹźeli jednak jeden organ państwa nakazuje mi to uczynić, a drugi jego organ nakazuje coś przeciwnego i, na domiar, stwarza sytuację, w ktĂłrej mam osobiście dokonać tego aktu zaprzeczenia, to muszę powiedzieć otwarcie: tak pomiatać godnością ludzką nie godzi się! W ten sposĂłb tresuje się psa, mĂłwiąc mu wpierw: „przynieś panu zabawkę”, a następnie: „odnieś ją grzecznie z powrotem”. Takie postępowanie potwierdza teĹź słuszność spostrzeĹźenia jednego z najgłębszych myślicieli naszej epoki, iĹź „demokracje tyranizują zazwyczaj przez władzę sądowniczą”.

Władzy naleĹźy się posłuszeństwo, ale arbitralnym kaprysom i zmiennej woli despotĂłw – nie. Organy władzy są wprawdzie róşne, ale nawet w systemie jej formalnego „podziału”, realnie, metafizycznie, Władza jest i musi być jednością, tak samo jak jednością jest osoba ludzka, mimo iĹź organizm człowieka składa się z róşnych członkĂłw o róşnych funkcjach. Odrzucam arbitralność, ktĂłrą prĂłbuje mi się narzucić, nie tylko z powodĂłw moralnych; takĹźe dlatego, Ĺźe stanowi ona jaskrawy przykład prĂłby uniewaĹźnienia tego, co juĹź realnie zaistniało, co ma skutek w bycie, jako akt, ktĂłrego dokonałem składając oświadczenie.

Mając powyĹźsze na uwadze, muszę z całym naleĹźnym szacunkiem powiadomić Waszą Magnificencję, Ĺźe złoĹźonego w Kancelarii Tajnej UMK oświadczenia lustracyjnego odebrać nie zamierzam i nie odbiorę – bez względu na moĹźliwe konsekwencje.

Pismo powyższe kieruję drogą służbową, poprzez Sekretariat jednostki organizacyjnej UMK, w której jestem zatrudniony. Zarazem powiadamiam, że ze względu na społeczną ważność przedmiotowej kwestii traktuję niniejszy list jako otwarty i zamierzam udostępnić go szeroko opinii publicznej.

prof. Jacek Bartyzel