Dodano: 15.08.17 - 15:21 | Dział: Ciekawe miejsca - Pamięć, Historia

Ks. Ignacy Skorupka pod Ossowem

Ks. mjr Ignacy Skorupka (1893-1920) – kapelan, bohater narodowy i jego śmierć

Dług za szkołę spłacam swym życiem.
Za wpojoną mi miłość do Ojczyzny – płacę miłością serca...
Proszę mnie pochować w albie i stule...
(z testamentu ks. kapelana I. Skorupki)

Dzień 15 sierpnia - uroczystość wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, to rĂłwnieĹź wielkie święto Wojska Polskiego. To kolejna rocznica „Cudu nad Wisłą”. NaleĹźy w tym dniu pamiętać o tych, ktĂłrzy swoje Ĺźycie złoĹźyli na ołtarzu za wolną i niepodległą Ojczyznę – Polskę, naszą Matkę. Niekwestionowanym bohaterem walk z wdzierającymi się i usiłującymi zawładnąć Polską bolszewikami, ktĂłrzy chcieli następnie podbić i zalać całą Europę bolszewizmem jest ks. kapelan Ignacy Skorupka. Zdobycie Warszawy miało być preludium do rewolucji światowej, po niej miał być Berlin, Londyn, ParyĹź i cały świat.

Ten młody kapłan, posługujący wśród polskich żołnierzy, okazuje się z poniższej autentycznej relacji biorącego udział w walkach polskiego żołnierza kaprala Seweryna Dzika, przewidział zwycięstwo Polskich żołnierzy przy cudownej pomocy Matki Najświętszej. Sam ks. Skorupka poniósł śmierć męczeńską w boju, jak się okazuje, nie zastrzelony kulami, a raniony i dobity bagnetami przez Moskali. Był na swoim posterunku do końca. Przewidział swoją śmierć i zwycięstwo. Niestety nie mógł on brać udziału w bitwie warszawskiej, gdyż poległ dzień wcześniej, trafiony kulą podczas bitwy o Ossów 14 sierpnia 1920 r.

Ks. Skorupka we francuskim dzienniku

Wychodzący w Warszawie w dwudziestoleciu międzywojennym francuski dziennik „Journal de Pologne” w numerze z dnia 20 stycznia 1921 r. (a więc w pięć miesięcy po słynnej bitwie) wydrukował artykuł pt. „Les derniers jours de l’abbee-heros Skorupka” podpisany inicjałami autora D. Z.
Piękny ten artykuł – pisze w 1921 r. ks. Jan A. Kwiatkowski ze Złoczowa - przeczytałem z takim wzruszeniem, Ĺźe idąc za namową drugich, postanowiłem go przetłumaczyć i w tłumaczeniu przynajmniej podać do wiadomości raz jeszcze szczegóły pracy i śmierci tego kapłana polskiego, ktĂłremu francuska gazeta poświęciła swĂłj felieton. W całym opisie występuje postać księdza w świetle nadzwyczaj miłym, a co przede wszystkim godne jest uwagi, to to, Ĺźe ten kapłan patriota swej pracy dał podstawę i tło szczerze religijne: wiarę w opiekę Najświętszej Panienki.

Ostatnie dni księdza – bohatera

Był pewnym tak, najzupełniej pewnym nie tylko, że cud się spełni naprawdę, lecz z zadziwiającą dokładnością przepowiedział jego datę.
„15 sierpnia, w święto Wniebowzięcia, Polacy przestaną się cofać przed bolszewikami i rozpoczną się dni triumfu polskiego.” [ks. I. Skorupka].

„Ksiądz Skorupka spędzał całe dni w kasarni na Pradze przy ul. Zygmuntowskiej, bo tutaj formowały się kadry naszego pułku (tak opowiada kapral Seweryn Dzik, z 236-go pułku piechoty Armii Ochotniczej, świadek bohaterskiej śmierci kapłana).
Przychodził do kasarni, aby spowiadać odchodzących na front, dodawać im odwagi, tchnąć w nich ducha męstwa i przepoić ich wolą niezłomną zwycięstwa...

W rozmowach księdza z Ĺźołnierzami, jedna myśl zawsze powracała uparcie: Najśw. Panna Patronka i KrĂłlowa ludu polskiego, nie dopuści, by narĂłd miał zginąć; lecz Ona to modlitwą swą i prośbą uzyska u Boga łaskę cudu!”. MoĹźna by powiedzieć, mĂłwi kapral Dzik, Ĺźe to była „idee fixe“ księdza Skorupki, ta to święta idea przychodziła doń kaĹźdej chwili. Powtarzał ją tak często i z taką siłą, Ĺźe w końcu wielu z nas uwierzyło w cud niechybny.

W naszym pułku ochotniczym, zorganizowanym naprędce na pierwsze wezwanie generała Hallera, słuĹźyli wyłącznie mieszkańcy Warszawy, należący do najrozmaitszych warstw społecznych, przedstawiciele prawie wszystkich zawodĂłw. Byli tu więc uczniowie, byli rzemieślnicy, robotnicy, urzędnicy państwowi, lekarze, subiekci itd. Otóş trzeba zaznaczyć, Ĺźe Warszawiacy niewątpliwie są mniej sceptyczni niĹź mieszkańcy ktĂłregokolwiek bądĹş innego miasta. Sceptycyzm WarszawiakĂłw jest — Ĺźeby tak powiedzieć — powierzchownym i wynika raczej z propagandy socjalistycznej, niĹź z przekonań wkorzenionych i wrosłych.
W poważnych momentach życia obudzą się w Warszawiaku uczucie religijne i służy mu za busolę pewnie najbezpieczniejszą ze wszystkich.
I dlatego, chociaĹź przepowiednia cudu na dzień święta Matki Najświętszej nieraz wywoływała u nas nieznaczne uśmiechy i ironiczne wykrzykniki, na ogół jednak podobała się ona wszystkim i była dla wszystkich nad wyraz sympatyczną. Po prostu chciano tego zwycięstwa i oczekiwano go więcej, niĹź czego innego. Więc gdy patrzyliśmy na tego księdza młodego, ktĂłry jak przebrana panienka, z jasnym uśmiechem, z błyszczącymi oczyma, z sercem przepełnionym gorącą wiarą przebiegał ponure sale kasarniane, zatrzymywał się przed grupkami Ĺźołnierzy i nauczał ich bez wytchnienia — gdy tak patrzyliśmy na niego, serca nasze mimo woli się radowały; on zaś głosił ziszczenia cudu i zwycięstwo z takim przekonaniem i uniesieniem, Ĺźe zdawało się, iĹź choćby nawet w tej samej chwili — gotĂłw jest poprowadzić ochotnikĂłw w bĂłj, na pole walki. I serca wszystkich były gotowe iść w ślad za nim, iść za tym wzorem patriotyzmu i były zdecydowane spełnić swĂłj obowiązek aĹź do końca i raczej umrzeć niĹź się cofnąć przed wrogiem.

* * *

W opuszczonym małym kościółku, odległości jakich 4-ch lub 5 kilometrĂłw od rogatki, w dniu, w ktĂłrym 236 pułk odszedł z kasarni na front, ksiądz Skorupka przemĂłwił raz ostatni do swoich ludzi. Ĺťal iĹź miał on przeczucie, Ĺźe to juĹź ostatnia jego przemowa — Ĺźe się juĹź Ĺźegna z towarzyszami swymi — na wieki?. Trudno mi odpowiedzieć na te pytania. To jedno tylko muszę stwierdzić, iĹź dotąd nigdy nie przemawiał do nas tak czule, jak właśnie wtenczas. Jak gdyby się lękał, Ĺźe ta pierwsza bitwa zbyt będzie działać na ochotnikĂłw młodych, z ktĂłrych większość nie wąchała jeszcze nigdy prochu, przekonywał ich o konieczności oporu; „Czeka nas twarda prĂłba, Ĺźołnierze, lecz potrwa ona ledwie dwa dni tylko. BądĹşcie pewni, Ĺźe święto Matki Najświętszej będzie dniem naszego triumfu, wyczekiwanego cudu!”.
A gdy on tak mĂłwił, jakiĹź węzeł zawiązywał się między duszą kaznodziei, a zachwyconymi duszami audytorium. Ten kapłan poświęcał się na śmierć razem z Ĺźołnierzami swymi — więc wszyscy oni tworzyli związek jakiś mistyczny, zawarty cicho, bez jednego słowa, a jednak związek tak święty, tak pewny — jak sama śmierć.
I miłość Ojczyzny, miłość gotowa na wszystko — na śmierć i na męczeństwo — ta wielka miłość spoiła związek dusz, zawarty w podmiejskim małym kościółku, rankiem 13 sierpnia, przy akompaniamencie armat, ktĂłre grzmiały wdali.
I nie było pewnie ani jednego Ĺźołnierza, ktĂłryby nie był wzruszony i ktĂłryby nie powziął postanowienia — zwyciężyć wroga!
A właśnie taki był cel księdza - bohatera.
Obowiązek kapelana i dobrego obywatela został spełniony.

* * *

Nazajutrz 14 sierpnia - mówi dalej kapral Dzik- w dzień bitwy pod Ossowem, widziałem księdza po raz ostatni.
W chwili, gdy bitwa zdawała się dla nas niemal straconą, kiedy po zaciętym oporze przeciw wciąż powtarzanym atakom bolszewickim, nasi ludzie wyczerpali juĹź amunicję i oczekując nadejścia rezerwy, musieli się ukryć w zaroślach sąsiedniego lasku, nagle — wśrĂłd ognia, na polu walki zjawia się nasz ksiądz. Byłem tak zdumiony, a raczej przestraszony, iĹź w pierwszej chwili sądziłem, Ĺźe oczy mnie mylą.
„Co ksiądz robi, księże! — zawołałem. — Po co to ! Niech ksiądz odejdzie jak najszybciej!“. W hałasie bitwy nie mĂłgł mnie dosłyszeć. Zresztą nie byłby mnie i tak usłuchał...
Widziałem, jak rzucił się przed grupę ochotników, ze śpiewem kościelnym na wargach.
Zrozumiałem. On sam szukał śmierci — przepięknej śmierci za Ojczyznę.
— Za mną! Na bagnety! — krzyknął do nich.
Widziałem, jak przebiegł kilkadziesiąt krokĂłw, z krzyĹźem w ręce, naprzeciw ognia karabinĂłw maszynowych, śpiewając: „Serdeczna Matko”!
I stało się to, co było nieuniknione. Upadł przeszyty kulą, a może kilku kulami. Nie umarł jednak natychmiast: dwóch żołnierzy bolszewickich podbiegło, pochwycili go z obu stron pod ręce i porwali go z sobą. Ale ponieważ znaleźli się w samym środku ognia, gdzie kule latały jak osy, szybko opuścili go na ziemię, a sami uciekli.

* * *

„Po bitwie - kończy kapral Dzik - ktĂłra zakończyła się dla nas pomyślnie, jak wiadomo, dzięki przybyciu na czas 13-go pułku, znalazłem ciało księdza - bohatera w jednym domku w Ossowie.
Głowa jego była ogromnie okaleczona, tak jakby dostał kulą „dum dum“. Lecz poniewaĹź za pierwszym razem nie został ranny w głowę i poniewaĹź leĹźał na ziemi, kiedy go dwaj barbarzyńcy porzucili, trudno przypuścić, aby go dosięgła kula „dum dum“. To raczej kolby bolszewickich karabinĂłw zmiaĹźdĹźyły jego głowę. Pewnie ich draĹźnił jego uśmiech jasny - więc swoim sposobem „ułatwili” mu zgon...
W każdym razie była to śmierć, jakiej pragnął - śmierć męczennika.

Ks. I. Skorupka jako niekwestionowany bohater i męczennik 1920 roku jest wzorem dla innych kapelanĂłw po wsze czasy. Jeszcze 13 sierpnia 1920 r. ks. Skorupka odprawił w starym kościółku na Kamionku Mszę Świętą i spowiadał Ĺźołnierzy 236. pułku piechoty, ktĂłrego był kapelanem. Była to młodzieĹź (ochotnicy) uczniowie szkół średnich i studenci. Jednak kapelan wojskowy – ks. Skorupka nie opuścił powierzonych sobie Ĺźołnierzy, ale trwał z nimi w doli i niedoli, na dobre i na złe, w zwycięstwie i śmierci. RĂłwnieĹź na placu boju.

Paweł Glugla

Bibliografia
„Pod Znakiem Marji. Miesięcznik Związku Sodalicyj Marjańskich młodzieĹźy szkół średnich w Polsce”, R. 1:1921, nr 7, s. 103-107.
S. L., Pamiątki historyczne na Kamionku, „Świat”, R. 30:1935, nr 28, s. 16-17.