Dodano: 25.04.07 - 11:07 | Dział: Oceny-Poglądy-Analizy

Fałszywe konflikty...

...fałszywe lojalności

Polityczna farsa, jakiej od kilku dni jesteśmy świadkami, u ludzi bardziej wrażliwych ma prawo wywoływać odruchy wymiotne. Śmiać się nie ma z czego, bo scenariusz ten, ad nauseam, powtarza się za każdym razem, i nawet znane powiedzenie o tym, że historia zwykle powtarza się jako farsa wydaje się nieadekwatne. Z farsy się śmiejemy, a tu do śmiechu wcale nie jest. I wcale nie dlatego, że nie jest śmieszne to, co funkcjonuje na polskiej scenie politycznej pod nazwą prawicy, ale dlatego, że trudno pojąć dlaczego ludzie rozumni, dlaczego społeczeństwo ludzi w końcu jako tako wykształconych i z tysiącletnią historią, toleruje u siebie taką absurdalną karuzelę zdarzeń, zupełnie tak, jakby jakieś fatum, jakieś moce zła obsiadły Polskę i Polaków i nie było żadnej drogi wyjścia?!

Cztery lata temu, 9 stycznia 2003, Ăłwczesny wicemarszałek Sejmu powiedział z trybuny sejmowej: Jeśli Polacy dzisiaj tak nisko cenią własne przedstawicielstwo, takĹźe naszą Izbę, to nie tylko ze względu na jakość pracy, ale takĹźe z tego pierwotnego powodu, jakim jest poczucie niepełnego uczestnictwa, często fałszywego, zafałszowanego uczestnictwa obywateli w akcie wyborczym. Polacy od lat mają przekonanie – i to przekonanie narasta – Ĺźe dzień, w ktĂłrym wybierają swoich parlamentarzystĂłw, jest tak naprawdę dniem wielkiego oszustwa polskiego wyborcy przez aparaty partyjne.

Zasadniczym elementem tego oszustwa jest to, Ĺźe w sytuacji, gdy pogwałcone jest nasze bierne prawo wyborcze i obywatele nie mają prawa swobodnego kandydowania do Sejmu, wtedy wyborcy zmuszeni są głosować na listy partyjne, jakie przedstawiają im – nota bene utrzymywane z budĹźetu państwa – partie polityczne. W ten sposĂłb wybory przestają być wolne, a demokracja degeneruje się do partiokracji. Ludzie, ktĂłrych ambicją jest zasiadanie w Sejmie, nakładać muszą najróşniejsze maski, ukrywać swoje prawdziwe poglądy i sympatie, uciekać się do najróşniejszych podstępĂłw, aby tylko znaleźć się na odpowiednim miejscu na liście partii, jaka ma szansę przekroczenia progu wyborczego. Wyłania się w ten sposĂłb całkowicie zafałszowana reprezentacja, ktĂłra – sama w sobie – ukazuje nonsensowność rozpowszechnionego wśrĂłd konstytucjonalistĂłw mitu o wyĹźszej reprezentatywności parlamentu wyłonionego w tzw. ordynacji proporcjonalnej.

Z jednej strony mamy fałszywe alianse – np. gdy czołowy polityk ZChN przechodzi, powiedzmy, do partii Leppera, albo gdy wybitni antykomuniści lądują w SLD (a wariantĂłw – takĹźe tych juĹź wielokrotnie zrealizowanych – jest mnĂłstwo), tak z drugiej tworzone są fałszywe konflikty: partie walczące o ten sam elektorat, a więc o zbliĹźonych poglądach i programach, muszą generować zauwaĹźalne róşnice, Ĺźeby jakoś w oczach wyborcĂłw się odróşnić i zebrać trochę więcej głosĂłw. Nie moĹźna się przed wyborami połączyć, bo wtedy jeden wĂłdz musiałby się podporządkować innemu wodzowi, a w partii nowego typu (tylko takie powstają w warunkach wyborĂłw na listy partyjne) dla dwĂłch wodzĂłw miejsca być nie moĹźe. Wyjątkowo wymowny jest tu przykład zarĂłwno Kazimierza Marcinkiewicza, jak i Marka Jurka, ktĂłremu Wielki WĂłdz odmĂłwił nawet prawa do pięciominutowego wystąpienia i wyjaśnienia sytuacji! A kiedy kandydat na wodza musi, przed wyborami, podporządkować się innemu, to po wyborach, tak czy owak, konflikt natychmiast się ujawnia i koalicja trzeszczy, albo szybko pęka. A jak pęka, to co pozostaje? ZałoĹźyć własną partię lub zginąć! Partia o Muerte! Nie kaĹźdemu bowiem jest dana spokojna synekura, jak np. Kazimierzowi Marcinkiewiczowi.

No, ale z tą partią teĹź nie jest tak słodko. Na konferencji zorganizowanej przez studentĂłw NZS na KUL w dniach 16 – 17 kwietnia Jakiej ordynacji wyborczej potrzebuje Rzeczpospolita? wystąpił poseł PO Janusz Palikot i zapewnił zebranych, Ĺźe w obecnych warunkach Marek Jurek nie ma cienia szansy na załoĹźenie nowej partii, ktĂłra umoĹźliwiłaby mu ponowne wejście do Sejmu. Wyjaśnił, Ĺźe jest to niemoĹźliwe z bardzo praktycznego powodu: obecne parlamentarne partie polityczne utrzymywane są przez wszystkich obywateli i otrzymują wielkie pieniądze z budĹźetu państwa. Klub parlamentarny został więc zamknięty i nikt nowy nie ma będzie w stanie sforsować tej bariery. Pięknie to się komponuje z konstytucyjną zasadą rĂłwności wyborĂłw, bo juĹź od czasĂłw Orwella wiemy doskonale, Ĺźe jak są rĂłwni, to muszą teĹź być i rĂłwniejsi. Nikogo więc nie dziwi fakt, Ĺźe Trybunał Konstytucyjny zajmuje się wszystkim, tylko nie tym, jak się ma do Konstytucji obecna ordynacja wyborcza. WaĹźne jest tylko to, Ĺźeby obywatele byli przekonani, Ĺźe w warunkach prawdziwej demokracji a la III czy IV RP nie ma sensu ani zakładanie jakiejkolwiek nowej partii, ani liczenie na Trybunał Konstytucyjny, ani na zmianę ordynacji wyborczej! Jak juĹź to wszyscy sobie w pełni uświadomimy, to będziemy Ĺźyli długo i szczęśliwie, a obecne partie polityczne będą mogły spokojnie robić to, co zechcą.

Inną stronę tego zagadnienia stanowi ciekawostka, Ĺźe Marek Jurek jest juĹź co najmniej trzecim marszałkiem Sejmu, dokonujący rozłamu w partii, ktĂłra go na to najwyĹźsze stanowisko wyniosła! Teoretycznie marszałek Sejmu jest drugą osobą w państwie, jednakĹźe sposĂłb jego elekcji powoduje, Ĺźe de facto ma on jedynie być tubą i instrumentem jego partii, wykorzystywaną do forsowania, per fas et ne fas, rozwiązań i decyzji, jakich ta partia sobie Ĺźyczy. PoniewaĹź wiadomo kto rządzi w partii i, na ogół wcale nie jest to Pierwsza Osoba w Państwie, więc w przypadku, gdy stanowisko marszałka Sejmu obejmuje kandydat z wielkimi osobistymi ambicjami politycznymi, prędzej czy później musi dojść do konfliktu. Z jednej strony stałe konflikty z niepokorną częścią Izby Poselskiej, z drugiej strony konflikty merytoryczne i personalne w swojej partii – w efekcie powstaje coś takiego, co powoduje, Ĺźe oglądający to wszystko zwykli obywatele nabierają coraz większej niechęci do Sejmu i idei parlamentaryzmu.

Ta rola marszałka Sejmu jest całkowicie na opak z europejskimi tradycjami parlamentaryzmu, w tym z parlamentaryzmem polskim. Warto uświadomić sobie, Ĺźe np. w brytyjskiej czy kanadyjskiej Izbie Gmin Speaker jest wyłaniany w drodze tajnego głosowania spośrĂłd wielu kandydatĂłw. Po wyborze opuszcza szeregi swojej partii i jego zachowanie musi cechować bezstronność, a nie nieustanne walki o przeforsowanie partyjnych rozwiązań. Speaker nie bierze udziału w głosowaniach, chyba, Ĺźe ma miejsce rĂłwny podział głosĂłw – wtedy jego głos rozstrzyga. Speaker to prawdziwy arbiter elegantiarum parlamentarnych obyczajĂłw, a nie partyjny lider, ktĂłremu pomyliły się stołki. Dlatego Michael Martin, Speaker Brytyjskiej Izby Gmin, moĹźe sprawować swoją funkcję juĹź drugą kadencję, od roku 2000, podobnie jak jego kanadyjski odpowiednik Peter Millikan, ktĂłry to zaszczytne stanowisko objął w styczniu 2001. Oczywiście, taka sytuacja jest zrozumiała i naturalna, kiedy marszałek Sejmu zawdzięcza swoje stanowisko głosom wyborcĂłw i przed nimi jest odpowiedzialny, a nie wtedy, gdy na ten wysoki urząd dostaje się w wyniku niejasnych, zakulisowych gier i przetargĂłw.

Wszyscy w Polsce widzimy absurdalność i fałszywość tych sytuacji, ale daleko nie wszyscy zdajemy sobie sprawę z czego to wynika. Wielu, może nawet większość, skłonna jest upatrywać w tym kwintesencję naszych szeroko reklamowanych wad narodowych: warcholstwa, bezmyślności, nielojalności, kombinatorstwa i wszystkiego, które jego jest. Nie chcemy dopuścić myśli, że nasz ustrój polityczny, w szczególności ordynacja wyborcza do Sejmu, to jak zmuszanie nas do chodzenia w spodniach tylko z jedną nogawką: ani w lewo, ani w prawo, takie spodnie nadają się tylko do wyścigów w workach, a śmiechu przy tym, co nie miara!

Ĺťegnamy Marka Jurka bez specjalnego Ĺźalu i bez współczucia. Ostatecznie to w jego szufladach leżą, od kilku lat, listy z podpisami ponad 750 tysięcy obywateli polskich, ktĂłrzy domagają się referendum w sprawie zmiany ordynacji wyborczej do Sejmu i wprowadzenia zasady jednomandatowych okręgĂłw wyborczych. Miejmy nadzieję, Ĺźe jego następca – czy następczyni – potraktuje bardziej serio to, co zapisano w art. 4.1 Konstytucji. A zapisano tam, Ĺźe władza w Rzeczypospolitej nie naleĹźy ani do Pierwszej Osoby, ani do Drugiej, ani nawet do jeszcze waĹźniejszego od nich Premiera, tylko do Narodu.

Jerzy Przystawa
Wrocław, 23 kwietnia 2007