Dodano: 07.03.17 - 23:04 | Dział: Śladami naszych przodków

II wojna światowa, a sprawa holenderska

Bohaterstwo PolakĂłw na holenderskiej ziemi

Nasza redakcja, została zaproszona do Krynek leżących niedaleko Ostrowca Świętokrzyskiego, na wieczornicę, gdzie uczestnicy II wojny światowej, opowiadali swoją historię z tamtych lat.

Zajęcie Europy

-Strategia niemiecka mająca na celu zdobycie większej części europejskich państw, nie zdążała do zajęcia Holandii i ParyĹźa, lecz do złamania opierającej się tam armii. Tę samą prĂłbę przeprowadzili Niemcy podczas trwania pierwszej wojny światowej, stosując plan wojny błyskawicznej Schlieffena i starając się udaremnić obronę Armii Francuskiej przez „zbrojny pochĂłd” na Belgię. … tymi słowami zaczyna swoją opowieść o dniach wojennej tułaczki Jan Miedrzycki przedwojenny mieszkaniec SkarĹźyska -Kamiennej.

Do Krakowa...

-Wraz z moim przyjacielem Marianem Gienilewskim, z czasem przeprowadziliśmy się do małej podkarpackiej miejscowości, skąd w roku 1937 wyruszyliśmy do Krakowa, wstępując do zawodowego Wojska Polskiego – relacjonuje pan Jan. Zatem podczas wybuchu II wojny światowej, byliśmy wraz z Marianem pełnoprawnymi obrońcami polskich granic. Gdy w dniu 17 września 1939 roku, ZSRR zdradziecko przekroczył naszą wschodnią granicę, ja i Marian naleĹźeliśmy do Krakowskiej Brygady Kawalerii, pod dowĂłdztwem generała Dorasiewicza. Atak ZSRR na Polskę spowodował, iĹź główne zadanie walki z wojskami niemieckimi przejął front środkowy, dowodzony przez generała Tadeusza Piskora. Wokół Tomaszowa Lubelskiego w okresie od 17-20 września, ciężkie walki toczyła Warszawska Brygada Pancerno - Motorowa, pod dowĂłdztwem pułkownika Stefana Roweckiego, ktĂłra nie zdołała się jednak przebić przez doskonale uzbrojone pozycje niemieckie. DuĹźe straty poniosła rĂłwnieĹź nasza 6 Krakowska Brygada Kawalerii, ktĂłra miała być wspierana przez inne dywizje- mĂłwi gość spotkania.

Mało być inaczej...

Tok wojny obronnej przebiegł jednak inaczej niĹź było to zaplanowane, w dniu 20 września 1939 roku, skapitulował generał Tadeusz Piskor, a ostatnie oddziały polskie i ich dowĂłdcy najczęściej dostali się do niewoli niemieckiej – interpretuje rozmĂłwca. – Dla nas jednak, los okazał się o wiele bardziej łaskawy, poniewaĹź wraz z Marianem przedostaliśmy się do Holandii. Tu za wszelką cenę, chcieliśmy się dostać do wojska, by do ostatniej kropli krwi walczyć z niemieckim okupantem - dodaje.

Rok 1940

W roku 1940 jednak, wobec przedłużonej linii Maginota prowadzącej aż do morza, Francja mogła być bardziej dostępna jedynie od strony Szwajcarii, której teren był jednak dla Niemców zbyt górzysty. Wobec tego, Niemcy zdecydowali się na strategiczny atak w centrum kraju, by manewrem tym odsłonić dostęp do Paryża. W czasie poprzedniej wojny, tego rodzaju ataki okazały się bezskuteczne, gdyż ówczesna piechota nie posuwała się dość szybko w głąb kraju, by odsłonić tym samym linię frontu. Już jednak w czasie kampanii polskiej, udało się Niemcom przy zastosowaniu tego manewru usunąć niebezpieczeństwo kontrataku. Niemieckie ciężkie moździerze i haubice wzmocniły poważnie siłę ognia piechoty, czołgi dawały ruchome poparcie, a bombowce nurkujące wbijały się klinem w linię obrony przeciwnika. Mając w zanadrzu te wypróbowane posunięcia taktyczne, możliwe przy wyposażeniu w zmechanizowaną broń, Niemcy postanowili zaskoczyć Francuzów, w najsłabszym punkcie ich linii fortyfikacyjnych. Był nim odcinek linii Maginota w lasach ardeńskich wzdłuż Mozy, w punkcie gdzie kończyły się główne fortyfikacje, a zaczynała linia lżejszych umocnień, biegnąca na północny-zachód w kierunku morza pomiędzy Francją i Belgią. Niemcy wiedzieli, że jeżeli przedrą się przez francuską linię obrony w tym właśnie punkcie i ruszą w kierunku kanału La Manche, to będą mogli przejść korytarzem pomiędzy siłami wojsk sprzymierzonych, które skierowały się na północ, celem obrony Belgii. Dla wykonania tego planu konieczne było też zajęcie Holandii, by zapobiec możliwości lądowań samolotów brytyjskich oraz kontrataków na zagłębie Rurhy. Sąsiadująca natomiast z Holandią Belgia, musiała natomiast być zajęta, by odciągnąć wojska z nią sprzymierzone na północ, aby nie mogły nieść jej pomocy. Zasadzka niemiecka, była tym więcej skuteczna, ponieważ powodowała ona, że francuskie i brytyjskie plany defensywy zmieniały się często w ciągu rocznego zastoju w operacjach wojennych i właściwie nie obejmowały nigdy wysuniętego skrzydła od strony Belgii i Holandii. Oba te kraje zachowywały się obojętnie zarówno wobec przyjaciół jak i wobec wrogów, łudząc się, że ochroni je polityczna neutralność.

Los chciał abyśmy...

-Jak zatem widać, w kampanii wrześniowej, los nie pozwolił nam wykazać się w walkach obronnych, za wolną naszą ojczyznę – wspomina Miedrzycki. Gdy Norwegia i Dania znalazły się okrążone przez niemiecką inwazję, było juĹź za późno, by zablokować neutralny korytarz, jaki ich niziny stanowiły w razie ataku niemieckiego na Francję i Anglię. Gdy atak ten nadszedł, siły brytyjskie i francuskie posunęły się na północ, celem prowadzenia akcji na zwłokę w Holandii oraz dla wzmocnienia silnej belgijskiej linii obronnej wzdłuĹź kanału Alberta. Wyruszyły jednak za późno, a siły ich były słabe. W pierwszym tygodniu ofensywy, Niemcy zmusili HolendrĂłw do poddania się i odepchnęli BelgĂłw od kanału Alberta. Oddziały spadochronowe zajęły holenderskie lotniska, mosty i waĹźne arterie drogowe, a dowiezionymi przez samoloty oddziałami piechoty zabezpieczyły mosty, przez ktĂłre przeszły zmotoryzowane oddziały niemieckie, dochodząc szybko do Rotterdamu. Port ten został niemal całkowicie zniszczony nalotami bombowymi, by sterroryzować rząd i ludność Holandii i zmusić je do poddania się. - Z czasem i dla nas jednak zaświeciła iskierka nadziei na prawdziwy udział w wojnie, jak to przystało na polskiego Ĺźołnierza – dodaje z uśmiechem Miedrzycki.

Śladem polskiego żołnierza

-Usłyszeliśmy zatem, o tym iĹź generał Stanisław Maczek, otrzymał we Francji zaszczytny przydział, na dowĂłdcę ośrodka wojskowego rezydującego w Coetquidan. Z powodu trudności czynionych mu przez władze francuskie, nie mĂłgł on utworzyć polskiej dywizji pancernej. Jednak czas sprzyjał naszemu generałowi i nam. Z Holandii przedostaliśmy się fuksem do Francji i zaciągnęliśmy się w oddziały polskiego wojska dowodzonego przez generała Maczka. Po agresji niemieckiej na Francję, w czerwcu 1940 roku, generał Maczek na czele utworzonej, ale jeszcze bardzo słabej 10 Brygady Kawalerii Pancernej, wyruszył na front w Szampanii. Tam, brał udział w walkach odwrotowych, francuskiej 20 Dywizji Piechoty i wraz z 59 Dywizją Piechoty, walczył on w rejonie bagien Saint Gond. Na skutek niewykonalnego rozkazu dowĂłdztwa o zajęciu Montbard i mostĂłw na Kanale Burgundzkim, resztki brygady Maczka zostały odcięte, od walczących jednostek liniowych wojska. Z czasem jednak, wraz z naszą Dywizją przedostaliśmy się do Normandii. W składzie 2 Korpusu Kanadyjskiego, nasza Dywizja i dowodzący nią generał Maczek wzięliśmy udział w zwycięskiej bitwie rozegranej pod Falaise. Tok wojny, zmusił generała, aby udał się on w kierunku Holandii, aby tam toczyć zacięte walki z wojskiem niemieckim. I znĂłw z Marianem wrĂłciliśmy na ziemię, za wolność ktĂłrej juĹź od dawna chcieliśmy walczyć. Tu nasza Dywizja, a przede wszystkim generał Stanisław Maczek, odniosła wielkie zwycięstwo pod Ypres, wyzwalając tym samym Gandawę i Passchendale. Dzięki znakomitemu manewrowi oskrzydlającemu, generałowi Maczkowi udało się oswobodzić zajętą przez NiemcĂłw Bredę, bez poniesienia większych strat wśrĂłd holenderskiej ludności cywilnej. – Mija juĹź tyle lat, od zakończenia wojny – wspomina Jan Miedrzycki. Ale zawsze z dumą wspominam to, co przeszedłem w trudach wojennych walcząc o wolność Polski i Holandii. Wraz z moim przyjacielem Marianem Gieliniewskim, jesteśmy honorowymi obywatelami miasta Breda w Holandii, ale przede wszystkim byliśmy Polakami walczącymi o wolność i sprawiedliwość kończy rozmĂłwca.
Nasza redakcja, będąc w posiadaniu archiwalnych kopi zdjęciowych pochodzących z okresu lat wojennych, mogła także udowodnić zebranym gościom, jak wiele w trudach wojennej pożogi, przeszło nasze miasto Skarżysko- Kamienna.

Ewa Michałowska – Walkiewicz