Dodano: 15.01.17 - 15:20 | Dział: Śladami naszych przodków

Bitwa pod Połonką

Relacja Jana Chryzostoma Paska


Najprawdopodobniej, Jan Chryzostom Pasek urodził się w miesiącu styczniu 1636 roku. Towarzystwo Patriotyczne Dukat ze Skarżyska- Kamiennej, postanowiło na spotkaniu historycznym zorganizowanym w miejscowości Staw Kunowski, (które miało upamiętnić dzień narodzin wielkiego kronikarza) przypomnieć zebranym gościom o bitwie pod Połonką. Jak zatem się dowiedzieliśmy, wspomniana bitwa była starciem zbrojnym, które miało miejsce w 1660 roku, podczas wojny polsko-rosyjskiej. W bitwie tej wojska Rzeczpospolitej, będące pod komendą hetmana Pawła Jana Sapiehy i Stefana Czarneckiego pokonały wojska rosyjskie, dowodzone przez Iwana Chowańskiego. Bitwa ta, dokładnie została opisana przez Jana Chryzostoma Paska. Zwycięstwo to, spowodowało przerwanie rosyjskiego oblężenia twierdzy w Lachowiczach i wyzwolenie ziem litewskich po górny Dniepr na wschodzie i Dźwinę na północy.

Bitwa

Pierwsze natarcie przeprowadził Chowański na tamtejszą groblę. Ogień polskich dragonów, oczywiście powstrzymał nacierających Rosjan, a dodatkowe uderzenie husarii wyparło ich z tamtego miejsca. Wówczas to, Chowański spróbował szczęścia przeciwko wojskom polskim, kierując na nie większość swojej jazdy. Jak nie trudno się domyśleć, nasi żołnierze nie dali się zepchnąć na mokradła Połonki. Gdy dragonia wojewody ruskiego Stefana Czarnieckiego opanowała wschodni wylot grobli, wojska polsko-litewskie uderzyły na całej rozpiętości frontu. Sapieha przeprawił się w kierunku folwarku Ważginty, przeprowadzając tam bardzo udany dodatkowy kontratak, co spowodowało załamanie się szyku armii rosyjskiej.

Strona rosyjska

Jazda rosyjska z Chowańskim na czele, rzuciła się do ucieczki. W drodze do Połocka, uległa znacznemu rozproszeniu na skutek prowadzonej pogoni litewskiej i narastającej w szeregach rosyjskich paniki. SzczegĂłlnie dał się we znaki uciekającym Rosjanom Samuel Kmicic, ktĂłry ścigał ich zawzięcie aĹź do Mira. Chowański, „dwa razy w łeb cięty” jak relacjonuje to w swoich zapiskach Pasek, zdołał się uratować jedynie razem z niewielką grupką swojej jazdy. Na polu bitwy pozostała osamotniona piechota rosyjska, ktĂłra schroniła się w pobliskim lasku. Polacy szybko ich jednak okrążyli, przypuszczając na stronę rosyjską zmasowany atak. WĂłwczas to, Stefan Czarniecki rozkazał swojej konnicy, aby uderzyła raz jeszcze na ostatki sił rosyjskich.

RzeĹş Rosjan

Klęska armii rosyjskiej była zupełna. Rosyjskie wojska, straciły 16 tysięcy jeźdźców konnych. Ścigana jazda rosyjska, została w większości rozproszona, a cała armia Chowańskiego przestała istnieć.
Świetne zwycięstwo doprowadziło do uwolnienia Lachowckiej twierdzy. Odtąd miejsce to stało się bazą operacyjną wojsk Rzeczypospolitej Obojga Narodów, dla dalszych działań kierowanych przeciwko wojskom rosyjskim na terenie Litwy.

Ta wyjątkowa wiktoria wojsk polskich, jest już teraz przez potomnych trochę zapomniana. Ale wyjątkowe spotkanie historyczne skarżyskiego towarzystwa, przypomniało licznym gościom w Stawie Kunowskim, jak to nasza Ojczyzna umiała zawsze upomnieć się o swoją sprawę. Tak więc, w ten niebywały sposób upamiętniono także osobę polskiego kronikarza Jana Chryzostoma Paska, który dokładnie opisywał wspomniane wydarzenie militarne.

Ewa Michałowska – Walkiewicz