Dodano: 03.03.16 - 18:51 | Dział: Ciekawe miejsca - Pamięć, Historia

Z HISTORII LICEUM KRZEMIENIECKIEGO

Liceum Krzemienieckie od samego początku powstania było renomowaną szkołą na Wołyniu. PołoĹźone było na terytorium kuratorium okręgu szkolnego wołyńskiego. W skład Liceum Krzemienieckiego wchodziło kilka szkół, na czele ktĂłrych stał wizytator, z uprawnieniami kuratora. SzczegĂłlne zasługi dla tegoĹź liceum połoĹźył Tadeusz Czacki. Liceum Krzemienieckie to polska szkoła w Krzemieńcu na Wołyniu, istniejąca w latach 1805-1831, a reaktywowana w latach 1922-1939. Zwana była „Atenami Wołyńskimi”.

Rys historyczny rozwoju liceum krzemienieckiego

Tadeusz Czacki był wizytatorem szkół guberni Wołyńskiej, Podolskiej i Kijowskiej, podległy kuratorowi i uniwersytetowi wileńskiemu. Postanowił on w Krzemieńcu, na Wołyniu, jako miejscowości zdrowej, bogatej i pięknie położonej, stworzyć ognisko oświaty polskiej dla południowo wschodnich Kresów Polski, rozdzielonej wówczas między trzy mocarstwa. Zamierzał mianowicie zorganizować:
1) gimnazjum, 2) instytut guwernantek, 3) szkołę nauczycieli ludowych, 4) szkołę mechaników i 5) szkołę chirurgów. Natomiast poza Krzemieńcem szkoły powiatowe i elementarne.

Opracował szczegółowe i obszerne plany przy pomocy ks. Hugona Kołłątaja. Formalnie powoływał się na ukazy cara Aleksandra I, z 1803 r., dotyczące organizacji szkół na obszarze państwa rosyjskiego, w praktyce jednak za wzór służyły reformy Komisji Edukacyjnej.

Plan swój mógł Czacki wykonać tylko częściowo, mianowicie w dniu 1 października 1805 r. otworzył Gimnazjum Wołyńskie, obejmujące 4 klasy niższe i 3 dwuletnie Kursy, razem 10 lat nauki. W czterech klasach niższych uczono pięciu języków: polskiego, łacińskiego, rosyjskiego, francuskiego, niemieckiego, nadto arytmetyki, nauki moralności, geografii i na Kursach: matematyki z logiką, fizyki, chemii, historii naturalnej, historii powszechnej z geografią, prawa i literatury.

Do woli kursantów pozostawiano korzystanie z następujących przedmiotów: języka greckiego, mechaniki, budownictwa praktycznego, gramatyki powszechnej (porównawczej), języków słowiańskich, bibliografii, wyższej matematyki, astronomii. Poziom nauki był co prawda wyższy niż w szkole średniej, ale rzecz jasna nie dorównywał poziomowi uniwersytetu. Przy gimnazjum istniały dwie szkoły: dwuletnia Szkoła Geometrów i Szkoła Mechaniki Praktycznej. Natomiast Instytutu guwernantek, szkoły nauczycieli ludowych, i szkoły chirurgów nie otwarto.

Tadeusz Czacki umiał dla Gimnazjum Wołyńskiego zdobyć bardzo poważne środki materialne oraz wynaleźć wybitnych dyrektorów i profesorów, z których wielu przechodziło z Krzemieńca na Uniwersytet Wileński. Liceum posiadało własną drukarnię oraz dobrze zaopatrzoną bibliotekę, której bazę stanowił księgozbiór Stanisława Augusta Poniatowskiego. W 1825 r. biblioteka posiadała blisko 31 tys. woluminów.

Nauczyciele cenili, czcili i kochali Czackiego, a młodzież go uwielbiała. Cieszył się taką powagą w rosyjskich sferach rządowych, że mógł i umiał zawsze obronić szkołę polską od różnych prób i usiłowań, mających na celu zaszkodzenie jej np. przez przeniesienie dalej na wschód.

W 1818 r., w pięć lat po śmierci Czackiego, zmarłego w 1813 r. w Dubnie, nazwę gimnazjum zmieniono na „Liceum Wołyńskie”, co miało być dalszym stopniem do zrĂłwnania szkoły z uniwersytetem.
Następcami Czackiego na stanowisku wizytatora byli: hr. Filip Plater, ziemianin Szymon Malewski (w 1817 r.), profesor uniwersytetu Wileńskiego, Jan Nepomucen WyleĹźyński (do 1824 r.) ziemianin, ktĂłrego w roku 1620 chwilowo zastępował generał Ludwik Kropiński, później autor głośnej powieści: „Adolf i Julia czyli nadzwyczajna miłość dwojga kochankĂłw nad brzegami Dniestru”. Po WyleĹźyńskim obowiązki wizytatora pełnił aĹź do zamknięcia szkoły Kazimierz Moniuszko, obywatel Litwy. Wspomnieć teĹź naleĹźy bardzo zasłuĹźonego opiekuna liceum, choć nie wizytatora, JĂłzefa Drzewieckiego, ziemianina.

Pierwszy zasłuĹźony dyrektor gimnazjum JĂłzef Czech, uczony - profesor matematyki, umarł w 1810 r., a jego następca Michał Ściborowski przeszedł na emeryturę w roku 1819, zaś dyrektorem Liceum Wołyńskiego ku ogĂłlnej radości młodzieĹźy, nauczycieli i rodzicĂłw został Alojzy Feliński, sławny autor „Barbary Radziwiłłówny”. Umarł jednakĹźe po kilku miesiącach w lutym 1820 r., Ĺźałowany i opłakiwany przez wszystkich. Ostatni dyrektor, Andrzej Justyn Lewicki (od 1822), „słuĹźył nie tyle dobru publicznemu ile swojej pensji”.

Bodaj najbardziej zasłużonym z profesorów Liceum Krzemienieckiego był Antoni Jarkowski - prefekt. Kilkakrotnie zastępował on dyrektora w czasie swej służby, np. po śmierci Felińskiego przeszło dwa lata. W roku 1822 przeszedł na emeryturę, a miejsce jego zajął Bokszczanin, Białorusin, przysłany przez kuratora Nowosilcowa. Dzięki sprawiedliwości, czujności i energii po pewnym czasie zyskał zaufanie profesorów i młodzieży. Po śmierci ostatniego dyrektora w 1830 r. pełnił jego obowiązki aż do zamknięcia zakładu.

Do najsławniejszych profesorĂłw Liceum Krzemienieckiego naleĹźeli: Aleksander Mickiewicz (prawo), brat poety, Euzebiusz Słowacki (ojciec poety), ks. Alojzy Osiński – pijar, JĂłzef Korzeniowski - pisarz. Trzej ostatni wykładali literaturę. Logikę wykładał chwilowo słynny później historyk literatury Michał Wiszniewski.

Jednym z największych dobrodziejĂłw szkoły okazał się Jan Nepomucen Lernet, lekarz, ktĂłry złoĹźył 37500 rubli na utworzenie fundacji, dającej środki na utrzymanie, wychowanie i wykształcenie czterech uczniĂłw. Lekcje trwały od godziny Ăłsmej do dziesiątej rano i od drugiej do czwartej po południu, oprĂłcz wtorkĂłw i czwartkĂłw, kiedy to na popołudnia przypadały ćwiczenia rekreacyjne. Do podstawowego schematu godzin lekcyjnych dochodziły wykłady z przedmiotĂłw dodatkowych. Nauka była kosztowna. W terminie od 15 sierpnia do 1 września kaĹźdy uczeń musiał wnieść całoroczną opłatę w wysokości 463 zł polskich 10 groszy – gdy chciał spędzić miesiące wakacyjne w Krzemieńcu, lub 414 zł polskich 10 groszy – jeśli na wakacje wracał do domu. Do tego dochodziła opłata za dodatkowe lekcje oraz pewne kwoty na „potrzeby szkoły”. Szkoła pozyskiwała środki takĹźe od okolicznego ziemiaństwa, ktĂłre wnosiło dobrowolne opłaty.

Sławniejsi uczniowie (absolwenci) tegoż liceum to: Jan i Karol Sienkiewicze, Michał Wiszniewski (później profesor), Józef Korzeniowski (później profesor), Juliusz Słowacki, Antoni Malczewski, Olizarowski, Tomasz Padura, Stefan Wilwicki, Maurycy Gosławski, Tymon Zaborowski i wielu innych.

W 1809 r. gimnazjum wizytował Książę Kurator Adam Czartoryski, który wziął udział w serdecznej owacji dla Czackiego (postawienie popiersia w bibliotece gimnazjalnej).
Później, w roku 1824, zwiedził szkołę nowy Kurator Nowosilcow, prześladowca filaretów i filomatów w uniwersytecie wileńskim. Chodziło mu o wykrycie związku między młodzieżą wileńską a krzemieniecką. Skończyło się na drobnych nieprzyjemnościach. Również wizyta rektora uniwersytetu Pelikana, cieszącego się zaufaniem Nowosilcowa, w r. 1825, nie przyniosła szkole ujemnych skutków.

Z instytucji, związanych bliĹźej ze szkołą, wymienić naleĹźy jako bardzo charakterystyczne dwie: 1) Towarzystwo dobroczynności młodzianĂłw GimnazjĂłw Wołyńskiego, załoĹźone w r. 1814 przez ucznia Floriana Łaszowskiego jakby późniejsza „Bratnia pomoc młodzieĹźy”, 2) Towarzystwo kształcących się w porządnym mĂłwieniu i pisaniu, odpowiadające dzisiejszym kółkom samokształcenia.

Dla powiększenia dochodów zakładu Czacki postarał się o utworzenie tzw. Komisji sądowo-edukacyjnej, która wyjaśniała sprawy, dotyczące funduszów (głównie pojezuickich), przeznaczonych na wychowanie, i rozstrzygała spory w tym zakresie. W chwili wybuchu powstania w 1631 r. młodzież była rozpuszczona z powodu grasującej cholery, a 21 sierpnia 1831 r. rząd rosyjski wydał rozkaz zamknięcia zakładów naukowych Podola, Wołynia i Ukrainy, min. Liceum Wołyńskiego. Nowy Kurator, von Bradke, przeniósł w r. 1833 Liceum
wraz z wszystkimi zbiorami i wielką biblioteką do Kijowa, gdzie stało się podstawą nowoutworzonego uniwersytetu św. Włodzimierza. Profesorzy czynni przeniesieni do Kijowa, emeryci zostali w Krzemieńcu.

Liceum odegrało bardzo ważną i wybitną rolę w utrzymaniu i rozwoju polskiej kultury
w czasach porozbiorowych.

Sprawę wznowienia Liceum Krzemienieckiego podjął pierwszy Departament Oświecenia Publicznego b. Zarządu Cywilnego Ziem Wołynia i Frontu Podolskiego jeszcze w r. 1919. Ludzie, którzy położyli wielkie zasługi na polu rozwoju szkolnictwa polskiego w Kijowie i w ogóle na Rusi, zajęli się także gorąco myślą powołania do nowego życia uczelni Tadeusza Czackiego, mianowicie szef wspomnianego Departamentu śp. Karol Wilkoszewski oraz naczelnicy wydziałów w tym urzędzie, Jan Kornecki i Józef Stemler, późniejszy dyrektor biura Polskiej Macierzy Szkolnej w Warszawie.

Dla zasięgnięcia opinii całego społeczeństwa polskiego w tej sprawie, inicjatorzy zwołali w dniu 8 kwietnia 1920 r. „naradę” przedstawicieli rządu, szkół wyĹźszych, towarzystw naukowych i kulturalno-oświatowych. W czasie narady uchwalono jednogłośnie konieczność wznowienia Liceum Krzemienieckiego, a dla prac organizacyjnych wybrano specjalną Komisję, w ktĂłrej skład wszedł między innymi ks. biskup Godlewski. Najdonioślejszym zdarzeniem w następnych zabiegach o wznowienie Liceum Krzemienieckiego było ogłoszenie dwĂłch rozkazĂłw Naczelnego Wodza z 27 maja 1920 r. (Dz. Zarządu Cywilnego Ziem Wołynia i Frontu Podolskiego z 31 maja 1920 r. Nr 12), mocą ktĂłrych Liceum Krzemienieckie zostało na nowo powołane do Ĺźycia, otrzymując w zarząd i uĹźytkowanie znaczne majątki leśne i gospodarstwa rolne. Na tymczasowego kierownika Liceum zaproszono dra Teodora Mianowskiego, ktĂłry rozpoczął starania o pozyskanie moĹźliwie najlepszych sił nauczycielskich dla szkół Krzemienieckich. Wypadki wojenne z 1920 r. przerwały tę akcję i sprawa chwilowo poszła w zapomnienie.

Na nowo poruszył ją w listopadzie 1921 r. polski Komitet Wykonawczy na Rusi (prezes Jan Lipkowski, wiceprezes Zygmunt Chojecki, prezes sekcji oświatowej i niestrudzony działacz oświatowy na kresach Józefat Andrzejewski, który w poszukiwaniu przytułku dla młodzieży, przybywającej z kresów zakordonowych, baczniejszą uwagę zwrócił na Liceum Krzemienieckie i odniósł się z prośbą o jego wznowienie do Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Wiceminister tegoż ministerstwa Tadeusz Łopuszański, który już poprzednio tą sprawą żywo się interesował, zajął się nią bardzo energicznie, a ówczesny prezydent ministrów Ponikowski, przyrzekł swe poparcie. Zwierzchnikiem Liceum Krzemienieckiego (wizytatorem z prawami kuratora) został mianowany od 1 lutego 1922 dr Marek Piekarski, były profesor gimnazjum im. Stanisława Żółkiewskiego we Lwowie i były dyrektor Średniej Szkoły Polskiej w Humaniu, który pod kierunkiem wiceministra opracował projekt organizacji Liceum, uzupełniony następnie i uzgodniony z ustawami Rzeczypospolitej Polskiej przez radcę prawnego w Ministerstwie W. R. i O. P. Okęckiego. Projekt ten stal się podstawą Rozporządzenia Rady Ministrów w przedmiocie Liceum Krzemienieckiego z 10 sierpnia 1922 r., ogłoszonego w Dzienniku Ustaw Rz. P. dnia 26 sierpnia 1922 r., stanowiącego ramy ustroju wznowionej instytucji.
W skład Liceum Krzemienieckiego wchodziły szkoły, mieszczące się w budynkach licealnych, a mianowicie w Krzemieńcu: gimnazjum i seminarium nauczycielskie ze szkołą ćwiczeń i preparandą, w Białokrynicy: średnia szkoła rolnicza, oraz internaty: męski i żeński w Krzemieńcu i męski w Białokrynicy. W przyszłości przewidywano otwarcie dalszych szkół.

Budynki licealne w Krzemieńcu z pięknym kościołem na przodzie wznosiły się w dużym parku, otoczonym wysokim murem i obejmują trzy kompleksy gmachów oraz kilka domów małych lub średnich, a zawierających razem około 200 pokoi, przeważnie odnowionych. W Białokrynicy, majątku licealnym, trzy kilometry od Krzemieńca, wznosiła się szkoła - pałac.
Majątki, przeznaczone na utrzymanie Liceum, obejmowały aż 1,600 ha ziemi ornej i 35,000 ha lasów w powiecie Krzemienieckim i sąsiednich.

Rozporządzenie Rady Ministrów
z dnia 10 sierpnia 1922 r. w przedmiocie Liceum Krzemienieckiego

Na zasadzie art. 15 i 16 dekretu z dnia 3 stycznia 1916 r. o organizacji władz naczelnych (Dz. Pr. Nr. 1, poz. 1), rozkazów Naczelnego Wodza z dnia 27 maja 1920 r. o otwarciu i majątkach Liceum Krzemienieckiego (Dz. U. Z. C. Z. W i Fr. P. Nr 12. poz. 162 i 163), art. 6 ustawy z dnia 4 czerwca 1920 r. o tymczasowym ustroju władz szkolnych (Dz. U. R. P. Nr 50, poz. 504) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 kwietnia 1922 r. o rozciągnięciu mocy obowiązującej ustawy o tymczasowym ustroju władz szkolnych na województwa: nowogródzkie, poleskie, wołyńskie i powiaty: grodzieński, białowieski i wołkowyski województwa białostockiego (Dz. U. R. P. Nr. 34, poz. 279) zarządza się co następuje:

§ 1. Zakłady naukowe i wychowawcze, należące do powołanego na nowo do życia rozkazem Naczelnego Wodza z dnia 27 maja 1920 r. (Dz. U. Z. C. Z. W, i Fr. P. Nr 12, poz. 162) Liceum Krzemienieckiego, wyłącza się z określonego w art.4 ustawy z dnia 4 czerwca 1920 r. o tymczasowym ustroju władz szkolnych zakresu działania kuratora okręgu szkolnego wołyńskiego i ustanawia się dla nich wizytatora z zakresem działania określonym w § 9.

§ 2. Liceum Krzemienieckie jest zespołem państwowych zakładów wychowawczych i naukowych, wymienionych w § 3 i stanowi wraz z dobrami, wymienionymi w §§ 5 i 6, jedną całość administracyjną i gospodarczą.

§ 3. W skład Liceum Krzemienieckiego wchodzą następujące zakłady naukowe:
1) Seminarium nauczycielskie ze szkołą ćwiczeń.
2) Gimnazjum z rozgałęzieniami dla różnych wydziałów.
3) Szkoły zawodowe różnych rodzajów.
nadto
4) Biblioteka oraz pracownie naukowe, związane z powyższymi szkołami (zakład fizyczny, chemiczny, gabinet przyrodniczy, ogród botaniczny).
5) Internat dla młodzieży Liceum Krzemienieckiego.
6) Dom i muzeum Juliusza Słowackiego

Wspomniane szkoły oraz instytucje, a nadto w razie potrzeby inne, powstawać będą stopniowo w miarę możności finansowej Liceum Krzemienieckiego, które popierać będzie również akcję kulturalno-oświatową zarówno w Krzemieńcu, jak też poza jego obrębem.

§ 4. Liceum Krzemienieckie może posiadać majątki ruchome i nieruchome i przyjmować darowizny i zapisy, zawierać umowy i w ogóle majątkiem swoim samodzielnie zarządzać.

§ 5. Majątek Liceum stanowią wszystkie ruchomości, nieruchomości, kapitały, prawa etc., przekazane mu rozkazem Naczelnego Wodza z dnia 27 maja 1920 r. (Dz. U Z. C. Z. W, i Fr. P. Nr. 12, poz, 163).

§ 6. Nadto do Liceum należą dochody z dóbr i lasów państwowych oraz dóbr fundacyjnych, przekazanych pod jego zarząd rozkazem Naczelnego Wodza z dnia 27 maja 1920 r. (Dz. U. Z. C. Z. W. i Fr. P. Nr. 12, poz. 163), obejmujących: leśnictwo Krzemienieckie z folwarkami Tetylkowce i Szczasnówka, leśnictwo Radziwiłłowskie, leśnictwo Miłostowskie, leśnictwo Surażskie i Dubieńskie, oraz majątki fundacyjne Białokrynica i Leduchów.
Przy zarządzie majątkami Bialokrynica i Leduchów Liceum Krzemienieckie obowiązane
jest dochować woli fundatorów o ile to nie sprzeciwia się interesom Państwa Polskiego.

§ 7. Wykonywanie przez Liceum Krzemienieckie zarządu nad wymienionymi w § 6 państwowymi dobrami i lasami odbywać się będzie pod kontrolą Ministerstwa Rolnictwa i Dóbr Państwowych.

§ 6. Zarząd Liceum Krzemienieckiego zarówno pod względem wychowawczo-naukowym jak i gospodarczym sprawują:
a) Wizytator Liceum Krzemienieckiego,
b) Prezydium Liceum Krzemienieckiego,
c) OgĂłlna Rada Liceum,
nadto wyłącznie w sprawach gospodarczych:
d) Rada Nadzorcza Liceum Krzemienieckiego,
e) Generalny Zarządca dóbr Liceum Krzemienieckiego.

§ 9. Wizytator Liceum Krzemienieckiego jest urzędnikiem państwowym, mianowanym przez Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, podlega bezpośrednio Ministrowi Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego i ma w stosunku do zakładów naukowych, wychowawczych i oświatowych zespolonych w Liceum prawa i obowiązki kuratora okręgu szkolnego (art. 4 ustawy z 4 czerwca 1920 r. o ustroju władz szkolnych Dz. U. R. P. Nr 50, poz. 304); również w zarządzie wymienionych w §§ 5 i 6 dóbr i lasów państwowych podlega bezpośrednio Ministrowi Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.
Wizytator sprawuje zwierzchnią władzę nad Liceum Krzemienieckim zarówno nad zakładami wychowawczymi jak i majątkami, reprezentuje na zewnątrz i zastępuje Liceum Krzemienieckie wobec urzędów i osób trzecich, albo osobiście, albo przez osoby, upełnomocnione przez siebie, wizytuje szkoły i inne zakłady, wchodzące w skład Liceum, przewodniczy na zebraniach Prezydium Liceum Krzemienieckiego, Ogólnej Rady Licealnej
i Rady Nadzorczej.
Wizytatorowi Liceum Krzemienieckiego przysługuje prawo zawieszania każdej uchwały Prezydium Liceum Krzemienieckiego i Rady Nadzorczej; musi on jednak w ciągu tygodnia przedłożyć sprawę Ministrowi Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego do rozstrzygnięcia.
W razie nieobecności wizytatora lub innych przeszkód, zastępuje go naznaczony w tym celu przez Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego na wniosek wizytatora członek Prezydium Liceum z pomiędzy osób, wymienionych w § 10 pod 3 i 4.

§ 10. W skład Prezydium Liceum Krzemienieckiego wchodzą:
1) Wizytator Liceum Krzemienieckiego, jako przewodniczący,
2) Generalny Zarządca dóbr Liceum Krzemienieckiego,
3) Trzej członkowie z pośród dyrektorów, nauczycieli lub innych pracowników wychowawczych i oświatowych Liceum Krzemienieckiego, mianowani na trzy lata przez Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego na wniosek wizytatora,
4) Dwaj delegaci OgĂłlnej Rady Licealnej wybierani na jeden rok,
5) Sekretarz Liceum Krzemienieckiego.
§ 11. Do zakresu działania Prezydium Liceum Krzemienieckiego należy:
a) ustalanie kierunku wychowawczego zakładów, wchodzących w skład Liceum Krzemienieckiego, przedkładanie Ministrowi Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego wniosków w sprawie zmian w programach i metodach wychowania i nauczania, ocena
wyników pracy w tych zakładach;
b) rozdział sum, przeznaczonych w budżecie Liceum Krzemienieckiego na stypendia dla wychowanków;
c) układanie budżetów oraz zamknięć rachunkowych;
d) na żądanie wizytatora decydowanie o zasadniczych zagadnieniach gospodarki w majątkach licealnych.
§ 12. W skład Rady Nadzorczej Liceum Krzemienieckiego wchodzą prócz wizytatora jako przewodniczącego:
a) powołany przez Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego na wniosek wizytatora członek Prezydium;
b) przedstawiciel Ministra Rolnictwa i Dóbr Państwowych;
c) delegat OgĂłlnej Rady Licealnej.
Okres urzędowaniu członków wymienionych pod a) i c) trwa 1 rok.
§ 13. Rada Nadzorcza sprawuje kontrolę administracji i rachunkowości majątku Liceum Krzemienieckiego, oraz wymienionych w § 6 dóbr i lasów państwowych w sposób, który określi regulamin, zatwierdzony przez Ministrów: Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego oraz Rolnictwa i Dóbr Państwowych.
§ 14. Generalny Zarządca dóbr licealnych pełni obowiązki na mocy specjalnej umowy, która wymaga zatwierdzenia Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.
§ 15. W skład Ogólnej Rady Licealnej wchodzą wszyscy członkowie Prezydium, dyrektorowie i nauczyciele poszczególnych szkół i zakładów wychowawczych Liceum Krzemienieckiego, bibliotekarz i osoby powołane do niej przez wizytatora z grona urzędników licealnych, z wyjątkiem niższych funkcjonariuszów, w ilości, stanowiącej najwyżej piątą część całego składu tejże Rady.
§ 16. Ogólna Rada Licealna wybiera delegatów do Prezydium i do Rady Nadzorczej, oraz na żądanie wizytatora Liceum Krzemienieckiego wypowiada swą opinię w sprawach wychowawczych i gospodarczych.
§ 17. Koszta utrzymania Liceum Krzemienieckiego pokrywają dochody z majątku własnego i z wymienionych w § 6 dóbr i lasów państwowych.
Kasa Licealna stanowi specjalną kasę państwową w rozumieniu § 3 i 116 oraz dalszych przepisów rachunkowych i kasowych dla władz państwowych, a to kasę płatniczą, o ile chodzi o dochody z dóbr oznaczonych w § 6 poborowo-płatniczą.
Osobny regulamin, wydany przez Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego i Ministra Skarbu, określi sposób przystosowania przepisów rachunkowych i kasowych do specjalnych warunków Liceum Krzemienieckiego.
§ 18. Ustrój szkół, wchodzących w skład Liceum Krzemienieckiego i tok nauk stosuje się do ogólnie obowiązujących przepisów.

Prezydent Ministrów i Minister Wyznań Religijnych
i Oświecenia Publicznego: (—) Julian Nowak.
Kierownik Ministerstwa Rolnictwa i DĂłbr Państwowych: (—) J. Raczyński.
Minister Skarbu: (—) Jastrzębski.

Powyższe Rozporządzenie uległo zmianie w 1927 r.

Liceum krzemienieckie było prestiżową polską placówką oświatową.

PAWEŁ GLUGLA