Dodano: 25.02.16 - 12:17 | Dział: Co w prasie piszczy

Kłamstwa Kiszczaka - prawda o zbrodni

W kolejnej porcji dokumentĂłw udostępnionych z „szafy Kiszczaka” znalazły się fragmenty jego wspomnień i odręczne notatki na róşne tematy, w tym m.in. materiały do autobiograficznej książki generała. - Były „ogromne naciski na resort, na mnie o aresztowanie księży naruszających prawo. Wszystkie załatwiłem odmownie” – pisze Kiszczak, po czym dodaje, iĹź „bardzo ciężko przeĹźył” zabĂłjstwo ks. Jerzego Popiełuszki w 1984 r. przez trzech oficerĂłw MSW. W kontekście tej zbrodni pada stwierdzenie o „puczystach”.

W kontrapunkcie do tych wybielających generała „rewelacji” warto pokazać jedyną alternatywną do wersji toruńskiej - w ktĂłrą nie wierzy nikt, a ktĂłra paradoksalnie wciąż obowiązuje - udokumentowaną wersję zbrodni załoĹźycielskiej III RP, wypracowaną przez prokuratora Andrzeja Witkowskiego z gronem współpracownikĂłw. Wersja ta całkowicie zmienia oficjalną wiedzę o zabĂłjstwie księdza Popiełuszki oraz o jego zleceniodawcach i nadzorcach i stoi w całkowitej sprzeczności z zapiskami generała Kiszczaka o rzekomych „puczystach”.

Prowadzenie śledztwa dotyczącego wyjaśnienia okoliczności zbrodni popełnionej na księdzu Jerzym zaproponowano Witkowskiemu wiosną 1990 roku. Miał opinię prokuratora specjalizującego się w wyjaśnianiu najpowaĹźniejszych przestępstw, zwłaszcza zabĂłjstw, a na jego plus przemawiała takĹźe statystyka – nigdy nie poniĂłsł procesowej poraĹźki. JuĹź pierwsze miesiące potwierdziły zasadność pytań o wiarygodność Waldemara Chrostowskiego. Śledczy zdawali sobie sprawę, jak waĹźne jest wyjaśnienie tych wątpliwości. Jako bohater i jedyny świadek zbrodni Chrostowski połoĹźył fundamenty pod ustalenia procesu toruńskiego. PodwaĹźenie jego wiarygodności podwaĹźało de facto ustalenia tego procesu i rozpoczynało historię od początku. Uzyskana wiedza upowaĹźniała prokuratorĂłw do stawiania tezy, Ĺźe rola Chrostowskiego w tragedii księdza Jerzego była inna, niĹź dotąd przyjmowano. Wątpliwości wywołały reakcję łańcuchową: jeĹźeli ta rola mogła być mistyfikacją, to ustalenia procesu toruńskiego, oparte o zeznania Chrostowskiego, mogły być nieprawdziwe. Prokuratorzy skupili się na dociekaniu, jak naprawdę wyglądało uprowadzenie kapelana Solidarności i co naprawdę wydarzyło się w paĹşdzierniku 1984 roku w okolicach Włocławka i Torunia.

Po kilku miesiącach intensywnego śledztwa prokuratorzy uzyskali dowody, że jesienią 1984 roku wysiłki decydentów skupiły się nie na wyjaśnianiu tego, co się naprawdę wydarzyło, a na ukrywaniu i fałszowaniu faktów. Kulminacyjny punkt operacji zafałszowywania prawdy miał miejsce nocą z 25 na 26 października 1984 roku. Z zeznań świadków i dokumentów wynikało, że w nocy z 25 na 26 października 1984 roku zwłoki księdza Jerzego zostały wrzucone z tamy w nurty Wisły, a następnego dnia, po otoczeniu terenu milicyjnym i wojskowym kordonem, odnalezione przez milicyjnych nurków. Informacja o tym fakcie wydostała się poza kordon i dotarła do Seminarium we Włocławku oraz do Warszawy. Fakt wrzucenia zwłok księdza Jerzego do nurtów Wisły w nocy z 25 na 26 października 1984 roku oznaczał, że oprawcy Księdza skazani w procesie toruńskim musieli mieć nieznanych dotąd wspólników, ponieważ sami przebywali w areszcie już od 23 października.
Andrzej Witkowski i jego współpracownicy dotarli do świadkĂłw i dokumentĂłw wskazujących na fakt, Ĺźe wszystko to, co stało się 19 paĹşdziernika 1984 roku było reĹźyserowaną, misterną grą. Okazało się, Ĺźe na miesiąc przed zbrodnią ktoś „przewidział” skład przyszłej ławy oskarĹźonych nakazując objęcie obserwacją Adama Pietruszki, Grzegorza Piotrowskiego, Waldemara Chmielewskiego i Leszka Pękali. Obserwacje prowadzili funkcjonariusze Wojskowych SłuĹźb Wewnętrznych. Taką decyzję mĂłgł podjąć tylko ktoś z najwyĹźszego szczebla władz państwowych. Prokuratorzy dowiedzieli się, Ĺźe takĹźe tragicznego wieczora 19 paĹşdziernika 1984 roku Piotrowski i jego współpracownicy byli obserwowani przez sześciu funkcjonariuszy WSW. To oznaczało, Ĺźe było sześciu nieznanych dotąd świadkĂłw uprowadzenia Księdza Jerzego. Witkowski i jego współpracownicy poznali ich nazwiska i poddali przesłuchaniu. Trzech z przesłuchiwanych funkcjonariuszy zadeklarowało wolę współpracy z prokuratorami, stawiając jeden tylko warunek: gwarancje bezpieczeństwa dla siebie i rodzin. Gdy Witkowski dotarł z tą informacją do ministra sprawiedliwości Wiesława Chrzanowskiego i jego zastępcy Stanisława Iwanickiego - późniejszego ministra sprawiedliwości w rządzie AWS - został odsunięty od śledztwa, ktĂłre zostało skazane na zapomnienie.

Wraz z powstaniem Instytutu Pamięci Narodowej zrodziła się moĹźliwość powrotu do sprawy. Śledztwo zostało przywrĂłcone prokuratorowi Witkowskiemu, ktĂłremu częściowo udało się reaktywować grupę dawnych współpracownikĂłw. Przez dziesięć lat śledztwo stało w martwym punkcie, Witkowski przeciwnie. Osiągnął wiele sukcesĂłw, miał juĹź opinię wybitnego prokuratora. Był nie tylko bardziej doświadczony, ale teĹź ostroĹźniejszy. Wiedział, Ĺźe sprawa zabĂłjstwa księdza Jerzego jest wyjątkowa, naznaczona mroczną tajemnicą, wielowątkowa, polityczna. Nauczony doświadczeniem przystąpił do wznowionego śledztwa ostroĹźnie, zostawiając najwaĹźniejsze wątki na przyszłość. Odkrywając kolejne elementy tajemnicy prokuratorzy poznali smutną prawdę o osamotnieniu księdza Jerzego w obliczu śmiertelnego zagroĹźenia. Relacje przyjaciół księdza Jerzego pozwoliły na zrozumienie ogromu tragedii, ktĂłra zaczęła się na długo przed zbrodnią. Osaczony przez SB, opuszczony przez własne środowisko, zdradzony przez współpracownikĂłw ksiądz Jerzy samotnie zmierzał ku swemu przeznaczeniu. Co dzieje się dalej? Prokuratorzy poznają procesowy wątek „sprawy Popiełuszki”. Dokumenty i zeznania świadkĂłw pokazują, jak wielka była skala mistyfikacji. Nic nie pozostawiono przypadkowi – wszystko, od najdrobniejszego elementu śledztwa po wybĂłr składu sędziowskiego, a nawet dobĂłr publiczności podczas procesu, było realizowane zgodnie ze scenariuszem, ktĂłry powstał w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych. Transmitowany w radio i TVP proces toruński był pierwszym polskim realisty show. Jesienią 2003 roku, współpracownicy prokuratora Andrzeja Witkowskiego dotarli do taśm i stenogramĂłw z lat 1984- 1990, opatrzonych klauzulą najwyĹźszej tajności. Nagrania pochodziły z podsłuchĂłw rodzin oraz przyjaciół czterech funkcjonariuszy SB skazanych w procesie toruńskim. Z treści rozmĂłw rysował się obraz całkowitego „spreparowania sprawy” przez kierownictwo MSW z uwypukleniem roli generałów Jaruzelskiego i Kiszczaka. Kluczową rolę w sprawie miał odegrać Jaruzelski, ktĂłry żądał od Kiszczaka „uciszenia” księdza Popiełuszki. Dla Witkowskiego informacje uzyskane z podsłuchĂłw stanowiły kropkę nad „i” dla przekonania o kierowniczej roli, jaką w sprawie odegrali Kiszczak i Jaruzelski. Sześćset godzin zachowanych rozmĂłw stanowiło ułamek podsłuchĂłw prowadzonych przez MSW w ramach operacji o kryptonimach „Teresa”, „Trawa”, „Robot”, juĹź jednak ten fragment pokazywał skalę przedsięwzięcia: pełną inwigilację blisko stu osĂłb prowadzoną przez sześć lat przez kilkuset funkcjonariuszy i tajnych współpracownikĂłw SB. Uzyskane nagrania były dowodem, Ĺźe „scenariusz” ukrywania i fałszowania prawdy zaczęto realizować bezpośrednio po zbrodni i realizowano duĹźo dłuĹźej, niĹź do czasu przemian z 1989 roku.

Andrzej Witkowski i jego współpracownicy dotarli do świadków i ściśle tajnych dokumentów MSW wskazujących nie tylko na to, że uprowadzenie i zamordowanie księdza Jerzego poprzedziło szereg przygotowań, odnośnie których decyzja musiała zapaść na najwyższym szczeblu, ale także na udział w zbrodni funkcjonariuszy GRU. Prokuratorzy zdobyli dowody, że uprowadzenie Kapelana Solidarności było zaplanowane w oparciu o kombinację operacyjną, której celem było nie tylko zamordowanie księdza Jerzego, ale też próba przerzucenia odpowiedzialności za tę zbrodnię na wybranych, szczególnie niewygodnych z punktu widzenia reżimowych władz, przedstawicieli opozycji i duchowieństwa.

Na ostatnim etapie śledztwa, w sytuacji zbliżania się prokuratorów do wyjaśnienia tajemnicy śmierci Księdza Jerzego pojawiły się sygnały o planowanym rozbiciu zespołu śledczego Andrzeja Witkowskiego. Jedyną szansą na odwrócenie trendu było przyspieszenie sprawy, postawienie zarzutów i wywołanie reakcji łańcuchowej. Jedyną siłą zdolną do uratowania śledztwa, które doprowadziłoby do ujawnienia prawdy o najgłośniejszej, a zarazem najbardziej tajemniczej zbrodni politycznej PRL, była opinia publiczna. Witkowski wiedział, że od odkrycia prawdy dzieli go tylko krok. Wiedział zarazem, że ten ostatni krok był najtrudniejszy do wykonania. Zwołane zebranie zespołu śledczego miało podsumować wyniki dotychczasowego śledztwa i poprzedzić skierowanie sprawy do sądu. W pierwszym tygodniu października 2004 roku, zgodnie z żądaniem naczelnika pionu śledczego Instytutu Pamięci Narodowej profesora Witolda Kuleszy, Andrzej Witkowski sporządził i przekazał na piśmie informację dotyczącą stanu śledztwa. Akt oskarżenia miał wpłynąć do sądu jeszcze w 2004 roku. Wśród oskarżonych o współudział w zbrodni bądź w okolicznościach z nią związanych miało się znaleźć ponad dwadzieścia osób, w tym m.in. generał Czesław Kiszczak. Do przekazaniu aktu oskarżenia nie doszło nigdy. 14 października 2004 roku, niemal dokładnie w dwudziestą rocznicę zbrodni, kilka dni po otrzymaniu przez Witolda Kuleszę oraz Leona Kieresa informacji o wynikach śledztwa, szef pionu śledczego IPN ogłosił, że misja Andrzeja Witkowskiego została zakończona. Do odebrania śledztwa doszło blisko trzynaście lat po tym, jak Witkowski po raz pierwszy zamierzał postawić zarzuty inspiratorom zbrodni, w efekcie czego po raz pierwszy odebrano mu prowadzenie sprawy.

Po odebraniu śledztwa prokurator Andrzej Witkowski zrezygnował z pracy w Instytucie Pamięci Narodowej i poprosił o przeniesienie do Prokuratury Powszechnej. Na dzień przed odejściem z IPN Witkowski uzyskał kolejny wyrok skazujący dla funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa, którzy w latach 80 prześladowali przedstawicieli opozycji. Tym samym podtrzymał pasmo sukcesów trwające nieprzerwanie od przeszło trzydziestu lat, w trakcie których oskarżając w ponad trzystu sprawach nie poniósł ani jednej procesowej porażki. Sprawa zamordowania księdza Jerzego Popiełuszki jest jedyną, której nie udało mu się dokończyć. Do dnia dzisiejszego mord założycielski III RP uważany jest za najbardziej tajemniczą zbrodnię w PRL - zbrodnię, której okoliczności, skutki i następstwa dotąd nie znalazły wyjaśnienia. Odpowiedź na pytanie, dlaczego tak się stało, paradoksalnie znajduje się w aktach śledztwa, w dokumentach i zeznaniach setek świadków, których clou zawarł w swoich zeznaniach, składanych w tej sprawie, Krzysztof Wyszkowski:
„W tamtym czasie nie było szans, by śledztwo prokuratora Andrzeja Witkowskiego doprowadzić do końca. Zbyt wiele osĂłb było zainteresowanych jego przerwaniem. Gdy prezydentem został Lech Wałęsa, a ja na przełomie 1990 i 1991 roku doradcą premiera rządu Jana Krzysztofa Bieleckiego, dowiedziałem się ze ĹşrĂłdeł rządowych, Ĺźe kierowca zamordowanego księdza Jerzego Popiełuszki miał być współpracownikiem SłuĹźby Bezpieczeństwa. Ta informacja dotarła do mnie w trakcie prowadzonych rozmĂłw w kręgach rządowych na temat potrzeb wprowadzenia w kraju lustracji, mającej na celu utworzenie niepodległego państwa, niezaleĹźnego od ludzi dawnej władzy i reprezentujących interesy rosyjskie. Jako doradca premiera i kolega prezydenta Lecha Wałęsy, namawiałem ich oraz innych ludzi z kręgu elity Ăłwczesnej władzy do zajęcia się rozwikłaniem sprawy zabĂłjstwa księdza Jerzego Popiełuszki, jako węzłowej dla wykazania niejawnej i bezprawnej polityki prowadzonej przez komunistyczne słuĹźby specjalne. Ruszenie sprawy księdza Popiełuszki miało spowodować ruszenie programu państwowego, ktĂłry przewidywałby pełną dekomunizację i lustrację całego środowiska politycznego. Chodziło o pozbycie się przez lustrację współpracownikĂłw SłuĹźby Bezpieczeństwa z szeregĂłw władzy, wymiaru sprawiedliwości i środowisk dziennikarskich, prawie całkowicie opanowanych przez agenturę. WśrĂłd duchowieństwa rĂłwnieĹź było wielu współpracownikĂłw SB. Lech Wałęsa mĂłwił wtedy, Ĺźe jest za słaby na wyjaśnienie przyczyn porwania i zamordowania księdza Jerzego Popiełuszki i Ĺźe gdyby do tego doszło, „zatrzęsłaby się Polska.” Lech Wałęsa wypowiedział się publicznie, Ĺźe mimo, iĹź jest prezydentem RP, jest za słaby, aby sprawę księdza Popiełuszki ruszyć i wyjaśnić wszystkie prawdziwe okoliczności tej zbrodni. Odebrałem oświadczenie Wałęsy, jako przejawem jego głębokiej wiedzy o tych sprawach i bezsilności nowej państwowości wobec sił i moĹźliwości starych władz i układĂłw wywodzących się z okresu PRL.”

Prokurator Andrzej Witkowski, ktĂłry kilka miesięcy temu został przeniesiony w stan spoczynku, publicznie zadeklarował: „jeĹźeli prowadzenie tego śledztwa miałoby mi zostać powierzone, wrĂłcę do słuĹźby i w ciągu sześciu miesięcy przedstawię opinii publicznej odpowiedzi na wszystkie pytania, ktĂłre od ponad trzydziestu lat pozostają bez odpowiedzi, a ktĂłrych aktualność jest większa, niĹźby to się mogło wydawać”. Czy uzyska taką szansę?

Wojciech Sumliński
wPolityce