Dodano: 30.12.14 - 12:09 | Dział: Śladami naszych przodków

Obóz polityczny Stańczyków i Podolaków

Z postępem ku przyszłości


Stańczycy, albo teĹź inaczej mĂłwiąc ugrupowanie polityczne StańczykĂłw, swoją działalność opierało na znamiennych hasłach postępowych i racjonalizatorskich. Działalność polityczna tego ugrupowania, ograniczała się jedynie do rejonĂłw Galicji. Powstała ona w latach sześćdziesiątych XIX wieku. Nazwa wzięta została od pamfletu politycznego, czyli inaczej mĂłwiąc od krĂłtkiego studium opublikowanego na lamach „Przeglądu Polski” w roku 1869, pod nazwą Teka Stańczyka. Ich antagonistą politycznym, był obĂłz PodolakĂłw, ktĂłry opowiadał się za konserwatywnymi nurtami, w jakie powinna kierować się ojczyzna, by wyjść z politycznego niebytu.

Teka Stańczykab

Teka Stańczyka, to krótka rozprawa polityczna, wydana w formie broszury w Krakowie. Jej zwolennicy upatrywali niepodległości naszego kraju w solidarności Polaków, a także szczególnemu oddaniu się jej nadrzędnym wartościom oraz umiłowaniu wprowadzania reform. Autorami Teki Stańczyka byli: Józef Szujski, Stanisław Tarnowski, Stanisław Koźmian, a także Ludwik Wodzicki. Składała się ona z 20 listów, pisanych przez fikcyjne postacie, opowiadających o sprawach aktualnych. Wywołano publikacją wspomnianej Teki silną reakcję w środowiskach, które zostały w niej skrytykowane. Krytykowano we wspomnianych listach chęć własnego bogacenia się, a nie reagowanie na krzywdę innych ludzi. Zawsze podkreślano, iż to właśnie magnateria polska, przyczyniła się walnie do utraty przez Polskę niepodległości.

Jak wiemy z historii

Często listy te, podpisywano imieniem Stańczyk. Jak pamiętamy z kart naszej historii, Stańczyk był błaznem na dworze krĂłla Zygmunta Starego. WyraĹźał on zawsze swoje poglądy, w sposĂłb prostolinijny i trafny. W „Tekach Stańczyka" natomiast, bezpardonowo obarczano polski narĂłd winą za utratę niepodległości, wytykano mu rozliczne wady i skłonności do anarchii. Jadowita satyra StańczykĂłw, spotkała się z rozlicznymi protestami społecznymi.

Zamierzenia Stańczyków

Stańczycy, zmierzali do rozszerzenia praw narodowych. Dominowali w Kole Polskim w austriackiej Radzie Państwa. Stańczycy upatrywali w powstaniach narodowych i konspiracji, przyczyny największych klęsk półwiecza. Słabo przygotowane powstania narodowe, były przyczyną tragedii całego społeczeństwa. To one były powodem zsyłki na Syberię i utraty majątków, które od wieków były w polskich rękach. Zwalczali oni także tendencje rewolucyjne, godząc się na powolną, kontrolowaną przez elitę polskiego społeczeństwa, ewolucję społeczno-polityczną.

Podolacy

Czołowymi przedstawicielami stronnictwa Podolaków, byli: Agenor Romuald Gołuchowski, Dawid Abrahamowicz oraz Wojciech Dzieduszycki i Kornel Krzeczunowicz. Od lat 80, XIX wieku zaczęli obsadzać oni stanowiska obejmowane dotychczas przez obóz postępowy. Byli oni polityczną podporą obozu Endeków, z Romanem Dmowskim na czele. Chcieli oni zachować wszelkie frakcje niepostępowe, gdyż jak oni uważali, postęp nie zawsze jest dobry, gdyż wiąże się on z szeregiem niewiadomych sytuacji. Uwielbiali oni wszystkie narodowe zrywy polityczne, uważając je za dogmat mocnej walki o swoje.

W dobie, kiedy to wielkimi krokami zbliża się kolejna rocznica powstania styczniowego, warto jest wspomnieć o ugrupowaniu Stańczyków i Podolaków, a także szeregu dawnych poglądów społecznych, panujących w minionych latach.

Ewa Michałowska - Walkiewicz