Dodano: 18.03.14 - 21:27 | Dział: Godne uwagi

Strofy chicagowskich piewcĂłw

Chicago – nasza druga stolica gdzie mieszka liczna grupa rodakĂłw i gdybyśmy byli bardziej zorganizowani i prężni na pewno drugim urzędowym językiem byłby Polski, a nie Hiszpański. Latynosi choć mniejsi, to szybciej zdobywają szczyty, wszędzie ich pełno, nawet w Waszyngtonie. Kiedyś byliśmy w senacie i kongresie, ale to było dawno i nieprawda.
Złośliwi mówią: jeśli w Waszyngtonie chcesz mieć przyjaciela, to kup sobie psa. Myślę, że owa regułka doskonale pasuje do wszystkich stolic świata, gdzie nieskończenie trwa walka o stołki; w biznesie i polityce nie ma miejsca dla przyjaciół. Pieniądze potrafią podzielić wszystko i wszystkich.
Ale wracajmy do naszego miasta, w którym przeżyłem ponad ćwierć wieku, czy to dużo? To zależy z jakiego punktu się na to patrzy.
Chicago, rozległe miasto położone nad jednym z pięciu Wielkich Jezior. Tu kręci się gangsterskie filmy, tu rosną wieżowce jak grzyby po deszczu. Tylko Nowy Jork ma ich więcej, bo i sam jest potężniejszy. Wietrzne miasto jest spore, niektórzy nawet twierdzą, że duże, ale to zależy z czym się je porównuje.
Długimi ulicami biegają piękne muzy, biegają, bo w XXI wieku juĹź nikt w Ameryce nie spaceruje. KaĹźdemu gdzieś się spieszy, czas przynajmniej w tym przypadku nie zatrzymuje się. Miasto rozległe, choć jak Smoleń śpiewał:”(…) to jak razem połączone cztery wsie”. Poniekąd miał rację, bo prĂłcz wspomnianego centrum reszta przypomina wielką wieś. Drewniane chaty często otulone plastikowymi płytami nie mogą wzbudzać zachwytu, a tym bardziej nie wpisują się w krajobraz rozpoczynającego się wieku. Mit pomału się kruszy, a ludziom z pełnymi portfelami plastikowych kart, Ĺźyje się róşnie. Najczęściej jedne spłaca się następnymi. Na rogatkach moĹźna spotkać coraz więcej ubogich, zresztą jak w kaĹźdym większym mieście. Cały świat przeĹźywa kryzys, a nawet jakby tak nie było, biednych jest więcej niĹź pokazują statystyki. Tak czy owak miasto Chicago często zwane aglomeracją ma w sobie wiele sentymentu i wdzięku. Słowem jest to doskonałe poletko dla piszących, malarzy i fotografĂłw. Sztuka tu kwitnie i nic nie wskazuje na to, Ĺźe miałoby być inaczej. Są tutaj nasze kluby, kawiarnie, a nawet teatr, więc i artystĂłw nie brakuje. Słowem jest wszystko i nic, gdyby nie kościoły nie byłoby gdzie się spotkać. Nie w takim jednak celu zostały zbudowane i nie takie ich przeznaczenie. Nie ma w Chicago domu kultury (z prawdziwego zdarzenia), a jedyne muzeum nie potrafi zaspokoić wszystkich potrzeb.. GĂłrale na południu mają swĂłj Dom Podhalan, na północy jest Centrum Kopernikowskie goszczące od czasu do czasu jakiegoś emerytowanego artystę nie mającego juĹź wzięcia nad Wisłą i to cała rozrywka, czy jak kto woli uciecha.
„Nie o takie kulture my walczyli i nie o takie rozrywkie” Słowem tutejsza sztuka ma zawsze „pod gĂłrkę” Nawet dla byłej pierwszej damy nie było odpowiedniego lokum i musiała promować „zasłuĹźonego reĹźysera i książkę o swojej bogatej przeszłości” w konsulacie.
Tak, teraz wszyscy piszą książki wszak niewielka to sztuka.

Należy pamiętać o tym, że Polacy za granicą nie tylko zarabiają na chleb, ale też starają się w dostępne im sposoby podtrzymywać nasze tradycje i kulturę przywiezioną ze starego kraju. Nie wszyscy po kilku miesiącach pobytu zapominają ojczystego języka i nie każdy używa makaronizmu. Nasz język należy do najpiękniejszych, choć niekiedy powracamy do łaciny, szkoda, że nie tej, którą posługiwali się Kochanowski i Rej. Lubimy powracać do historii, resztkę wojaków ubraliśmy w rogatywki, ale też w życie wprowadziliśmy jakieś nowatorstwa podpatrzone z Zachodu, którym nieuchronnie się stajemy. Kobiety dzięki równouprawnieniu mogą walczyć na frontach ramię w ramię z mężczyznami, pałować rodaków, a tak niedawno śmieliśmy się z traktorzystek orzących pola za Bugiem. Cywilizacja dociera wszędzie, choć zabiera to wiele czasu.
”Nie śmiej się bratku…” Mur runął i odsłoniła się scena wielkiego dobrobytu, gdzie kaĹźdy moĹźe być wszystkim, ale nie jest.
Miasto Chicago, stolica bluesa, żyją tu ludzie z całego świata, choć z przykrością muszę stwierdzić, że dobre czasy dla emigranta dawno minęły. Zbyt długo tworzy się ustawy emigracyjne mające udostępnić przyjezdnym normalność. To właśnie oni zbudowali to miasto i ten kraj, ale kto o tym raczy pamiętać.

Kiedyś naleĹźeliśmy do czołówki Europy pod wieloma względami, nasz przemysł wcale nie był na tyle zacofany jak o nim pisano. Dzisiaj naleĹźymy do kilku wspĂłlnot, jesteśmy partnerami, a nawet przyjaciółmi, a po wizy długo czekamy w tym samym rzędzie, co Rumuni i Bułgarzy, z całym szacunkiem do wymienionych państw. I znowu zacytuję słowa byłego prezydenta: „Nie o takie Polskie my walczyli”
Miałem pisać o poetach, ale po drodze jest tyle niedokończonych spraw, że ciężko dopchać się do piewców pięknego słowa.
Jan Kochanowski powiedziałby o tutejszych artystach wprost:” duĹźo was, a jakoby nikogo nie było”. Bo tak naprawdę mało nas widać i nikt się o nas nie troszczy. Jest tyle róşnych organizacji i urzędĂłw jak choćby: Kongres Polonii, Konsulat, ale cicho wszędzie, głucho wszędzie… Piszących w naszym stanie jest niemało. Kilka lat temu zarejestrowano Zrzeszenie LiteratĂłw, powstają pomniejsze koła, kluby dramatyczne, ale bez Ĺźadnego wsparcia ze strony Warszawy mało znaczą. Spotykają się w kawiarenkach, klubach, podziwiają wzajemnie, czasem prawią komplementy. Czasami ktoś napisze krĂłtką wzmiankę o byłym spotkaniu, wklei kilka fotek i znowu cisza. Ĺťadna instytucja nie jest nami zainteresowana, Ĺźadna nas nie wspiera. Dwie czy trzy polskie kawiarenki nie załatwiają naszego problemu. KaĹźdy orze jak moĹźe i zbiera własne plony, a przedstawiciele organizacji i urzędĂłw chętnie ustawiają się do zdjęć i na tym cała ich działalność się kończy.
Mimo wszystko istniejemy, spotykamy się i piszemy o naszym pięknym kraju, który opuściliśmy niekoniecznie z ciekawości. Nie każdego z nas spotkał dobrobyt, do którego potrzebna jest specjalna przepustka przywieziona w podręcznym bagażu. Większość rodaków żyje skromnie, jak wszędzie. Nie każdego więc stać na wydawanie książek i ich promocje. Może to zabrzmi dziwnie, ale Stany niczym nie różnią się od innych państw, gdzie najmniej płaci się za wysiłek ludzki. Kto rzetelnie pracuje zrozumie to bez trudu.
Chicagowscy piewcy nie dają za wygrane, ale bez należytej pomocy nadal pozostaną nieznani i będą uzupełniać stare szuflady komód swoimi zapiskami.
Nie wszyscy jesteśmy wytwornymi pisarzami, ale niektórzy są warci uwagi. Złośliwi mówią, że piszemy nostalgiczne strofy, to fakt, ale każdy pisze o własnym losie.
Poeci z reguły piszą o miłości, przyrodzie, a wszystko to mieści się w obrębie świata jaki nas otacza.
Zatem, dlaczego nie pisać o tęsknocie, która mieszka w każdym emigrancie, czy to grzech?
Nas może zrozumieć tylko ten człowiek, który dziesiątki lat mieszka poza krajem, nikt inny.
Jak piszą dzisiejsi poeci? jedni poezję, drudzy pro-ezję, bo skoro jest proza poetycka, dlaczego nie moĹźe być poezji prozatorskiej – tak sądzi znany krytyk literacki mieszkający w Polsce Leszek Ĺťuliński, z ktĂłrym w zupełności się zgadzam.
Jeśli mam być szczery, nie bardzo trafia do mnie owa pro-ezja, może dlatego, że nie widzę w niej żadnego piękna, często brakuje jakiegokolwiek sensu i rytmu należnego strofom. Takie jest moje zdanie, przy którym pozostanę, chociaż mówią, że tylko krowa go nie zmienia.
Mało w naszym mieście pisze się prozy, która może być równie piękna, nie wspomnę o poetyckiej. Chicago kocha się w poezji, choć bywa, że nie każdy ją do końca rozumie, bo są poeci piszący tylko wiersze, a może nawet wierszyki. Tak też jest w kraju, o czym ostatnio pisał dramaturg Bohdan Wrocławski.
Gdyby jednak poświęcić poetom tu i tam więcej uwagi i zabrać odrobinę pychy, mogliby pewniej kreślić znaki zwane umownie literami.
Literaci, poeci, pisarze nie zawsze potrafią wpisać się w pejzaż naszego miasta, tak trudno pojąć obcą kulturę przywiezioną z całego globu, a jeszcze trudniej o niej pisać. Piszmy zatem o naszym pięknym kraju położonym nad Odrą i Wisłą, sięgającym od Bałtyku do Tatr. Nie o wszystkim napisali nasi ojcowie i nie o wszystkim opowiedzieli dziadkowie. Piszmy o tęsknocie, bo niedługo ów termin stanie się zupełnie obcy. Wirtualna codzienność wyzbywa się piękna i wzorców. Świat ponoć się zmniejsza przez rozwój szeroko rozumianej telekomunikacji, ale ta sama tęsknota w sercu gości, które staje się coraz bardziej chłodne dla Boga i ludzi.

Władysław Panasiuk
Chicago