Dodano: 04.01.14 - 11:57 | Dział: WPiS

Warto zaryzykować dla Ukrainy!

W obszernym wywiadzie, ktĂłry ukazał się na łamach grudniowego numeru miesięcznika „WPiS. Wiara, Patriotyzm i Sztuka”, prof. Szczerski wraz z Leszkiem Sosnowskim zastanawiają się nad dalszym rozwojem wydarzeń na Ukrainie i rolą, jaką nasz kraj mĂłgłby w tym konflikcie odegrać.

„To właśnie Polska powinna wykazać w UE, Ĺźe istnieje coś między Warszawą a kopułami Moskwy, Ĺźe tam dzieją się rzeczy waĹźne i tam rĂłwnieĹź jest interes Europy. Sprawienie, by właśnie ten region zaistniał w polityce europejskiej, powinno stanowić jedno z zadań polskiej polityki w Europie. Wszyscy, ktĂłrzy zajmowali się geopolityką Europy, twierdzili, Ĺźe ten, do ktĂłrego naleĹźy Ukraina, ma szansę kontrolować de facto to, co w politologii nazywane jest rdzeniem Europy.” – uwaĹźa prof. Szczerski. – […] Pamiętajmy, Ĺźe Putin powiedział swego czasu słynną sentencję: rozpad Związku Radzieckiego był największą katastrofą geopolityczną XX w. To była zapowiedĹş tej właśnie polityki rosyjskiej, ktĂłrą dziś obserwujemy, a ktĂłrej istota polega na przezwyciężeniu konsekwencji tej, ich zdaniem, największej katastrofy geopolitycznej. […] Polska jest przez strategĂłw rosyjskich uwaĹźana za kraj, gdzie trzeba budować wpływy rosyjskie, natomiast Ukraina to kraj, gdzie trzeba po prostu być, gdzie Rosja ma w pełni dominować.”

Poseł Szczerski zauwaĹźył rĂłwnieĹź, Ĺźe na poziomie UE nigdy nie zapadła decyzja, by kwestię członkostwa Ukrainy potraktować w sposĂłb szczegĂłlny, tymczasem „nie będzie Ukrainy stowarzyszonej ani tym bardziej członkostwa Ukrainy w UE bez uznania przez przynajmniej część elit politycznych Zachodu, Ĺźe Ukraina, jak i cały ten region wschodniej Europy, jest wartością samą w sobie, dla ktĂłrej warto zaryzykować pogorszenie relacji z Rosją. […] Sprawa nie jest przegrana. Niezwykle waĹźny jest ten sygnał woli społeczeństwa ukraińskiego, ktĂłry biegnie z Kijowa. Politycy w UE nie mogą tego ot tak zignorować. […] Po pierwsze, potrzebne jest przekonanie, Ĺźe warto zaryzykować dla Ukrainy pogorszenie relacji z Moskwą. Po drugie, Ĺźeby Ukraina weszła do UE, trzeba zaoferować coś więcej niĹź standardowe instrumenty, bo to jest kraj o duĹźo większych potrzebach. Wyniosłe i rygorystyczne podejście, jakie Unia ma zwykle wobec krajĂłw, ktĂłre starają się o stowarzyszenie z nią czy o członkostwo, tu nie będzie skutkować. […] Wszyscy wiedzą, Ĺźe Rosja bez Ukrainy będzie waĹźnym państwem, ale z Ukrainą jest imperium. Nie spełniono Ĺźadnego z dwĂłch omĂłwionych tu warunkĂłw: ani umowa stowarzyszeniowa nie miała charakteru strategicznego, ani nie było Ĺźadnej oferty pomocy realnej. Odwrotnie, ta pierwotna oferta to była propozycja, ktĂłra kaĹźdy rząd na Ukrainie wysadziłaby w powietrze, np. oczekiwano szybkiego podniesienia cen gazu dla odbiorcĂłw i n d y w i d u a l n y c h o 40%. Dopiero potem zaczęto to jakoś łagodzić. Ale nie zmieniono warunkĂłw politycznych. A jeśli ktoś uwaĹźał, Ĺźe Ukraina sama będzie w stanie uporać się z naciskiem Putina, to znaczy, Ĺźe nie miał w ogĂłle pojęcia, w co i jak się gra na wschodzie Europy.”

Czy „bezzębny tygrys”, jakim stała się dziś Unia, da sobie jednak radę w ewentualnej potyczce z Rosją? Mało prawdopodobne. Słaba moralnie i politycznie oraz pozbawiona determinacji UE, ma wg rozmĂłwcĂłw małe szanse na wyjście z impasu, ktĂłry w skrĂłcie moĹźna by opisać hasłem „Russia first”, poniewaĹź „wschodnia polityka Unii zawsze będzie najpierw uwzględniała reakcję i oczekiwania Rosji, a nie innych krajĂłw tej części Europy. Stosunki UE z Kijowem, z Mińskiem czy z Tbilisi są pochodną stosunkĂłw z Rosją, a nigdy odwrotnie.”
Pytanie tylko, czy Europa byłaby w stanie cokolwiek na rzecz Ukrainy poświęcić, czy jest w stanie zagwarantować jej konieczną pomoc finansową i – co faktycznie moĹźe na tym zyskać.
„Po co nam Ukraina w Unii? Czy to stowarzyszenie jest naprawdę warte takich wysiłkĂłw, zabiegĂłw, walk, moĹźe nawet ludzie zginą na ulicach? Komu to w Europie jest naprawdę potrzebne?” – pytał Leszek Sosnowski. – Czy nie jest tak, Ĺźe Unia myśli o tym, jak eksploatować Ukrainę, a nie jak ją rozwijać? Czy nie ma to być następny teren do eksploatacji przez międzynarodowe banki?”
Prof. Szczerski odpowiada: „Trzeba na to wszystko patrzeć w pewnych proporcjach. Nie wiemy, jak potoczyłaby się sytuacja, gdyby nie było nas w Unii Europejskiej; mimo wszystko stwarza ona Polakom róşne moĹźliwości. Są rzeczy, ktĂłrych nie da się wyliczyć prostymi rachunkami. Do nich naleĹźy waĹźny fakt, Ĺźe udało nam się złamać owo fatalne połoĹźenie geopolityczne, przeznaczone nam w 1945 r. To się udało. […] Rzecz polega na tym, Ĺźe Polska powinna być – jak to nazywam – latarnią morską na Europę Wschodnią; nie po to, Ĺźeby coś dla siebie zagarnąć, tylko po to, Ĺźeby te kraje miały punkt orientacyjny. Ĺťeby miały oparcie w kimś silnym, w Polsce, ktĂłra w tej części Europy jest dla nich gwarantem demokracji, ich wolności, suwerenności i współpracy regionalnej. I Polska po 2010 r., po Smoleńsku, tę latarnię zgasiła… Nasze państwo nie jest juĹź Ĺźadnym punktem nawigacyjnym, bo Polska prowadzi dzisiaj taką samą politykę, jak cała reszta Europy, a więc jest gotowa poświęcić kraje takie jak Ukraina czy Gruzja za stosunki z Rosją. Tak naprawdę Polska stała się tak słaba w regionie Europy Środkowo-Wschodniej, jak nigdy dotąd po 1989 r. Gruzja poszła wiadomo w czyje ręce, Armenia sama wybrała Rosję. AzerbejdĹźan niczym się nie przejmuje, bo bardziej skłania się ku Turcji, ktĂłra zaczyna uprawiać własną politykę regionalną. Ukraina – właśnie widzimy, co tam się dzieje. Białoruś jest w klatce, a w Mołdawii są wojska rosyjskie.”

RozmĂłwcy poruszyli teĹź jeszcze jedną bardzo waĹźną kwestię: stosunek UkraińcĂłw do Polski, poniewaĹź, jak zauwaĹźył Leszek Sosnowski, zamiast pozwalać, by na Ukrainie wciąż straszono „złym polskim panem”, powinniśmy raczej powiedzieć naszym sąsiadom: „nie dajcie sobie wmawiać, Ĺźe waszym zagroĹźeniem jest Polska; prawdziwym zagroĹźeniem jest Rosja i przed nią się brońcie”.
„Komu zaleĹźy na takim wizerunku Polski, na tym antagonizowaniu? – pytał prof. Szczerski. – Zawsze w takim przypadku trzeba zapytać: cui bono? Dlatego tak absurdalne było to, co zrobili minister Sikorski i prezydent Komorowski przy okazji obchodĂłw zbrodni wołyńskiej. To była dokładnie rosyjska nuta: nie moĹźna mĂłwić o Wołyniu, bo zagraĹźa to dzisiejszej Ukrainie. Ukraina jest obecnie na tyle wolna, samodzielna i „europejska”, Ĺźe o zbrodni wołyńskiej moĹźemy mĂłwić otwarcie. JeĹźeli zaś stwierdzimy, Ĺźe dla dzisiejszej Ukrainy to jest problem, to wpisujemy się dokładnie w rosyjski sposĂłb interpretacji stosunkĂłw między Ukrainą a Polską w celu ich zantagonizowania. Sikorski z Komorowskim powtĂłrzyli tę rosyjską narrację. […] To jest absolutnie jeden kraj, duĹźy i waĹźny dla Polski. Dlatego jest taki waĹźny, bo ma ogromny potencjał i jest tak blisko; nie moĹźemy pozwolić, Ĺźeby to był obszar niestabilności, bo wtedy stanie się on dla Polski realnym zagroĹźeniem narodowego bezpieczeństwa.”

Jest to tylko część artykułu. Całość jest do przeczytania w aktualnym numerze miesięcznika “WPiS – Wiara, Patriotyzm i Sztuka”. MoĹźna go zakupić tutaj