Dodano: 09.02.12 - 14:49 | Dział: Na każdy temat

Wstyd

Programy telewizyjne jak „Big Brather”, „Rozmowy w toku”, róşne filmidła, przedstawienia teatralne, kabarety, reklamy, malowidła, a nawet tzw. literatura piękna starają się od pewnego czasu „buszować” po naszym Ĺźyciu intymnym. ObnaĹźają najskrytsze nasze odruchy, działania, wykształcone i wbudowane w naszą psychikę przez wielowiekową tradycję. A przecieĹź owe bariery naszej psychiki, budowane przez dziesięciolecia, miały i maja olbrzymie znaczenie wychowawcze, Ich przekraczanie wywołuje w nas uczucie wstydu, ktĂłre w młodości koryguje nasze postępowanie, by było w zgodzie z przyjętymi zasadami współżycia. By nie przekraczało obszaru kultury zakreślonego przez jego twĂłrcę, czyli narĂłd.

Kiedy wracam do lat młodości pamiętam, Ĺźe wystarczało spojrzenie rodzica by spłonąć (zarumienić się) wstydem w przypadku przekroczenia zasad wpajanych mi w domu. A jakie to były zasady ktĂłrych naruszenie powodowało owe rumieńce: Kiedy przyłapano mnie na kłamstwie, kiedy ojciec zapytał: nie podzieliłeś się z kolegą? Kiedy uĹźyłem tzw. „brzydkie słowo” a matka powiedziała : jak ci nie wstyd? Wstyd obejmował całą szeroką sferę odruchĂłw miłosnych, seksu, nagości, zachowań niezgodnych z postępowaniem szlachetnym, pomagania innym a takĹźe dotyczył spraw i rzeczy brzydkich, wulgarnych i zachowań, ktĂłre nie przystały ludziom „dobrze wychowanym”.

Uczucie wstydu było jakby pierwszym ostrzeĹźeniem, Ĺźe grozi nam przekroczenie wyznaczonych przez naszą kulturę barier. Jak powiedziałem, wystarczyło spojrzenie rodzica, nauczyciela, starszej osoby a nawet rĂłwieśnika, by wrĂłcić do obszaru tzw. „przyzwoitości”. Dopiero przekroczenie granicy wstydu wymuszało interwencję (naganę) słowną, a jeśli i ona nie pomagała – dalsze stopniowanie kar. Ostatnim szczeblem tego stopniowania była rĂłzga lub pasek.

MĂłj ojciec tłumaczył mi w takim przypadku „działamy przez fizykę na psychikę”. Kilka razy teĹź oberwałem lecz nigdy mu tego nie miałem za złe. Co więcej, kiedy dorosłem, a moje marzenie zostania solistą w orkiestrze nie spełniło się, bo inni byli ode mnie lepsi, powiedziałem ojcu: szkoda, Ĺźe w młodości więcej mnie nie biłeś, by wyegzekwować u mnie ćwiczenia gry na skrzypcach. Teraz juĹź nie mam szans by zrĂłwnać się z innymi! Dlatego śmieszą mnie te róşne wypociny współczesnych psychologĂłw, ktĂłrzy chcą karać rodzica za to, Ĺźe dziecku da „klapsa”. PrzecieĹź nawet samica dzikiego zwierza, ktĂłra gotowa poświęcić swe Ĺźycie by uratować młode, często, kiedy za bardzo rozrabiają, karze je swoją łapą!

Oczywiście uczucie wstydu wynika z przekroczenia określonych norm wykształconych przez kulturę danego społeczeństwa. Przekonałem się o tym żyjąc w Afryce, gdzie nagość ciała (toplez) i seks wynikały z tamtejszych zwyczajów i kultury. Ale czy walcząc ze wstydem jako sygnału przekraczania norm naszej kultury mamy zmieniać ją na bardziej prymitywną? A może bolszewicką, skoro była minister naszego rządu, pani Środa, uważa, że nasza kultura, tworzona przez chrześcijaństwo powoduje przemoc w rodzinie? A może jest to jeszcze jeden środek polityki globalnej zmierzający do utrzymania większości społeczeństw na możliwie prymitywnym poziomie? Diabli wiedzą co owi znudzeni dobrobytem panowie władcy świata, jeszcze dobrego wymyślą!

Rudolf Jaworek