Dodano: 13.07.11 - 16:17 | Dział: Na każdy temat

Ziemia - Ojczyzna ludzi (część 2)

Świat jest uroczy, ale ludzie jak widać mniej, często wyrywamy drugiemu z ręki, pazerności nie widać końca. Więcej i jeszcze więcej! Ptak potrafi zadowolić się jednym gniazdem, zwierz jedną norą, a człowiekowi nie wystarcza jeden dom, jedna łazienka czy jeden samochód. Budujemy kosztem drugich zamki, których w rzeczywistości nigdy nie wykorzystujemy. To wszystko po to, by nas inni podziwiali za zaradność, spryt itp. To naprawdę nie stawia człowieka na piedestale, świadczy jedynie o pomniejszeniu rozumu, którego i tak w małym stopniu używamy.
Zbyt mało wiemy o naszej ziemi i jej mieszkańcach – zbyt mało wiemy o sobie. Nie potrafimy się dzielić z drugim człowiekiem tym, co otrzymaliśmy w darze od samego Boga.

Kiedy juĹź ludzie mieli czym zaspokoić głód, zaczęli myśleć o wygodniejszym Ĺźyciu i lepszym jutrze. Przyszedł czas by siłę mięśni zastąpić inną energią, ludzie szukali sposobu by dotrzeć do potencjału ukrytego głęboko w ziemi. Słońce przez miliony lat oddawało swoje niezliczone promienie przechwytywane przez miliony roślin, by z nich kiedyś powstały kondensatory, takie pigułki energii jak: węgiel, gaz i ropa (liczą one 100 milionĂłw lat). Wspomniana energia pozwoliła ludziom na lĹźejsze Ĺźycie, uwolniła od mozołu i goryczy ciężkiej pracy. Wystarczyło tylko ostatnie pół wieku (jedno moje pokolenie), by dokonać gigantycznej rewolucji w technice. Nie udało się to wszystkim razem wziętym pokoleniom przed nami. Szybko, jeszcze szybciej! Tylko w ciągu ostatnich 60 lat podwoiła się liczba ludności na ziemi i 2 miliardy ludzi przeniosło się do miast. W Szanghaju w ciągu 20 lat wybudowano 3000 wieĹź i drapaczy chmur, a w trakcie budowy jest kilkaset następnych. Ponad połowa mieszkańcĂłw ziemi (około 3,5 miliarda) zamieszkuje miasta. Nowy Jork jest symbolem wykorzystania ziemskiej energii: węgla, ropy naftowej oraz siły roboczej milionĂłw imigrantĂłw. Wynalezienie wind to zasługa elektryczności, a te pozwoliły na budowę drapaczy chmur. Nowy Jork jest 16- tą gospodarką pod względem wielkości na świecie. Ameryka jako pierwsza wykorzystała węgiel, dzięki temu kraj ten stał się kolebką farmerĂłw. Ciężką pracę rąk zastąpiły maszyny, ktĂłrych wydajność jest niewspółmierna (1 litr ropy wytwarza tyle samo energii, co 100 par rąk). Tylko 3% rolnikĂłw na świecie stać na zakup ciągnikĂłw (pomimo wielkiej ich produkcji). W USA pozostało jedynie 3 miliony rolnikĂłw produkujących dość zboĹźa by wyĹźywić 2 miliardy ludzi. Część z tych zbóş przerabia się na paszę lub biopaliwa. Wszystko ma swoje dobre i złe strony: tą złą są panujące susze mające odbicie w rolnictwie (ktĂłre nawiasem mĂłwiąc stanowi 70% światowego zuĹźycia wody). W wyniku ekspansji ziem uprawnych i upraw monokulturowych rozmnoĹźyły się pasoĹźyty, ktĂłre tępiły pestycydy - dary petrochemicznej rewolucji. JuĹź nie głód był problemem, a nadwyĹźki rolne, ale bogaty świat poradził sobie i z tym „doskonale” blokując w sposĂłb polityczny inne, biedne gospodarki. Toksyczne pestycydy przeniknęły do powietrza, roślin, gleb, wĂłd i zwierząt. Podobnie jak komĂłrka macierzysta wniknęły do jądra komĂłrek wspĂłlnych dla wszystkich Ĺźyjących form. Czy chemia jest szkodliwa? OdpowiedĹş znajdujemy w codzienności: w chorobach, powietrzu, wodzie i samopoczuciu. Nikt mnie nie przekona, Ĺźe chemia moĹźe być witaminą. Pamiętam z lat młodości, kiedy w owocach moĹźna było spotkać robaka, w dzisiejszych nawet robak nie chce zamieszkać. Wiele mĂłgłbym przytaczać przykładĂłw z tamtych lat: o czystości wĂłd, zdrowej Ĺźywności, nawet samopoczuciu ludzi. Nowoczesne rolnictwo uwolniło człowieka od marnych gleb i pĂłr roku. W ubiegłym wieku zniknęło 3/4 odmian z powierzchni ziemi, do ktĂłrych ludzie dochodzili przez tysiące lat. Hiszpańskie cieplarnie są ogrodem warzywnym całej Europy, wymiarowe warzywa wędrują tirami do wszystkich krajĂłw. Najwięcej mięsa spoĹźywają mieszkańcy rozwiniętych państw, dla nich to właśnie stworzono hodowle przypominające obozy koncentracyjne. Rosną tam szybko zwierzęta nie widząc łąk i pastwisk, miliony sztuk Ĺźywionych jest sztucznymi paszami. By uzyskać kilogram ziemniakĂłw trzeba zuĹźyć 100 litrĂłw wody, kilogram ryĹźu 4 litry, kilogram wołowiny 13 000 litrĂłw (nie wspominając juĹź o ropie zuĹźywanej na produkcję i transport). Dzisiaj ropą odmierza się czas, rolnictwo rĂłwnieĹź jest nią napędzane, większość gospodarki to ropa. Jesteśmy wszyscy uzaleĹźnieni od ramion pomp na platformach wiertniczych, ktĂłre odmierzają czas istnienia. Nienasycone pragnienia i marnotrawstwo zbliĹźają człowieka do końca wciąż taniej ropy i Ĺźyciodajnej wody.

Los Angeles – metropolia licząca tyle samo samochodĂłw, co mieszkańcĂłw, lampiony uliczne wprowadzają oczy w bajkowy nastrĂłj rozgwieĹźdĹźonego nieba (noc podobna do dnia). Szybko, jeszcze szybciej. SamochĂłd sprawił, Ĺźe poczęły rosnąć domy wokół wielkich miast, odległe od zgiełku, poszyte drzewami, odgrodzone od reszty świata, wolno stojące twierdze, zamczyska tych, co to rzekomo ciężko pracują. Dzięki nowoczesnemu transportowi świat stał się mniejszy a odległości krĂłtsze. Dzięki przekazowi telewizji ludzie zamieniają luksus w standard: podobne domy, choć nie zawsze podobne Ĺźycie i los.

Motoryzacja stała się symbolem wygody i postępu, obecnie po ziemi jeździ 900 milionów samochodów, gdyby jednak zainteresowały się nim wszystkie społeczeństwa, pojazdów tych byłoby 5 mld. W miarę jedzenia apetyt rośnie, wraz z rozwojem świata wzrasta zapotrzebowanie na energię. Maszyny, niczym sępy, wyrywają kawałek po kawałku każdy okruch zakopany głęboko w ziemi. Gdyby jednak maszynami nie kierował chytry człowiek, zatrzymałby się bieg jeszcze przed metą, która już zaczyna być widoczna. Przez najbliższe 2 dekady wydobędziemy z ziemi więcej ropy niż w całych dziejach ludzkości. W ręku 20% całej światowej populacji jest 80% ropy naftowej, jaka więc to średnia i jak ma się do wszystkich narodów świata? Czy skarby ziemi nalezą tylko do wybranych? Na ile lat wystarczy ropy? Jeśli utrzyma się obecne tempo wydobycia, wszystkie światowe złoża zaświecą pustką pod koniec tego stulecia.

Szybko jeszcze szybciej. Masowa produkcja stoczniowa wytwarza tankowce i kontenerowce na potrzeby globalizacji świata. Nasze stocznie chyba nie dotrzymały tempa i dlatego musiały zmienić właściciela. Zdecydowana większość towarów przemierza szalone odległości by trafić do konsumenta. W ciągu 60 lat wielkość obrotów w handlu międzynarodowym wzrosła dwudziestokrotnie. Najpopularniejszą drogą transportu jest morze, aż 90% handlu odbywa się właśnie w ten sposób. Każdego roku przewozi się 500 milionów kontenerów do największych ośrodków konsumpcji takich jak Dubaj. To największy na świecie teren budowy, tu dokonuje się rzeczy prawie niemożliwych (na przykład tworzy się sztuczne wyspy na morzu). Ropa sprzedawana od 30 lat uczyniła ten emirat bardzo bogatym. Ropa powoli się kończy, ale pozostaje zgromadzone bogactwo. Dubaj może sobie pozwolić na import surowców i zatrudnić ludzi z całego świata, stać go na budowę najwyższych drapaczy chmur czy też stoku narciarskiego na pustyni. Choć nie ma ziemi uprawnej - sprowadza żywność, choć nie ma wody - stać go na kosztowne odsalanie wody morskiej. W Dubaju urzeczywistniają się wszystkie marzenia, 800-metrowy symbol nowoczesności zadziwia cały świat. Być może to szpan, być może przesada, ale wciąż lepiej być bogatym, w dodatku mądrym, co nie zawsze idzie w parze. Dubaj wybrał najlepsze miejsce na ziemi, stał się skarbonką światowych funduszy, z których będzie czerpał jeszcze więcej pieniędzy niż z ropy. Nie ma na świecie nic bardziej odległego od natury niż Dubaj. Nie pojmujemy wciąż, że z darami natury trzeba postępować w sposób sprawiedliwy i umiejętny.

Co zwyczajny człowiek taki jak ja i ty wie o podwodnym Ĺźyciu mĂłrz i oceanĂłw zajmujących aĹź 3/4 naszej planety? Morskie głębiny kryją wiele tajemnic, Ĺźyje w nich niezliczona ilość gatunkĂłw, o ktĂłrych tak naprawdę prawie nic nie wiemy. Liczba mieszkańcĂłw ziemi, jak wspominałem, zwiększyła się dwukrotnie, a połowy ryb w tym samym czasie pięciokrotnie (z 18 do 100 milionĂłw ton rocznie). PrzetwĂłrnie w sposĂłb bestialski opróşniają oceany, 3/4 łowisk wyczerpało się lub wyczerpuje. Cykl Ĺźycia ryb uległ zniszczeniu: nie dajemy im czasu na dorastanie, gruba ryba to dzisiaj rzadkość (ale bynajmniej nie w polityce). Tragedia oceanĂłw polega na tym, Ĺźe tafla wody zasłania Ĺźycie, natomiast wybrzeĹźa odsłaniają rąbek tej wielkiej tajemnicy. Wyczerpanie zasobĂłw jest aĹź nadto widoczne: ssaki morskie osłabione i tak urbanizacją wybrzeĹźy i zanieczyszczeniem środowiska zmierzą się teraz z nowym zagroĹźeniem – głodem. Ich szanse wygrania z rybołówstwem przemysłowym są rĂłwne zeru, brakuje im ryb by wykarmić młode. Ptaki morskie pokonują coraz większe odległości w celu znalezienia poĹźywienia. Przypuszczalnie do roku 2050 w morzach zabraknie ryb. W Dakarze jeszcze nie tak dawno łowiono ryby siecią, dzisiaj to juĹź historia. Ryby stanowią podstawę poĹźywienia dla co piątego mieszkańca ziemi. Czy potrafimy wyobrazić sobie to, co niewyobraĹźalne: opuszczone kutry, morza bez ryb? Zapomnieliśmy, Ĺźe zasoby są ograniczone. 500 milionĂłw ludzi Ĺźyje na terenach pustynnych, to nieco więcej niĹź cała ludność Europy. Ludzie pustyni znają wartość wody i potrafią ją oszczędzać. Na pustyni występuje woda kopalniana, ktĂłra zebrała się pod ziemią 25 000 lat temu z opadĂłw deszczu. Dzięki tej wodzie nawet na pustyni prowadzono uprawy roślin. Cały problem polega na tym, Ĺźe woda kopalniana jest zasobem nieodnawialnym. W Arabii Saudyjskiej skończyły się sny o rolnictwie przemysłowym na pustyni, choć został system nawadniający i energia do wydobycia tej wody, ktĂłrej niestety zasoby się juĹź wyczerpały. Izrael zmienił pustynię w ziemię uprawną, choć cieplarnie te są obecnie nawadniane kropelkowo zuĹźycie wody wzrasta wraz ze zwiększeniem eksportu. Niegdyś potężna rzeka Jordan stała się zaledwie stróşką, jej wody spłynęły do światowych supermarketĂłw w skrzynkach owocĂłw i warzyw. Los Jordanu nie jest odosobniony, na świecie 10 duĹźych rzek przez kilka miesięcy w roku nie wpływa do morza. Tragedię widać juĹź gołym okiem, nieuchronnie zbliĹźa się Apokalipsa. CDN

Władysław Panasiuk