Dodano: 15.02.09 - 13:05 | Dział: Nasze zdrowie

Błędy lekarskie

Przyjmuje się, iĹź w Polsce kaĹźdego roku wydarza się 20 - 30 tys. błędĂłw i wypadkĂłw medycznych. W Polsce nie przeprowadzano badań tego problemu. Szacowaną liczbę 20 - 30 tys. przyjmuje się, jako wynik przeniesienia na populację 40 mln. danych z innych państw (np. USA - Harvard Medical Practice Study). Do teraz władze nie podjęły działań by zmniejszać skalę problemu czy pomagać poszkodowanym, ktĂłrzy przeĹźyli błąd. Zamiast tego obowiązuje prawo, mające zniechęcić poszkodowanych do wnoszenia pozwĂłw i ułatwia oddalanie ich roszczeń, by „zamieść problem pod dywan”.

Poniżej przedstawiamy analizę tego na co poszkodowani pacjenci wnoszą skargi, jak też opisujemy niezbędne działania dla zwiększenia bezpieczeństwa leczenia. Przedstawiamy też postulowane przez nas zmiany w systemie prawa.
Dane te są wynikiem analizy kilkuset (ok. 650) skarg poszkodowanych, wybranych losowo ze skarg ludzi zgłaszających się do Stowarzyszenia Primum Non Nocere. Po odrzuceniu ok. 23 % spraw, które po wstępnej analizie wydawały się niewiarygodne, skargi podzielono na kategorie, wedle typów zgłaszanych zdarzeń. Poniżej przedstawiamy częstość występowania tych typów zdarzeń wśród zgłaszanych skargach:

- 37% skarg dotyczy porodu i tego, co stało się z matką lub dzieckiem
- 24% skarg dotyczy zakażeń wewnątrzszpitalnych, które czasem doprowadzają do sepsy
- 9% skarg dotyczy zbagatelizowanie objawów rozpoczynającego się zawału mięśnia sercowego;
- 8% skarg dotyczy operacji tarczycy i uszkodzenia nerwĂłw krtaniowych, a czasem przytarczyc
- 5% skarg dotyczy pozostawienia obcego ciała przy zabiegu chirurgicznym
- 4% skarg dotyczy uszkodzenia stawĂłw Ĺźuchwowo skroniowych przy protetyce stomatologicznej, itd...

Wymienione tu 6 kategorii zdarzeń obejmuje aż 87% skarg. Wynika z tego, że radykalne działania dla poprawy jakości świadczeń w tych sześciu dziedzinach pozwoliłyby na ograniczenie skali nieszczęść o cały rząd wielkości.

W Polsce nie ma publicznego programu leczenia schorzeń jatrogennych. Za to poszkodowanych, którzy domagają się pomocy, odsyła się do sądów by tam dowodzili popełnienia błędu lekarskiego.
Przy obowiązujących przepisach, często jest to tzw. „wsadzanie na minę”.

PoniewaĹź nie ma lex specjalis dotyczącego błędĂłw i wypadkĂłw medycznych, obowiązują ogĂłlne zasady prawa cywilnego. Poszkodowany ma obowiązek udowodnienia szpitalowi czy lekarzowi, Ĺźe powstanie szkody jest zawinione. NiezaleĹźnie od tego, Ĺźe szkoda istnieje, wszelkie wątpliwości dotyczące jej powstania są interpretowane na korzyść pozwanego, zgodnie z zasadą „niewinny pĂłki winy mu się nie udowodni”.

Dla sądu dowodami są: dokumentacja medyczna w znacznej części sporządzona przez sprawcę, zeznania świadków najczęściej lekarzy z tego samego szpitala i opinia biegłych, kolegów po fachu sprawcy.

Przy tych zasadach dowodzenia, pozwy są często oddalane przez sądy, bo: „mimo obiektywnego istnienia szkody, powodowi nie udało się jednoznacznie dowieść związku przyczynowego jej powstania z niewłaściwym leczeniem" (lub b. podobnie). W takim postanowieniu sąd często obciąża okaleczonego pacjenta kosztami sądowymi i takĹźe zobowiązuje do zwrotu kosztĂłw poniesionych przez pozwanego.
Od ogólnych zasad dowodzenia prawa cywilnego, w wielu innych dziedzinach życia wprowadzane są odstępstwa przez tzw. lex specialis.
I tak np.:
- Prawo prasowe powoduje, Ĺźe to nie poszkodowany przez publikację ma „dowodzić, iĹź nie jest słoniem”, lecz redakcja ma dowieść, Ĺźe publikacja jest pomĂłwieniem (ciężar dowodu przeniesiony na sprawcę);
- Prawo pracy powoduje że to nie mniej zarabiająca kobieta ma dowodzić ze ma takie same prawa i kwalifikacje jak mężczyzna, lecz pracodawca powinien dowieść jej niższych kwalifikacji (ciężar dowodu przeniesiony na sprawcę);
Takie umiejscowienie obowiązku przeprowadzania dowodu winy za spowodowanie szkody w prawie prasowym czy w prawie pracy wynika z norm współżycia społecznego.

Stowarzyszenie Primum Non Nocere uważa, że podobnie do istniejącego prawa pracy czy prawa prasowego, należy wprowadzić odrębne przepisy (lex specialis) dotyczące błędów i wypadków medycznych:
Ponieważ leczenie ma prowadzić do poprawy stanu zdrowia to w wypadku pojawienia się szkody w trakcie leczenia należy ciężar dowodowy rozłożyć na obie strony.

Apelujemy o wprowadzenie zmian w postępowaniu sądowym, które spowodują, iż:

1. Po udowodnieniu przez poszkodowanego pojawienia się szkody: - pacjent powinien starać się udowodnić, iż naruszono procedury medyczne, co stanowi błąd; - pozwany lekarz lub szpital powinni starać się udowodnić, iż nie naruszono procedur medycznych, co znaczy, że szkoda wynika z komplikacji;
Wydając wyrok, sąd powinien starać się ustalić czy nastąpiło naruszenie procedur i popełniono błąd, czy też procedur nie naruszono i szkoda jest wynikiem niezawinionej komplikacji.

2. W wypadku oddalenia pozwu, obciążać powoda kosztami sądowymi można byłoby tylko wtedy, gdy zostanie udowodnione, iż błąd nie został popełniony zaś pozew jest pomówieniem. Jeśli pozew zostaje oddalony, bo nie udaje się rozstrzygnąć czy szkoda wynika z błędu czy z komplikacji koszta sądowe nie powinny być zasądzane.

Adam Sandauer
Przewodniczący Stowarzyszenia
Primum Non Nocere