Dodano: 03.01.09 - 13:31 | Dział: Godne uwagi

Niemiecki interes ważniejszy od wolności słowa

W sprawie Erika Steinbach kontra Powiernictwo Polskie niemieckie sądy wykazują się głębokim zrozumieniem niemieckiego interesu narodowego i dbałością o jego zachowanie nawet kosztem zasady wolności słowa.

Zachowanie Sądu Krajowego w Kolonii rozpatrującego apelację w sprawie o rzekome naruszenie dĂłbr osobistych Eriki Steinbach przez Powiernictwo Polskie pozwala przypuszczać, Ĺźe ogłoszone 23 grudnia ostateczne orzeczenie będzie niekorzystne dla strony polskiej. Przypomnijmy – chodzi o ulotkę Powiernictwa Polskiego na ktĂłrej Erika Steinbach stoi ramię w ramię z Ĺźołnierzem Waffen SS i germańskim rycerzem, a całość opatrzona jest cytatem z Hitlera mĂłwiącego iĹź Niemcy nigdy nie zrezygnują ze swoich roszczeń majątkowych.

Ulotka oczywiście mogła być lekko szokująca w swojej formie, musimy jednak pamiętać iĹź operowanie obrazem i skrĂłtem jest charakterystyczne dla tej formy przekazu. JeĹźeli zastanowić się nad treścią na ktĂłrą owa forma miała zwrĂłcić uwagę – widzimy, Ĺźe jest nią ostrzeĹźenie. OstrzeĹźenie, iĹź roszczenia majątkowe wobec polskiej własności na ziemiach odzyskanych stanowiąc kontynuację złych tradycji historycznych niemieckiej polityki wschodniej. Stanowią kontynuację Drang nach Osten, oczywiście przełoĹźonego na instrumenty i formy dopuszczalne w naszej epoce. Stanowią wreszcie prĂłbę negacji niemieckiej odpowiedzialności za II wojnę światową i zbrodnie nazizmu – gdyĹź jedynie przy moralnej relatywizacji owych win moĹźliwe jest uzasadnienie roszczeń.

Z tą opinią oczywiście moĹźna polemizować i Powiernictwo Polskie od takiej rozmowy się nie uchylało. Zamiast tego Erika Steinbach wybrała drogę sądową, kalkulując – zanosi się na to, Ĺźe słusznie – iĹź moĹźe liczyć na wsparcie niemieckiego sądownictwa. Zamiast bronić swoich racji w publicznej debacie wolała zakneblować adwersarzy. Podtrzymanie wyroku jaki zapadł w pierwszej instancji oznaczać będzie, iĹź Powiernictwo Polskie zostanie zobowiązane do zapłaty ponad 50 tysięcy euro, co w praktyce oznacza jego bankructwo. Po raz kolejny daje o sobie znać dysproporcja w dbałości o własny interes narodowy w stosunkach polsko-niemieckich. Naprzeciwko Związku Wypędzonych, organizacji o milionowym budĹźecie, korzystającej rĂłwnieĹź z dotacji budĹźetu państwa staje Powiernictwo Polskie – organizacja stworzona przez grupę zapaleńcĂłw i działająca w oparciu o wolontariat i drobne datki.

Już wysokość odszkodowania wskazuje na pretekstowość naruszenia dóbr osobistych jako podstawy pozwu. Choć oczywiście nie wysokość ale sam fakt żądania odszkodowania za wyrażenie opinii o politycznej działalności pani Steinbach jest tu znamienny.

Zwracam na to jeszcze raz uwagę bo sprawa jest charakterystyczna: Powiernictwo Polskie w swojej ulotce nie twierdziło, Ĺźe Erika Steinbach popełniła jakieś przestępstwo, prowadzi się w wątpliwy sposĂłb, brzydko pachnie jej z ust albo cokolwiek innego co dotykałoby jej jako prywatnej osoby. Treścią ulotki była – przyznajmy, radykalna – krytyka działalności politycznej pani Steinbach. Krytyka ta spotyka się z sankcjami niemieckiego wymiaru sprawiedliwości. A zatem pozytywna ocena działalności Związku Wypędzonych (a szczegĂłlnie nie dostrzeganie iĹź stanowi kontynuację pewnych aspektĂłw agresywnej polityki Niemiec w dawniejszych czasach) stanowi wartość podlegającą ochronie prawnej. Dodajmy – ochronie prawnej silniejszej od zasady wolności słowa.

Patrząc na zachowanie niemieckiego wymiaru sprawiedliwości w tej sprawie (oraz zachowanie polskich sądĂłw rozstrzygających wątpliwe sprawy na korzyść dawnych niemieckich właścicieli) moĹźna tylko pozazdrościć tak ścisłego podporządkowania władzy sądowniczej – formalnie niezaleĹźnej – realizacji interesu narodowego. I liczyć, Ĺźe w europejskich instytucjach odwoławczych realizacja niemieckiego interesu narodowego nie będzie juĹź traktowana z tak duĹźym priorytetem.

Marcin Horała
Wiceprezes Powiernictwa Polskiego