Czwartek 18 Kwietnia 2024r. - 109 dz. roku,  Imieniny: Apoloniusza, Bogusławy

| Strona główna | | Mapa serwisu 

dodano: 25.04.16 - 22:29     Czytano: [2676]

Dział: Zakamarki historii

Pogrzeb po 65 latach (Aktualizacja)

65 lat temu, 8 lutego 1951 roku, komunistyczni oprawcy zamordowali mjr. Zygmunta Szendzielarza ps. "Łupaszka", jednego z najwybitniejszych oficerów Wojska Polskiego i Armii Krajowej, dowódcę 5. Brygady Wileńskiej AK, dwukrotnego kawalera orderu Virtuti Militari.

Major "Łupaszka" został aresztowany przez UB 30 czerwca 1948 r. w Osielcu na Podhalu i po ciężkim śledztwie, 2 listopada 1950 r. skazany przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie, pod przewodnictwem sędziego Mieczysława Widaja [czyt.: Stalinowski sędzia..., Zmarły, nieosądzony] na 18-krotną karę śmierci. Wyrok wykonano 8 lutego 1951 r. w więzieniu na Rakowieckiej - strzałem w tył głowy.

Wraz z nim zamordowano trzech innych oficerów wileńskiej Armii Krajowej: ppłk Antoniego Olechnowicza ps. "Pohorecki", ppor. Lucjana Minkiewicza ps. "Wiktor" i kpt. Henryka Borowego - Borowskiego ps. "Trzmiel".

Ich ciała posypano wapnem i wdeptano w ziemię w nieznanym do niedawna miejscu na warszawskich Powązkach.
…






















W czwartek, 8 lutego 1951 r. kat wywołał z celi majora "Łupaszkę". Za chwilę miał się znaleźć na schodach krwawej mokotowskiej piwnicy. Wszystkie piwnice są do siebie podobne, więc mokotowska pewnie nie róşniła się zbytnio od tej w Twerze, w siedzibie NKWD przy ul. Sowieckiej 5, gdzie w kwietniu i w maju 1940 r. na polskich majorĂłw czekał w gumowym fartuchu i z naganem w łapie major NKWD Błochin. Jak się nazywał morderca z Mokotowa, ktĂłry tego dnia "pełnił słuĹźbę" i przyłoĹźył majorowi "Łupaszce" nagana do karku? Nie wiemy, są tylko przypuszczenia, ale to nie waĹźne, bo i on, i Błochin to dzieci tego samego diabła. A propos dzieci: pewnie je dobrze wykształcił, bo miały duĹźo dodatkowych punktĂłw na egzaminach wstępnych. MoĹźe te dzieci i ich dzieci są teraz sędziami albo prokuratorami? Pewnie ojciec miał w tej branĹźy znajomości. Major powiedziałby na to wszystko tak, jak zwykł mawiać w podobnych okolicznościach: "Kat z nimi !". Zanim wyszedł ze zbiorowej celi, stanął przez chwilę nieruchomo, popatrzył po raz ostatni na swoich towarzyszy niedoli i – jak relacjonował potem najmłodszy więzień z celi, o pseudonimie "Młodzik" - powiedział głośno: "Czołem, Panowie !"
Czołem, Panie Majorze! Polacy pamiętają!


…………………………


Zygmunt Szendzielarz urodził się 12 marca 1910 r. w Stryju (woj. stanisławowskie), w wielodzietnej rodzinie urzędnika kolejowego Karola i Eufrozyny z domu Osieckiej. Miał dwie siostry i trzech braci. Zygmunt uczył się we Lwowie i Stryju, gdzie w 1929 r. ukończył gimnazjum, a następnie wstąpił do szkoły podchorążych zawodowych w Różanie, którą ukończył w 1931 r. Następnie trafił do Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu, po którego ukończeniu w stopniu podporucznika został przydzielony do 4 pułku ułanów zaniemeńskich w Wilnie. W połowie 1936 r. otrzymał stanowisko dowódcy 2 szwadronu.

W szeregach 4 pułku ułanĂłw brał udział w wojnie obronnej 1939 r. w składzie Wileńskiej Brygady Kawalerii WP. W końcowym okresie walk dołączył ze swym szwadronem do Grupy Operacyjnej Kawalerii dowodzonej przez gen. Andersa. 27 września 1939 r. dostał się do niewoli sowieckiej, z ktĂłrej uciekł po kilku dniach i przedostał się do Lwowa. W listopadzie 1939 r. powrĂłcił do Wilna, gdzie ukrywał się przed aresztowaniem pod fałszywym nazwiskiem Władysław Chawling i uczestniczył w działalności konspiracyjnej. W sierpniu 1943 r. na mocy rozkazu Komendanta Wileńskiego Okręgu AK ppłk. KrzyĹźanowskiego „Wilka” został skierowany na stanowisko dowĂłdcy oddziału partyzanckiego AK ppor. Antoniego Burzyńskiego „Kmicica”. Dotarł w rejon jego bazy nad Jeziorem Narocz juĹź po rozbiciu tej jednostki przez sowiecką brygadę Fiodora Markowa (zamordowano wĂłwczas „Kmicica” i około 80 Ĺźołnierzy AK). Z niedobitkĂłw zorganizował nowy oddział partyzancki, od listopada 1943 r. noszący nazwę 5 Brygady Wileńskiej AK, na czele ktĂłrej wykonał kilkadziesiąt udanych akcji przeciwko Niemcom, kolaborującym Litwinom, a przede wszystkim partyzantce sowieckiej.

Dowodzona przez niego brygada, po uzgodnieniu tego z komendantem „Wilkiem”, nie wzięła udziału w operacji „Ostra Brama”, lecz atakując oddziały niemieckie wycofała się na zachĂłd. 23 lipca 1944 r. część Ĺźołnierzy „Łupaszki” została rozbrojona przez Armię Czerwoną w Puszczy Grodzieńskiej, reszta w niewielkich grupach przedzierała się dalej na zachĂłd, z zamiarem ponownego połączenia się w Puszczy Augustowskiej. W sierpniu 1944 r. część partyzantĂłw wileńskich zebrała się ponownie pod rozkazami „Łupaszki” na terenie powiatu bielskiego, gdzie podporządkowali się Komendzie Białostockiego Okręgu AK, ktĂłra awansowała Zygmunta Szendzielarza na stopień majora i „dowĂłdcę partyzantki okręgu”. Odtworzona przez mjr. „Łupaszkę” 5. Brygada Wileńska AK ponownie wyszła w pole 5 kwietnia 1945 r. Oddział, ktĂłrego liczebność początkowo wahała się w granicach 20-30 partyzantĂłw, w szczytowym okresie rozwoju, latem 1945 r. osiągnął stan ok. 250 Ĺźołnierzy i był jedną z najsilniejszych, a z pewnością najlepszą jednostką partyzancką w Okręgu AKO Białystok. Podobnie jak na WileńszczyĹşnie „Łupaszka” zastosował w prowadzeniu działań dywersyjnych taktykę operowania jednocześnie kilkoma pododdziałami spotykającymi się co kilka tygodni na wyznaczanych z gĂłry koncentracjach. Działania jego podkomendnych cechowały dyscyplina, karność i wojskowy dryl, konsekwentnie egzekwowany przez dowĂłdcę, lecz takĹźe zdecydowanie i radykalizm w walce z sowieckim okupantem i jego komunistycznymi poplecznikami. Funkcjonariusze UB - uznawani za członkĂłw organizacji zbrodniczej, podobnie jak wcześniej gestapo - byli przez nich likwidowani, tak samo jak i funkcjonariusze NKWD. W sumie dowodzona przez „Łupaszkę” 5. Brygada Wileńska, działając od kwietnia do września 1945 r., przeprowadziła na BiałostocczyĹşnie około 80 akcji przeciw NKWD oraz UBP i ich agenturze, a takĹźe przeciw MO i KBW. W początkach września 1945 r. na rozkaz Komendy Okręgu Białostockiego AKO wydany w związku z zarządzoną przez Delegaturą Sił Zbrojnych akcją „rozładowywania lasĂłw” „Łupaszka” polecił rozformować Brygadę. W polu pozostał jedynie niewielki pododdział dowodzony przez ppor. Lucjana Minkiewicza „Wiktora”, na bazie ktĂłrego powstała wkrĂłtce 6. Brygada Wileńska AK, nad ktĂłrą dowodzenie objął kpt. Władysław Łukasiuk „Młot”.





























Zygmunt Szendzielarz wyjechał jesienią 1945 r. na Pomorze, gdzie podporządkował się komendantowi eksterytorialnego Okręgu Wileńskiego AK, ppłk. Antoniemu Olechnowiczowi „Pohoreckiemu” i w 1946 r. wznowił działalność bojową. Początkowo na jego rozkaz zorganizowano cztery patrole dywersyjne, a w kwietniu 1946 r. ponownie wyszedł w pole w Borach Tucholskich zawiązek odtworzonej 5. Brygady Wileńskiej, nad ktĂłrą objął osobiste dowĂłdztwo. Jednostka ta liczyła początkowo dwa, a od czerwca 1946 r. trzy kadrowe pododdziały zwane szwadronami (ok. 70 ludzi). W ciągu zaledwie 7 miesięcy działalności na Pomorzu wykonały one 170 akcji, w tym rozbiły 27 posterunkĂłw milicji i placĂłwek NKWD.

Jesienią 1946 r. mjr Szendzielarz na czele 4. szwadronu dowodzonego przez ppor. Henryka Wieliczkę „Lufę” przeszedł na teren woj. białostockiego, gdzie dołączył do 6. Brygady Wileńskiej. Jeszcze zimą 1947 r. „Łupaszka” osobiście dowodził niektĂłrymi akcjami, jednak po koncentracji 6. Brygady w końcu marca 1947 r. opuścił oddział. Początkowo przebywał w Warszawie, następnie w okolicach Głubczyc, wreszcie w Osielcu na Podhalu, gdzie został aresztowany przez funkcjonariuszy MBP 30 czerwca 1948 r.

Po długotrwałym śledztwie 2 listopada 1950 r. został skazany przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie pod przewodnictwem sędziego Mieczysława Widaja na 18-krotną karę śmierci. Podczas śledztwa zachował godną postawę, biorąc na siebie pełną odpowiedzialność za działania podległych mu oddziałów. Został zamordowany strzałem w tył głowy w podziemiach więzienia MBP przy ul. Rakowieckiej w Warszawie w dniu 8 lutego 1951 r. Jego ciało pogrzebano w bezimiennej mogile na warszawskich Powązkach.

W wyniku prac ekshumacyjnych, prowadzonych od lata 2012 roku w kwaterze „Ł” Cmentarza Wojskowego na Powązkach w Warszawie, w ramach projektu naukowo-badawczego "Poszukiwania nieznanych miejsc pochĂłwku ofiar terroru komunistycznego z lat 1944-1956" realizowanego przez Instytut Pamięci Narodowej, Radę Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa oraz Ministerstwo Sprawiedliwości we współpracy z Miastem Stołecznym Warszawa, w 2013 r. odnaleziono i zidentyfikowano szczątki mjr. Zygmunta Szendzielarza "Łupaszki" i kpt. Henryka Borowego-Borowskiego "Trzmiela".

Podziemie zbrojne

……………………….



Podczas uroczystości pogrzebowych , które odbyły się w niedzielę 24 kwietnia w kościele św. Karola Boromeusza w Warszawie, odczytano decyzję ministra obrony narodowej Antoniego Macierewicza o awansowaniu Zygmunta Szendzielarza na stopień pułkownika.
W celu zagwarantowania godnego pochĂłwku i naleĹźytego uczczenia pamięci polskiego bohatera, minister obrony narodowej zapewnił państwowy charakter pogrzebu oraz pokrycie kosztĂłw związanych z budową nagrobka. W uroczystościach uczestniczyli przedstawiciele rządu, marszałkowie Sejmu i Senatu, był oczywiście i prezydent Andrzej Duda, ktĂłry m.in. powiedział: Panie pułkowniku, spoczywaj w pokoju, wreszcie w rodzinnym grobie niech się Polska przyśni Tobie… piękna

Treść całego przemówienia prezydenta Rzeczpospolitej.

65 lat, by przywrĂłcić godność. Ale przywrĂłcić godność nie panu majorowi Zygmuntowi Szendzielarzowi „Łupaszce”, pan pułkownik tę godność zawsze miał i nigdy jej nie utracił. A za walkę i bohaterska śmierć dla Ojczyzny, ma ją na wieki. Ma godność na wieki. Tak jak i jego polegli towarzysze broni. Dziś po 65 latach, poprzez odnalezienie doczesnych szczątkĂłw Pana Pułkownika, poprzez pamięć o bohaterstwie Ĺťołnierzy Niezłomnych, poprzez te państwowe uroczystości pogrzebowe przywracamy godność Polsce. Godność, ktĂłrą ci ktĂłrzy kiedyś katowali i zamordowali majora Zygmunta Szendzielarza „Łupaszkę”, godność, ktĂłrą podeptali, ktĂłrą poprzez zacieranie pamięci razem z Ĺťołnierzami Niezłomnymi wrzucili do bezimiennych grobĂłw. Dziś ta godność wraca wraz z dumną Rzeczpospolitą , wraz z dumną Polską, ktĂłra pochyla nisko głowę i oddaje hołd swojemu wielkiemu synowi, bohaterowi, niezłomnemu do samego końca. I dlatego chciałem z tego miejsca podziękować rodzinie Pana Pułkownika, rodzinom poległych Ĺťołnierzy Niezłomnych, Ĺťołnierzom Niezłomnym, ale takĹźe harcerzom, strzelcom, kibicom i wszystkim młodym ludziom, ktĂłrzy juĹź od lat czcili pamięć Ĺťołnierzy Niezłomnych. Rodzinom chciałem podziękować za to, Ĺźe zawsze zachowały godność i zawsze pamiętały o swoich najbliĹźszych. To co były waĹźne, prawdę, pamięć o bohaterstwie i niezłomność mimo wszystkich trudność przez kilkadziesiąt lat, przez postawę swoich najbliĹźszych, wszystkie trudności jakich doznały i prześladowania ze strony komunistycznych władz. Za to wszystko za te pamięć chciałem ogromnie podziękować. Chciałem teĹź podziękować panu ministrowi za awans na wyĹźszy stopień oficerski, ktĂłry dziś otrzymał Pan Pułkownik. Pośmiertnie, ale to waĹźne, Ĺźe teraz jest taka Polska, ktĂłra teĹź poprzez swoje najwyĹźsze władze pamięta i oddaje cześć, a przede wszystkim docenia. Nie tylko po to, by pamiętać przeszłość, ale przede wszystkim dlatego kim oni byli, jakim człowiekiem, jakim Polakiem był pan pułkownik i jego Ĺźołnierze. Wszyscy wiemy, Ĺźe byli wspaniali, ale dlaczego? Dlatego, Ĺźe wychowali się na wielkim micie wielkiej bohaterskiej Polski, micie powstańcĂłw styczniowych, tych ktĂłrzy walczyli o odzyskanie niepodległości w 1918 roku, tych ktĂłrzy obronili Warszawę i Polskę przed bolszewikami w 1920 roku. To budowało postawę tych ludzi, to dlatego stanęli z odwagą do obrony Polski w 39’ roku, walczyli w podziemiu i kiedy przyszły wojska sowieckie oni nie zgodzili się na taką Polskę, ktĂłra nie była wolna, ktĂłra nie była niepodległa i suwerenna. Czy liczyli na to, Ĺźe będzie kolejna wojna Wschodu z Zachodem i Polska będzie wyzwolona? MoĹźe na początku wierzyli, ale potem juĹź nie i nie dali się złamać. Byli do końca. Dziś to właśnie na ich przykładzie wychowujemy następne pokolenia, aby były takie jak oni – wierne OjczyĹşnie do końca, wierne przysiędze Ĺźołnierskiej, wierne temu wszystkiemu co wszczepiono w ich dusze, wierni niepodległej Polsce. To dziś jest najwaĹźniejsze. A więc to nie tylko pamięć o przeszłości, to przede wszystkim budowanie przyszłości. Bo takie będą Rzeczypospolite jak ich młodzieĹźy chowanie. Panie Pułkowniku wychodząc z celi w swoją ostatnią drogę powiedział pan do współwięźniĂłw: „Z Bogiem, panowie”. Zostaliśmy z Bogiem, panie pułkowniku i z Bogiem jesteśmy cały czas. Ale jedno chcę, skłaniając przed Panem głowę, powiedzieć. Polacy, a zwłaszcza młode pokolenie wie dziś doskonale, Ĺźe w tamtych czasach, trudnych, beznadziejnych, to wy zachowaliście się jak trzeba. Szanowni państwo, cześć i chwała bohaterom, wieczna chwała poległym. Panie pułkowniku, spoczywaj w pokoju, wreszcie w rodzinnym grobie niech się Polska przyśni Tobie… piękna.
(wPolityce.pl)







..........................

Dzień Chwały - jeszcze słowo o Pułkowniku Łupaszce.

Panie Pułkowniku Szendzielarz, Panie Komendancie! Na Boga! „Te Deum” grają. Prawdziwie nam radosny dzień nastał. Christus resurexit est. Polonia resurexit est.
Takimi słowami wzywał Bogdan Kasprowicz swego wuja, majora Zygmunta Szendzielarza, legendarnego Łupaszkę. Słowa te posłyszała cała Polska, w czasie uroczystości pogrzebowych majora Łupaszki, dnia 24 kwietnia 2016 roku, awansowanego pośmiertnie do stopnia pułkownika.
Bogdan Kasprowicz mĂłwi, Ĺźe kiedy odnaleziono i potwierdzono badaniami DNA autentyczność szczątkĂłw, przyjął tę wiadomość z takim odczuciem, z jakim śpiewamy w Wielkanoc „Chrystus Zmartwychwstan jest”.
Łupaszka, legendarny dowĂłdca oddziałów AK /to jego łączniczką była INKA/, uznawany jest za wzĂłr Ĺťołnierza Wyklętego. Szczątki odnaleziono w 2013 roku przez grupę poszukiwawczą IPN, w tak zwanej kwaterze „Na Łączce”, na Powązkach, gdzie w latach: 1948-1956, komunistyczni zbrodniarze ukryli zwłoki kilkuset ofiar.

Legenda bohatera Łupaszki jest waĹźnym elementem tradycji narodowej. W czasie homilii pogrzebowej, bp polowy Wojska Polskiego, Jan Guzdek powiedział: Nie byłoby wolnej Polski, gdyby zabrakło czynu zbrojnego „rycerzy wolności”, w powojennej Polsce. Nie byli oni straceńcami, pragnącymi za wszelką cenę umrzeć.
Byli żołnierzami wiernymi przysiędze. Żołnierze Niezłomni przypominali Polsce, że trzeba wyprostować kark i powstać z klęczek. Poświęcili swoje życie za wolność Ojczyzny, której nie doczekali.
Ale dla nas, którzy w ostatnich dniach byliśmy świadkami chwały pułkownika Łupaszki, jakże ważne są słowa, które wypowiedzieli: Prezydent Rzeczypospolitej, biskup polowy Wojska Polskiego, czy B. Kasprowicz. Słowa te wyciskały łzy z naszych oczu i przypomniały, po jakiej ziemi stąpamy.

Małgorzata Soja

Wersja do druku

• Strona główna
• Powitanie
• Napisz artykuł
• Redakcja
• Działy
• Bannery Kworum
• Współpraca
• Linki
• Kontakt