Czwartek 28 Marca 2024r. - 88 dz. roku,  Imieniny: Anieli, Kasrota, Soni

| Strona główna | | Mapa serwisu 

dodano: 02.03.16 - 20:56     Czytano: [886]

Zygmunt Edward Szendzielarz

Łupaszka

Zygmunt Szendzielarz, urodził się dnia 12 marca 1910 roku w Stryju. Zmarł zaś, w dniu 8 lutego 1951 roku w Warszawie. W historii Polski zapisał się jako żołnierz wyklęty, major kawalerii Wojska Polskiego.

Lata młodości


Zygmunt był najmłodszym synem Karola Szendzielarza, urzędnika kolejowego i Eufrozyny z Osieckich. Uczył się on w gimnazjum we Lwowie, a potem w Stryju. Od najmłodszych lat, wychowywany był w duchu wielkiego patriotyzmu. Od 14 listopada 1931 do 12 sierpnia roku następnego, Zygmunt Szendzielarz był słuchaczem Kursu Unitarnego w Szkole Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej. W dniu 4 sierpnia 1934 roku, Prezydent RP mianował go podporucznikiem, ze starszeństwem w korpusie oficerów zawodowych kawalerii. Po tej promocji przydzielony został do 4 Pułku Ułanów ziemi wieleńskiej.

Udział w kampanii wrześniowej

Uczestniczył on w rozpętanej wojnie obronnej, jako dowódca 2 szwadronu w 4 Pułku Ułanów Zaniemeńskich. Szendzielarz na czele 2 szwadronu dołączył w dniu 13 września do pododdziałów ppłk Święcickiego, który zbierał rozproszone części swojej brygady. Szwadron Szendzielarza stoczył wówczas walki na szlaku od Lubartowa do Majdanu Sopockiego. Brygada ta została jednak rozbita przez Niemców. Resztki jej dołączyły do Nowogródzkiej Brygady Kawalerii.

Początkowa działalność w ZWZ-AK

Po zakończeniu działań wojennych, Zygmunt próbował dostać się do Francji do odtwarzanego tam Wojska Polskiego. Po kilkukrotnych niepowodzeniach włączył się do pracy konspiracyjnej w Wilnie. Komenda Okręgu Wileńskiego AK, w roku 1942 oddelegowała go na dowódcę do pierwszego oddziału partyzanckiego dowodzonego wcześniej przez ppor. Antoniego Burzyńskiego. Porucznik Burzyński został zamordowany, a jego partyzantów podzielono na trzy grupy. Na przełomie września i października 1943 roku, oddział por. Szendzielarza liczył już około 100 ludzi. Przyjął on nazwę 5 Wileńskiej Brygady AK, zwanej Brygadą śmierci. Brygada operowała na terenie na płn.-wsch. od Wilna. Prowadziła ona walki zarówno z Niemcami i ich litewskimi sojusznikami, jak też partyzantką sowiecką. Na początku kwietnia 1944 roku, został on przypadkowo aresztowany u swojej teściowej przez Litwinów, którzy przekazali go władzom niemieckim. Niemcy zaproponowali mu wówczas zaprzestanie walk i wspólną akcję przeciwko sowieckiej partyzantce, w zamian za dostawy uzbrojenia. Porucznik Szendzielarz odmówił. Pod koniec kwietnia został zwolniony z aresztu. Dnia 23 czerwca 1944 roku, w zamieszkanej głównie przez Litwinów wsi Dubinka miała miejsce akcja zbrojna na policję niemiecką, która bezprawnie zabijała Polaków. Akcja ta zakończyła się dla Polaków powodzeniem, a Brygada „Łupaszki” została włączona w skład Zgrupowania nr 1 majora Antoniego Olechnowicza.

Szukała ich NKWD

W związku z zaistniałą sytuacją i dochodzącymi informacjami o tym, iż NKWD intensywnie poszukuje 5 Wileńskiej Brygady, „Łupaszka” dla zmylenia Sowietów nakazał natychmiastową zmianę dotychczasowej nazwy brygady i pseudonimów jej dowódców. Od tej pory w kontaktach z Armią Czerwoną oddział miał występować jako „Brygada Warszawska”. Jeszcze tego samego dnia „Brygada Śmierci” została namierzona przez Sowietów. Dzięki kamuflażowi, oddziałowi udało się wymknąć. „Łupaszka” zmienił nieco trasę marszu i skierował swoją Brygadę w okolice Grodna.
Porucznik Szendzielarz z resztkami Brygady, podporządkował się 20 września 1944 roku komendantowi Okręgu Białostockiego AK ppłk Władysławowi Liniarskiemu. Ten rozkazał „Łupaszce” trwać na posterunku polskiego żołnierza w Puszczy Białowieskiej. Odtąd prowadzono walki z regularnymi oddziałami Armii Czerwonej i NKWD oraz grupami UB i MO. Szczególną uwagę zwracano na zabijanie agentów komunistycznych i członków partii PPR, trwającymi przy Stalinie.

Wobec władzy komunistycznej

W roku 1947 roku, tuż przed wyborami do Sejmu Polskiego, szwadrony „Łupaszki” zostały zepchnięte do defensywy, atakując tylko od czasu do czasu. Pod koniec kwietnia 1947 roku, udał się on na Śląsk, gdzie zamieszkał w miejscowości Królowe. W połowie maja przybył do niego ppłk Olechnowicz z rozkazem rozwiązania jego Brygady. Wobec zagrożenia aresztowaniem, Zygmunt przeniósł się do Zakopanego. W czerwcu 1948 roku UB rozpracowało i rozbiło Okręg Wileński AK. W rezultacie 30 czerwca 1948 roku w Osielcu, Szendzielarz został aresztowany.

Więzienie i śmierć

Natychmiast po aresztowaniu, „Łupaszka” został przewieziony do Warszawy i osadzony w więzieniu mokotowskim. Przebywał tam 2,5 roku, do 8 lutego 1951 roku, gdzie został zamordowany.

Ewa Michałowska – Walkiewicz

Wersja do druku

Pod tym artykułem nie ma jeszcze komentarzy... Dodaj własny!

28 Marca 1940 roku
Został aresztowany przez Gestapo polski olimpijczyk Janusz Kusociński. Niemcy rozstrzelali go w Palmirach w dn. 21.06.1940r.


28 Marca 1933 roku
Rozwiązano Obóz Wielkiej Polski


Zobacz więcej