Sobota 20 Kwietnia 2024r. - 111 dz. roku,  Imieniny: Agnieszki, Amalii, Czecha

| Strona główna | | Mapa serwisu 

dodano: 15.12.15 - 21:59     Czytano: [896]

Dział: Opowiadania

Taki świat

Był czerwiec 1949 roku. Od strony Parczewa ubitą drogą zbliżała się furmanka z ludźmi. Woźnica Stanisław Zwoiński wiózł torbę z pieniędzmi za sprzedany inwentarz rolników z Dębowej Kłody. Towarzyszyli mu pani Olesia, sklepowa z Dębowej Kłody i obstawa w sile dwóch milicjantów z bronią krótką. Zwoiński przywykł do takich transportów, wielokrotnie woził pieniądze z miejsca na miejsce, był w końcu skarbnikiem GS-u. Tym razem transport pieniędzy pochodził aż z Chełma, skąd pociągiem trafiły do Lublina, dalej do Parczewa, a teraz jechały bezpiecznie w torbie pod nogami skarbnika, podskakując wraz z wozem na nierównościach drogi.
Dzień był piękny, słońce stało jeszcze wysoko nad wieżami kościoła w Parczewie, ale w sercu Zwoińskiego ciążył frasunek, od kilku dni spędzając mu sen z powiek. Nie cieszyło go nic, ani piękne czerwcowe popołudnie, ani dobre wyniki zbiorów truskawek w gminie, której był współtwórcą i urzędnikiem. Jego ciężarna żona była już miesiąc po terminie porodu wyznaczonym przez akuszerkę.
– Baby we wsi gadają, Ĺźe dziecko moĹźe martwe jest. Oddałbym wszystkie pieniądze, jakie mam, Ĺźeby dziecko urodziło się jak trzeba – pomyślał, patrząc na torbę leżącą pod nogami.
Do szpitala daleko, doktor jeden na całą wielką okolicę, nie zajmie się żoną, dopóki nie zacznie się coś złego dziać. A jak się zacznie, to może być za późno. Zwoiński ciężko westchnął i pogonił konie batem. Szybciej załatwią sprawy, szybciej wróci do domu, do żony.
Siedząca obok pani Olesia, sklepowa z Dębowej Kłody, z ledwie dostrzegalnym uśmiechem rozpamiętywała poprzedni wieczór. Jej oddech przyśpieszał, a piersi falowały pod sukienką, gdy przypominała sobie konkury kawalera, Zenka Grzywaczewskiego z Uhnina, który klęczał przed nią z pierścionkiem w ręku. Trzeba się jej będzie zgodzić. Zenuś robotny jest, nie pije dużo, a resztę się urobi. Już wyobrażała sobie białą sukienkę i przystrojoną kwiatami bryczkę z orkiestrą. Świat stawał przed nią, rozkładając szeroko opiekuńcze ramiona. Błyszczący na palcu pierścionek sprawiał, że lekko jej było na duszy, śpiewnie. Spojrzała przed siebie pełnymi szczęścia oczami. Kilkadziesiąt metrów dalej, przy długiej, prostej drodze, którą jechali, pasła się w gryce krowa. Drogą w ich kierunku szło małe dziecko.
– Pewnie się urwała, trzeba będzie uwiązać, bo szkody narobi – pomyślała Olesia, widząc, Ĺźe dziecko zboczyło z drogi i prĂłbuje zawlec krowę na pastwisko.
Wóz na chwilę przystanął. Woźnica zeskoczył na drogę i oglądał nogę jednego z koni.
– Wbił se coś, kuleje! – wyjaśnił Zwoiński, prĂłbując wyrwać kolec z tylnej nogi konia.
Na desce za woĹşnicą siedziało dwĂłch młodych milicjantĂłw – Zygmunt Kacperek i JĂłzek Kozioł. Dla dziewiętnastoletniego Kacperka był to pierwszy powaĹźny konwĂłj. Kiedy się dowiedział na posterunku w Dębowej Kłodzie, Ĺźe został wyznaczony do tego zadania, to aĹź mu się zrobiło ciepło. Z JĂłzkiem kolegowali się od kilku tygodni. Był od Zygmunta dwa lata starszy i miał doświadczenie w takich zadaniach.
– Trzymaj się mnie, to nie zginiesz – mawiał do Kacperka, gdy wychodzili na patrole w pobliskie lasy. Obaj konwojenci zeszli z furmanki na drogę, ale widząc, Ĺźe woĹşnica sam sobie poradził, weszli na wĂłz ponownie.
– Wio! – zawołał Zwoiński i świsnął batem nad końskimi zadami. Furmanka potoczyła się, podskakując w kierunku gryczanego pola, przy ktĂłrym gęste krzewy porastały przydroĹźny rĂłw.
***
Wandzia spacerowała nieśpiesznie ze szkoły znaną dobrze drogą, podśpiewując piosenkę, której nauczyła się tego dnia. Słońce ogrzewało jej twarz tańczącymi promieniami, przydrożna leszczyna zdawała się być tunelem do nieznanego, tajemniczego świata. Za krzakami na pewno spotka babcię Zofię, która codziennie wypasa tu krowę.
MoĹźe dostanę cukierka? – pomyślała, gdy przekroczyła linię gęstych krzewĂłw porastających głęboki w tym miejscu rĂłw. Ale babci nie było tam, gdzie zwykle. Za to w gryce pasła się swobodnie nie uwiązana krowa.
– Babciu Zosiu! Babciu! – zawołała dziewczynka, rozglądając się dookoła. Odpowiedziała jej cisza. Spojrzała przed siebie, gdzieś w oddali zobaczyła na drodze wĂłz ciągnięty przez parę koni. Szybko przeskoczyła rĂłw, złapała łańcuch i szarpiąc się z upartą krową, zaprowadziła ją na pastwisko kilkanaście metrĂłw dalej. Łańcuch uwiązała wokół wbitego w ziemię kołka i zawołała głośno:
– Babciu! Uwiązałam! – po czym, podskakując radośnie, pobiegła dalej polem, planując zejść na drogę, kiedy przejedzie wĂłz. Mama zawsze jej mĂłwiła, Ĺźeby nie rozmawiała z obcymi, bo to mogą być Ĺşli ludzie. Wandzia była z natury strachliwa, więc wolała uniknąć spotkania z ludĹşmi jadącymi wozem. Zresztą łąka, ktĂłrą spacerowała, roztaczała przed dzieckiem kalejdoskop wspaniałych zapachĂłw i barw. Motyle latały nad jej głową, pszczoły uwijały się na gryczanym polu. Świat jawił się jej jako przepiękny ogrĂłd pełen harmonii i ciepła.
I nagle gdzieś za plecami dziecka powietrze rozdarła seria wystrzałów. Wandzia upadła na ziemię przerażona. Dobrze znała ten dźwięk. Mimo że wojna się skończyła, co jakiś czas z lasów otaczających ich dom dochodziły odgłosy wystrzałów i wybuchów. Tata czasem wspominał, że to wojsko walczy z partyzantami. Ale nigdy nie mogła pojąć, dlaczego ciągle walczą?
Teraz leżała sparaliżowana strachem, a wokół bzyczały nieświadome zagrożenia pszczoły. Dłuższą chwilę jednak nic się nie działo, więc podniosła głowę i spojrzała w kierunku przydrożnych krzewów, skąd padły strzały. Na drodze stała furmanka, niespokojne konie dreptały w miejscu. Obok wozu nieruchomo leżeli jacyś ludzie. Wandzia podniosła się i pognała w kierunku domu.
– Trzeba szybko zawiadomić tatę, tu stało się coś strasznego!
***
Lekki wóz zaprzęgnięty w jednego konia powoli poruszał się poboczem drogi w kierunku Łęcznej. Furman był człowiekiem rozmownym, ale w tych okolicznościach nie wiedział zupełnie, jak zacząć rozmowę. Zdarzało mu się wozić zwłoki do kościoła czy na cmentarz. Ale dawno nie wiózł nieboszczyka, który by umarł tak młodo i w tak tragicznych okolicznościach. Na wozie w prowizorycznie skleconej trumnie otwartej od góry leżały zwłoki młodego chłopca w mundurze milicjanta. Obok siedziała jego matka. Gdy tak jechali, furman przyjrzał się uważnie kobiecie. Mogła mieć około siedemdziesięciu lat.
– A to późno mieliście syna? – zagadnął mężczyzna, prĂłbując zacząć rozmowę.
– Ano późno – usłyszał cichy głos kobiety siedzącej przy trumnie.
Znów zapadła dłuższa chwila ciszy przerywana tylko stukotem podskakującego wozu.
– A długo syn w milicji był? – zapytał znĂłw woĹşnica.
– Pół roku – odpowiedziała kobieta, kładąc rękę na piersi zabitego.
– A męża mocie?– furman prĂłbował znĂłw skleić rozmowę do kupy.
– Ukraińcy go zabili w czterdziestym drugiem. My z Kriniczek, za Krasnymstawem. Tam w maju w czterdziestym drugiem wpadli Niemcy z Ukraińcami, wywlekli ludzi z domĂłw i pomordowali. Moigo Jaśka tyĹź zabili. Zygmuś mały był, zdążył w lesie ukryć się.
– To wy swoje przeszli – pokiwał głową woĹşnica ze zrozumieniem.
– Ano przeszli my – przyznała cicho kobiecina. – Głód potem przyszed. Zygmuś za słaby był do pługa, nie było co do garka włoĹźyć.
– A potem do milicji zdecydowoł sie? – domyślił się furman.
– A no zdecydowoł sie, i taki koniec go spotkoł! – wybuchła płaczem staruszka. – A tak pisoł, Ĺźe mundur dali, Ĺźe śpi w ciepłym, jedzenie dobre, tak się cieszył, Ĺźe mnie pomoĹźe, krowe kupi, Ĺźebym miała Ĺźywicielke na stare lata! PrzecieĹź to dobre dziecko było, nie po to do milicji poszed, Ĺźeby ludzi bić, ale z nędzy, panie! My nie mieli co jeść, co na grzbiet zarzucić! – potok słów płynął przez łzy, jak skarga wdowia w niebiosa.
– W Dębowy o nim godali, Ĺźe dobry chłopok był – skłamał woĹşnica, choć nie znał wcale zabitego. Ĺťal mu się jednak zrobiło wdowy, co jedyne dziecko martwe wiezie, by ziemi oddać.
Znów nastała cisza. Od Łęcznej przejechała w kierunku Parczewa stara, kopcąca ciężarówka.
– Jo to nie wierze, pani kochano, Ĺźe to partyzanci Ĺťelaznygo zrobili – zagadnął znĂłw furman. – Co prowda, to zdarzało się, Ĺźe kogoś tam złupili, ale przecieĹź w lesie tyĹź jeść trzeba, a wojsko poluje na nich jak na psĂłw wściekłych. Ale strzylać do swoich, do baby niewinny?! Czy to partyzanci tak robio, czy zwykli bandyci, jo się pytom?
Pytanie zawisło w powietrzu i nie doczekało się odpowiedzi.
– A wji pani, ten kasjer, co w strzelaninie ranny był – woĹşnica znĂłw prĂłbował oĹźywić rozmowę – Zwoiński za Stępkowa. To mu się teraz dziecko urodziło, syn. A mĂłwili, Ĺźe martwe w brzuchu było. Jedni się rodzo, innych grzebio. Taki świat, pani kochano, taki świat.

Pan Stanisław Zwoiński przeżył zasadzkę. Poważnie ranny w prawy bark już nigdy nie odzyskał pełnej sprawności ręki. Zmarł w 1993 roku, żegnany jako człowiek prawy, zasłużony uczestnik kampanii wrześniowej.
Pani Wanda, która jako ośmioletnia dziewczynka przechodziła w feralną godzinę obok ukrytych w zasadzce napastników, ma dziś 71 lat i mieszka w Parczewie. Do dziś wspomina z przerażeniem szczegóły tej ohydnej napaści.
Funkcjonariusze posterunku milicji w Dębowej Kłodzie postawili swoim zabitym kolegom pomnik przy drodze ze Stępkowa do Dębowej Kłody. Pomnik stoi tam do dziś, wymazany przez wandali czarną farbą.
Sprawców napadu nigdy nie odnaleziono. Nikt jednak w okolicy nie dowierzał, że mogli to zrobić partyzanci Edwarda Taraszkiewicza pseudonim Żelazny.
Karol Zwoiński, chłopiec, który urodził się Stanisławowi Zwoińskiemu w 1949 roku, żyje do dziś. Jak cała rodzina, jest dumny ze swojego ojca, któremu w tych ciężkich czasach przyszło podnosić z wojennej zawieruchy ojczystą ziemię.


Andrzej Chodacki
Strona autorska


Autor opowiadania: Andrzej Chodacki
Urodzony w 31.05.1970 roku. Z powołania mąż i ojciec, z zawodu lekarz. Pisze prozę i poezję, a takĹźe fotografuje. Laureat kilkudziesięciu konkursĂłw literackich. Jego opowiadania były drukowane między innymi w Wydawnictwie My Book w Szczecinie, Miesięczniku Literackim Akant w Bydgoszczy, Kwartalniku Literackim Horyzonty, w Półroczniku literackim „Inter-. Literatura–Krytyka–Kultura”, oraz w wielu czasopismach polonijnych na całym świecie. W 2012 roku wydał debiutancką książkę z poezją i fotografią pt.„ PejzaĹźe tęsknoty”. W 2013 roku wydał cykl opowiadań pt. „ Opowieści ze świata”. W 2014 roku wydał kolejny cykl opowiadań pt „ Wyczekując dnia”.
W 2015 roku jego najnowsza powieść pt „ Doktor Seliański” została przetłumaczona na język ukraiński. Od 2015 roku członek Unii Polskich Pisarzy Lekarzy

Od Redakcji: Opowiadania Andrzeja Chodackiego można również znaleźć w dziale:Na każdy temat.

Wersja do druku

• Strona główna
• Powitanie
• Napisz artykuł
• Redakcja
• Działy
• Bannery Kworum
• Współpraca
• Linki
• Kontakt