Piątek 19 Kwietnia 2024r. - 110 dz. roku,  Imieniny: Alfa, Leonii, Tytusa

| Strona główna | | Mapa serwisu 

dodano: 22.12.13 - 23:41     Czytano: [2068]

Dział: Zakamarki historii

Wojskowe Powązki

Jest w Warszawie niezwykły cmentarz, podobnego w Polsce nigdzie się nie spotka. Ta szczególna nekropolia jest bowiem świadectwem naszej dramatycznej historii walki o niepodległość.

Jest wzruszająca majestatycznym pięknem kwatera Ĺźołnierzy Powstania Styczniowego, są groby poległych w wojnie 1920 r. z bolszewikami, pod kamiennymi krzyĹźami śpią obrońcy Warszawy z września 1939 i wreszcie największe kwatery harcerzy z Szarych SzeregĂłw i Ĺźołnierzy Powstania Warszawskiego. Ci pierwsi mają ziemne mogiły i brzozowe krzyĹźe, ci drudzy – małe kamienne tablice z wyrytym imieniem, nazwiskiem, pseudonimem, stopniem wojskowym i datą śmierci.

Aleje Zasłużonych

Na Wojskowych Powązkach są dwie Aleje ZasłuĹźonych – A i B. Na zwieńczeniu głównej alei A stoi wielki nagrobek Władysława Gomułki, wzdłuĹź, z prawej strony – imponujące grobowce Bolesława Bieruta, Karola Świerczewskiego i Juliana Marchlewskiego. Ten ostatni, przypomnijmy, był w czasie wojny 1920 r. przewodniczącym Tymczasowego Komitetu Rewolucyjnego mającego po zwycięskiej wojnie pełnić funkcję polskiego rządu.
O takich ludziach Stefan Ĺťeromski w końcowym fragmencie reportaĹźu „Na probostwie w Wyszkowie” napisał: Kto na ziemię polską, choćby grzeszną i złą, wroga odwiecznego naprowadził, zdeptał ją, splądrował, spalił, złupił rękoma cudzoziemskiego Ĺźołdactwa, ten się wyzuł z ojczyzny. Nie moĹźe ona być dla niego nigdy domem, ni miejscem spoczynku. Na ziemi polskiej nie ma dla tych ludzi juĹź ani tyle miejsca, ile zajmą stopy człowieka, ani tyle, ile zajmie mogiła.
Komuniści, jak widzimy, byli innego zdania, a reportaż Żeromskiego stał się w PRL lekturą całkowicie zakazaną.

„Łączka”

Ale mają Wojskowe Powązki rĂłwnieĹź, Ĺźe zacytuję poetę, swĂłj „mokry dół” i „zaułek mordercĂłw”. Ten pierwszy to „Łączka”, usytuowana pod murem cmentarza, gdzie w latach czterdziestych i pięćdziesiątych ubiegłego stulecia wrzucano do zbiorowego dołu zamordowanych strzałem w tył głowy Ĺťołnierzy Niezłomnych.
JuĹź w wolnej Polsce przez wiele lat poszukiwaliśmy grobĂłw naszych bohaterĂłw: gen. Emila Fieldorfa „Nila”, rotmistrza Witolda Pileckiego i wielu, wielu innych. Prace ekshumacyjne i Ĺźmudne badania identyfikacyjne szczątkĂłw zamordowanych w katowniach ubeckich trwają zaledwie od kilkunastu miesięcy.
Czy są wśród nich odznaczeni pośmiertnie orderem Orła Białego przez prezydenta Kaczyńskiego, Generał i Rotmistrz, tego jeszcze nie wiemy.
A „zaułek mordercĂłw” to Aleja ZasłuĹźonych B – tam, pod granitowymi i marmurowymi nagrobkami leżą komunistyczni ministrowie i wiceministrowie spraw wewnętrznych, a takĹźe wysokiej rangi funkcjonariusze walki o utrwalenie władzy ludowej.
Na początku lat dziewięćdziesiątych Liga Republikańska wystąpiła – z powodu szczegĂłlnego charakteru Wojskowych Powązek i jego oddziaływania na nasza zbiorową pamięć historyczną – z postulatem przeniesienia grobĂłw komunistycznych dygnitarzy na inne cmentarze, wskazane przez rodziny. Na koszt państwa i rzecz jasna, z zachowaniem naleĹźnego szacunku dla zmarłych.
Rozpętała się burza. Młodych chłopakĂłw z Ligi okrzyknięto hienami cmentarnymi i nikt nie chciał wysłuchać ich argumentĂłw, Ĺźe nie moĹźe być „cmentarzem pojednania” nekropolia, na ktĂłrej leżą bohaterowie i zdrajcy, mordercy i ich ofiary.

Cmentarz dziś

Wojskowe Powązki są cmentarzem praktycznie zamkniętym. Formalnie nie ma tam już wolnych miejsc, ale odbywające się tam od czasu do czasu pogrzeby świadczą o tym, że ciągle istnieje jakaś rezerwa.
Współczesny rozdział historii cmentarza zatracił swĂłj tradycyjny charakter wojskowy – grzebie się głównie cywili. Ale nie wyłącznie, o czym za chwilę.
W ostatnich latach najbardziej głośny był pochĂłwek kilkudziesięciu ofiar katastrofy smoleńskiej, wcześniej Jacka Kaczmarskiego, płk. Kuklińskiego, Jacka Kuronia, Bronisława Geremka. Jak moĹźna znaleźć tam miejsce na wieczny odpoczynek, kto moĹźe korzystać ze wspomnianej „rezerwy” i kto w tej sprawie podejmuje decyzje – tego nie wiemy. ChociaĹź nie do końca, gdyĹź ostatnio wyszło, Ĺźe Ministerstwo Obrony Narodowej dysponuje niewielką pulą. Skorzystali z niej członkowie Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego (WRON-y): gen. Broni Eugeniusz Molczyk, gen. broni Florian Siwicki, gen. broni Włodzimierz Oliwa i gen. dywizji Czesław Piotrowski.
Warto w tym miejscu przypomnieć, Ĺźe ministrem obrony narodowej, faktycznym dyspozytorem wspomnianej puli jest Radek Sikorski, ktĂłry wokół swojej prywatnej, wiejskiej rezydencji rozmieścił napisy „strefa zdekomunizowana”.

Andrzej Gelberg
Gazeta Obywatelska

Wersja do druku

• Strona główna
• Powitanie
• Napisz artykuł
• Redakcja
• Działy
• Bannery Kworum
• Współpraca
• Linki
• Kontakt