Sobota 20 Kwietnia 2024r. - 111 dz. roku,  Imieniny: Agnieszki, Amalii, Czecha

| Strona główna | | Mapa serwisu 

dodano: 11.05.13 - 7:54     Czytano: [8464]

Dział: Kresy w życiu Polski i narodu polskiego

Głupota Ukraińców

Arogancja i głupota polityków ukraińskich

W swojej pracy pt. „Polish-Ukrainian Relations: The Burdon of History” (Relacje polsko-ukraińskie: brzemię historii), ktĂłra ukazała się w naukowej publikacji „Poland and Ukraine. Past and Present” Edmonton-Toronto 1980), ukraiński historyk Iwan Rudnyckyj omawiając stosunki polsko-ukraińskie w latach 1917-21 pisze, Ĺźe Ukraińcy mieli kilka okazji w tym okresie na zawarcie kompromisu z Polską, ktĂłre sami zmarnowali.

Jako pierwszy przykład Rudnyckyj podaje ukraińskie żądanie na sowiecko-niemiecko-austriackiej konferencji pokojowej w Brześciu nad Bugiem w styczniu-lutym 1918 roku przyłączenia do marionetkowego państwa ukraińskiego Chełmszczyzny, ktĂłra od setek lat naleĹźała do Polski i była pod przemoĹźnym i róşnorakim wpływem polskim (dodajmy tu, Ĺźe przez sprawę unitĂłw Chełmszczyzna i Podlasie były takĹźe sumieniem narodu polskiego, a poza tym Polacy stanowili większość ludności na na tym terenie – 70,7% ogółu ludności, czy się to Rudnyckyemu i innym Ukraińcom podoba czy nie). Rudnyckyj dodaje, Ĺźe przynaleĹźność Chełmszczyzny do państwa ukraińskiego nie była tak istotna i Ĺźe nikt z PolakĂłw nie myślał rezygnować z tej krainy, potępiając, jak jeden mąż, w masowych demonstracjach postanowienia pokoju brzeskiego o oderwaniu Chełmszczyzny od KrĂłlestwa Polskiego. Fakt ten, konkluduje Rudnyckyj, tylko zaognił i tak napięte stosunki polsko-ukraińskie.

Drugim przykładem jest fakt, Ĺźe kiedy misja aliancka, na czele ktĂłrej stał francuski generał Berthelemy, 28 lutego 1919 roku zaproponowała Ukraińcom zawieszenie broni kończące wojnę polsko-ukraińską w Galicji Wschodniej (Małopolsce Wschodniej), w zamian za co Alianci mieli uznać istnienie państwa Zachodnioukraińskiego na 2/3 obszaru Galicji Wschodniej (późniejsze polskie wojewĂłdztwa tarnopolskie i stanisławowskie), ale bez Lwowa, ktĂłry jako polskie miasto miał przypaść Polsce, i obiecali pomoc militarną Ukraińcom w ich wojnie z Rosją Sowiecką, rząd zachodnioukraiński odrzucił tę propozycję. Rudnyckyj uwaĹźa, Ĺźe w świetle desperackiej sytuacji w jakiej znajdowało się państwo zachodnioukraińskie, ktĂłre nie miało Ĺźadnej szansy na wygranie wojny z Polską, znajdowało się w dyplomatycznej izolacji, prowadziło wojnę na dwa fronty: z Polską i z Rosją Sowiecką, odczuwało brak broni i amunicji oraz innych materiałów potrzebnych do prowadzenia wojny, decyzja rządu ukraińskiego była pochopna, jeśli nie wręcz samobĂłjcza. A przez kontynuowanie wojny z Polską, pogłębiała konflikt polsko-ukraiński, skazując go na rozwiązanie „ogniem i mieczem”, ktĂłre było drogą donikąd dla UkraińcĂłw.

Wreszcie trzecią okazją na kompromisowe rozwiązanie konfliktu polsko-ukraińskiego, i tym razem zmarnowaną – zdaniem Rudnyckyego – przez UkraińcĂłw, było odrzucenie na wiosnę 1921 roku przez ukraiński rząd zachodnioukraiński w Wiedniu propozycji rządu polskiego przyznania Ukraińcom w Małopolsce Wschodniej pełnej autonomii w zamian za jej poparcie przez rząd zachodnioukraiński i politykĂłw ukraińskich w Polsce oraz zaprzestanie akcji antypolskich na arenie międzynarodowej. Rząd zachodnioukraiński (i ukraiński arcybiskup lwowski Andrej Szeptycki) odrzucił tę propozycję licząc, Ĺźe Alianci i tak zmuszą Polskę do przyznania Ukraińcom niepodległości i to na ich warunkach! Arogancja i głupota politykĂłw ukraińskich doprowadziła do tego, Ĺźe Rada AmbasadorĂłw w ParyĹźu nie mając innego wyjścia dnia 14 marca 1923 roku przyznała Polsce pełnię władzy w Małopolsce Wschodniej, tj. usankcjonowała w świetle prawa międzynarodowego jej przynaleĹźność do Polski.

Uwagi Iwana Rudnyckygeo przekonywująco obalają twierdzenia wypowiadane przez nacjonalistów i polakożerców ukraińskich, że winę za złe, niekiedy wręcz tragiczne stosunki polsko-ukraińskie ponosi tylko i zawsze strona polska!

Marsz. Józef Piłsudski honorowym obywatelem miast polskich

Urodzony w 1867 roku w Zułowie na Wileńszczyźnie i wychowany w Wilnie oraz wyjątkowo bardzo związany ze Lwowem działalnością narodowo-wyzwoleńczą, jak i z walkami jego Legionów Polskich w Karpatach Wschodnich i na Wołyniu, Józef Piłsudski (zm. 1935 w Warszawie) był w latach 1918-22 Naczelnikiem Państwa Polskiego (do wyborów prezydenckich przez Sejm RP) i naczelnym wodzem Armii Polskiej od 11 listopada 1918, pierwszym marszałkiem Polski od 19 marca 1920 i dwukrotnie premierem Polski w latach 1926-28 i w 1930 roku.

Józef Piłsudski był i jest uważany za jednego z największych Polaków - jedną z najwybitniejszych postaci w historii kraju i stąd był i jest bardzo popularny w szerokich kręgach społeczeństwa polskiego. Jest patronem wielu ulic, placów i szkół. Wystawiono mu pomniki w kilkunastu miastach Polski. Miasta nadawały mu zaszczytny tytuł honorowego obywatela. Oto te miasta:

1. Na Kresach: Baranowicze (woj. nowogródzkie, ob. Białoruś), Kołomyja (woj. stanisławowskie, ob. Ukraina), Krzemieniec (woj. wołyńskie, ob. Ukraina), Lwów (ob. Ukraina), Święciany (woj. wileńskie, ob. Litwa) i Wilno (ob. Litwa).

2. Na terenie dzisiejszej Polski: Biała Podlaska, Białystok, Chełm, Gdynia, Jarosław, Kalisz, Kielce, Konstancin-Jeziorna, Kościerzyna, Kowal, Kozienice, Kraków, Krosno, Leszno, Lubaczów, Łańcut, Łask, Łosice, Łowicz, Łódź, Nieszawa, Nowy Sącz, Opoczno, Piotrków, Płock, Przemyśl, Przeworsk, Radom, Radomsko, Rzeszów, Sanok, Sejny, Skierniewice, Tarnów, Toruń, Warszawa, Wąbrzeźno, Zakopane, Żyrardów.

Kresowianie w administracji państwowej i samorządowej w centralnej i zachodniej Polsce

Propaganda ukraińska, białoruska i litewska często twierdzi, że Warszawa przysyłała na wyższych urzędników administracji państwowej na Kresach osoby, które nie miały nic wspólnego z tymi ziemiami, dla których te ziemie były obczyzną, a lokalne problemy jakąś czarną magią. Poniższe fakty całkowicie temu zaprzeczają.

Na Kresach mieszkało od kilkuset lat kilka milionów Polaków, którzy należeli do najbardziej wykształconych ludzi na tych terenach. Dlatego jeśli nie większość to bardzo duży odsetek urzędników administracji państwowej i samorządowej wszystkich szczebli stanowili lokalni ludzie lub osoby pochodzące z Kresów.

Przemieszczanie się ludzi z jednego miejsca na drugie, jak np. z jednego miasta do drugiego czy nominacje na urzędy państwowe w różnych miastach i okręgach przez władze centralne jest zjawiskiem normalnym i występującym we wszystkich społeczeństwach i krajach od tak dawna jak one istnieją. W Polsce przez urząd na wojewodów, wicewojewodów i starostów. Stąd Polacy pochodzący z Kresów zajmowali te urzędy także w Centralnej i Zachodniej Polsce. Np. pochodzący z Polskich Inflant, czyli z dzisiejszej Łotwy Władysław Sołtan, który w 1918 roku został wybrany marszałkiem powiatowym łotewskiej ziemi rzeżyckiej (Rzeżyca) i członkiem Głównego Zarządu Prowincji Inflanckiej, po przeniesieniu się do Warszawy w listopadzie 1918 roku, w lutym 1919 roku otrzymał nominację na komisarza rządu w powiecie kieleckim (Kielce), a od 19 listopada 1919 do 19 grudnia 1923 roku był wojewodą warszawskim. A przecież w Warszawie na pewno nie brak było równie dobrych kandydatów na to stanowisko.

Urodzeni na Kresach Polacy byli więc także wojewodami czy wicewojewodami, starostami i prezydentami miast w czysto etnicznej Polsce. Np. Mieczysław Bilski z Małopolski Wschodniej był prezydentem Chełma, starostą w Tomaszowie Lubelskim i Radomsku, wicewojewodą warszawskim 1919-23 oraz wojewodą kieleckim 1923-24 i śląskim 1924-26; Piotr Dunin-Borkowski ze Lwowa był wojewodą poznańskim 1928-29; Paweł Garapich ze Lwowa był wojewodą łódzkim w 1924 roku; Władysław Jaszczołt z Polesia był wojewodą łódzkim 1926-33; Henryk Józewski z Kijowa był wojewodą łódzkim 1938-39; Mikołaj Kwaśniewski z Ukrainy był wojewodą krakowskim 1929-35, a następnie poznańskim 1935; Ignacy Manteuffel z Polskich Inflant na Łotwie był wicewojewodą warszawskim, a następnie wojewodą kieleckim 1924-27; Stefan Mokrzecki z Wileńszczyzny był p.o. prezesa Tymczasowej Komisji Rządzącej Litwy Środkowej (Wilno), a następnie jej wiceprezesem; Aleksander Morawski z Małopolski Wschodniej był wicewojewodą krakowskim 1926-27; Karol Olpiński ze Lwowa był p.o. wojewody krakowskiego w 1923 roku; Jerzy Osmołowski z Polesia był komisarzem generalnym Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich; Henryk Ostaszewki ze Lwowa był wojewodą białostockim 1937-39; Władysław Raczkiewicz z Białorusi był wojewodą krakowskim w 1935 roku i pomorskim 1936-39; Józef Rożniewski z Kijowa był wicewojewodą łódzkim 1929-31 i wojewodą lubelskim 1933-37; Antoni Schultis ze Lwowa był wojewodą śląskim w 1923 roku; Marian Zyndram-Kościałkowski z Litwy był wojewodą białostockim 1930-34 i tymczasowym prezydentem Warszawy w 1934 roku.

Polskie Towarzystwo Politechniczne we Lwowie

W 1877 roku powstało we Lwowie Towarzystwo Ukończonych Techników, które w 1878 roku zmieniło nazwę na Towarzystwo Politechniczne, a w 1913 roku na Polskie Towarzystwo Politechniczne (PTP) jako organizacja, która miała skupiać absolwentów Politechniki Lwowskiej. Z czasem stało się jednak organizacją o charakterze masowym, ogólnotechnicznym, której nowym celem stało się zespolenie inżynierów polskich w Galicji oraz rozwój naukowy wszystkich działów techniki. Oddziały Towarzystwa powstały w Nowym Sączu, Przemyślu, Samborze, Stanisławowie i Tarnowie. Członkami oddziału lwowskiego Polskiego Towarzystwa Politechnicznego byli prawdopodobnie wszyscy profesorowie i wykładowcy Politechniki Lwowskiej, którzy w zasadzie kierowali Towarzystwem, oraz większość inżynierów polskich we Lwowie i w Galicji Wschodniej.

O intensywności pracy Towarzystwa, której najlepszym miernikiem są referaty i dyskusje na posiedzeniach naukowych, potwierdza ilość wygłaszanych referatów w każdym roku działalności w oddziale lwowskim Towarzystwa. Np. w roku sprawozdawczym 1926/27 wygłoszono ich 23: inż. I. Brach: Urządzenie do przeładowania towarów w portach europejskich z uwzględnieniem Gdańska i Gdyni - (20. X. 1926), inż. Tomasz Kluz: Niektóre ustroje statycznie niewystarczalne w nowem dydaktycznem ujęciu - (27. X.), inż Stanisław Rybicki: Komunikacja i polityka komunikacyjna w odrodzonej Polsce - (3. XI), prof Edwin Hauswald: Naukowa organizacja produkcji w Polsce - (10. XI), inż. A. Pawłowski: Sprawozdanie z Międzynarodowego Zjazdu Prasy Technicznej w Rzymie - (24. XI.), inż. J. Hornung: Szkoły dla rzemieślników w Małopolsce przed i po wojnie - (1. XII.), prof. E. T. Geisler: Badanie czasu roboczego - (15. XII.), prof. Edwin Hauswald: Nowe sposoby obliczania lin drucianych - (12. I. 1927), inż. M. Altenberg: Koszta produkcji i wysokość taryf w elektrowniach parowych i wodnych - (19. I.), inż. P. Drzewiecki: Wrażenia z podróży do Ameryki - (26. I.), inż. B. Pordes: Międzynarodowy Kongres Drogowy w Mediolanie - (9. II.), prof. L. Ebermann: O wielkich motorach Diesla - (16. II.), dr. Wł. Wrażej: Istota i rodzaje stopów lekkich - (23. II.), dr. M. Huber: Rola i znaczenie nauk ścisłych i przyrodniczych w umiejętnościach inżynierskich - (2. III.), dr. W. Borowicz i prof. E. Geisler: Problem fabrykacji turbin parowych w Polsce - (9. III.), inż. S. Nawrocki: Zmiana konstrukcji i ulepszenia parowozów - (16. III), inż. Wł. Klimczak: Nowe kierunki w architekturze zagranicznej - (8. IV.), inż. Wł. Wrażej: Nowy sposób badania jakości żelaza kujnego w warsztacie mechanicznym - (13. IV.), prof. Edwin Hauswald: Nowy system płac - (20. IV), prof I. Drexler: Szerokość jezdni w ulicach miejskich - (4. V.), dr. K. Wątorek: Projekt polskiej nawierzchni kolejowej - (18. V.), dr. M. Matakiewicz: Reforma szkoły średniej - (25. V.), inż. W. Roszkowski: Lasy polskie a wojna - (1. VI.), inż. Z. Braun: Czy budowa samochodów osiągnęła szczyt swego rozwoju - (15. VI. 1927).

Organem Towarzystwa była najpierw „DĹşwignia”, wydawana w latach 1877-83, następnie dwutygodnik „Czasopismo Techniczne”, wydawany we Lwowie w latach 1883-1939 (do 1890 wspĂłlnie przez PTP i Krakowskie Towarzystwo Techniczne). Czasopismo o wysokim poziomie naukowym, z ktĂłrym współpracowali wybitni profesorowie Politechniki Lwowskiej, zajmowało się problemami techniki ogĂłlnie i techniki polskiej, kształcenia politechnicznego, rozwoju przemysłu. Redaktorami naczelnymi byli rĂłwnieĹź profesorowie Politechniki Lwowskiej (m.in. M. Thullie, S. Anczyc, T. Fiedler – takĹźe prezes Towarzystwa i od 1905 roku jego honorowy członek). Z czasem przy redakcji tego periodyku zorganizowano wydawnictwo w celu publikacji prac i podręcznikĂłw. Od 1946 roku pod nazwą "Czasopisma Techniczne" ukazują się jako zeszyty naukowe, ktĂłre są obecnie organem Politechniki Krakowskiej im. T. Kościuszki.

Polskie Towarzystwo Politechniczne we Lwowie, które unicestwił w 1939 roku okupant sowiecki, spełniało bardzo ważną rolę w tworzeniu polskiej kultury technicznej na terenie Lwowa, Małopolski (głównie Wschodniej), a w okresie międzywojennym w całym kraju.

Lwowski apostoł BoĹźego Miłosierdzia – św. Zygmunt Gorazdowski

Św. Zygmunt Karol Gorazdowski urodził się w rodzinie szlacheckiej 1 listopada 1845 r. w Sanoku. Ukończył gimnazjum w Przemyślu; wychowany w duchu patriotycznym, jako uczeń uczestniczył w antyrosyjskim Powstaniu Styczniowym 1863 w Królestwie Polskim. Po ukończeniu gimnazjum studiował prawo na Uniwersytecie Lwowskim (1864-66), jednak przerwał studia i wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego we Lwowie. Święcenia kapłańskie przyjął 25 lipca 1871 r. w katedrze lwowskiej.

Do 1877 r. ks. Gorazdowski pracował jako wikariusz i administrator w parafiach w Tartakowie, Wojniłowie, Bukaczowcach, GrĂłdku Jagiellońskim i Ĺťydaczowie, a następnie do końca Ĺźycia prowadził działalność kapłańską i dobroczynną we Lwowie, od 1878 r. jako wikary, 1899-1901 administrator i 1901-14 proboszcz parafii uniwersyteckiej św. Mikołaja. Najpierw współpracował czynnie z istniejącymi juĹź we Lwowie polskimi instytucjami charytatywnymi (Tow. Kuchni Ludowych, Tow. Opatrzności, Tow. św. Wincentego a Paulo), a następnie sam powoływał nowe. W 1882 r. załoĹźył Dom Pracy dobrowolnej dla ĹźebrakĂłw i zorganizował tanią Kuchnię Ludową dla biedoty miejskiej, ludzi mało zarabiających, a takĹźe dzieci, młodzieĹźy szkolnej i studentĂłw; wydawano w niej dziennie około 600 obiadĂłw (korzystał z niej takĹźe św. brat Albert Chmielowski, ilekroć przebywał we Lwowie). W 1884 r. załoĹźył Zakład św. JĂłzefa dla nieuleczalnie chorych i rekonwalescentĂłw; w 1886 r. dla ubogich studentĂłw Seminarium Nauczycielskiego otworzył Internat św. Jozafata, ktĂłrego był długoletnim dyrektorem. Był załoĹźycielem i kierownikiem duchowym Stowarzyszenia bł. Salomei – dla biednych wdĂłw i sierot, a w 1892 r. powołał do Ĺźycia pierwszy, a takĹźe przez długie lata jedyny w Galicji Zakład Dzieciątka Jezus dla samotnych matek i porzuconych niemowląt, w ktĂłrym za jego Ĺźycia uratowano około 3000 dzieci. Od 1877 r. był sekretarzem Komisji Ubogich Chrześcijan, a w 1895 r. był współorganizatorem i następnie wiceprezesem Związku Katolickich Towarzystw i ZakładĂłw Dobroczynnych we Lwowie, koordynując akcjami na rzecz ubogich. JuĹź za Ĺźycia mĂłwiono o nim Ksiądz dziadĂłw, ojciec ubogich, apostoł BoĹźego Miłosierdzia.

W 1884 r. powołał do życia zakonne Zgromadzenie Sióstr Miłosierdzia św. Józefa (tzw. tercjarki), które w 1939 r. miało 45 domów zakonnych na terenie Małopolski Wschodniej i Zachodniej. Zakonnice niosły posługę cierpiącym w szpitalach, sierocińcach, ochronkach, w domach prywatnych.

W 1903 r. ks. Gorazdowski założył we Lwowie szkołę katolicką, powierzając jej prowadzenie braciom szkolnym.

RĂłwnieĹź angaĹźował się w prace wydawnicze i redaktorskie. W 1877 r. załoĹźył dwutygodnik teologiczny i duszpasterski „Bonus Pastor”, ktĂłrego był redaktorem w latach 1885-88 (w 1879 zainicjował Towarzystwo Wzajemnej Pomocy KapłanĂłw „Bonus Pastor”), a latach 1908-10 wydawał we Lwowie „Gazetę Codzienną”. Opracował i wydał kilka edycji „Katechizmu” (1875, 1876, 1877, 1886) oraz opracował i wydał katolickie „Zasady i przepisy wychowania dla rodzicĂłw i wychowawcĂłw” i inne pozycje książkowe o tematyce religijnej i społecznej.

Zmarł w opinii świętości we Lwowie 1 stycznia 1920 r. i został pochowany na cmentarzu Łyczkowskim.

Beatyfikowany przez „polskiego” papieĹźa Jana Pawła II podczas Jego pielgrzymki we Lwowie w czerwcu 2001 r., zaś kanonizowany przez papieĹźa Benedykta XVI w Rzymie 23 paĹşdziernika 2005 r. wraz z drugim polskim duchownym z archidiecezji lwowskiej, rzymskokatolickim arcybiskupem lwowskim JĂłzefem Bilczewskim (1900-23).

Wileńskie lata prof. Jerzego Remera

W setną rocznicę urodzin prof. Jerzego Remera Uniwersytet Mikołaja Kopernika przypomniał Rodakom sylwetkę uczonego – współtwĂłrcy polskiej szkoły zabytkoznawstwa i konserwacji dzieł sztuki, pierwszego Generalnego Konserwatora ZabytkĂłw w Polsce (1930-37).

Prof. Jerzy Remer urodził się 16 kwietnia 1888 roku w Zatorze na Podkarpaciu, a zmarł w 1979 roku w Toruniu, z którym zawiązany był nieprzerwanie od 1945 roku, organizując tam pierwsze w Polsce studium zabytkoznawstwa i konserwatorstwa. Przez 17 lat był kierownikiem katedry, a także organizatorem pomorskiego muzealnictwa, m.in. w latach 1947-71 był dyrektorem Muzeum Okręgowego w Toruniu.

Przed wojną, dokładnie w latach 1922-1928 prof. Remer był Konserwatorem ZabytkĂłw w Wileńskim Urzędzie WojewĂłdzkim oraz zastępcą profesora historii sztuki i konserwatorstwa na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. W okresie wileńskim, a takĹźe i potem, gdyĹź bardzo związał się uczuciowo i naukowo z „miłym miastem” marsz. JĂłzefa Piłsudskiego, jak i całą cudowną i wĂłwczas tak bardzo polską Wileńszczyzną, prof. Remer wydał prace i książki: „Architektura monumentalna w woj. nowogrĂłdzkim” (1925), „W słuĹźbie sztuki – u ĹşrĂłdeł twĂłrczości Ferdynanda Ruszczyca” (1927), „Konserwacja obrazu Matki Boskiej Ostrobramskiej” (1927), „Odkrycie grobĂłw krĂłlewskich w Wilnie” (1931) oraz monografię „Wilno” (1934 i 1936; w ramach serii wydawniczej Cuda Polski).

Ostatnie pismo polskie wydawane na polskim Wołyniu

Ostatnim pismem polskim wydawanym na polskim jeszcze wĂłwczas Wołyniu była gazeta „Zwyciężymy”, ktĂłra od 23 IV 1943 roku była organem prasowym Armii Polskiej w ZSRR, a od 8 VIII 1944 1 Armii Wojska Polskiego. W połowie 1944 roku gazeta była drukowana w Kiwercach w powiecie łuckim, gdzie po Ĺťytomierzu na Ukrainie powstał kolejny ośrodek koncentracji i szkolenia wojska polskiego pod polsko-sowieckim dowĂłdztwem i będącego pod kontrolą Kremla. Gazeta ukazywała 6 razy tygodniowo w objętości 2 stron i nakładzie około 2000 egzemplarzy.

Bitwa pod Kleckiem 5 sierpnia 1506 roku

W 1482 roku nastąpił pierwszy najazd TatarĂłw krymskich na Wielkie Księstwo Litewskie, ktĂłre było złączone z Polską. Od tej pory i aĹź do końca XVII w. Tatarzy – często z Turkami - regularnie napadali na Kresy, a nawet etniczne ziemie polskie.

W końcu maja 1506 roku Tatarzy w sile 5000 ludzi wyruszyli z Krymu w głąb Rzeczypospolitej. Przez ziemie ukrainne i Polesie dotarli aż na Nowogródczyznę, pokonując dystans 1800 km (!). 20 lipca 1506 roku dotarli pod Kleck k. Nieświeża (woj. nowogródzkie, ob. Białoruś), gdzie założyli tzw. kosz, z którego wysyłali czambuły, które grasowały w promieniu 100 km, w kierunku na Mińsk, Nowogródek, Oszmianę, Lidę i Wołkowysk, a więc na terenie całej Nowogródczyzny.

Przeciwko Tatarom wyruszył 30 lipca 1506 roku z Lidy do NowogrĂłdka dowodzący wojskami polsko-litewskimi (7000 jazdy: racowie, jedna chorągiew polska, słuĹźba ziemska) marszałek nadworny wielkolitewski Michał Gliński. 4 sierpnia pod Iszkołdzią rozbito jeden z czambułów tatarskich. KtĂłry napotkali po drodze. Tatarzy w kleckim koszu nie chcieli porzucić bogatych łupĂłw i jasyru. Postanowili czekać na resztę powracająych czambułów (połowa sił), ktĂłre takĹźe wzmocniły by ich siłę. Wykorzystał to Gliński, ktĂłry postanowił odciąć Tatarom drogę ucieczki na południe – w stronę Krymu – zmienił kierunek marszu i 5 sierpnia przybył pod Kleck. Większością swych sił postanowił uderzyć z dwĂłch stron na TatarĂłw od południowego-zachodu, a na wypadek nadejścia czambułów pozostawił w odwodzie polskich jeĹşdĹşcĂłw (400 koni). Prawa kolumna za wcześnie uderzyła na TatarĂłw i na nią skierował wrĂłg swĂłj główny atak. WĂłwczas Gliński uderzył z lewa i po zaciętej bitwie rozerwał szyk TatarĂłw, zdobywając kosz. Tatarzy rzucili się do ucieczki, a uciekających goniło i wycinało w pień kilka lekkich chorągwi wiekolitewskich. Uwolniono cały jasyr i odzyskano bogate łupy. W ciągu trzech kolejnych dni Gliński rozbił resztę czambułów wracających do nie istniejącego juĹź kosza. Klęska TatarĂłw była całkowita. Jednak nie zniechęciło to ich do kolejnych napadĂłw na ziemie polsko-wielkolitewskie.

Parafie katolickie w Małopolsce Wschodniej w 1939 r. według województw i powiatów

W 1340 roku krĂłl polski Kazimierz Wielki stał się w świetle prawa narodĂłw legalnym dziedzicem Rusi Halicko-Włodzimierskiej, ktĂłra w okresie przynaleĹźności do Polski do 1772 roku stanowiła jednostkę administracyjną o nazwie wojewĂłdztwo ruskie. W XIV w. był to kraj zamieszkiwany głównie przez RusinĂłw wyznania prawosławnego. Nieliczni katolicy – Niemcy i Polacy - mieszkali w kilku większych miastach. Od samego początku słabo zaludniony i zniszczony oraz ciągle niszczony przez najazdy tatarskie i litewskie kraj stał się terenem osadnictwa polskiego – z początku nielicznego, później coraz bardziej liczniejszego, ale nigdy nie masowego, na wzĂłr osadnictwa niemieckiego w Polsce, szczegĂłlnie zachodniej. Stąd ludność rusińska dominowała na terenie Małopolski Wschodniej do 1939 roku (ok. 59% ogółu ludności). Wpływała na to i to aĹź do I wojny światowej takĹźe rutenizacja tysięcy chłopĂłw polskich, ktĂłrzy na przestrzeni wiekĂłw osiedlili się w matecznikach ruskich, w ktĂłrych nie było zwartych skupisk ludności polskiej i kościoła katolickiego. Ludność polska osiedlała się w sposĂłb naturalny (przemieszczanie się ludzi wewnątrz kraju), gdyĹź nigdy nie było planowej kolonizacji tych ziem za polskich czasĂłw (do 1772 r.) głównie w zakładanych przez polskich właścicieli ziemskich miastach (większość miast istniejących dzisiaj na terenie Małopolski Wschodniej załoĹźyli Polacy i w większości z nich stanowili największy odsetek ludności, szczegĂłlnie im bliĹźej było do XX w.). Jednak zaczęły powstawać rĂłwnieĹź polskie wsie lub wsie z przewagą polskiej ludności, a w nich kościoły katolickie, co wpływało na zachowywanie polskości ich mieszkańcĂłw. Jednocześnie, szczegĂłlnie od XVI w., sporo RusinĂłw – głównie szlachcicĂłw, mieszczan, jak rĂłwnieĹź i niektĂłrzy chłopi przy polskich wsiach polonizowali się i przyjmowali wiarę katolicką.

Przyłączenie Małopolski Wschodniej do Austrii w 1772 roku w wyniku I rozbioru Polski zahamowało w dużym stopniu osadnictwo polskie na jej terenie, szczególnie w okresie jej germanizacji przez Wiedeń (do 1867 r.). Jednocześnie Austriacy prowadzili do lat 60. XIX w. politykę germanizacji kraju, organizując m.in. rządową niemiecką kolonizację chłopską; stąd powstało w kraju wiele rolniczych kolonii niemieckich: tak protestanckich jak i katolickich. W ogólnej ilości wsi były one jednak nieliczne, bo kraj był i tak przeludniony. Ich ludność w znacznym stopniu uległa polonizacji! Także w miastach ludność niemiecka (austriacka) była nieliczna. Np. według austriackich danych we Lwowie w 1906 roku 120 612 mieszkańców Lwowa posługiwało się językiem polskim, 20 400 językiem niemieckim wraz z żargonem żydowskim i 15 159 językiem ruskim.

JuĹź krĂłl Kazimierz Wielki dbał o Ĺźycie duchowe PolakĂłw na przyłączonych do Polski terenach, budując kościoły i starając się w Watykanie o załoĹźenie diecezji katolickich. Jeszcze przed oficjalnym powstaniem diecezji działali tu biskupi – w Przemyślu Iwan (1340-52) i Mikołaj Rusin (1353-75), we Lwowie Tomasz ze Lwowa (od 1358 r.) i Konrad, a w Haliczu Krystyn (1365-71) i Antoni (1371-75). W 1375 roku papieĹź Grzegorz XI erygował archidiecezje halicką (Halicz) oraz – na obszarze Małopolski Wschodniej – diecezję przemyską; część powstałej rĂłwnieĹź wĂłwczas diecezji chełmskiej znajdowała się na terenie Małopolski Wschodniej, ktĂłra po 1772 roku weszła w skład arcybiskupstwa lwowskiego. AntypapieĹź Jan XXIII w 1412 roku przeniĂłsł stolicę katolickiej archidiecezji metropolii halickiej do Lwowa. Stan administracyjny Kościoła katolickiego w Małopolsce nie uległ zmianie do 1939 roku: większość obszaru zajmowała archidiecezji lwowska (północna część ukraińskiej dziś części wojewĂłdztwa lwowskie i całe wojewĂłdztwa stanisławowskie i tarnopolskie) i wschodnia część diecezji przemyskiej (południowa część ukraińskiej dziś części obwodu lwowskiego z przedwojennymi powiatami: Dobromil, Drohobycz, JaworĂłw, Mościska, Rudki, Sambor, Turka). W związku z rozwojem sieci parafialnej w archidiecezji lwowskiej, przed samą wojną polski Kościół i rząd RP prowadzili rozmowy w sprawie utworzenia z części archidiecezji lwowskiej diecezji tarnopolskiej.

Według „Schematismus Archidioecesis Leopoliensis Ritus Latini XCMXXIX” (LwĂłw 1939) archidiecezja lwowska miała 416 parafii, z ktĂłrych 401 znalazło się na terenie, ktĂłry w 1945 roku oderwany został od Polski i włączony do Związku Sowieckiego, a od 1991 roku znajduje się w granicach Ukrainy. Natomiast według „Schematismus Venerabilis Cleri Dioecesis Premisliensis Rit. Lat. Anno Domini 1937” (Przemyśl 1937) na terenie diecezji przemyskiej było w tymĹźe roku 349 parafii, z ktĂłrych 67 znalazło się po 1945 roku poza Polską – na terenie Związku Sowieckiego, a od 1991 roku Ukrainy.

Dla porĂłwnania: na terenie całej Małopolski Wschodniej, ktĂłra naleĹźy dzisiaj do Ukrainy, były pod koniec XIV w. 22 parafie katolickie, pod koniec XV w. 87 parafii, pod koniec XVI w. 122 parafie, pod koniec XVII w. 189 parafii, pod koniec XVIII w. 227 parafii, pod koniec XIX w. 279 (władze austriackie do 1867 roku utrudniały powstawanie nowych parafii rzymskokatolickich, czyli polskich) i w 1939 roku 469 parafii. Jak widzimy, najwięcej nowych parafii zostało załoĹźonych w latach 1900-1939 – aĹź 190, z tego 117 na terenie wojewĂłdztwa tarnopolskiego, 41 w ukraińskiej dziś części wojewĂłdztwa lwowskiego i 32 w wojewĂłdztwie stanisławowskim. Jednak ciągle odczuwalny był brak parafii katolickich w szeregu regionach kraju – i to nawet w miastach, jak np. w Stanisławowie, Tarnopolu, Kołomyi, Drohobyczu, Borysławiu czy Samborze; tamtejsze wielkie parafie na duĹźych obszarach miejskich miały odpowiednio: 14 980 parafian, 14 802 parafian, 13 800 parafian, 11 358 parafian, 20 961 parafian, 15 193 parafian. Przed samą wojną polskie władze kościele prowadziły rozmowy z rządem w celu utworzenia nowej diecezji katolickiej w Małopolsce Wschodniej – diecezji tarnopolskiej.

Razem na terenie Małopolski Wschodniej, ktĂłra została oderwana od Polski w 1945 roku były 469 parafie katolickie, ktĂłre poza kilkoma wyjątkami miały charakter polski. Na terenie archidiecezji lwowskiej było ok. 1,1 mln katolikĂłw, a we wschodniej części diecezji przemyskiej ok. 175 000. Razem ok. 1 275 000 katolikĂłw-PolakĂłw. PolakĂłw – tak katolikĂłw jak i innych wyznań (mojĹźeszowe, grekokatolickie, protestanckie oraz bezwyznaniowcĂłw było w Małopolsce Wschodniej ogółem ok. 2 mln.

Parafie katolickie były we wszystkich miastach i miasteczkach Małopolski Wschodniej, w których Polacy stanowili zazwyczaj większość mieszkańców (a ze spolonizowanymi żydami stanowili ok. 80% ogółu ludności miast i miasteczek): w miastach: 108 i w miasteczkach 81; pozostałe parafie w liczbie 279 były parafiami wiejskimi, w tym wiele we wsiach czysto polskich lub mających większość lub duży odsetek Polaków. 150 parafii było na terenie tej części województwa lwowskiego, która dzisiaj należy do Ukrainy (w tym 17 we Lwowie), 96 parafii na terenie województwa stanisławowskiego i 224 parafie na terenie województwa tarnopolskiego.

Podział parafii katolickich według wojewĂłdztw i powiatĂłw wskazuje i na kierunki osadnictwa polskiego w Małopolsce Wschodniej przed wiekami i na rozmieszczenie PolakĂłw na tym terenie w 1939 roku. W diecezji przemyskiej Ziemia Rzeszowska uległa prawie całkowitej polonizacji, natomiast Ziemia Przemyska tak duĹźej, Ĺźe ani Ukraińcy nie byli w stanie jej opanować w 1918 roku (zresztą sami głosili hasło: „Lachy za San”, a Przemyśl leĹźy nad Sanem), ani Stalin nie odwaĹźył się jej oderwać od Polski w 1945 roku. Z diecezji przemyskiej odpadła od Polski jedynie Ziemia Samborsko-Drohobycka i bardzo spolszczone wschodnie tereny Ziemi Przemyskiej (rejon Mościsk). Ziemia Lwowska była mniej spolonizowana poza oczywiście Lwowem, ktĂłry był polskim miastem i wielkim ośrodkiem polskiej kultury i Ĺźycia katolickiego oraz najbliĹźszymi terenami wokół Lwowa (powiat lwowski i okolice). RĂłwnieĹź mniej spolonizowana była polska historyczna Ziemia Halicka, czyli wojewĂłdztwo stanisławowskie. Najbardziej polskim i katolickim było wojewĂłdztwo tarnopolskie. Tutaj w powiatach: kamioneckim, przemyślańskim, skałackim, tarnopolskim i trembowelskim Polacy stanowili bezwzględną większość ludności, a względną większość w powiatach: brzeĹźańskim, podhajeckim, zbaraskim, zborowskim i złoczowskim. Na terenie wojewĂłdztwa (17 powiatĂłw) były aĹź 222 parafie, spośrĂłd 416 parafii archidiecezji lwowskiej. Polskość woj. tarnopolskiego, zwanego rĂłwnieĹź Podolem Galicyjskim, tłumaczy to, Ĺźe ziemia ta od końca XV do końca XVII wieku była często najeĹźdĹźana przez TatarĂłw, ktĂłrzy palili wsie i uprowadzali ludność (jasyr). Na opustoszałych terenach osiedlała się ludność polska. Wymordowali lub wypędzili ją stąd, jak i z całej Małopolski Wschodniej, w latach 1943-46 nacjonaliści ukraińscy i władze sowieckie.

Oto parafie katolickie w Małopolsce Wschodniej (dziś Ukraina) według województw i powiatów, z podaniem określenia parafii: miejska (miasta i miasteczka)/wiejska oraz roku jej założenia i liczby wiernych:

WOJEWÓDZTWO LWOWSKIE

Powiat bĂłbrecki: 1. BĂłbrka – miejska, zał. przed 1548 r., 3600 wier.; 2. Bryńce ZagĂłrne – wiejska, zał. pocz. XX w., 2011 wier.; 3. Brzozdowce – miejska, zał. 1411 r., 3142 wier.; 4. Chlebowice Wielkie – wiejska, zał. po 1900 r., 1663 wier.; 5. ChodorĂłw – miejska zał. 1460 r., 5188 wier.; 6. Nowosielce – wiejska, zał. po 1900 r., 820 wier.; 7. Sokołówka – wiejska, zał. 1594 r., 1320 wier.; 8. Staresioło – wiejska, zał. 1454 r., 2476 wier.

Powiat dobromilski (tylko część dziś ukraińska): 1. BłoĹźew – wiejska, załoĹźona przed 1525 r., 1015 wiernych; 2. ChyrĂłw – miejska, zał. 1531 r., 3050 wier. (przy obecnej granicy, a mimo to pozostała po stronie sowiecko-ukraińskiej); 3. Dobromil – miejska, zał. 1531 r., 3921 wier.; 4. Falkenberg – wiejska, zał. 1906 r., 205 wier.; 5. Nowe Miasto – miejska, przed 1463 r., 2309 wier.

Powiat drohobycki: 1. Borysław – miejska, zał. 1903 r., 21 411 wier.; 2. Drohobycz – miejska, zał. ok. 1377 r., 11 358 wier., 3. Gaje WyĹźne – wiejska, zał. 1934 r., 786 wier.; 4. Lipowiec – wiejska, zał. 1922 r., 1191 wier.; 5. Medenice – wiejska, zał. 1550 r., 2784 wier.; 6. PodbuĹź – wiejska, zał. 1869 r., 726 wier.; 7. RĂłwne – wiejska, zał. 1846 r., 734 wier.; 8. Rychcice – wiejska, zał. 1434 r., 2540 wier.; 9. Schodnica – wiejska, zał. 1897 r., 1780 wier.; Truskawiec – wiejska, zał. 1914 r., 1574 wier.; 11. Wacowice – wiejska, zał. 1923 r., 646 wier.

Powiat grĂłdecki: 1. Bar – wiejska, zał. 1900 r., 540 wier.; 2. BiałogĂłra – wiejska, zał. 1786 r., 1520 wier.; 3. GrĂłdek Jagielloński – miejska, zał. 1372 r., 6784 wier.; 4. JanĂłw Lwowski – miejska, zał. 1614 r., 2919 wier.; 5. Lubień Wielki – wiejska, zał. 1911 r., 715 wier.; 6. Milatyn – wiejska, zał. 1908 r., 328 wier.; 7. Obroszyn – wiejska, zał. 1793 r., 1134 wier.; 8. Powitno (Maletycze) – wiejska, zał. 1428 r., 1203 wier.; 9. Rodatycze – wiejska, zał. 1449 r., 2900 wier.; 10. Wołczuchy – wiejska, zał. 1906 r., 1494 wier.

Powiat jaworowski (tylko część dziś ukraińska): 1. Bruchnal – wiejska, zał. 1514 r., 917 wier.; 2. JaworĂłw – miejska, zał. 1454 r., 2212 wier.; 3. Krakowiec – miejska, zał. 1609 r., 3510 wier. (przy samej obecnej granicy, a mimo to pozostała po stronie sowiecko-ukraińskiej); 4. MuĹźyłowice – wiejska, zał. 1749 r., 627 wier.; 5. Szutowa k. Bonowa – wiejska, zał. 1910 r., 1020 wier.

LwĂłw: 17 parafii miejskich: 1. Katedralna Wniebowzięcia NMP - zał. 1370 r., 4790 wier.; 2. św. Andrzeja Apostoła - zał. 1460 r., 11 000 wier.; 3. św. Anny - zał. 1507 r., 12 000 wier.; 4. św. Antoniego z Pawdy - zał. 1669 r., 12 300 wier.; 5. BoĹźego Ciała – zał. 1234 r., 2000 wier.; 6. św. ElĹźbiety – zał. 1911 r., 18 000 wier. (największa, obok św. Marii Magdaleny, parafia w mieście); 7. św. Franciszka z AssyĹźu (LwĂłw-ZamarstynĂłw) – zał. 1904 r., 3500 wier.; 8. św. Łazarza - zał. 1640 r., 220 wier.; 9. MB KrĂłlowej Polski (LwĂłw-Zniesienie) – zał. 1925 r., 5500 wier.; 10. MB Nieustającej Pomocy (LwĂłw-LewandĂłwka) – zał. 1921 r., 7500 wier.; 11. MB Róşańcowej (LwĂłw-KleparĂłw) – zał. 1904 r., 4150 wier.; 12. MB ŚnieĹźnej – zał. 1340 r., 5000 wier.; 13. św. Marcina Bpa – zał. 1637 r., 12 000 wier.; 14. św. Marii Magdaleny – zał. 1612 r., 18 000 wier. (największa, obok św. ElĹźbiety, parafia w mieście); 15. św. Mikołaja – zał. 1745 r., 10 000 wier.; 16. św. Piotra i Pawła (LwĂłw-SygniĂłwka) – zał. 1925 r., 5077 wier.; 17. Wincentego a Paulo - przy kościele św. Zofii z 1574 r., 7000 wier.

Powiat lwowski: 1. Barszczowice – wiejska, zał. 1910 r., 1351 wier.; 2. Białohorszcze – wiejska, zał. 1913 r., 892 wier.; 3. Biłka Szlachecka – wiejska, zał. 1441 r., 3857 wier.; 4. Brzuchowice – wiejska, zał. 1918 r., 2500 wier.; 5. Czyszki – wiejska, zał. 1420 r., 3899 wier.; 6. DawidĂłw – wiejska, zał. XV w., 3028 wier.; 7. Hodowica – wiejska, zał. XIV w., 1785 wier.; 8. JaryczĂłw Nowy – miejska, zał. 1431 r., 1813 wier.; 9. KościejĂłw – wiejska, zał. 1430 r., 2200 wier.; 10. Krotoszyn – wiejska, zał. 1399 r., 1041 wier.; 11. KukizĂłw – miejska, zał. 1668 r., 630 wier.; 12. MalechĂłw – wiejska, zał. 1521 r., 3246 wier.; 13. Nawaria – miejska, zał. 1627 r., 2580 wier.; 14. Prusy – wiejska, zał. przed 1485 r., 3513 wier.; 15. Pustomyty – wiejska, zał. pocz. XX w., 1511 wier.; 16. Rakowiec – wiejska, zał. przed 1598 r., 1663 wier.; 17. Rzęsna Polska – wiejska, zał. 1400 r., 2507 wier.; 18. SichĂłw – wiejska, zał. 1912 r., 1370 wier.; 19. SiemianĂłwka – wiejska, zał. 1660 r., 2614 wier.; 20. Sokolniki – wiejska, zał. 1396 r., 4378 wier.; 21. Szczerzec – wiejska, zał. 1391 r., 1344 wier.; 22. Winniki – miejska, zał. 1738 r., 3210 wier.; 23. WołkĂłw – wiejska, zał. przed 1638 r., 1905 wier.; 24. Zimna Woda – wiejska, zał. 1453 r., 4921 wier.; 25. Zubrza – wiejska, zał. przed 1655 r., 2598 wier.; 26. Ĺťydatycze – wiejska, zał. 1906 r., 800 wier.

Powiat mościcki (tylko część dziś ukraińska): 1. Balice – wiejska, zał. 1898 r., 810 wier.; 2. HusakĂłw – miejska, zał. 1542 r., 1681 wier.; 3. Krukienice – miejska, zał. 1439 r., 822 wier.; 4. Lipniki – wiejska, zał. 1909 r., 845 wier.; 5. Milczyce – wiejska, zał. 1477 r., 3646 wier.; 6. Mościska – miejska, zał. 1404 r., 7060 wier.; 7. Myślatycze – wiejska, zał. przed 1442 r., 885 wier.; 8. Pnikut – wiejska, zał. przed 1480 r., 1596 wier.; 9. Radenice – wiejska, zał. 1476 r., 1380 wier.; 10. Radochońce – wiejska, zał. XVI w., 1255 wier.; 11. Sądowa Wisznia – miejska, zał. 1368 r., 4024 wier.; 12. Stojańce – wiejska, zał. XV w., 3125 wier.; 13. Tamanowice – wiejska, zał. 1918 r., 320 wier.; 14. Trzcieniec – wiejska, zał. 1936 r., 3300 wier.; 15. Twierdza – wiejska, zał. 1923 r., 890 wier.

Powiat przemyski (tylko część dziś ukraińska): 1. MiĹźyniec – wiejska, zał. przed 1488 r., 1202 wier.; 2. NiĹźankowce – miejska, zał. 1450 r., 2007 wier.

Powiat rawski (tylko część dziś ukraińska): 1. Bruckenthal – wiejska, zał. 1856 r., 960 wier.; 2. MagierĂłw – miejska, zał. 1595 r., 1811 wier.; 3. NiemirĂłw – miejska, zał. 1530 r., 3050 wier.; 4. Potylicz – miejska, zał. 1425 r., 1120 wier.; 5. Rawa Ruska – miejska, zał. 1612 r., 6217 wier.; 6. Rzyczki – wiejska, zał. 1890 r., 1069 wier.; 7. UhnĂłw – miejska, zał. 1470 r., 2742 wier.; 8. Ulicko Seredkiewicz – wiejska, zał. 1936 r., 997 wier.

Powiat rudecki: 1. Komarno – miejska, zał. 1473 r., 7144 wier.; 2. Koniuszki Siemianowskie – wiejska, zał. 1927 r., 2042 wier.; 3. Pohorce – wiejska, zał. 1896 r., 1460 wier.; 4. Rudki – miejska, zał. XV w., 3945 wier.; 5. Rumno – wiejska, zał. 1471 r., 1252 wier.; 6. Tuligłowy – wiejska, zał. 1600 r., 4865 wier.

Powiat samborski: 1. Biskowice – wiejska, zał. 1908 r., 2750 wier.; 2. Brześciany – wiejska, zał. 1914 r., 1152 wier.; 3. Czukiew – wiejska, zał. 1415 r., 2503 wier.; 4. Czyszki – wiejska, zał. przed 1559 r., 945 wier.; 5. Dublany – miejska, zał. ok. 1586 r., 3400 wier.; 6. Felsztyn – miejska, zał. XV w., 1731 wier.; 7. KalinĂłw – wiejska, zał. koniec XVIII w., 690 wier.; 8. Laszki Murowane – miejska, zał. 1914 r., 479 wier.; 9. Łanowice – wiejska, zał. 1462 r., 1546 wier.; 10. Nowoszyce – wiejska, zał. 1936 r., 264 wier.; 11. Sambor – miejska, zał. 1370 r., 15 193 wier.; 12. Sąsiadowice – wiejska, zał. 1591 r., 2427 wier.; 13. Stara SĂłl – miejska, zał. 1557 r., 1101 wier.; 14. Stary Sambor – miejska, zał. 1501 r., 1382 wier.; 15. Strzałkowice – wiejska, zał. 1494 r., 1984 wier.; 16. Stupnica Polska – wiejska, zał. 1935 r., 974 wier.; 17. Wojutycze – wiejska, zał. przed 1484 r., 1998 wier.; 18. Wołoszcza – wiejska, zał. 1703 r., 658 wier.

Powiat sokalski (tylko część dziś ukraińska): 1. Bełz – miejska, zał. 1394 r., 2397 wier.; 2. Krystynopol – miejska, zał. 1695 r., 2479 wier.; 3. OstrĂłw – wiejska, zał. 1429 r., 2854 wier.; 4. Sokal – miejska, zał. przed 1517 r., 4649 wier.; 5. ŚwitarzĂłw – wiejska, zał. 1910 r., 1544 wier.; 6. TartakĂłw – miejska, zał. 1487 r., 3850 wier.; 7. UhrynĂłw – wiejska, zał. 1450 r., 475 wier.; 8. Waręż – miejska, zał. przed 1528 r., 2541 wier.; 9. Wojsławice – wiejska, zał. 1910 r., 1050 wier.

Powiat turczański: 1. Borynia – wiejska, zał. 1879 r., 1339 wier.; 2. Łomna – wiejska, zał. 1895 r., 477 wier.; 3. Turka – miejska, zał. ok. 1730 r., 2999 wier.

Powiat żółkiewski: 1. Kłodno Wielkie – wiejska, zał. 1907 r., 1521 wier.; 2. KulikĂłw – miejska, zał. 1398 r., 1093 wier.; 3. Mosty Wielkie – miejska, zał. 1549 r., 2812 wier.; 4. Przedrzymichy Małe – wiejska, zał. 1922 r., 503 wier.; 5. Wiesenberg – wiejska, zał. 1851 r., 819 wier.; 6. Żółkiew – miejska, zał. 1620 r., 5607 wier.; 7. Żółtańce – wiejska, zał. przed 1545 r., 936 wier.

WOJEWÓDZTWO STANISŁAWOWSKIE

Powiat doliński: 1. BolechĂłw – miejska, zał. 1699 r., 3604 wier.; 2. BroszniĂłw-Osada – wiejska, zał. 1935 (kościół z 1901 r.), 2796 wier.; 3. Dolina – miejska, zał. przed 1469 r., 4311 wier.; 4. LudwikĂłwka – wiejska, zał. 1910 r., 878 wier.; 5. RoĹźniatĂłw – miejska, zał. 1703 r., 2219 wier.; 6. Wełdzirz – wiejska, zał. 1846 r., 1212 wier.; 7. Wygoda – wiejska, zał. 1903 r., 1670 wier.

Powiat horodeński: 1. Czernelica – wiejska, zał. 1661 r., 1379 wier.; 2. Horodenka – miejska, zał. 1763 r., 4424 wier.; 3. Michalcze – wiejska, zał. 1439 r., 1300 wier.; 4. Obertyn – miejska, zał. 1757 r., 1930 wier.; 5. WoronĂłw – wiejska, zał. 1903 r., 1020 wier.; 6. ĹťukĂłw – wiejska, zał. 1458 r., 800 wier.

Powiat kałuski: 1. Dołha Wojniłowska (Ziemianka) – wiejska, zał. 1899 r., 1320 wier.; 2. Kałusz – miejska, zał. 1469 r., 5194 wier.; 3. Pniaki – wiejska, zał. ok. 1936 r., 900 wier.; 4. Podmichale – wiejska, zał. 1893 r., 1852 wier.; 5. Tomaszowce – wiejska, zał. 1906 r., 1932 wier.; 6. Wojniłów – miejska, zał. 1610 r., 1967 wier.

Powiat kołomyjski: 1. DĹźurkĂłw – wiejska, zał. 1912 r. (kościół z 1875 r.), 2474 wier.; 2. GwoĹşdziec – miejska, zał. 1475 r., 2866 wier.; 3. JabłonĂłw – miejska, zał. 1790 r., 650 wier.; 4. Kamionki Wielkie – miejska, zał. 1935 r. (kościół z 1857 r.), 1415 wier.; 5. Kołomyja – miejska (fara), zał. przed 1353 r., 13 800 wier.; 6. Kołomyja-MariĂłwka – miejska, zał. 1853 r., 2464 wier.; 7. PeczeniĹźyn – miejska, zał. 1893 r. (kościół z 1872 r.), 532 wier.; 8. Soroki – wiejska, zał. 1908 r. (kościół z 1873 r.), 800 wier.; 9. Święty JĂłzef – wiejska, zał. 1908 r., 4000 wier.

Powiat kosowski: 1. KosĂłw Huculski – miejska, zał. 1740 r., 1282 wier.; 2. Kuty – miejska, zał. 1727 r., 1548 wier.; 3. Pistyń – miejska, zał. 1776 r., 986 wier.

Powiat nadwĂłrniański: 1. BednarĂłwka – wiejska, zał. pocz. XX w. (filia w Hołoskowie), 2332 wier.; 2. BitkĂłw – wiejska, zał. pocz. XX w., 1500 wier.; 3. Delatyn – miejska, zał. 1867 r., 3484 wier.; 4. NadwĂłrna – miejska, zał. 1609 r., 5909 wier.; 5. Sołotwina – miejska, zał. przed 1666 r., 1184 wier.; 6. WołosĂłw – wiejska, zał. pocz. XX w., 1304 wier.

Powiat rohatyński: 1. Bołszowce – miejska, zał. 1625 r., 1700 wier.; 2. Bukaczowce – miejska, zał. 1747 r., 2560 wier.; 3. Bursztyn – miejska, zał. 1770 r., 2535 wier.; 4. Bybło – wiejska, zał. ok. 1936 r., 384 wier.; 5. FirlejĂłw – miejska, zał. 1573 r., 1216 wier.; 6. Fraga – wiejska, zał. 1899/1913 r. – ekspozytura w Strzeliskach Nowych od 1938 r., 801 wier.; 7. Knihynicze – miejska, zał. po 1900 r., 661 wier.; 8. Konkolniki – miejska, zał. 1421 r., 2776 wier.; 9. Lipica Dolna – wiejska, zał. 1920 r. (kościół z 1907 r.), 1185 wier.; 10. Łukowiec Wiszniowski – wiejska, zał. 1910 r. (kościół z 1895 r.), 3018 wier.; 11. MarytnĂłw Nowy – wiejska, zał. 1607 r., 1252 wier.; 12. Podkamień – miejska, zał. przed 1615 r., 1070 wier.; 13. Rohatyn – miejska, zał. 1500 r., 3132 wier.; 14. Sarnki Dolne – wiejska, zał. 1901 r., 632 wier.; 15. Skomorochy Stare – wiejska, zał. 1912 r., 890 wier.; 16. ĹťurĂłw – wiejska, zał. 1621 r., 1370 wier.

Powiat stanisławowski: 1. BednarĂłw – wiejska, zał. 1903 r. (kościół z 1889 r.), 1113 wier.; 2. Bohorodczany – miejska, zał. 1691 r., 996 wier.; 3. DelejĂłw – wiejska, zał. 1401-1827 i ponownie 1894 r., 1385 wier.; 4. Halicz – miejska, zał. 1427 r., 3170 wier.; 5. Jezupol – miejska, zał. 1598 r., 1575 wier.; 6. Łysiec –miejska, zał. 1669 r., 1454 wier.; 7. Mariampol – miejska, zał. 1825 (kościół z 1716 r.), 2543 wier.; 8. Meducha – wiejska, zał. 1918 r., 1252 wier.; 9. StanisławĂłw – miejska (fara), zał. 1662 r., 14 980 wier.; 10. StanisławĂłw-Kniahinin: św. JĂłzefa – miejska, zał. pocz. XX w. (kościół z 1797 r.), 3823 wier.; 11. Święty Stanisław – wiejska, zał. 1238 r., 205 wier.

Powiat stryjski: 1. Feliciental – wiejska, zał. 1843 r., 2237 wier.; 2. Chromohorb – wiejska, zał. pocz. XX w., 775 wier.; 3. Daszawa – wiejska, zał. pocz. XX w., 1591 wier.; 4. Skole – miejska, zał. 1660 r., 2535 wier.; 5. Sokołów – miejska, zał. 1520 r., 1000 wier.; 6. Stryj – miejska (fara), zał. 1396 r., 11 451 wier. i kościół św. JĂłzefa (ss. Serafitek) z 1910 r.; 7. SynowĂłdzko WyĹźne – wiejska, zał. po 1900 r., 1001 wier.; 8. Ĺťulin – wiejska, zał. 1801 r. (w latach 1638-1801 parafia była w Podhorcach), 1480 wier.

Powiat śniatyński: 1. Nowosielica – wiejska, zał. 1894 r. (kościół z 1882 r.), 534 wier.; 2. Śniatyń – miejska, zał. ok. 1500 r., 4688 wier.; 3. ZabłotĂłw – miejska, zał. 1605 r., 2696 wier.

Powiat tłumacki: 1. Bohorodczany – miejska, zał. 1923 (kościół z 1882 r.), 1800 wier.; 2. Chocimierz – miejska, zał. 1602 r., 1379 wier.; 3. Delawa – wiejska, zał. 1923 r. (kościół z 1912 r.), 515 wier.; 4. Jezierzany – wiejska, zał. pocz. XX w., 2080 wier.; 5. Markowce – wiejska, zał. po 1900 r., 773 wier.; 6. NiĹźniĂłw – miejska, zał. 1740 r., 1680 wier.; 7. Okniany – wiejska, zał. po 1900 r., 1005 wier.; 8. Otynia – miejska, zał. 1669 r., 6097 wier.; 9. Tarnawica Polna – wiejska, zał. 1864 r., 2677 wier.; 10. Tłumacz – miejska, zał. 1386 r., 5000 wier.; 11. Tyśmienica – miejska, zał. 1630 r., 1964 wier.

Powiat Ĺźydaczowski: 1. AntoniĂłwka – wiejska, zał. pocz. XX w., 975 wier.; 2. Demnia – wiejska, zał. pocz. XX w., 707 wier.; 3. Derşów – wiejska, zał. pocz. XX w., 1153 wier.; 4. Kochawina – wiejska, zał. 1627 r., 1309 wier.; 5. Machliniec – wiejska, zał. 1842 r., 2080 wier.; 6. MikołajĂłw – miejska, zał. 1607 r., 799 wier.; 7. Młyniska – wiejska, zał. pocz. XX w., 973 wier.; 8. Rozdół – miejska, zał. 1647 r., 2510 wier.; 9. Ĺťurawno – miejska, zał. 1468 r., 1717 wier.; 10. ĹťydaczĂłw – miejska, zał. 1387 r., 2295 wier.

WOJEWÓDZTWO TARNOPOLSKIE

Powiat borszczowski: 1. BorszczĂłw – miejska, zał. 1763 r., 4816 wier.; 2. Cygany – wiejska, zał. 1937 r. (kościół z 1900 r.), 1020 wier.; 3. DĹşwiniaczka – wiejska, zał. 1906 r. (kościół z 1894 r.), 1356 wier.; 4. Głęboczek – wiejska, zał. 1878 r., 1721 wier.; 5. Jezierzany – miejska, zał. 1854 r., 3297 wier.; 6. KorolĂłwka – wiejska, zał. 1902 r., 1974 wier.; 7. Krzywicze – wiejska, zał. 1650 r., 1846 wier.; 8. Łosiacz – wiejska, zał. 1909 r. (kościół z 1889 r.), 1797 wier.; 9. Mielnica Podolska – miejska, zał. 1851 r., 1475 wier.; 10. Nowosiółka Biskupia – wiejska, zał. 1908 r. (kościół z 1867 r.), 808 wier.; 11. Skała Podolska – miejska, zał. 1724 r., 1734 wier.; 12. Turylcze – wiejska, zał. 1901 r. (kościół z 1871 r.), 614 wier.

Powiat brodzki: 1. Brody – miejska, zał. 1594 r., 7350 wier.; 2. Hallerczyn – wiejska, zał. 1938 r., 1674 wier.; 3. LeszniĂłw – miejska, zał. 1637 r., 1926 wier.; 4. Pieniaki – wiejska, zał. 1814 r., 1930 wier.; 5. Podkamień – miejska, zał. 1464 r., 5460 wier.; 6. Ponikwa – wiejska, zał. 1865 r., 1904 wier.; 7. Ruda Brodzka – wiejska, zał. 1912 r. (kościół z 1864 r.), 814 wier.; 8. Suchowola – wiejska, zał. 1933 r. (kościół z 1925 r.), 533 wier.

Powiat brzeĹźański: 1. BrzeĹźany – miejska, zał. 1600 r., 7149 wier.; 2. Budyłów – wiejska, zał. 1853 r., 2353 wier.; 3. Buszcze – wiejska, zał. 1399 r., 1541 wier.; 4. Koniuchy – wiejska, zał. 1922 r. (kościół z 1910 r.), 746 wier.; 5. KotĂłw – wiejska, zał. 1921 r., 1012 wier.; 6. Kozowa – miejska, zał. 1669 r., 6834 wier.; 7. Kuropatniki – wiejska, zał. 1913 r. (kościół z 1892 r.), 1695 wier.; 8. Litiatyn – wiejska, zał. 1925 r. (kościół z 1899 r.), 1185 wier.; 9. MieczyszczĂłw – wiejska, zał. 1936 r., 970 wier.; 10. NarajĂłw – miejska, zał. 1705 r., 2255 wier.; 11. Płaucza Mała – wiejska, zał. 1937 r. 1068 wier.; 12. Podwysokie – wiejska, zał. 1618-1780 i ponownie od 1853 r., 3830 wier.; 13. Szybalin – wiejska, zał. 1933 r., 1000 wier.; 14. TaurĂłw – wiejska, zał. 1909 r., 1910 wier.

Powiat buczacki: 1. Barysz – miejska, zał. 1602 r., 4875 wier.; 2. Beremiany – wiejska, zał. 1921 r. (kościół z 1884 r.), 1775 wier.; 3. Bobulińce – wiejska, zał. 1938 r., 792 wier.; 4. Buczacz – miejska, zał. 1379 r., 10 257 wier.; 5. Huta Nowa – wiejska, zał. 1925 r., 575 wier.; 6. Jazłowiec – miejska, zał. 1467 r., 4117 wier.; 7. Koropiec – wiejska, zał. 1427 r., 2353 wier.; 8. Korościatyn – wiejska, zał. 1905 (kościół z 1863 r.), 1495 wier.; 9. KowalĂłwka – wiejska, zał. 1905 r. (kościół z 1882 r.), 3009 wier.; 10. Monasterzyska – miejska, zał. przed 1702 r., 7175 wier.; 11. Nowostawce – wiejska, zał. 1911 r. (kościół z 1885 r.), 1217 wier.; 12. Petlikowce Nowe – wiejska, zał. 1938 r., 810 wier.; 13. Petlikowce Stare – wiejska, zał. 1421 r., 2483 wier.; 14. Porchowa – wiejska, zał. 1907 r., 1314 wier.; 15. Potok Złoty – miejska, zał. 1610 r., 2650 wier.; 16. PuĹźniki – wiejska, zał. 1904 r. (kościół z 1880 r.), 1805 wier.; 17. SzwejkĂłw – wiejska, zał. 1908 r. (kościół z 1894 r.), 1136 wier.; 18. Trybuchowce – wiejska, zał. 1933 r. (kościół z 1904 r.), 2260 wier.; 19. Uście Zielone – miejska, zał. 1579 r., 2670 wier.; 20. Werbka – wiejska, zał. 1929 r., 623 wier.

Powiat czortkowski: 1. BiałoboĹźnica – miejska, zał. 1938 r., 1432 wier.; 2. Byczkowce – wiejska, zał. 1912 r. (kościół z 1897 r.), 1583 wier.; 3. ChomiakĂłwka – wiejska, zał. 1854 r., 2210 wier.; 4. CzortkĂłw – miejska, zał. 1610 r., 8126 wier.; 5. Jagielnica – miejska, zał. 1478 r., 4260 wier.; 6. Kolędziany – wiejska, zał. ok. 1936 r., 1374 wier.; 7. Połowce – wiejska, zał. 1921 r. (kościół z 1907 r.), 720 wier.; 8. SłobĂłdka DĹźuryńska – wiejska, zał. 1904, 1391 wier.; 9. Ułaszkowce – wiejska, zał. 1912 r., 798 wier.

Powiat kamionecki: 1. Adamy – wiejska, zał. 1918 r. (kościół z 1906 r.), 1455 wier.; 2. Batiatycze – wiejska, zał. 1918 r. (kościół z 1903 r.), 1407 wier.; 3. Budki Nieznanowskie – wiejska, zał. 1921 r., 1082 wier.; 4. Busk – miejska, zał. 1456 r., 7936 wier.; 5. DobrotwĂłr – miejska, zał. 1509 r., 2592 wier.; 6. Horpiń – wiejska, zał. 1919 r. (kościół z 1899 r.), 1440 wier.; 7. Kamionka Strumiłowa – miejska, zał. 1477 r., 7441 wier.; 8. Milatyn Nowy – wiejska, zał. 1857 r. (od 1740 r. klasztor karmelitĂłw), 2276 wier.; 9. Tadanie – wiejska, zał. 1610 r., 602 wier.; 10. Wolica Derewlańska – wiejska, zał. 1925 r., 766 wier.; 11. ĹťelechĂłw Wielki – wiejska, zał. 1426 r., 1625 wier.

Powiat kopyczyniecki: 1. ChorostkĂłw – miejska, istniała w XVII w. i zał. ponownie 1851 r., 6695 wier.; 2. Czarnokońce Wielkie – wiejska, zał. 1878 r., 1174 wier.; 3. Horodnica – wiejska, zał. 1904 r. (kościół z 1894 r.), 1780 wier.; 4. Husiatyn – miejska, zał. 1610 r., 2535 wier.; 5. JabłonĂłw – wiejska, zał. 1904 r., 1260 wier.; 6. Kluwińce – wiejska, zał. po 1900 r., 1270 wier.; 7. Kociubińce – wiejska, zał. 1903 r., 966 wier.; 8. Kopyczyńce – miejska, zał. 1443 r., 5228 wier.; 9. Liczkowce – wiejska, zał. przed 1705 r., 2359 wier.; 10. Majdan – wiejska, zał. 1929 r. (kościół z 1902 r.), 824 wier.; 11. NiĹźborg Nowy – wiejska, zał. 1886 r., 1457 wier.; 12. SidorĂłw – wiejska, zał. 1726 r., 1900 wier.; 13. Tłusteńkie – wiejska, zał. 1923 r. (kościół z 1912 r.), 617 wier.; 14. Wasylkowce – wiejska, zał. 1909 r. (kościół z 1896 r.), 1012 wier.; 15. Ĺťabińce – wiejska, zał. 1862 r., 2330 wier.

Powiat podhajecki: 1. Białokrynica – wiejska, zał. po 1900 r., 1820 wier.; 2. Bieniawa – wiejska, zał. po 1900 r., 1322 wier.; 3. BokĂłw – wiejska, zał. 1903 r., 1061 wier.; 4. Hnilcze – wiejska, zał. 1886 r., 1466 wier.; 5. HoroĹźanka – wiejska, zał. 1727 r., 3107 wier.; 6. Markowa – wiejska, zał. 1777 r., 1307 wier.; 7. Nowosiółka-BekerĂłw – wiejska, zał. po 1900 r., 1718 wier.; 8. Podhajce – miejska, zał. 1463 r., 5575 wier.; 9. Rosochowaciec – wiejska, zał. 1851 r., 2414 wier.; 10. Sokołów – wiejska, zał. po 1900 r., 2201 wier.; 11. Toustobaby – wiejska, zał. 1920 r. (kościół z 1866 r.), 2181 wier.; 12. Wiśniowczyk – wiejska, zał. 1747 r., 2910 wier.; 13. Wolica – wiejska, zał. po 1900 r., 700 wier.; 14. Zawałów – wiejska, zał. 1865 r., 855 wier.; 15. Złotniki – wiejska, zał. 1459 r., 2983 wier.

Powiat przemyślański: 1. DunajĂłw – miejska, zał. 1413 r., 4750 wier.; 2. Gliniany – miejska, zał. 1397 r., 2895 wier.; 3. HanaczĂłw – wiejska, zał. 1787 r., 2365 wier.; 4. Majdan Lipowiecki – wiejska, zał. 1923 r. (kościół z 1889 r.), 1548 wier.; 5. Pohorylce (Pogorzelce) – wiejska, zał. 1903 r., 1627 wier.; 6. Przemyślany – miejska, zał. 1642 r., 4080 wier.; 7. Słowita – wiejska, zał. 1936 r., 1206 wier.; 8. Świrz – miejska, zał. 1481 r., 5199 wier.; 9. Tuczne – wiejska, zał. po 1900 r., 1011 wier.; 10. WołkĂłw – wiejska, zał. 1934 r., 1029 wier.; 11. WyĹźniany – wiejska, zał. 1400 r., 3209 wier.; 12. ZadwĂłrze – wiejska, zał. 1913 r., 1878 wier.

Powiat radziechowski: 1. ChołojĂłw – miejska, zał. 1918 r. (kościół z 1903 r.), 2008 wier.; 2. Łopatyn – miejska, zał. 1413 r., 3155 wier.; 3. RadziechĂłw – miejska, zał. 1775 r., 2500 wier.; 4. Stanisławczyk – miejska, zał. 1626 r., 487 wier.; 5. StojanĂłw – miejska, zał. 1624 r., 2244 wier.; 6. Szczurowice – miejska, zał. 1661 r., 1538 wier.; 7. ToporĂłw – miejska, zał. 1628 r., 2946 wier.; 8. WitkĂłw Nowy – miejska, zał. 1670 r., 1286 wier.

Powiat skałacki: 1. Chmieliska – wiejska, zał. po 1900 r., 1249 wier.; 2. Grzymałów – miejska, zał. 1609 r., 6607 wier.; 3. Hałuszczyńce – wiejska, zał. 1851 r., 2569 wier.; 4. KaczanĂłwka – wiejska, zał. 1792 r., 4421 wier.; 5. KołodziejĂłwka – wiejska, zał. po 1900 r., 1805 wier.; 6. Krasne – zał. po 1900 r., 2284 wier.; 7. MagdalĂłwka – wiejska, zał. po 1900 r., 906 wier.; 8. Ostapie – wiejska, zał. po 1900 r., 2404 wier.; 9. Podwołoczyska – miejska, zał. 1885 r., 3135 wier.; 10. PołupanĂłwka – wiejska, zał. po 1900 r., 2496 wier.; 11. Rasztowce – wiejska, zał. po 1900 r., 560 wier.; 12. Skałat – miejska, zał. 1632 r., 5562 wier.; 13. Sorocko – wiejska, zał. po 1900 r., 1920 wier.; 14. Tarnoruda – wiejska, zał. 1643 r., 835 wier.; 15. Touste – miejska, zał. 1717 r., 2571 wier.; 16. TurĂłwka – wiejska, zał. po 1900 r., 655 wier.

Powiat tarnopolski: 1. BaworĂłw – wiejska, zał. 1522 r., 3563 wier.; 2. Borki Wielkie – wiejska, zał. po 1900 r., 1742 wier; 3. BucniĂłw – wiejska, zał. po 1900 r., 2352 wier.; 4. ChodaczkĂłw Wielki – wiejska, zał. 1919 r., 3011 wier.; 5. CzernielĂłw Mazowiecki – wiejska, zał. 1827 r., 3000 wier.; 6. Dołżanka – wiejska, zał. w latach 30. XX w., 500 wier.; 7. DraganĂłwka – wiejska, zał. 1852 r., 3031 wier.; 8. Horodyszcze Wielkie – wiejska, zał. 1907 r., 1727 wier.; 9. Ihrowica – wiejska, zał. po 1900 r., 1420 wier.; 10. Kokutkowce – wiejska, zał. po 1900 r., 1770 wier.; 11. Kozłów – miejska, zał. 1733 r., 3834 wier.; 12. Ładyczyn – wiejska, zał. po 1900 r., 1334 wier.; 13. Łozowa – wiejska, zał. 1852 r., 980 wier.; 14. Mikulińce – miejska, zał. przed 1715 r., 1814 wier.; 15. Myszkowice – wiejska, zał. po 1900 r., 1155 wier.; 16. NastasĂłw – wiejska, zał. przed 1701 r., 2795 wier.; 17. Obarzańce – wiejska, zał. po 1900 r., 1235 wier.; 18. Płotycz – wiejska, zał. 1868 r., 2006 wier.; 19. Tarnopol – miejska, zał. 1623 r., 14 802 wier.; 20. Zabojki – wiejska, zał. po 1900 r., 1213 wier.

Powiat trembowelski: 1. BoryczĂłwka – wiejska, zał. po 1900 r., 930 wier.; 2. BudzanĂłw – miejska, zał. przed 1630 r., 1590 wier.; 3. DarachĂłw – wiejska, zał. po 1900 r., 2202 wier.; 4. Hleszczawa – wiejska, zał. po 1900 r., 902 wier.; 5. IwanĂłwka – wiejska, zał. po 1900 r., 1721 wier.; 6. JanĂłw – miejska, zał. 1611 r., 2538 wier.; 7. Kobyłowłoki – wiejska, zał. po 1900 r., 1791 wier.; 8. Krowinka – wiejska, zał. po 1900 r., 1100 wier.; 9. ŁoszniĂłw – wiejska, zał. 1869 r., 2965 wier.; 10. Mogilnica – wiejska, zał. 1851 r., 2000 wier.; 11. Ostrowczyk – wiejska, zał. po 1900 r., 1282 wier.; 12. Podhajczyki – wiejska, zał. po 1900 r., 1552 wier.; 13. SemenĂłw – wiejska, zał. po 1900 r., 979 wier.; 14. StrusĂłw – miejska, zał. przed 1534 r., 3847 wier.; 15. Trembowla – miejska, zał. 1425 r., 5193 wier.; 16. Wierzbowiec – wiejska, zał. 1905 r. (kościół z 1894 r.), 1664 wier.; 17. Zazdrość – wiejska, zał. po 1900 r., 1001 wier.

Powiat zaleszczycki: 1. BurakĂłwka – wiejska, zał. 1905 r. (kościół z 1881 r.), 2355 wier.; 2. CzerwonogrĂłd – wiejska, zał. 1615 r., 2125 wier.; 3. KołodrĂłbka – wiejska, zał. 1935 r. (kościół z 1910 r.), 179 wier.; 4. Lisowce – wiejska, zał. 1906 r. (kościół z 1887 r.), 1202 wier.; 5. Szczytowce – wiejska, zał. 1903 r., 635 wier.; 6. Tłuste – miejska, zał. 1717 r., 3152 wier.; 7. Uhryńkowce – wiejska, zał. 1911 r. (kościół z 1902 r.), 1340 wier.; 8. Uścieczko – miejska, zał. 1870 r., 1105 wier.; 9. Winiatyńce – wiejska, zał. 1929 r. (kościół z 1912 r.), 800 wier.; 10. Zaleszczyki – miejska, zał. 1763 r., 1604 wier.

Powiat zbaraski: 1. Berezowica Mała – wiejska, zał. po 1900 r., 1628 wier.; 2. Jacowce – wiejska, zał. 1894 r., 1168 wier.; 3. Koszlaki – wiejska, zał. po 1900 r., 1387 wier.; 4. Kretowce – wiejska, zał. 1936 r., 2300 wier.; 5. Kujdańce – wiejska, zał. po 1900 r., 1428 wier.; 6. MaksymĂłwka – wiejska, zał. 1908 r., 1598 wier.; 7. Medyń – wiejska, zał. po 1919 r., 1998 wier.; 8. Nowe Sioło – wiejska, zał. 1935 r., 497 wier.; 9. Opryłowce – wiejska, zał. 1615 r., 1983 wier.; 10. Sieniawa – wiejska, zał. 1908 r., 1250 wier.; 11. StryjĂłwka – wiejska, zał. 1901 r., 2493 wier.; 12. Toki – wiejska, zał. 1892 r. (w OĹźohowcach przed 1722-1857), 993 wier.; 13. Zarudeczko – wiejska, zał. 1934 r., 460 wier.; 14. ZbaraĹź – miejska, zał. 1627 r., 7918 wier.

Powiat zborowski: 1. BogdanĂłwka – wiejska, zał. 1939 r., 835 wier.; 2. Jezierna – miejska, zał. 1637 r., 3234 wier.; 3. Milno – wiejska, zał. po 1900 r., 1686 wier.; 4. OlejĂłw – wiejska, zał. 1758 r., 2897 wier.; 5. Pomorzany – miejska, zał. XVI w., 2802 wier.; 6. Trościaniec Wielki – wiejska, zał. lata 30. XX w., 1541 wier.; 7. ZałoĹşce – miejska, zał. 1547 r., 4074 wier.; 8. Zarudzie – wiejska, zał. 1938 r., 750 wier.; 9. ZborĂłw – miejska, zał. 1627 r., 3343 wier.

Powiat złoczowski: 1. Białykamień – miejska, zał. 1615 r., 3393 wier.; 2. GołogĂłry – miejska, zał. 1452 r., 3260 wier.; 3. KniaĹźe – wiejska, zał. 1935 r. (kościół z 1910 r.), 1195 wier.; 4. Kutkorz – wiejska, zał. 1719 r., 2377 wier.; 5. Olesko – miejska, zał. 1431 r., 2050 wier.; 6. Podhorce – wiejska, zał. 1756 r., 2584 wier.; 7. RykĂłw – wiejska, zał. 1924 (kościół z 1901 r.), 1284 wier.; 8. SasĂłw – miejska, zał. 1628 r., 4023 wier.; 9. Sokołówka Hetmańska – miejska, zał. 1914 r., 631 wier.; 10. Usznia – wiejska, zał. 1933 r. (kościół z 1901 r.), 1435 wier.; 11. Wicyń – wiejska, zał. 1888 r., 1632 wier.; 12. Zazule-Kozaki – wiejska, zał. 1911 r., 1404 wier.; 13. ZłoczĂłw – miejska, zał. 1624 r., 8441 wier.

Marian Kałuski

Wersja do druku

• Strona główna
• Powitanie
• Napisz artykuł
• Redakcja
• Działy
• Bannery Kworum
• Współpraca
• Linki
• Kontakt