Sobota 20 Kwietnia 2024r. - 111 dz. roku,  Imieniny: Agnieszki, Amalii, Czecha

| Strona główna | | Mapa serwisu 

dodano: 12.01.13 - 21:53     Czytano: [2151]

Dział: Zakamarki historii

Walczyli w imieniu Chrześcijan

(Część I)

Joanici, (Szpitalnicy) - Rycerze Maltańscy.

Nazwy tych zakonów bywają czasem używane zamiennie. J. Marrs pisze o zakonie szpitalników, który powstał według tego autora w 1070r., przed pierwszą wyprawą krzyżową. Wtedy to grupa włoskich kupców założyła szpital pod wezwaniem Świętego Jana w Jerozolimie. Po zajęciu miasta przez Krzyżowców w 1099r. owi szpitalnicy zorganizowali się w zakon i wybrali wielkiego mistrza, którym został legendarny brat Gerard. Kiedy okazało się, że Templariusze zajęci badaniami nie byli w stanie równocześnie pełnić funkcji obronnych dla chrześcijańskich pielgrzymów, szpitalnicy przekształcili się w zakon rycerski i to oni bronili przed miejscowymi wojownikami, dróg, po których wędrowali coraz to nowi pielgrzymi z krajów europejskich.

Początki tego nieformalnego bractwa zawiązanego przy szpitalu św. Jana Chrzciciela, założonego przez mieszczan z włoskiego państewka Amalfi, były bardzo skromne. Jednak w czasie pierwszej krucjaty szpital okazał się bardzo przydatną instytucją; istniejące przy nim bractwo przekształciło się jak już wspomniano, w zakon rycerski, który w 1113 roku został oficjalnie uznany przez papieża Paschalisa II.

Joannici (Szpitalnicy), juĹź jako zakon rycerski, rozpoczęli budowę całej sieci warowni i zamkĂłw na terenie Palestyny; wśrĂłd nich była ogromna warownia-szpital Margat, ktĂłra stała się później oficjalną siedzibą zakonu. W 1144 roku Rajmund II, hrabia Trypolisu, oddał szpitalnikom zamek Krak des Chevaliers. Zakon uzyskał w tym czasie takĹźe szereg przywilejĂłw i dĂłbr w całej chrześcijańskiej Europie, w ktĂłrej powstała sieć jego komandorii – część rĂłwnieĹź w Polsce.

Po upadku Jerozolimy joannici przenieśli swĂłj główny szpital do Akki, a siedzibę do Margat. Po zdobyciu Akki przez mamelukĂłw i upadku KrĂłlestwa Jerozolimskiego w 1291 roku, zakon przeniĂłsł się razem z templariuszami na Cypr. Po likwidacji zakonu templariuszy papieĹź przekazał większość ich dĂłbr i ziem joannitom, co przyczyniło się do wzrostu potęgi tego zakonu. UmoĹźliwiło im to pod wodzą Fulko de Villareta zorganizowanie najazdu na wyspę Rodos, będącą formalnie pod władzą Bizancjum. Zwyciężywszy, spacyfikowali wyspę i utworzyli na jej terenie sprawnie zarządzane państwo zakonne. Zmienili wĂłwczas swą nazwę na „KawalerĂłw Rodyjskich”. Ich konie zastąpiły okręty, i stali się w krĂłtkim czasie potęgą morską kontrolującą handel we wschodniej części Morza ŚrĂłdziemnego. Ich obecność sprzyjała wzrostowi zamoĹźności włoskich miast-państw, zwłaszcza Wenecji.

Zakonna kontrola handlu morskiego stała w sprzeczności z interesami Imperium Osmańskiego. Turcy pod wodzą Sulejmana Wspaniałego, po czterech próbach, w r 1522 zdobyli wyspę. Wówczas Zakon przeniósł się na wyspę Maltę, gdzie stał się Suwerennym i Rycerskim Zakonem Maltańskim. Zakon stworzył na Malcie państwo zakonne równie świetnie zorganizowane, jak wcześniejsze na Rodos. To późniejsze przetrwało do roku 1798, kiedy to flota Napoleona kierująca się do Egiptu zajęła wyspę bez większego oporu, przekształcając ją w zamorską prowincję Francji.

Większość dĂłbr, ktĂłre kawalerowie maltańscy zmuszeni byli pozostawić na Malcie, została zajęta przez wojska francuskie. Nie cofnęły się one nawet przed splądrowaniem kościołów, co wywołało bunt miejscowej ludności, początkowo przychylnej Francuzom. Kosztowności należące do zakonu wywieziono z wyspy na statku „L’Orient”, ktĂłry w czasie bitwy pod Abukirem został zatopiony wraz z całym ładunkiem. Na skutek wojen napoleońskich w Europie, Zakon utracił większość swoich komandorii.

Po upadku Malty wielki mistrz Ferdynand von Hompesch z konwentem udał się do austriackiego Triestu. W roku 1799, po rezygnacji von Hompescha, nowym wielkim mistrzem i protektorem Kawalerów Maltańskich został car Rosji Paweł I (wybrany 7 listopada 1798)[. Od roku 1774 na terenie Rzeczypospolitej Obojga Narodów działał katolicki Wielki Przeorat Polski, w 1797 roku przekształcony we Wielki Przeorat Rosji. W 1798 roku został utworzony także nowy prawosławny Wielki Przeorat Rosji. W tym czasie stolicą Zakonu stał się Sankt Petersburg. W 1801 roku car Paweł I został uduszony przez członków swojej świty, wśród których było czterech kawalerów maltańskich. Następny car, Aleksander I, syn Pawła I, sam zrzekł się dziedziczenia stanowiska wielkiego mistrza, a na namiestnika kawalerów maltańskich mianował Mikołaja Sałtykowa; Rada Zakonu, za zgodą protektora cara Aleksandra I, zwróciła się w 1802 roku do papieża Piusa VII o wyznaczenie nowego wielkiego mistrza. W roku 1803 papież zatwierdził wybór, wspieranego przez prawosławny wielki przeorat Rosji, Jana Chrzciciela Tomassiego.

Dziś Zakon ten ma swą siedzibę w Rzymie i podlega bezpośrednio papieĹźowi. Szpitalnicy przetrwali średniowieczne prześladowania dzięki podporządkowania się Watykanowi, a nawet uczestnictwu w prześladowaniu jego wrogĂłw. Podobnie jak wiele rodzin krĂłlewskich Europy w dążeniu do utrzymania status quo. O członkach tych rodzin mĂłwi się jako o „czarnej arystokracji”.

Templariusze: Zakon Ubogich Rycerzy Chrystusa powstał w 1118r. i został zaakceptowany przez krĂłla Jerozolimy Baldwina.II –go. Jego pierwsi członkowie (9 rycerzy) zamieszkało w Świątyni Salomona i jak przypuszczają znawcy tematu, podjęli poszukiwania skarbĂłw i dokumentĂłw ukrytych w jej podziemiach. Tej pierwszej grupie przewodził rycerz Hugon de Payens, kuzyn Hugona, hrabiego Szampanii. Grupę tą łączyły ścisłe związki z zakonem cystersĂłw, co w następnych latach umoĹźliwiło jej dalszy rozwĂłj i zwiększenie swej siły. Według niektĂłrych relacji templariusze, w czasie prac wykopaliskowych na terenie świątyni znaleĹşli zwĂłj rękopisĂłw, przybliĹźających im wiedzę staroĹźytnych uczonych. Przypuszczano rĂłwnieĹź, Ĺźe mogli znaleźć niektĂłre święte relikwie jak tablice przekazane MojĹźeszowi, dzidę Longinusa a moĹźe i Arkę Przymierza.

Niektórzy autorzy przyjmują, że rycerze posiedli wiedzę, która podważała ortodoksyjne chrześcijaństwo zwłaszcza interpretację Niepokalanego Poczęcia jak i Zmartwychwstania. Wiedza ta mogła stać się w przyszłości źródłem kłopotów Zakonu.

W styczniu 1128 roku wielki mistrz zakonu templariuszy Payens i Montbard udali się do Troyes (koło Paryża) gdzie miał miejsce sobór kościoła katolickiego. Uczestniczył w nim św. Bernard stojący na czele Cystersów. Przy poparciu króla Baldwina sobór zatwierdził templariuszy jako zakon rycerski. Potem papież Honoriusz II nadał rycerzom Świątyni statut, umożliwiający zakonowi przyjmowanie nadań. Struktura organizacyjna zakonu stała się później wzorem dla wolnomularzy. Każda prowincja zakonu nazywała się Świątynią, a zarządzający nią kontur deklarował posłuszeństwo wobec wielkiego mistrza. Regulamin wojskowy templariuszy zabraniał im ustępowania w boju, chyba, że siły przeciwnika przewyższały ich trzykrotnie, a dowódca wyraził na to zgodę.

Nie minął rok od soboru w/w Troyes, a zakon miał już ziemie we Francji, Angli, Szkocji,, Hiszpanii i Portugalii.. Po dziesięciu latach wzbogacił się o dobra we Włoszech, Austrii, Niemczech, na Węgrzech i w Konstantynopolu.. W 1131 roku król Aragonii zapisał templariuszom trzecią część swych ziem. Zakon Rycerzy Świątyni stał się najbogatszą i najbardziej wpływową instytucją chrześcijaństwa, po papiestwie. Darowizny dworów królewskich i arystokracji nie ograniczały się do pieniędzy i ziemi, ale obejmowały również wysokie funkcje lordów, baronów, którzy dostawali domy i zamki.

W 1139r papież Innocenty II, protegowany św. Bernarda, ogłosił, że templariusze nie będą podlegali żadnej innej władzy poza papieską. Ten przywilej przyniósł zakonowi dalsze korzyści majątkowe (np. podatki). A także prawa np. do budowy własnych kościołów. Zakon rządził się własnym prawem, zwoływał własne sądy, nie płacił myta na drogach i mostach. Potęga zakonu jeszcze bardziej wzrosła, kiedy w 1129 r. król Baldwin II poprosił Payensa i jego rycerzy o pomoc w wyprawie na muzułmański Damaszek.

Templariusze posiedli wiedzę starożytnych jeśli chodzi o budownictwo i finanse.. Utrzymywali długoterminowe prywatne depozyty., opracowali metodę transferu pieniędzy, za pomocą przekazów, i wprowadzili karty kredytowe.. W Anglii członkowie zakonu pełnili funkcje poborców podatkowych i byli znani ze swojej skrupulatności, Występowali jako zarządcy cudzego kapitału i własności, które powierzono ich pieczy. Pośredniczyli w transakcja, ściągali długi,, pełnili rolę arbitrów w negocjacjach dotyczących wysokości okupu, wiana, pensji i innych należności.

W budownictwie byli prekursorami gotyku a pierwsze cechy kamieniarzy powstały właśnie z inspiracji templariuszy. Działając na Bliskim Wschodzie Templariusze zdobyli wiedzę dotyczącą bankowości, budownictwa i innych dziedzin. W rozwoju ich siły wspomagał ich św, Bernard, którego znaczenie u współczesnych było wyjątkowo wielkie. Dzięki umiejętnościom nabytym w Jerozolimie, wiodło im się świetnie. Tym czasem kościół traktował ich coraz mniej przychylnie. Wzrost potęgi i bogactwa templariuszy potęgował ich dumę i butę do tego stopnia, że ich mistrz w 1252r groził królowi Anglii Henrykowi III mówiąc: Tak długo jak będziesz czynić sprawiedliwość, będziesz panował, ale jeśli sprzeniewierzysz się jej, przestaniesz być królem.

Lecz potęga zakonu miała być wkrótce skruszona. Główną rolę w zagładzie templariuszy odegrał król Francji Filip IV. Zazdroszcząc zakonowi bogactwa, będąc u templariuszy zadłużony, kiedy zakon odmówił przyjęcia go za członka zakonu, postanowił zakon zniszczyć.

W 1305 roku Filip pojechał do Rzymu i przekonał papieża Klemensa V. że templariusze spiskują, z zamiarem zniszczenia kościoła rzymskiego. Trudno było papieżowi nie zgodzić się z królem, skoro dzięki niemu został wyniesiony na tron papieski. Jak piszą kroniki, Filip poprzednio zorganizował porwanie i zabójstwo papieża Bonifacego VIII i prawdopodobnie spowodował otrucie papieża Benedykta XI, dzięki czemu mógł wysunąć na tron papieski swego kandydata, którym był późniejszy papież Klemens V. Według niektórych autorów Filip zgodził się poprzeć starania Klemensa w zamian za zobowiązanie zniszczenia templariuszy.

O świcie 13 października 1307r. królewscy urzędnicy w całej Francji ujęli wszystkich przebywających tam templariuszy. Pojmanych rycerzy wtrącono do więzień, przesłuchiwano, torturowano i palono na stosie. Przywołano fałszywych świadków i oskarżano rycerzy o homoseksualizm, przerywanie ciąży,, bluźnierstwo i uprawianie czarnej magii. Po złożeniu zeznań świadkowie znikali bez śladu.

Istnieją dowody, że obok oskarżeń fałszywych i naciąganych były i istotne, a dotyczyły heretyckich poglądów dotyczących Marii Magdaleny i Jana Chrzciciela, za które już wcześniej wymordowano wyznawców Katarów.

Mimo tajności i nagłości aresztowań wielu templariuszy zostało zawczasu ostrzeżonych. Na krótko przed aresztowaniem wielki mistrz Jakub de Molay kazał spalić wiele dokumentów i ksiąg zakonu. Największą tajemnicą jest zniknięcie floty templariuszy oraz skarbów zgromadzonych w paryskiej komandorii.. Niektórzy autorzy są zdania, że flota ta wraz z skarbem mogła dotrzeć do Ameryki na 185 lat wcześniej od wyprawy Krzysztofa Kolumba. Inni przypuszczają, że część floty templariuszy, po uzupełnieniu zapasów w Portugalii skierowali się na zachód i dopłynęli do Anglii. Istnieje również przypuszczenie, że templariusze, w przychylnie do nich nastawionej Portugalii, zostali oczyszczeni z zarzutów, a następnie zmienili nazwę na Rycerzy Chrystusa poświęcając się eksploatacji mórz Do nich należał Vasco da Gama, a książe Henryk Żeglarz był ich wielkim mistrzem. Okręty zakonu pływały pod banderą z czerwonym krzyżem, a pod taką samą przepłynęły Atlantyk okręty Kolumba. Teściem Kolumba był były rycerz Chrystusa i to z jego notatek i map korzystał słynny żeglarz.

Aresztowanie samego mistrza templariuszy odbiegało od zasad panujących wśród szlachetnie urodzonych. W końcu 1306r. Papież Klemens V wezwał go do Watykanu w celu omówienia planów odzyskania Ziemi Świętej. Miast tego po jego przybyciu poddał go przesłuchaniom W październiku 1307r Molay został aresztowany, a po długo trwającym więzieniu, w marcu 1314r skazany na dożywotnie więzienie. Kiedy odwołał swoje zeznania, jako heretyk został przekazany urzędnikom Filipa i spalony na stosie w pobliżu katedry Notre Dame. Jak głosi legenda z płomieni wezwał papieża i króla Filipa na Sąd Boży. Nie minął rok i obaj dostojnicy nie żyli.

Historia zniszczenia zakonu templariuszy jest typowym przykładem „spiskowej teorii”, z ktĂłrą w dalszych wiekach mieliśmy często do czynienia.

W czasach tych, i wcześniejszych zdarzeń mieliśmy do czynienia z gwałtowną ekspansją islamu, utrwalania i rozwoju tajnych stowarzyszeń judaizmu oraz z zwycięskim rozprzestrzenianiem się w Europie chrześcijaństwa. Gorzej było na jej południu, gdzie jego struktury zmuszone były do walki z Islamem.

ĹšrĂłdło: 1. Jim Marrs: „Oni rządzą światem” Warszawa 2005r
2. Publikacje pod hasłem: Templariusze w internecie.
3. Bogusław Jeznach: „Kod Templariuszy.” Nowy Ekran. 07. 12. 2012
4. Bogusław Jeznach: „Hymny Templariuszy” Nowy Ekran. 22.10. 20112


Zakony walczące w imieniu Chrześcijan (Część II)

Zakon KrzyĹźacki

Powstał z inicjatywy papieża w czasie wypraw krzyżowych, Jego początkiem było otworzenie w r. 1130 hospicjum w Jerozolimie dla niemieckich pielgrzymów. Po utracie Jerozolimy 1187r. (III Krucjata) zakład ten przestał istnieć. Pojawił się znowu w czasie oblężenia Akkony i pełnił rolę szpitala dla Niemców. W 1198r. kroniki odnotowują przekształcenia szpitala w zakon rycerski o nazwie Bracia Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie. Godność wielkiego mistrza objął Henryk Walpot, dotychczasowy zarządca placówki W tym samym roku zakon został zatwierdzony przez papieża i obdarowany licznymi dobrami na Sycylii, a później i w Niemczech.

Najważniejszą grupę zakonników stanowili rycerze. Bratem-rycerzem mógł zostać w zasadzie tylko człowiek pochodzący z rodu rycerskiego, którego językiem ojczystym był niemiecki. Zakon nie stawiał wstępującym wielkich wymagań: kapłani zakonni mogli rozgrzeszać tych, którzy wcześniej popełnili gwałt lub morderstwo, napadali na chrześcijan, palili domy i kościoły. Długi zaciągnięte przez wstępującego do zgromadzenia ulegały likwidacji. W zakonie można było więc znaleźć schronienie przed sprawiedliwością świecką, pod warunkiem poddania się żelaznej dyscyplinie wojskowej. Przełożeni surowo karali nieposłuszeństwo, a tych, którzy opuścili szeregi zgromadzenia ścigał zakon i władze kościelne.

Na czele zakonu stał wielki mistrz - wszyscy członkowie zgromadzenia zakonnego byli zobowiązani do bezwzględnego posłuszeństwa jego rozkazom. W najważniejszych sprawach mistrz decydował w porozumieniu z kapitułą generalną, zbierającą się raz do roku w siedzibie głównej zakonu. W skład kapituły generalnej wchodzili mistrzowie krajowi (niemiecki, pruski, inflancki) oraz urzędnicy zakonu: wielki komtur (kierownik gospodarczy), wielki marszałek (szef wojskowy), wielki szpitalnik (odpowiedzialny za działalność charytatywną), wielki szatny (zajmujący się odzieżą i ekwipunkiem), wielki skarbnik, a od XIV wieku także mincerz zakonu (czuwający nad mennicą) i wielki szafarz (kierujący handlem).

Zakon zyskał na znaczeniu, po wstępnym okresie braku rozwoju, za czwartego wielkiego mistrza Hermanna von Salzy (1029 – 1239) przyjaciela papieĹźa i cesarza. Stało się inspiratorem i realizatorem pomysłu zdobycia w Europie Wschodniej obszarĂłw i załoĹźenia na nich państwa zakonnego.

Pierwszym krokiem w tym kierunku było nadanie zakonowi posiadłości i przywilejĂłw przez krĂłla Węgier Andrzeja II.. KrzyĹźacy miast walczyć z poganami powiększali swe posiadłości, budowali zamki i sprowadzali z Niemiec osadnikĂłw. Korzystając ze swych znajomości otrzymane ziemie zmienili na „ojcowiznę św. Piotra” co zwalniało ich od zwierzchnictwa krĂłlewskiego. KrĂłl oburzony tą manipulacją przepędził krzyĹźakĂłw ze swego kraju. Był to rok 1225.

Na szczęście dla zakonu w tym czasie zwrócił się do jego kierownictwa polski książe Konrad I Mazowiecki z prośbą o pomoc w zwalczaniu sąsiednich plemion, zwłaszcza Prusów.. W zamian obiecał zakonowi Ziemię Dobrzyńską..

Przybyły oddział, wspomagany przez rycerzy zachodnio-europejskich, w przeciągu dziesięciu lat zajął olbrzymie obszary Pomorza i Prus, wycinając tamtejszą ludność, a na zdobytych terenach budując warowne zamki.

W 1233 r. Uderzyli Krzyżacy na Pomeranię i zajęli ją dzięki pomocy wojskowej książąt polskich, w tym Świętopełka pomorskiego.
Pokojowa misja biskupa Chrystiana straciła rację bytu, a on sam dostał się, ku zadowoleniu Krzyżaków, do niewoli jednego z plemion pruskich. Jego stolicę - sławny w dziejach Pomorza nadwiślańskiego Zantyr - pozyskał niebawem Zakon i uczynił go ośrodkiem komturii czyli okręgu administracyjno-wojskowego, siedzibą konwentu, składającego się z 12 rycerzy i 6 księży.

W 1237 roku Krzyżacy połączyli się z działającym w Inflantach zakonem rycerskim Braci Chrystusa, zwanym od czerwonego krzyża z mieczem na czarnym płaszczu - Zakonem Kawalerów Mieczowych. Połączenie zgromadzeń wyznaczyło cel ekspansji: Żmudź i Litwę, które oddzielały tereny opanowane przez oba zakony. W latach pięćdziesiątych XIII wieku Krzyżacy zbudowali Kłajpedę i Królewiec. Ostatnim podbitym przez nich terytorium pruskim była Jaćwież (Sudowia), opanowana w 1282 roku.

Po zagrabieniu przez KrzyĹźakĂłw Pomorza (1308 –1309) zakon swoją siedzibę przeniĂłsł z Wenecji do Malborka. Rozbudowana do ogromnych rozmiarĂłw warownia malborska zasłynęła z walorĂłw militarnych, a takĹźe z niebywałego bogactwa oraz ze wspaniałych biesiad w towarzystwie białogłów doprowadzanych z miejscowego zamtuza, utrzymywanego przez stołeczny konwent. Skarbiec Zakonu pęczniał od złota

Wielka wojna z Polską w latach 1410 - 1411 zakończyła okres świetności stolicy państwa Zakonu, która w trzy lata po wybuchu wojny trzynastoletniej dostała się w ręce polskie. W dniu 6 czerwca 1457 r. wielki mistrz Ludwik von Erlichshausen płacząc i złorzecząc wojskom zaciężnym, które wydały twierdzę Polakom, opuszczał na zawsze Malbork. W dwa dni później król Kazimierz Jagiellończyk wjechał na zamek bramą przy zachowanej baszcie Kominki i objął go w posiadanie Polski na 315 lat. Krzyżacy władali zamkiem przez 173 lata.

Traktaty pokojowe z 1411 i 1466 r. załamały potęgę polityczną i gospodarczą Zakonu oraz ograniczyły terytoria państwa krzyżackiego. W 1467 r. Krzyżacy zmuszeni zostali przenieść swą stolicę do Królewca.

W 1525 r. w Krakowie zawarto układ: wielki mistrz krzyżacki Albrecht Hohenzollern, wszyscy bracia zakonni i poddani zakonu mieli przyjąć luteranizm (rezygnowali w ten sposób z opieki i protekcji papieża i cesarza). Państwo zakonne stawało się państwem świeckim - lennym księstwem w dziedzicznym posiadaniu Albrechta i jego męskich potomków. Jego władca - książę pruski otrzymywał miejsce w polskim senacie, zobowiązywał się do pomocy wojskowej i finansowej Polsce.

Zakon Jezuitów (Towarzystwa Jezusowego) otrzymał 3.X.1539 r. w Tivoli zatwierdzenie wstępnej reguły zakonnej. Udzielił go Papież Paweł III a potwierdził listem apostolskim 27. IX. 1540r. Następnie papież Juliusz III 21. VII. 1550 zatwierdził rozszerzoną wersję reguły i określił przywileje Zakonu.
Inicjatorem powstania zakonu był Ignacy Loyola, były oficer wojska Hiszpanii, który ranny, przez długi czas hospitalizacji studiował posiadana książkę zawierającą nauki Jezusa Chrystusa. Po podleczeniu zdrowia zapisał się na uniwersytet Sorbony. !3. VIII. 1534, w kaplicy św. Dionizego, wraz z grupą kolegów studentów, złożył ślub czystości, ubóstwa i postanowienie pielgrzymki do Jerozolimy. Grupa ta spotkała się po trzech latach w Wenecji. A ponieważ w tym czasie pielgrzymka do Jerozolimy była niemożliwa, oddali się do dyspozycji papieża.. Złożyli wówczas oprócz trzech zwykłych ślubów, także ślub bezwzględnego posłuszeństwa papieżowi.

Zakon JezuitĂłw był ściśle zhierarchizowaną strukturą, na czele ktĂłrej stał generał, (mistrz) rezydujący stale w Rzymie. Zwano go takĹźe „Czarnym PapieĹźem”. Zakon wyróşniały od innych zakonĂłw następujące cechy:
-Stałe ćwiczenia duchowe;
-Wybór członków odbywał się z uwzględnieniem wysokich zdolności i silnej, twórczej osobowości kandydata.
-Stała edukacja członków zakonu.
-Większa otwartość ideologiczna od innych zakonów.
-Nacisk na bycie tam, gdzie decydują się losy świata.
-Nacisk na efekt pracy na zewnątrz, czyli obok modlitwy i działanie.
-Działalność misyjna (między innymi z powodzeniem w Chinach, a także w Paragwaju.
-W ciągu pierwszych czterech wiekĂłw – walka ideologiczna z reformacją i organizowanie edukacji na wszystkich szczeblach.
-W niektórych krajach (Hiszpanii, Włoszech, Polsce) stworzenie podstaw szkolnictwa podstawowego i średniego.
-Co wyróşniało zakon negatywnie to stosowanie w działaniu zasady „cel uświęca środki” a takĹźe pogląd, Ĺźe człowieka moĹźna pozbawić Ĺźycia bez sądu jeśli jest heretykiem.

Jezuici wywierali wpływ na kierunek rządów, a przede wszystkim inspirowali prześladowania protestantów (Hugenotów). Ich wpływ na cywilizację europejską był ogromny.
Nie dziwi więc, Ĺźe byli spowiednikami Ăłwczesnych władcĂłw(krĂłlĂłw) zwłaszcza dynastii BurbonĂłw. (Zapoczątkował zwyczaj spowiadania się u jezuitĂłw krĂłl francuski Henryk II w r. 1575. Jego spowiednikiem był jezuita Edmond Anger). Prześladowania protestantĂłw przyjęły masowy i krwawy charakter jak np. znana z historii „RzeĹş HugenotĂłw”:

„W nocy z 23 na 24 sierpnia 1572 roku w ParyĹźu miał miejsce pogrom hugenotĂłw. Tę pamiętną noc nazwano nocą św. Bartłomieja, od imienia jednego z apostołów, ktĂłrego święto przypada na 24 sierpnia. Inicjatorką tej rzezi była Katarzyna Medycejska.

W połowie XVI wieku na terenie Francji znajdowało się ponad 2 tys. gmin hugenockich, do których należało około 400 tys. wiernych. Doktryna religijna Kalwina zdobywała coraz większą liczbę wyznawców, już nie tylko wśród kupców, rybaków i żeglarzy, ale także wśród intelektualistów i drobnej urzędniczej szlachty.

Ówczesną Francją w rzeczywistości rządziła matka króla Karola IX de Valois - Katarzyna Medycejska. Toczyła ona zaciekłe wojny religijne z kalwinami. Kiedy zorientowała się, że prowadzone przez nią wojny właściwie nie przechylają szali zwycięstwa na stronę katolicką, 8 sierpnia 1570 roku zawarła pokój w Saint Germain. Na jego mocy protestantom przyznano wolność religijną poza Paryżem, amnestię i dostęp do urzędów państwowych.

Wyrazem braterstwa między dwiema religiami miało być małżeństwo hugenota - księcia Henryka Burbona z katoliczką – księżniczką Małgorzatą de Valois – cĂłrką Katarzyny Medycejskiej. Ślub zaplanowano na 18 sierpnia 1572 roku. Na uroczystość przybyła do ParyĹźa szlachta hugenocka z całego kraju. Sytuację wykorzystała Katarzyna Medycejska i wraz ze swoimi jezuitami, przygotowała plan wymordowania wszystkich hugonotĂłw, ktĂłrzy przybyli do stolicy Francji. Zaskoczeni we śnie ludzie, ogarnięci panicznym strachem pozwalali się mordować bez oporu. Zabijano bez litości starcĂłw, kobiety i dzieci. Mordy nie ograniczyły się do ParyĹźa. W rezultacie śmierć poniosło kilkanaście tysięcy osĂłb”. (patrz internet: Polskie Radio PL- Historia)

Działalność Zakonu wywoływała w krajach europejskich ale i w dalekim świecie (Chiny, Paragwaj) waśnie, zgorszenie, bunty i rozruchy, a jego działanie, było nieraz sprzeczne nawet z polityką panującej dynastii. Zakon, stanowiący nieomal państwo w państwie wywołał reakcję głów panujących. Królowie z dynastii burbonów Francji, Hiszpanii, Portugalii, Sycylii wypędzili Jezuitów ze swych posiadłości i żądali od papieża rozwiązania tego zakonu. Opinia o działaniach zakonu uległa pogorszeniu. Na jej kształtowanie wpływały takie zdarzenia jak skandal finansowy przełożonego zakonu na Martynice, bunt mieszczan w Madrycie i inne. Dekretem króla Karola III z 1766r. jezuici zostali wypędzeni z kraju i kolonii; w 1768 r. wypędzono ich z księstwa Parmy, a Wielki Mistrz Zakonu Kawalerów Maltańskich wypędził ich z Malty.

W 1772r papież Klemens XIV zamknął Kolegium Jezuickie w Rzymie, a następnie domy i kościoły jezuitów w krajach papieskich. W tym czasie Zakon stanowił potęgę i miał 41 prowincji, 24 domów profesorów, oraz 1538 domów, kolegiów, seminariów i innych jednostek.

Renesans Zakonu nastąpił w 1814r. Wtedy to papież Pius VII przywrócił zakon ponownie do życia w związku z nasilającym się zagrożeniem Kościoła przez masonerię.

Aktualnie Jezuici wywierają znaczący wpływ na politykę światową. Posiadają ok. 19 tyś. członków i działają w 114 krajach.
Obok Jezuitów, walkę o czystość wiary Kościoła katolickiego prowadziły również zakony braci franciszkanów i braci dominikanów.

Zakon DominikanĂłw

Początki zakonu dominikanów wiążą się z langwedocką misją nawrócenia katarów. Do legatów i misjonarzy cysterskich przyłączyli się w 1206 dwaj kapłani z Kastylii: biskup Osmy Diego z Acebes i podprzeor jego kapituły św. Dominik Guzman. Obok apostolskich wędrówek od domu do domu nowi misjonarze, mający odpowiednie przygotowanie teologiczne i oratorskie, organizowali uczone dysputy z katarami i waldensami (np. na zamku w Pamiers w 1207), starając się przy pomocy argumentów wykazać fałsz ich nauki. Papież Innocenty III w pełni zaakceptował ich metody. Wstępną aprobatę papieską otrzymali podczas czwartego soboru laterańskiego, w którym św. Dominik uczestniczył osobiście. 22 grudnia 1216 papież Honoriusz III wydał bullę zatwierdzającą nowy zakon w Kościele.

Bracia Kaznodzieje za główne swoje zadanie uważali głoszenie Ewangelii "wszędzie, wszystkim i na wszystkie sposoby" Charakterystycznym rysem dominikanów jest pewien intelektualizm, wyrażający się w dogłębnym studium. Poznawanie Boga jest u dominikanów nierozłącznie związane z kontemplacją czyli osobistym spotkaniem, osobistą relacją z Bogiem. Podobnie jak u benedyktynów podstawą służenia Bogu było ubóstwo. Celem ubóstwa było naśladowanie Chrystusa, który także nic nie posiadał. Sądzono, iż pozbycie się wszelkich dóbr materialnych pozwoli lepiej słyszeć głos Pana.

Z czasem obok nawracania, Dominikanie podjęli działalność ewangelizacyjną. Działając z upowaĹźnienia kilku kolejnych papieĹźy włączyli się do działań inkwizycji. Jak pisze Marrs „poddawali oskarĹźonych niewypowiedzianym torturom”. Z upływem lat i szerzenia się herezji, do jej zwalczania w coraz większym stopniu dołączyli i Franciszkanie.
Źródło: Publikacje w Internecie

Rudolf Jaworek

Wersja do druku

• Strona główna
• Powitanie
• Napisz artykuł
• Redakcja
• Działy
• Bannery Kworum
• Współpraca
• Linki
• Kontakt