Piątek 19 Kwietnia 2024r. - 110 dz. roku,  Imieniny: Alfa, Leonii, Tytusa

| Strona główna | | Mapa serwisu 

dodano: 13.12.12 - 21:57     Czytano: [2433]

Dział: Ciekawe miejsca - Pamięć, Historia

Noce polarne

Białe niedźwiedzie nie koniecznie muszą być kojarzone z naszym sąsiadem, choć jedno drugiego nie wyklucza. Niedźwiedzie te lubią pływać, więc żyć muszą w pobliżu wody, z takim futrem - zimnej wody. Wszyscy wiemy, że zimno to Alaska, Kanada, Grenlandia i Rosja. Wszystko to niemal styka się z Oceanem Arktycznym, gdzie punktem odniesienia jest sam Biegun Północny.
***
Północna konstelacja gwiazd należących do zbioru Wielkiej Niedźwiedzicy nosi nazwę Arktos. Od tego gwiazdozbioru pochodzi nazwa pokrytego lodem Morza Arktycznego, które otacza biegun północny i leży pomiędzy najbardziej wysuniętymi na północ brzegami Europy, Azji, Ameryki Północnej i Grenlandii. Grenlandia jest największą wyspą na świecie i należy do Danii. Zimą morze jest skute lodem. Latem cieplejsze wiatry z Atlantyku i Pacyfiku topią lody wzdłuż wybrzeży. Region ten jest mało zaludniony, pomimo występowania wielu surowców mineralnych i bogatego świata zwierzęcego. Jak widzimy Arktyka leży na morzu, Antarktyda na lądzie lecz po przeciwnej stronie kuli ziemskiej. To istotna różnica, często mylona lub łączona przez ludzi. Te dwa punkty zaznaczone dość wyraźnie a mapie łączy jedynie zimno i lód.
Podczas długich miesięcy arktycznej zimy panuje wieczna noc i temperatura spada do – 70 C. Latem zaś słońce nie chowa się za horyzont, co prowadzi do wzrostu temperatury. Wszystkie te zjawiska wynikają z obrotowego ruchu Ziemi wokół słońca. Oś obrotu Ziemi nachylona jest pod pewnym kątem do płaszczyzny ekliptyki i zmiana połoĹźenia Bieguna Północnego względem Słońca powoduje, Ĺźe ten region świata, w zaleĹźności od pory roku, jest oświetlany przez cały czas światłem słonecznym, albo pogrążony w ciemności.
Niebo podczas nocy polarnej oświetla czerwona i zielona poświata, zwana Zorzą Polarną, która powstaje w wyniku wyładowań elektrycznych w górnych warstwach atmosfery.

Żeglarze europejscy wpłynęli po raz pierwszy na wody Morza Arktycznego w XVI wieku poszukując nowej drogi morskiej do Azji. Brytyjczycy odkryli szlak północno- zachodni, dookoła Kanady, Holendrzy przepłynęli trasę północno- wschodnią prowadzącą wzdłuż Syberii. Do roku 1906 opracowano mapę nawigacyjną tych terenów. W 1909 r. ogłosił dotarcie do Bieguna Północnego Amerykanin Robert Peary, co budzi do dzisiaj wątpliwości, szczególnie szybkość poruszania się Peary, ego.
Przeciętna grubość lodu na Morzu Arktycznym wynosi 2 m, w tej sytuacji mogą pływać jedynie lodołamacze. Są to statki o wzmocnionym kadłubie i innej konstrukcji mocnego dziobu, wpływając tymże dziobem na pokrywę lodową łamiącą ją swoim ciężarem.
Najwyższym szczytem tego rejonu jest położony na Grenlandii Gunnbjorn 3,700 m.
W wodach Oceanu Arktycznego żyją różne gatunki zwierząt, między innymi: foki, morsy i wieloryby, które przed zimnem chroni gruba tkanka tłuszczowa. Ląd zamieszkują renifery, woły piżmowe, zające, lisy polarne i wilki. Zwierzęta spędzają arktyczną zimę na południu, gdzie panują wyższe temperatury i gdzie mogą znaleźć pożywienie.
Oczywiście wspomniane wcześniej niedźwiedzie polarne są doskonale przystosowane do życia w surowym klimacie Arktyki. Potrafią szybko biegać, doskonale pływać. Przed zimnem i wrogami chroni je gęste białe futro. Polują na foki i inne zwierzęta, przemierzając skute lodem przestrzenie w poszukiwaniu zdobyczy. Dodam tylko, że są tak samo groźne jak i piękne.
Rybitwy arktyczne wychowują pisklęta w wielkich koloniach podczas arktycznego lata. Kiedy zbliża się zima ptaki pokonują ogromną odległość równą połowie obwodu kuli ziemskiej (15 tysięcy km.), lecą właśnie na Antarktydę, gdzie w tym czasie jest lato. Ludzką cechą błądzić, ptaków dolecieć do celu.
Na lądach otaczających Morze Arktyczne znajdują się bogate złoża surowców mineralnych. Ogromne pokłady ropy naftowej i gazu ziemnego występują na Alasce. Na wyspie Spitzbergen mieszczą się norweskie i rosyjskie kopalnie węgla kamiennego. W Arktyce odkryto niewielkie złoża rud złota, żelaza, srebra, cyny i innych minerałów. Choć eksploatacja tych surowców jest kosztowna, ze względu na kończące się zasoby w bardziej dostępnych miejscach jest niemal konieczna.
W tym regionie świata, w wyjątkowo surowych warunkach klimatycznych żyje kilka plemion: w północnej części Skandynawii Saarowie (Lapończycy), Jakuci i Nieńcy na Syberii oraz naród Inwit (Eskimosi) w Kanadzie. Podstawowym zajęciem tych ludów jest myślistwo, hodują oni również ogromne stada reniferów. Mięso tych zwierząt stanowi podstawę wyżywienia, ze skór szyje się ubrania i namioty, a z kości robi narzędzia. Mięso i skóry są również przedmiotem handlu.
Podróżowanie po Arktyce było zawsze bardzo trudne. Zimą utrudnia poruszanie się gruba warstwa śniegu, w lecie roztopy i moczary powstałe ze stopniałego śniegu. Specjalne buty śniegowe i narty umożliwiają poruszanie się po miękkim śniegu. Buty z kolcami o grubej podeszwie służą do chodzenia po lodzie. W przeszłości środkiem transportu były sanie ciągnione przez silne psy. Takie zaprzęgi pokonywały dziennie ogromne odległości. Obecnie skutery śnieżne zastąpiły tradycyjne sanie. Te dwa odległe od siebie lodowate skupiska stanowią jeszcze jeden dowód, że Stwórca nie pominął niczego. Dał niedźwiedziom futra, fokom i wielorybom tłuszcz, a ptakom zmysł topograficzny. Ludziom udostępnił pożywienie, a nocy polarnej nadał blasku. Zamroził wody i porozrzucał wyspy nadając kolorystyki regionom. Każda kraina nosi w sobie tyle piękna, by tam się mógł człowiek zadomowić, spędzić żywot, a po opuszczeniu rodzinnych stron tęsknić bez końca. Taki jest Bóg i świat podobny do Niego- tylko ludzie nie wszędzie bywają dobrzy. Sądzę jednak, że w tamtym drastycznym klimacie nie uderza ludziom woda sodowa do głów. Nawet drożdże nie fermentują w tak niskiej temperaturze. Czasem trzeba wyjechać myślami daleko, by ostudzić ziemskie zapędy. Na Morzu Arktycznym marzenia stają się losem. Wielka przestrzeń nie tylko tworzy strach, ale jest kolebką, gdzie można pozbierać roztrwonione myśli. Niekiedy lodowa pustynia potrafi rozgrzać najzimniejsze serce ludzkie. Zagubionym myślom potrzeba wiele przestrzeni i czasu.

Władysław Panasiuk

Wersja do druku

• Strona główna
• Powitanie
• Napisz artykuł
• Redakcja
• Działy
• Bannery Kworum
• Współpraca
• Linki
• Kontakt