Piątek 19 Kwietnia 2024r. - 110 dz. roku,  Imieniny: Alfa, Leonii, Tytusa

| Strona główna | | Mapa serwisu 

dodano: 30.04.11 - 17:35     Czytano: [2119]

Dział: Kultura i Nauka

Z perspektywy parapetu

nauczyliśmy się żyć bez wyrazu
zawsze o krok
od wymyślonego szczęścia
zachłyśnięcie tlenem następnego dnia

Lektura obowiązkowo nieobowiązkowa

Nawet w najbardziej pośpiesznym okresie, gdy na nic nie ma czasu, a trzeba go znaleźć na zapas, tomik Dany Parys-White otwiera się i po prostu czyta, zapominając o wszystkich obowiązkach. I choć poezja dziś staje się coraz bardziej nieobowiązkowa (za Szymborską podejrzewam, Ĺźe tylko niektĂłrzy lubią poezję, „będzie tych osĂłb chyba dwie na tysiąc”…), wiersze z tomiku
Z perspektywy parapetu wydały mi się niezwykle obowiązkowe dla zabieganego dziś czytelnika. A oto dlaczego?

Po pierwsze, nie ma w poezji nic bardziej zniewalającego niĹź zabawa słowem. Zabawa trochę dziecięca, trochę naiwna, a jednak potwornie na serio, ujawniająca zdrowy i rzadki dystans twĂłrcy do siebie i do Ĺźycia samego, ktĂłre — i tu nikogo nie trzeba przekonywać — jest rzeczą śmiertelnie powaĹźną. Jak dobrze, Ĺźe jest jeszcze poezja, ktĂłra nas ratuje. Bowiem nie łatwo umykać powadze słów, a tu mamy radość nie słowa, ale dĹşwięku:
przed moim oknem pełni wartę pień wiśni
wyrocznia urodzaju w sadzie niedojrzałych myśli
co zwykle obciążone puchem
dartych kwietni i majĂłw

To wiersz, który jest przykładem doskonale bezinteresownej przyjemności języka, delikatnych zmiękczeń, rytmu niedokładnych rymów, przemienności twardych i miękkich dźwięków. Ktoś mógłby zarzucić, że przecież wersy te jakby nie z tego czasu, awangardowe trochę, ale ja się takich wersów domagam!

Zresztą juĹź samo wprowadzenie do postaci autorki jest nie lada wydarzeniem, zabawnie kreujący jej wizerunek „ciekawej Ĺźycia, pozaĹźycia i poĹźycia”. Pozostaje jeszcze dodać — dowodząc, Ĺźe Czytelnik teĹź ma poczucie humoru — „współ(prze)Ĺźycia”, tego, oczywiście literackiego…

Radość czy przyjemność języka u Parys-White nie zawsze łączy się z zabawnością, czy lekkością treści. Czasami słowo odnosi się do takiej naszej codzienności, która przede wszystkim manifestuje się przemijaniem. Ale nawet to przemijanie poetka potrafi przebrać w takie dźwięki, aby przynosiły ulgę i nie straszyły za bardzo. Miękkie słowo tej poezji jest niczym lingwistyczne pocieszenie:
nie chowasz się pod parasolem westchnień
choć niebo życia pochmurnieje
i nie obrażasz się na słońce
gdy cień twój skraca z każdym świtem
śladom na ziemi nie hołdujesz
bo je szlifuje rzeka złudzeń
nie ścierasz z czoła kropel deszczu
światków codziennych błogosławieństw
co łąkę myśli nawadniają
by w płatkach modrookich chabrów
mogły zagubić się bez żalu

Gęsta metaforyzacja nie zakłóca lektury, prowadzi Czytelnika delikatnie po poetyckiej przestrzeni tomiku.

Po drugie (kontynuuję o obowiązkowości lektury Z perspektywy….), poza wykryciem tej spontanicznej fascynacji językiem, znalazłam w tym tomiku takĹźe bardzo wraĹźliwą i jednocześnie silną kobietę. JuĹź dawno odkryłam, Ĺźe poezja, ktĂłra nie chce mieć płci, nie bardzo mnie bawi. Tymczasem poezja Parys-White jest poezją wyraĹşną, w ktĂłrej autorka pojawia się bardzo mocno, nie tylko poprzez przedstawienie siebie we wstępie, nie tylko poprzez fotografię autorki z uśmiechem po trosze nonszalanckim, po trosze troskliwym, ale pojawia się w słowach: w somatyczności perspektywy, ktĂłra „moĹźliwości dnia” wchłania przez skĂłrę, we wraĹźliwości na kolory i zapachy. Ta silna kobieca somatyczność przenosi się takĹźe na przedmioty: „wypieszczę na klawiaturze twoje imię”. Współistnienie cielesne i duchowe bohaterki wierszy wyraĹźa się w mieszaniu kodĂłw, słów z rzeczywistości fizycznej i duchowej:
zmyłam pamięć o tobie z mej twarzy
zmyłam z powiek miłosną sól
zasuszyłam wilgotne wspomnienia
namaściłam spękany ból

Po trzecie (i to jest chyba największy argument na rzecz tomiku Z perspektywy parapetu), tomik ten jest niezwykłym wydarzeniem językowym, miesza dwa języki: polski (silniejszy) i angielski (drugi, troszeczkę odleglejszy). Dwa języki, w których bohaterka/autorka współuczestniczy, a zatem dwa języki jej poetyckiej rzeczywistości. Nie muszą, jak wyjaśnia nam w jednym z wierszy autorka, tłumaczyć się. Są równoległe i jednoczesne. Czytelnik zatem ma niebagatelną możliwość współprzeżywania dwu języków. Łatwo odczuć, że polski jest bohaterce bliższy, angielski zaś bardziej precyzyjny. Precyzja drugiego języka wyraża się w poezji lakonicznością wersu, a potem przechodzi w prozę. Takich eksperymentów powinno być więcej, bo przecież dla wielu z nas rzeczywistość spleciona jest z wielojęzycznych nitek, z różnych dźwięków bliższych i dalszych naszej wrażliwości, choć obecnych na tych samych warunkach!

Urszula Chowaniec, PhD
Dr Nauk Humanistycznych, wykładowca akademicki
Edytor „Women's Writing On-line”

...............................................................

autor: Dana Parys-White
tytuł: "Z perspektywy parapetu" polsko-angielski zbiór poetycki
wydawnictwo: Adatree Publishing, Wielka Brytania www.adatree.co.uk
stron: 88
ISBN 978-1-908270-02-3
e-Book: ISBN 978-1-908270-03-0
link do fragmentu książki: www.adatree.co.uk...

Wersja do druku

• Strona główna
• Powitanie
• Napisz artykuł
• Redakcja
• Działy
• Bannery Kworum
• Współpraca
• Linki
• Kontakt