Czwartek 25 Kwietnia 2024r. - 116 dz. roku,  Imieniny: Jarosława, Marka, Wiki

| Strona główna | | Mapa serwisu 

dodano: 16.10.10 - 15:42     Czytano: [2014]

Dział: Kworum poetów

ROZMOWA Z POETĄ...

ŚCIEŻKĄ BŁOTNĄ O LITERATURZE,
EMIGRACJI, PISARZACH, POETACH.

Część II


Fragmenty z zapisów gdzieś tam...


ROZMOWA Z POETĄ, NIE Z CZŁOWIEKIEM


Nie chciałbym w tym zaplanowanym eseju pisać o człowieku a właśnie o poecie. Bo chodzi mi o tworzywo tak dawno przez kogoś nazwane w literaturze. POEZJA, co to jest ta „poezja”? Czy to gĂłrnolotny język dla salonĂłw ? Nie wiem kto pierwszy na świecie znalazł dla niej tę nazwę Ĺźeby tak nazywać. Zaglądam do „Słownika wyrazĂłw obcych i zwrotĂłw obcojęzycznych” Władysława Kopalińskiego i nie ma tam oznaczenia, co to jest „poeta” ani „poezja”. Jest tylko „poemat”. Ale nie o to chodzi, choć mogę od siebie podać, Ĺźe poezja to związek jakby zaślubin uczuć poety do poezji. Trzymajmy się reguł. Więc tam pisze, „poetyczny”: „przesiąknięty poezją; nastrojowy, natchniony, wzniosły”. Co do samego człowieka jako poety, to zostaje nam zwać go: „TwĂłrca”. Nauka skromnie nam przekazuje poznawania tego tajemniczego rzeczownika. Ale mnie w tym eseju nie chodzi o człowieka a o poetę. Bez tej nauki i takowych książek wiem Ĺźe poeta to twĂłrca, bo tworzy, układa, pisze wiersze.

Mam przed sobą (z mojej biblioteczki) pozycję pt. „Wiersze” wybrane, ułoĹźone i posłowiem podparte przez autora Włodzimierza Boleckiego, a chodzi o Czesława Miłosza w tytule „To, co napisałem”, Wydanie I, Bertelsmann Media Sp. z o. o. dla klubu „Świat Książki” – Warszawa 1998. I teraz przed moim Czytelnikiem chcę się wytłumaczyć, Ĺźe nie będę tu się powtarzał z jego imienia i nazwiska, czy teĹź z fizycznego dzieła ziemskiego i naturalnego jako (człowieka), ale z tytułu zawodowego: Poeta. Choć on we wierszu „Ryba” pisze tak:

„Przyjmowałem co mnie sądzone. Niemniej byłem tylko człowiekiem,
To znaczy cierpiałem dążąc do istot podobnych sobie”.
(Berkeley – 1970).

Kiedy poeta pisał te słowa ja miałem 22 lata. MĂłj BoĹźe, to mĂłj rok zaślubin z Haliną Kicińską ze Szczecina Niebuszewo. Ślub odbył się w Otwocku. Przy całym towarzystwie muzykĂłw i ich Ĺźon, moich kolegĂłw z zespołu pod nazwą „Chłopcy z Przedmieścia” i kilkoma członkami rodziny. Moja mama Krystyna była, zabrakło ojca Lucjana. Ślub cywilny trwał trzy dni. Dwadzieścia dwa lata, piękny wiek mężczyzny. Dwa lata później urodziła mi się cĂłrka Amelia Monika Prusińska.

W poezji wtedy to ja „bełkotałem”. Jedynie to pisałem teksty do mojej muzyki, pisałem piosenki. Dziś ich prawie nie mam, strzępy pozostały. Pisałem takĹźe słowa do przebojĂłw – hitĂłw, znanych piosenek zagranicznych, dla przykładu „Misis Braun” Herman’a Hermits’a, co w moim po polsku tekście nadałem dłuĹźszy tytuł: „Misis Braun, ma pani piękną cĂłrkę”. Akurat miałem przyjemność tę piosenkę śpiewać razem z Waldemarem Parzyńskim z „Nowo Singers”, ale tylko raz na scenie w Studio Piosenki w „Stodole” w Warszawie przy ul. Brackiej, kiedy to Parzyński szukał młodych talentĂłw. Wiem Ĺźe to była ulubiona piosenka Waldemara – osobiście mi to powiedział. W tym samym czasie czynił to takĹźe Aleksander Bardinii jeĹźdżąc po kraju, szukał młodych talentĂłw w piosenkarstwie. Ale profesor wyspecjalizował sobie dziewczęta... To było w drugiej połowie lat ’70-tych.

Tytuł jaki nadałem do tego eseju: „Rozmowa z poetą, nie z człowiekiem” mĂłgł być bardziej rozszerzony: „Rozmowy z poetą – duchem, nie z człowiekiem” – nie o to chodzi. Ĺźe Miłosz nie Ĺźyje. Poeta w roku 1971 w wierszu „Stadium samotności” pisze:

„JeĹźeli ja jestem ludzkość, to czy ona jest sobą beze mnie ?
I wiedział, Ĺźe na nic wołać, bo nikt z nich jego nie zbawi”.

JuĹźem pomyślał o sobie w tej huśtawce nastroju, Ĺźe dzieło jest mocne bo zostaje. „Ĺťeby celebrować naszą małą mojość”, idę więc zaproszony – książka zaprasza... Tak, mam przewagę nad tym, Ĺźe mogę decydować kartka za kartką, mogę pospieszyć i kilkanaście i kilkadziesiąt stron przeskoczyć lub wrĂłcić, ale zatrzymuje mnie wiersz „Stół II”:

„Ruszam się jak w akwarium, znikania świadomy,
Pośród nas, tak śmiertelnych, że ledwo żyjących.
Cieszy mnie ta wspólna, choćby i żałoba,
Spojrzeń, gestĂłw i dotknięć, teraz i sprzed wiekĂłw”.

A nad tym wszystkim panuje sam stół, bo on zostaje w tej oberĹźy. Poeta w wierszu „Oset, pokrzywa” tak pisze:

„Kim będę dla ludzi wiele pokoleń po mnie
Kiedy po zgiełku językĂłw weĹşmie nagrodę cisza”?

A moce błądzą, są stany zapalne w tej liryce, takĹźe zapachy w tych obrazach, i ja je czuje i w tym „osecie, pokrzywie, łopuchu, belladonnie”. MoĹźna się atramentem pobrudzić, moĹźna się Ĺźyciem pobrudzić, ale nie starością. A czy ja nie idę właśnie w tym kierunku, wkraczając w tymĹźe roku 2008 w dniu 30 września ukończenia 60 lat !!!??? Poeta pisze w wierszu „Dalsze okolice” pytając siebie:

„Choć inny dla siebie jestem w lustrze”?

A dalej:

„Jak w gĂłrskim gnieĹşdzie w jasności umysłu. (...)
I wszystkich zebrał ogrĂłd przebaczenia”.

W tym wierszu jest i oda do młodości:

„Nawet nie wiedzą, jacy są szczęśliwi.
Powinni witać hymnem wschody słońca”.

Poeta przywołuje poetkę Annę Kamieńską, swoją dawną koleĹźankę z Ĺźycia literackiego w Warszawie – skądinąd od dawnych lat, ba, od pierwszych lat kiedy się poezją zainteresowałem od siebie, to takĹźe jej liryka nie była mi obca. Kilka tomikĂłw jej wierszy mam u siebie. Od pierwszych czytanych jej wierszy, poetka uwiodła mnie swym warsztatem poetyckim i niesamowitą tematyką dnia codziennego w okresie PRL. Gdybym miał (waĹźyć) dwie kobiece poetyki – poezje z Wisławą Szymborską, to „noblistka” z Kamieńską przegrywa. Więc jeszcze raz manifestuję Ĺźe, wiele lepszych było poetek w Polsce od Szymborskiej, i nigdy tej opinii nie zmienię. Zresztą kaĹźdy ma swoje gusta w poezji. – A ile mnie to spotyka ? Przez pisanie wierszy moĹźna mieć przyjaciół a więcej i wrogĂłw. A co moĹźe na to imienny poeta. Choć Kamieńska dobitnie dopisała do swoich treści: „Powoli wycofuję się z mego ciała”. Ciało, dar Ĺźycia. Ciało jest waĹźne jak i obieg krwi w człowieku. To ma czemuś i komuś słuĹźyć. Pomału przyzwyczajamy się do swojej starości, dlatego musimy codziennie patrzeć w lustro. To szkło zamocowane w lustrze mĂłwi do nas, przypomina nam Ĺźe Ĺźycie nam się skraca z kalendarza. Poeta dopisuje:

„Ale jestem jak ten, kto nieśmiało uchyla firanki
Ĺťeby patrzeć na niezrozumiałe dla niego święto”.

Bo czyĹź starość nie ma swoich osobliwych kart do spamiętania ? Bo „Świat ktĂłry trwa jedno mgnienie” nie zna karciarza, nie zna i tych ostatnich słów z wiersza „Dobranoc”, a warte przypomnienia:

„...filozofie gasną. (...)
O tym, jakie bywały rzeki, jak ajer gasną.
Lepsze to niĹź badać swoje sny”.

I jakby z końca podróşy z działu tej książki „Ja – świat”, wracam do początku. Choćby te krainy dla moich oczu obce tam, gdzie on poeta bywał, choćby „w dolinie orzechowych gajĂłw”. – ZapoĹźyczam od niego tę metaforę i wprowadzam do mojego wiersza, ktĂłrego na świeĹźo piszę, moĹźe wyjdzie...


__________


KORZENIE, SOKI, PANNA MŁODA

Przymierzam się tylko, dźwięk leży na ziemi
buduje mały cień. Z drugiej strony niebieska
fontanna nabiera wody; aniołowie płaczą...

Szkli się jedwab włosów u młodej panny,
zwilgotniałej od namiętnych poczynań. –

Nie wątpię, „w dolinie orzechowych gajĂłw”
zapachy są stałe. Tylko ruchy mówią o tym,
że warto wstąpić i tam zasnąć.

Zygmunt Jan Prusiński
13.01.2008 – Ustka



Nie rozumiem tego stwierdzenia, czyĹźby poeta prowokował ? Bo w wierszu „DuĹźo śpię” pisze tak: „Ja czytałem duĹźo książek ale im nie wierzę”. No dobra reklama, pytam, czemu i komu to ma słuĹźyć ? Jeśli poszlibyśmy jego tropem, to biblioteki trzeba by było pozamykać. Biblioteki święciły tryumfy w XIX wieku. Nie wiem, nie Ĺźyłem w tamtej epoce. Nie wiem nawet jak śpiewały ptaki, jak rosły drzewa, jak się zachowywali ludzie wobec siebie. – Czy była większa przyjaźń czy większa nienawiść ? Książki były pisane; poetĂłw teĹź było sporo, i chyba czytelnikĂłw niemało, no bo nie było telewizji i komputerĂłw.

Oglądałem kilka dni temu program „Autografy”, bohaterem w roli gościa był poeta Ernest Bryll. Dzięki kamerze telewizyjnej pokazał nam, Ĺźe pisze wciąż wiersze piĂłrem, później po korekcie przepisuje na maszynie. Tych maszyn do pisania ma kilka w domu, taki kącik muzealny. Ale czy waĹźne jest to, kto jaką techniką pisze...? KaĹźdy poeta chce jedno, pisać dobre wiersze.

- Do poety Czesława Miłosza wrócę. Esej jeszcze nie skończony...
13 stycznia 2008 r.

Zygmunt Jan Prusiński
Spisane 8 PaĹşdziernika 2010 r

Wersja do druku

• Strona główna
• Powitanie
• Napisz artykuł
• Redakcja
• Działy
• Bannery Kworum
• Współpraca
• Linki
• Kontakt