Czwartek 25 Kwietnia 2024r. - 116 dz. roku,  Imieniny: Jarosława, Marka, Wiki

| Strona główna | | Mapa serwisu 

dodano: 08.08.10 - 21:21     Czytano: [5146]

Dział: FAKTY CIEKAWE LECZ MAŁO ZNANE - Marian Kałuski

Nowe ciekawe FAKTY z kraju i zagranicy

Nowa książka o Polakach w Australii

W Oficynie Wydawniczej Kucharski w Toruniu ukazała się właśnie nowa książka o Polakach w Australii pt. „Polski Centralny Ośrodek Społeczno-Sportowy w Albion 1984-2009”. Ukazała się nakładem tego Ośrodka, ktĂłry jest największą placĂłwką polską w Melbourne. Autorem książki jest Marian Kałuski. Książka ukazała się jednocześnie w tłumaczeniu na język angielski (osobne wydania). Przetłumaczył ją prof. Robert Dębski z Krakowa.


Prezydent RP z Litwy

6 sierpnia 2010 r. nowym prezydentem Polski został Bronisław Komorowski. Moim zdaniem było to symboliczne wydarzenie. Bowiem Bronisław Komorowski jest synem Polaków, którzy do 1940 r. mieszkali w Kowaliszkach na Litwie Kowieńskiej. W 1918 r. powstało na tej Litwie skrajnie nacjonalistyczne państwo litewskie, w którym ok. 10% ludności (250 tys.) stanowili Polacy. Nacjonaliści litewscy wypowiedzieli brutalną wojną tym Polakom i wszystkiemu co polskie na Litwie. Tamtejsi Polacy drogą różnych nacisków i terroru administracyjnego mieli się stać Litwinami. I właśnie potomek tych skazanych na zagładę Polaków nie tylko, że nie stał się Litwinem, tak jak i jego rodzice, którzy w 1945 r. przenieśli się do Polski, ale został teraz prezydentem Polski. Jest to więc symbol triumfu polskości nad zwyrodniałem nacjonalizmem litewskim!


To zagroĹźenie dla demokracji

W krajach naprawdę demokratycznych opozycja parlamentarna jest głównie po to, aby patrzeć rządzącym na ręce, bo – jak mĂłwi powiedzenie – władza demoralizuje. Tymczasem obecny premier Polski – Donald Tusk uwaĹźa, Ĺźe opozycja ma być narzędziem w rękach rządzących. Inaczej – jak powiedział w Sejmie (!) i co podały media polskie – „wyginiecie jak wyginęły dinozaury”.


Najpierw usunąć krzyże...

PrzywĂłdca Prawa i Sprawiedliwości Jarosław Kaczyński powiedział, Ĺźe pojęcie „zapateryzm” to dążenie do tego, Ĺźeby wszelkiego rodzaju symbole religijne zniknęły ze sfery publicznej. – „To jest dokładnie to samo, co głosili w Polsce komuniści na pierwszym etapie walki z Kościołem. Później w ogĂłle Kościoła miało nie być. Ale proszę zwrĂłcić uwagę, Ĺźe komuniści w PRL nie zdobyli się na zaatakowanie na przykład krzyĹźy przydroĹźnych. Na taką odwagę zdobyła się dopiero Platforma Obywatelska” (Wirtualna Polska 6.8.2010).


Kto nie chce krzyża przed pałacem?

W kłótni o krzyĹź przed Pałacem Prezydenckim w Warszawie „nie moĹźna zapominać, o co w tym wszystkim naprawdę chodzi. Chodzi o to, by nie powstał pomnik, pomnik, ktĂłry siłą rzeczy będzie pomnikiem Lecha Kaczyńskiego, a pamięci o Lechu Kaczyńskim obecna władza boi się jak diabeł święconej wody. Boi się, bo Lech Kaczyński uosabiał to wszystko, czego zaprzeczeniem ona jest, czyli suwerennej, demokratycznej i sprawiedliwej w swoich stosunkach społecznych Polski” powiedział Jarosław Kaczyński (PAP 6.8.2010).


Nowa biała plama w historii Polski

Henryk Kiereś, kierownik Katedry Filozofii Sztuki Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, powiedział „Naszemu Dziennikowi” (6.8.2010), Ĺźe „Dla przeciwnikĂłw Polski tworzonej przez ludzi, ktĂłrzy zginęli w katastrofie pod Smoleńskiem, niewygodne jest mĂłwienie o tej tragedii i podtrzymywanie pamięci o niej. ZaleĹźy im raczej na tym, aby pojawiła się nowa tzw. biała plama w historii Polski”.


Zwrot na lewo

Prof. Mieczysław Ryba, kierownik Katedry Historii SystemĂłw Politycznych XIX i XX wieku Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, uwaĹźa Ĺźe podczas prezydentury Bronisława Komorowskiego nastąpi odejście od procesĂłw dekomunizacyjnych i będzie to szczegĂłlnie widoczne. Bowiem wielu komentatorĂłw prawicowych ocenia, Ĺźe nowy prezydent jest o wiele bardziej uzaleĹźniony od nieformalnych układĂłw postkomunistycznych niĹź inni liderzy PO. Jego sukces wyborczy będzie się z pewnością łączył z obroną interesĂłw tych środowisk („Nasz Dziennik” 6.8.2010).


Polskę założyli Ukraińcy

We Lwowie ukazała się książka pt. „Ukraińskie miejsca w Polsce”, z ktĂłrej czytelnik ukraiński dowie się, Ĺźe Ukraińcy są w Polsce takimi samymi autochtonami jak Polacy i Ĺźe nazwa "Polska" pochodzi od staroukraińskiego plemienia Polan, a nie od PolakĂłw-LechitĂłw. Co więcej - jak podają autorzy publikacji - od V do X wieku całe południe i wschĂłd Polski, włącznie z terytorium dzisiejszej Warszawy, zasiedlały przewaĹźnie plemiona ukraińskiego pochodzenia. KrakĂłw to natomiast staroukraińskie miasto, ktĂłre w 999 roku, pod naciskiem NiemcĂłw, dostało się pod polską okupację. – Tego nie moĹźna komentować, to moĹźna tylko wykpić – mĂłwi dr Stanisław Stępień, historyk i dyrektor Południowo-Wschodniego Instytutu Naukowego w Przemyślu („Rzeczpospolita” 7.5.2010).


Kłuszyn – 400 lat temu

4 lipca 1610 roku, a więc dokładnie 400 lat temu, wojsko polskie odniosło jedno ze swych największych zwycięstw w swej 1000-letniej historii. Pod Kłuszynem k. Smoleńska 7000 żołnierzy polskich pod dowództwem hetmana Stanisława Żółkiewskiego rozbiło w puch 35-tysięczną armię moskiewską, co pozwoliło hetmanowi zająć Moskwę w imieniu królewicza polskiego Władysława Wazy, który został wybrany nowym carem. Gdyby utrzymał się on na tronie carskim, historia Europy wyglądała by zupełnie inaczej.


Prezydent Litwy bił żonę

Fanatyzm nacjonalistyczny jest zbrodnią przeciwko ludzkości.
Litwin Antanas Smetona (1874-1944), ktĂłry w latach 1919-20 i 1926-40 był prezydentem Litwy, w 1904 r. oĹźenił się z Polką z Kowieńszczyzny Zofią Chodakowską (1885-1968). WkrĂłtce potem został on jednym z czołowych nacjonalistĂłw litewskich, wielkim wrogiem Polski, PolakĂłw i wszystkiego co polskie, szczegĂłlnie na Litwie; PolakĂłw na Litwie uwaĹźał za LitwinĂłw, ktĂłrych zmuszono mĂłwić po polsku (jest to ciągle oficjalne podejście LitwinĂłw do PolakĂłw na Litwie!). Red. Edmund Jakubowski, ktĂłry przed wojną był redaktorem polskiej gazety „Chaty Rodzinnej” w Kownie, a po wojnie mieszkał w Sydney, opowiadał mi, Ĺźe tajemnicą poliszynela w Kownie było, Ĺźe Smetona bił i molestował Ĺźonę, aby zrobić z niej Litwinkę.


Komuna zniszczyła duszę litewską

Mija 20 lat jak Litwa ponownie została wolnym krajem i Kościół katolicki odzyskał pełnię wolności. Jednak 45 lat rządĂłw sowieckich – 45 lat brutalnej walki z Kościołem - ateizacji zrobiły swoje. Kościół litewski nie odrodził się – nie wrĂłcił nawet do stanu jaki posiadał przed 1945 rokiem. Księży jest o połowę mniej (jest 779) i nie wzrosła liczba parafii (jest 677). W archidiecezji wileńskiej, ktĂłra ma 570 tys. wiernych (ok. 50% to Polacy), statystyka jest duĹźo, duĹźo gorsza od przedwojennej: jest tu dziś zaledwie 95 parafii, 153 księży, 47 zakonnikĂłw i 220 siĂłstr zakonnych. Niestety, Polakom czyni się trudności z przyjęciem do seminarium duchownego.


Zapomniany polski Wrocław

Do 1945 r. Wrocław był niemieckim miastem. Miał jednak nie tylko polskie korzenie, przez tysiąc lat mieszkających tam Polaków i swoją bardzo ciekawą polską historię, ale odegrał także dużą rolę w życiu narodu polskiego, o czym po 1989 r. ponownie się zapomina. Np. uniwersytet we Wrocławiu był uczelnią niemiecką. Jednak ukończyło go ładnych kilka tysięcy (!) Polaków i Ślązaków polskiej orientacji, z których wielu odgrywało wielką rolę w życiu narodu polskiego, a szczególnie międzywojennej Polski. Wielu ówczesnych polityków i uczonych polskich ukończyło studia w niemieckim Wrocławiu. Wydział teologiczny Uniwersytetu Wrocławskiego ukończyli w XIX i XX w. późniejsi biskupi diecezji polskich: Ignacy Bardziński, Teofil Brombosz, Jan Janiszewski, Wilhelm Kloske, Adam Ignacy Komorowski, Henryk Kossowski, Teodor Kubina, Franciszek Lewiński, abp Piotr Mańkowski, abp Leon Przyłuski i Wacław Wycisk.


Polacy biskupami we Wrocławiu

Śląsk zamieszkiwany przez PolakĂłw znalazł się w granicach państwa polskiego załoĹźonego przez księcia Mieszka I ok. 960 r. W 1000 roku krĂłl Bolesław Chrobry załoĹźył diecezję wrocławską, ktĂłra do 1824 r. naleĹźała do metropolii gnieĹşnieńskiej. Jednak przez kolonizację niemiecką Wrocław juĹź w XIV w. stał się miastem, w ktĂłrym większość ludności stanowili Niemcy. Tak było do 1945 r. Jednak ciągle istniały róşne powiązania Wrocławia z Polską i Polakami, takĹźe odnośnie diecezji wrocławskiej. I tak np. biskupem ordynariuszem wrocławskim w latach 1625-55 był Karol Ferdynand Waza – syn krĂłla polskiego Zygmunta III Wazy; pomagał mu w zarządzaniu diecezją archidiakon warszawski i opat cystersĂłw w Mogile ks. Paweł Piasecki, późniejszy biskup kamieniecki, chełmski i przemyski. Biskupami sufranagmi wrocławskimi byli: Daniel Latussek 1838-57, Adrian Włodarski 1861-75, Franciszek Śniegoń 1883-91 i Walenty Wojciech 1920-40.


Akademia Rolnicza w Dublanach

W Galicji pierwszą polską wyższą uczelnią rolniczą była Szkoła Rolnicza w Dublanach koło Lwowa, otwarta w 1856 r., która od 1901 r. nosiła nazwę Akademii Rolniczej. Do 1914 r. ukończyło w niej studia 1360 słuchaczy. Jej rangę ważnego ośrodka polskich nauk rolniczych podnosi fakt, iż w latach 1877-90 była to jedyna polska wyższa szkoła rolnicza. W 1919 r. została przekształcona w Wydział Rolniczo-Leśny polskiej Politechniki Lwowskiej.


Dublany koło Wrocławia

W przedwojennym powiecie lwowskim była wieś Dublany, w której w 1931 r. mieszkało 1272 Polaków-katolików. W 1945 r. Stalin oderwał od Polski Małopolskę Wschodnią, a więc i arcypolski Lwów. Przymusowi polscy wysiedleńcy z podlwowskich Dublan po przesiedleniu ich w 1945 r. do poniemieckiej wsi Drachenbrunn pod Wrocławiem, nadali wsi nazwę "Dublany". W 1947 r. władze komunistyczne zmieniły nazwę wsi na Wojnów, a w 1951 r. przyłączono ją do Wrocławia.


Pierwsze drukarnie polskie

W Polsce pierwsze drukarnie wydające książki zaczęły działalność pod koniec XV w. W Krakowie warsztat K. Straubego w latach 1473-77 wykonał 4 druki, we Wrocławiu działająca w latach 1475-82 oficyna Kaspra Elyana wydała 2 druki polskie: teksty modlitw, umieszczone w statutach synodalnych biskupĂłw wrocławskich (1475 – tam pierwszy polski druk Ojcze nasz) i traktat Mikołaja z Błonia. Potem coraz więcej drukarń zaczęło wydawać książki polskie.


Kardynałowie polscy z Lwowszczyzny

Ziemia Lwowska/Małopolska Wschodnia do 1945 r. naleĹźała do Polski. Mieszkało tam 1,5 mln PolakĂłw. Stąd była to ziemia rodzinna takĹźe wielu polskich biskupĂłw, w tym rĂłwnieĹź kardynałów. Z ziemi tej pochodzili lub pochodzą polscy kardynałowie: ze Stanisławowa Albin Dunajewski – biskup krakowski 1879-94, kardynał od 1890; z GwoĹşdĹşca k. Kołomyi Jan Puzyna – biskup krakowski 1895-1911, kardynał od 1901; z Tok k. ZbaraĹźa Władysław Rubin – opiekun duchowy emigracji polskiej 1964-79, kardynał od 1979; ze Lwowa Marian Jaworski – administrator apostolski polskiej części archidiecezji lwowskiej z siedzibą w Lubaczowie od 1984 i arcybiskup lwowski od 1991, kardynał od 1998 r.


El Greco w Polsce

El Greco (1541-1614) to wielki malarz hiszpański, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli manieryzmi i baroku. Jego obrazy są na wagę złota. Jedyny obraz malarza w Polsce - Ekstaza świętego Franciszka znajduje się w ekspozycji otwartej Muzeum Diecezjalnego w Siedlcach.


Polskie kapele kościelne

Kapele – w tym takĹźe kościelne - odegrały dużą rolę w rozwoju polskiej kultury muzycznej. Na Kresach kapele katedralne istniały we Lwowie i Wilnie. We Lwowie istniała zapewne juĹź pod koniec XVI w. (pierwsza informacja z 1613 r.), a wileńską załoĹźył biskup Eustachy Wołłowicz (1616-30); istniała ona jeszcze po 1842 r. W jedynym kościele parafilnym na Kresach kapela kościelna istniała przy kościele Św. TrĂłjcy w Porycku k. Włodzimierza Wołyńskiego. Ufundował ją stolnik, kasztelan wołyński Michał Czacki (1693-1745).


Polskie kapele klasztorne na Kresach

Znane kapele klasztorne na Kresach, które miały zawsze polski charakter, powstawały od XVII w. I tak augustianie mieli kapelę klasztorną w Brześciu Litewskim, benedyktyni w Horodyszczu na Polesiu, bernardyni w Sokalu, dominikanie we Lwowie (wysokiej klasy), Łucku na Wołyniu i Podkamieniu k. Zbaraża (wysokiej klasy), franciszkanie w Pińsku na Polesiu i Wilnie, jezuici we Lwowie (wysokiej klasy), Ostrogu i Stanisławowie, oraz karmelici we Lwowie (wysokiej klasy), Berdyczowie i Mścisławiu na Białorusi.


Polskie kapele w szkołach katolickich na Kresach

Przy polskich szkołach klasztornych na Kresach w XVI i XVII w. powstawały szkoły muzyczne zw. bursae musicorum, w których młodzież uboga mogła uczyć się muzyki bezpłatnie. Szkoły takie powstały przy kresowych klasztorach: jezuitów we Lwowie, Nieświeżu, Ostrogu, Porycku i Wilnie oraz teatynów we Lwowie.


Barok polski na Kresach

Kresy nawet dzisiaj (i tak było nawet w czasach PRL) należą historycznie do polskiego obszaru artystycznego – bo taka jest prawda. Na obszarze przedrozbiorowej Polski przykładem wspaniałego baroku był i jest kościół Św. Św. Piotra i Pawła na Antokolu w Wilnie (1668-75), o wnętrzu należącym do najbardziej malowniczych w Europie dzięki wspaniałej stuikowej dekoracji rzeĹşbiarskiej (P. Peretti). Kiedy byłem w Wilnie w 2005 r. zauwaĹźyłem w tym kościele kilka istniejących starych polonikĂłw, ale ani jednej pamiątki litewskiej.


Język polski w Szczecinie i Wrocławiu

W latach 40. XX wieku Szczecin i Wrocław zasielili wypędzeni z Kresów Polacy oraz Polacy z całej obecnej Polski, którzy mówili różnymi gwarami. Dzisiaj, według badań dokonanych w latach 90. XX wieku, obecni mieszkańcy Szczecina i Wrocławia posługują się polszczyzną najbardziej zbliżoną do języka literackiego spośród wszystkich mieszkańców Polski.


Polskie książki w XVI w.

W XVI w. działało w Polsce ogółem 87 oficyn drukarskich w 33 miejscowościach, z których najliczniej były obsadzone Kraków i Wilno. Wszystkie warsztaty krajowe w ciągu XVI w. wydały 7956 tytułów książek, co przy średnim nakładzie 500 egzemplarzy wynosi ok. 4 mln egzemplarzy dostarczonych dla ponad 6-milionowej wówczas ludności.


Polacy w Chinach

W 1919 r. w Mandżurii i Chinach mieszkało ok. 20 000 Polaków. Po odrodzeniu się państwa polskiego w 1918 r. większość tamtejszych Polaków wyjechała do Polski. Prawie wszyscy z kilku tysięcy pozostałych tam Polaków zostało wypędzonych przez komunistów po objęciu przez nich władzy w 1948 r. Ostatnim Polakiem, który opuścił Chiny był inż. Leon Stokalski. Wyjechał do Polski w grudniu 1993 r. Myślano, że zakończyły się dzieje osadnictwa polskiego w Chinach. Nic podobnego! Dzisiaj w Chinach mieszka wiele setek Polaków, głównie różnego rodzaju biznesmenów.


Polski kościół w Szczecinie

Na pocz. XVI w. mieszkańcy Szczecina przyjęli luteranizm. Pierwszy kościół katolicki po reformacji został zbudowany w mieście w latach 1888-90. Jest to Bazylika (wtedy kościół) św. Jana Chrzciciela. Był to jedyny kościół katolicki w Szczecinie do 1945 r. (dziś jest tu 47 parafii katolickich). W 2. poł. XIX w. w mieście zaczęli osiedlać się Polacy z Pomorza i Wielkopolski, stąd bardzo duży procent parafian szczecińskich stanowili Polacy i parafia miała charakter niemiecko-polski. Do 1914 r. opiekował się Polakami polski wikariusz, ksiądz Wojdas. Co czwartą niedzielę odbywały się tu nabożeństwa po polsku.


Czterech zaborcĂłw Polski

Wszyscy Polacy wiedzą, że we wrześniu 1939 r. Hitler i Stalin dokonali czwartego rozbioru Polski. Tymczasem de facto było wtedy czterech zaborców Polski: oprócz Niemiec i Związku Sowieckiego także Litwa, która dzięki Stalinowi objęła w posiadanie etnicznie polskie Wilno i część Wileńszczyzny oraz Słowacja, która zajęła zbrojnie polski Spisz i Orawę oraz Jaworzynę Tatrzańską.


Gawęda szlachecka

Specyficznym dla okresu międzypowstaniowego w literaturze polskiej gatunkiem była prozaiczna lub wierszowana gawęda szlachecka, pełne sentymentu przypomnienie dawnego obyczaju; pisywali gawędy m.in. I. ChodĹşko, W. Pol, W. Syrokomla, arcydziełem gatunku były prozaiczne „Pamiętniki Soplicy” (t. 1-4 1839) H. Rzewuskiego.


Polskie radiostacje na Kresach

Radio było nowością techniczną początków XX w. Pierwszą radiostację uruchomiono w Belgii w 1914 r. Natomiast historia radia w Polsce rozpoczęła się już w 1918 r. Publiczną stację radiową uruchomiono w Warszawie 18 kwietnia 1926 r. Na Kresach radiostacje państwowego Polskiego Radia powstały w Wilnie w 1928 r., Lwowie w 1930 r. i w Baranowiczach w 1938 r. Wszystkie miały moc 50 kW. W 1939 r. budowano radiostację w Łucku na Wołyniu także o mocy 50 kW. W całej Polsce radiostacja lwowska była najbardziej popularna po radiostacji warszawskiej.


Hamlet po polsku we Lwowie

Wojciech Bogusławski (1757-1829), zwany ojcem teatru polskiego, dwa razy działał we Lwowie: w latach 1780-83 (w 1780 powstał pierwszy stały teatr polski we Lwowie) i w latach 1795-99, prowadząc wówczas tamtejszy teatr. W 1798 r. wystawił tam po raz pierwszy po polsku Hamleta Szekspira.


Order Orła Białego

Najstarszym i najwyższym odznaczeniem państwowym Rzeczypospolitej Polskiej, nadawanym za znamienite zasługi cywilne i wojskowe dla pożytku Polski, położone zarówno w czasie pokoju jak i w czasie wojny jest Order Orła Białego. Został on ustanowiony 1 listopada 1705 r. przez króla Augusta II na zamku w Tykocinie na Podlasiu. Zniesiony przez Rosję carską w 1831 r., został odnowiony przez Sejm Rzeczypospolitej ustawą z dnia 4 lutego 1921 r. jako najwyższe odznaczenie państwowe. Komuniści zastąpili go w 1949 r. Orderem Budowniczych Polski Ludowej. Po upadku komunizmu w 1989 r. Order Orła Białego został ponownie restytuowany 23 grudnia 1992 r. ustawą z dnia 16 października 1992 r. i jest nadawany przez prezydenta RP. W 1993 r. papież Jan Paweł II był pierwszym kawalerem Orderu Orła Białego po jego reaktywacji.


Książka polska w Królewcu

W KrĂłlewcu (Prusy Wschodnie), ktĂłry do 1945 r. naleĹźał do Niemiec, a dzisiaj jest w Rosji, polskie książki drukowano bez przerwy od 1543 do 1939 r. – najwięcej w XVI i XVIII w. Jeśli chodzi o XVIII w. to od 1709 r. istniała tu Drukarnia Polska, ktĂłra w latach 1718-20 wydawała pierwszy w dziejach czasopiśmiennictwa polskiego tygodnik – „Pocztę KrĂłlewiecką”. Drukarnie KrĂłlewca wydały w tym wieku ok. 320 drukĂłw polskich, w tym 41 rocznikĂłw czasopism i kalendarzy.


Polska książka we Lwowie

We Lwowie pierwsza polska drukarnia została załoĹźona w 1578 r. i do 1794 r. czynne były w mieście 22 drukarnie polskie. W XVIII w. największą drukarnią polską była działająca od 1762 r. drukarnia J. Filipowicza. Jednak bardzo duĹźym ośrodkiem wydawniczym książki polskiej był LwĂłw dopiero od XIX w. do 1939 r. Działały tu wielkie polskie wydawnictwa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Towarzystwa Nauczycieli Szkół WyĹźszych (1884), dbające o poziom książki szkolnej, zakłady A. Altenberga, B. Połonieckiego, W. Gubrynowicza, PillerĂłw i in. W latach 1794-1830 LwĂłw był czwartym – po Warszawie, Wilnie i Krakowie – polskim ośrodkiem wydawnictw książkowych, a po 1830 r. zajmował do 1939 r. zawsze trzecie miejsce – po Warszawie i Krakowie. Np. w 1910 r. we Lwowie zostało wydanych 385 książek polskich, co stanowiło 10,7% wszystkich książek wydanych w języku polskim na ziemiach historycznej Polski w tym roku.


Początki ochrony przyrody w Polsce

Ochrona przyrody to działalność mająca na celu zachowanie, restytuowanie, a takĹźe zapewnienie trwałości uĹźytkowania elementĂłw i zasobĂłw przyrody. Na ziemiach polskich początki ochrony przyrody są związane z Kresami. Pierwszym polskim zwierzyńcem z prawdziwego zdarzenia był prywatny zwierzyniec S.K. Pietruskiego otwarty w 1833 r. w Podhorodcach koło Stryja – na południe od Lwowa.
W 1868 r. Sejm Krajowy we Lwowie powziął uchwałę o ochronie kozicy i świstaka w Tatrach, w 1886 powstał pierwszy polski rezerwat przyrody – „Pamiątka Pieniacka” w prywatnych lasach koło Złoczowa na Podolu (był to starodrzew bukowy), a w 1921 r. pierwszy polski Park Narodowy – Białowieski. Później park przyrody utworzono w pasmie gĂłrskim Czarnohora w Karpatach Wschodnich oraz wiele rezerwatĂłw na Kresach, m.in. wokół jeziora ŚwiteĹş w NowogrĂłdczyĹşnie i koło Łucka na Wołyniu (roślinność stepowa) oraz dzikiej azalii pontyjskiej koło Korca na Wołyniu.


Podziemne wyĹźsze uczelnie

Mimo prześladowań, deportacji do obozów koncentracyjnych (np. profesorów Uniw. Jag. w Krakowie) i sowieckich łagrów oraz wymordowaniu przez Niemców i Ukraińców kilkudziesięciu polskich profesorów we Lwowie w 1941 r., życie naukowe w okupowanej przez Niemców Polsce nie zamarło i rozwijało się. Tajne nauczanie prowadziły: uniwersytety w Warszawie, Krakowie, Lwowie, Wilnie i Uniw. Poznański, który działał w Warszawie oraz Politechnika Warszawska, SGGW i Wolna Wszechnica Polska w Warszawie, a także Akademia Górnicza i Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie.


Marian Kałuski
06.08.2010r.

Wersja do druku

• Strona główna
• Powitanie
• Napisz artykuł
• Redakcja
• Działy
• Bannery Kworum
• Współpraca
• Linki
• Kontakt