Sobota 20 Kwietnia 2024r. - 111 dz. roku,  Imieniny: Agnieszki, Amalii, Czecha

| Strona główna | | Mapa serwisu 

dodano: 28.08.07 - 21:56     Czytano: [1524]

Dział: Oceny-Poglądy-Analizy

Krajobraz po bitwie

Mamy za sobą kolejną bitwę o Polskę. Ugrupowanie braci Kaczyńskich wycofuje się na „z gĂłry upatrzone pozycje”, a „układ” atakuje. Nie udało się co prawda powołać do Ĺźycia IV Rzeczpospolitej, ale zdobyto szereg waĹźnych pozycji, a przede wszystkim przesunięte zostały we właściwym kierunku granice myślenia politycznego PolakĂłw.

Do świadomości PolakĂłw dotarło chyba wreszcie, Ĺźe rok 1989 nie był wcale rokiem wielkiego przełomu. Nie było Ĺźadnej „rewolucji”, a odzyskanie suwerenności było bardziej wynikiem sytuacji zewnętrznej niĹź wynikiem działania opozycji wewnątrz kraju. Opozycja została natomiast wykorzystana – przy dość świadomym przyzwoleniu jej uczestnikĂłw – jako alibi transformacji politycznej roku 1989.

Paradoks historii polegał na tym, Ĺźe do zmiany sytuacji politycznej dążyła zarĂłwno władza, a w kaĹźdym razie jej najbardziej sfrustrowane skrzydło, jak i społeczeństwo zorganizowane w ruchu Solidarności. Władze usiłowały jednak w latach 80-tych tak oddziaływać róşnymi metodami na elity opozycyjne, aby wyselekcjonować z nich silną i reprezentatywną w oczach społeczeństwa grupę, z ktĂłrą moĹźna byłoby prowadzić „negocjacje” a następnie przekazać część władzy w zamian za „układ” polityczny gwarantujący cały pakiet przywilejĂłw dla byłych właścicieli peerelu. Zdawano sobie sprawę, Ĺźe dotychczasowy garnitur polityczny jest za ciasny i naleĹźy uszyć sobie nowy na miarę nowych czasĂłw. Motywacja była mniej więcej taka: skoro i tak jesteśmy właścicielami tego kraju, a mamy kłopoty z zachowaniem władzy politycznej, to naleĹźy dokonać takich przekształceń struktur politycznych, aby zachować dominację ekonomiczną – czyli dostać papierek na posiadaną własność – a rĂłwnocześnie zachować taki wpływ polityczny, aby ta własność trwale pozostała w naszych rękach. Uzyskanie prawa własności w ramach poprzedniego systemu nie było moĹźliwe, poniewaĹź system ten zakładał, Ĺźe własność pozostawała w rękach „społecznych”, a nie w rękach jednostek. NaleĹźało więc tak zmienić system, aby umoĹźliwił oficjalne przejęcie na własność tego, co się juĹź nieoficjalnie posiadało – ale bez adnotacji w księgach notarialnych.

Odpowiednie porozumienie w tej sprawie podpisano z „opozycją” w Magdalence podczas tzw. negocjacji okrągłego stołu. Całość została uwiarygodniona przez Solidarnościowy rząd z premierem Mazowieckim, ktĂłry jednak od razu zadekretował „grubą kreskę”, co oznaczało przejście „bez szubienic” z jednego systemu do drugiego. W kraju zapanował powszechny entuzjazm, gdyĹź, jak się wydawało, społeczeństwo „wygrało” więcej niĹź się spodziewano. Emigracyjny Prezydent z Londynu przekazał „klejnoty Rzeczpospolitej”, solidarnościowemu prezydentowi niepodległej Polski, Lechowi Wałęsie. Rosjanie wyszli z Polski, kraj przystąpił do Nato i do Unii Europejskiej. Czyli wszystko na dobrej drodze...

Liderem tych wszystkich przemian była grupa byłych komunistĂłw sprzymierzona z lewicowym, w znacznym stopniu takĹźe postkomunistycznym odłamem opozycji w Polsce. Środowiska te utworzyły blisko współpracujące ze sobą ugrupowania polityczne – Sojusz Lewicy Demokratycznej i Unię Wolności. Im więcej zmian dokonano w kierunku „niepodległościowym”, tym bardziej umacniała się legitymacja transformatorĂłw do rządzenia Polską i tym bardziej zadowolone było społeczeństwo. Do tego dochodziła entuzjastyczna propaganda sukcesu w wykonaniu „Gazety Wyborczej”, ktĂłra zdominowała rynek prasowy w Polsce.

Powiedzmy jednak wyraźnie. W tym momencie taki układ był dobry, był optymalnym rozwiązaniem trudnej sytuacji kraju. Gdyby go nie zawarto, to okres degrengolady polityczno-gospodarczej trwałby jeszcze przez kilka lat. Więc jakby nie było wyjścia i to w pewnym sensie rozgrzesza strony, które go zawierały.

Układ więc był niemal „genialny”. W kraju rządzili nadal praktycznie postkomuniści i zwolennicy układu okrągłego stołu, ktĂłrzy w rządzeniu posługiwali się frazeologią niepodległościową i dekoracjami teatralnymi wyciągniętymi z lamusa II Rzeczpospolitej. Polska rosła w siłę, a ludzie Ĺźyli dostatniej, tak jak to sobie Ĺźyczył kiedyś wujek Edward Gierek, ktĂłremu nawet ktoś chciał niedawno postawić pomnik...

I moĹźe nawet to wszystko by się i udało, ale arogancja rządzących i ich zachłanność na dobra doczesne przekraczała chwilami normy moĹźliwe do zaakceptowania przez społeczeństwo. Uwłaszczenie nomenklatury i ubecji było tak nachalne i przyklepywane przez grube szytymi nićmi przepisy, Ĺźe ludzie zaczęli widzieć „poszewkę” transformacji, a na scenie politycznej popularność zaczęły zyskiwać ugrupowania poddające pod wątpliwość cały istniejący układ. Pierwszy prĂłbował coś zrobić w tej sprawie premier Olszewski, ale zakończyło się to słynną „nocną zmianą” i powołaniem przez prezydenta Wałęsę rządu Waldemara Pawlaka. I tu ludziom pomału zaczęły się otwierać oczy ze zdziwienia – jak w demokratycznym kraju moĹźna tak łatwo obalić rząd. Dlaczego obala się rząd, ktĂłry ujawnia listę byłych agentĂłw we władzach kraju i usiłuje przeciwstawić się uwłaszczeniu nomenklatury?

Oczywiście kłopotliwych pytań było więcej. Następowały więc kolejne przegrupowania „sił i środkĂłw” powstawały nowe ugrupowania polityczne, ktĂłre wprowadzały swoich posłów do sejmu, tworzono kolejne rządy, powoływano kolejne komisje, ktĂłre miały zajmować się nieprawidłowościami i naduĹźyciami i... wszystko było po staremu. Układ trzymał się dobrze, a „Gazeta Wyborcza” przekonywała społeczeństwo, Ĺźe w ogĂłle nigdy nie było Ĺźadnego układu, Ĺźe to tylko taki paranoiczny wymysł w głowach niektĂłrych politykĂłw, ktĂłrych określano mianem oszołomĂłw.

Na wszelki wypadek tworzono jednak kolejne formacje polityczne, ktĂłre miały być „lepsze” od poprzednich. Tak przegrupowywano scenę polityczną, aby wyglądało to jak dynamika młodej demokracji, ktĂłra szuka nowych środkĂłw wyrazu politycznego w nowej sytuacji kraju. Wiadomo było, Ĺźe jeĹźeli jedno ugrupowanie zbyt się skompromituje, to naleĹźy je zastąpić nowym, ktĂłre jeszcze nie rządziło i tym samym nie zdążyło się jeszcze skompromitować w oczach społeczeństwa. Dlatego teĹź mamy w Polsce do czynienia z wielością tworĂłw politycznych, ktĂłre mają nowe nazwy i tych samych politykĂłw w róşnych konstelacjach. KaĹźdy polityk III Rzeczpospolitej uczestniczył dotąd w co najmniej kilku partiach politycznych i w kilku sojuszach wyborczych.

Ludzie byli w zasadzie skłonni do zaakceptowania takiego układu, w ktĂłrym rządzą ucywilizowani postkomuniści, ktĂłrzy co prawda nadal są właścicielami Polski, ale tak było zawsze, a teraz przynajmniej dają Ĺźyć innym, sklepy są pełne, nie ma zaleĹźności od ZSRR, kaĹźdy ma w domu paszport. Ot takie marzenia z epoki wczesnego Gierka, ktĂłre właśnie się zrealizowały i dziś jest dobrze. Postkomuniści gwarantują zachowanie „zdobyczy socjalnych” peerelu przy pełnych półkach w sklepach. Poza tym sprawiają wraĹźenie o wiele bardziej „światowych” niĹź ci „oszołomi” z opozycji. Taki Kwaśniewski potrafi przecieĹź po angielsku i zawsze znajdzie się w kaĹźdej sytuacji, przyjaĹşni się z prezydentem Bushem... KaĹźdy rząd demokratyczny potrzebuje opozycji, bo inaczej nie będzie demokratyczny. Postkomuniści wymyślili więc Samoobronę – skandaliczną, populistyczną partię, ktĂłrej otworzyli drogę na sejmowe salony i w ten sposĂłb załatwili sobie opozycję, gorszą od nich samych, na tle ktĂłrej wyglądali światowo, elegancko i demokratycznie... No i ludzie głosowali w wyborach na SLD, wybierali Kwaśniewskiego prezydentem III Rzeczpospolite, poniewaĹź byli mentalnie ukształtowani przez peerel, a ich marzenia, ich horyzont polityczny sięgał tylko takiego peerelu, w ktĂłrym kaĹźdy miał pracę, bezpłatną opiekę medyczną, a w sklepach było pełno. I właśnie teraz tak było, wystarczyło tylko głosować na postkomunistĂłw, aby tak było nadal.

Niepodległość, demokracja, prawo i sprawiedliwość? Jasne, to waĹźne, ale kaĹźdy najpierw musi mieć pracę i co do garnka włoĹźyć... Gdyby to drugie udało się zrealizować w peerelu to nigdy nie byłoby „kiełbasianych strajkĂłw” – wydarzeń w Radomiu i na wybrzeĹźu, a Gierek miałby dziś pomnik w kaĹźdym mieście obok Jana Pawła II. Całe szczęście kiełbasy dziś pod dostatkiem, a jak zabraknie pieniędzy, aby ją kupić, to pojedziesz do Anglii zarobić.

IV Rzeczpospolita - Jedyny film który jeszcze nie był grany w tym kinie

Ponieważ nastroje społeczne uniemożliwiały bezpośrednie zwycięstwo ugrupowań postkomunistycznych, a Rzeczpospolita wymagała pilnej naprawy, zakładano, że wyborcy oddadzą swoje głosy głównie na ugrupowania, które w swoich programach wysuną hasła budowy nowego ładu. Kiedy pojawili się Kaczyńscy ze swoim hasłem budowy IV Rzeczpospolitej w oparciu o prawo i sprawiedliwość zastanawiano się jednak czy są jeszcze w Polsce politycy, którym naprawdę zależy na Polsce, czy też Polska stała się już tylko elementem gry politycznej, a nawoływanie do jej uzdrowienia jest jedynie sposobem na zyskanie wyborców. Podobnie jak wezwanie do lustracji, które może jest tylko sposobem na wyeliminowanie przeciwników politycznych.

W III Rzeczpospolitej nie naruszono dotąd wielu struktur i mniej czy bardziej formalnych układów politycznych na wszystkich szczeblach. Zachowano kadrę urzędniczą z poprzedniego okresu, dokonując jedynie kosmetycznych zabiegów, uzasadnionych wymogami nowej sytuacji politycznej. Budowa IV Rzeczpospolitej, abstrahując od tego czy jej założenia wynikały z ideowości polityków czy też tylko z chęci zdobycia władzy, musiała oznaczać naruszenie tego wszystkiego, co stanowiło fundament III Rzeczpospolitej, a więc postanowień okrągłego stołu, uwłaszczenia nomenklatury, zachowania peerelowskich służb specjalnych i niemal całej kadry urzędniczej. Każde nowe ugrupowanie na scenie politycznej, dążące do władzy, musi bowiem zanegować w taki sposób dotychczasowy porządek polityczny, aby zyskało to uznanie wyborców, a następnie poparcie społeczne dla realizowanego programu.

Grupa polityczna Kaczyńskich zdecydowała się więc na wyartykułowanie programu całkowitego niemal zanegowania dorobku III Rzeczpospolitej, bo tylko takie hasła i taki program nie był jeszcze „zajęty”, nie był jeszcze realizowany. Gdyby tego nie zrobiono, zrobiłby to ktoś inny, a Kaczyńscy musieliby, tak jak dotychczas, zadowolić się drugorzędną rolą w polityce polskiej. PoniewaĹź jednak wyglądało na to, Ĺźe wszystkie dotychczasowe koncepcje budowy Polski juĹź się wyczerpały, juĹź zuĹźyły się moralnie, a realizujący je politycy sami wyeliminowali się ze sceny politycznej poprzez udział w licznych aferach i skandalach, to wydawało się, Ĺźe tylko koncepcja definitywnego zerwania z przeszłością i hasła prawa i sprawiedliwości zapewnią zwycięstwo wyborcze. Na plus Kaczyńskim naleĹźy zapisać, Ĺźe właściwie juĹź od lat głosili to samo, choć jeszcze cichutko w czasach Porozumienia Centrum, Ĺźe nigdy nie byli zamieszani w afery, Ĺźe nie dorobili się majątku osobistego i, Ĺźe do takiego majątku nie dążyli. To olbrzymie zalety w polityce!


Kto zbuduje IV Rzeczpospolitą?

Okazało się jednak, Ĺźe na podobny pomysł wpadli teĹź inni, Ĺźe PiS ma konkurentĂłw z bardzo podobnym programem politycznym, ale, jak zaznaczyłem, brakowało juĹź w Polsce atrakcyjnych koncepcji, ktĂłre mogłyby pozwolić wygrać wybory. Konkurentem do budowy IV Rzeczpospolitej była Platforma Obywatelska, partia kaskaderĂłw politycznych, ktĂłrzy uczestniczyli juĹź w wielu konstelacjach politycznych jeszcze w schyłkowym peerlu i potem w III Rzeczpospolitej. Partię zakładał Andrzej Olechowski, były działacz peerelu, potem zwolennik liberalnej gospodarki rynkowej. Początkowo Platforma miała być ugrupowaniem uwiarygodniających postkomunistycznych liberałów, ale aby jeszcze bardziej się uwiarygodnić w oczach społeczeństwa, zmuszona była przyjmować w swoje szeregi byłych politykĂłw opozycyjnych, dla ktĂłrych brakowało miejsca w Unii Wolności. I tak do Platformy trafiła gdańska grupa liberalna Donalda Tuska i krakowska grupa konserwatywna Jana Rokity. RĂłwnocześnie wyszła na jaw agenturalna przeszłość Olechowskiego, ktĂłry sam przyznał się do współpracy z wywiadem gospodarczym peerel i ustąpił z władz Platformy. Balon uwolniony od kłopotliwego balastu od razu poszedł w gĂłrę w notowaniach sympatii przedwyborczych. Do wygrania wyborĂłw potrzebny był jednak program, ktĂłry zawierał wszystkie elementy atrakcyjnego programu wyborczego konkurencji, czyli PiS-u, ale teĹź akcentowano, Ĺźe jego realizacja wymaga daleko posuniętej ostroĹźności i zapewniano, Ĺźe nie będzie wylewania dziecka z kąpielą, co było ukłonem w stronę całego postkomunistycznego układu. Hasło budowania IV Rzeczpospolitej była głównym hasłem ugrupowania „Prawo i Sprawiedliwość”, toteĹź aby przejąć część głosĂłw wyborcĂłw „Platforma Obywatelska” musiała wystąpić z podobnym hasłem i programem. Takie są po prostu reguły gry politycznej.

Nie było to oczywiście jasne dla szeregowych wyborców, którzy sądzili, że dwie partie o zbliżonym programie stworzą po wyborach koalicję w parlamencie i będą rządzić wspólnie. Tych wątpliwości nie rozwiewali też politycy obu ugrupowań, zapewniając siebie nawzajem i opinię publiczną, że właśnie tak będzie. Wybory miały tylko zdecydować, która z obu partii dostanie więcej ministerstw w nowym rządzie.

Wybory przegrała SLD i Unia Wolności poniewaĹź partie te były związane z układem okrągłego stołu i wynikającym z niego porządkiem politycznym i nikt nie uwierzyłby im, gdyby nagle zechciały budować IV Rzeczpospolitą, rozliczać prywatyzację i rozwiązywać własne słuĹźby... Partie te, juĹź z odkrytą przyłbicą, utworzyły w obliczu kolejnych wyborĂłw sojusz LiD, ale zdają sobie doskonale sprawę, Ĺźe kapitał polityczny mogą zbijać tylko na krytyce aktualnego rządu i Ĺźe muszą działać głównie środkami pozaparlamentarnymi. Czyli przez nieformalne układy, a przede wszystkim przez media. Postkomuniści mieli dominującą pozycję w mediach i to nie dzięki własnym tytułom prasowym, lecz dzięki byłym peerelowskim dziennikarzom usytuowanym we wszystkich środkach masowego przekazu – w gazetach radiu i telewizji. Dominującą pozycję na rynku medialnym zajmowała teĹź i zajmuje dotąd „Gazeta Wyborcza”, będąca głównym ośrodkiem opiniotwĂłrczym w III Rzeczpospolitej, kreującym rzeczywistość medialną kraju w duchu „okrągłego stołu” i grubej kreski.

Wojna w eterze

Wojna w mediach może być bardziej skuteczna niż konfrontacja polityczna prowadzona tradycyjnymi, parlamentarnymi metodami. Ten kto umie posługiwać się przestrzenią medialną, ten jest w stanie zjednać sobie opinię publiczną i wykorzystać dla własnych interesów. Kaczyńscy wygrali co prawda wybory wbrew temu, co przewidywały media, ale nie udało im się utworzyć koalicji z Platformą Obywatelską, bo okazało się to niemożliwe. A niemożliwe dlatego, że Platforma wcale nie chciała realizować programu PiS, bo gdyby tak się stało, utraciłaby własną tożsamość polityczną. Platforma mogła realizować program podobny do programu PiS, pod warunkiem, że byłby to program Platformy i że platforma grałaby w nim pierwsze skrzypce, co równocześnie oznaczałoby znaczne złagodzenie jego rozrachunkowego ostrza i większą liberalizację życia politycznego. Kaczyńscy zmuszeni byli zatem do zawarcia egzotycznej koalicji z Samoobroną i Ligą Polskich Rodzin, co samo w sobie zakładało możliwość bliskiej katastrofy. Kaczyńscy przegrali zaraz potem w przestrzeni medialnej, której nie mogli kontrolować, a może nie potrafili wykorzystać.

Umiejętność wykorzystania przestrzeni medialnej polega na „wpuszczaniu” w nią, jak do akwarium, odpowiednich informacji, ktĂłre mają wywołać określony skutek. Informacje takie są preparowane i aktywizowane w odpowiednim momencie... Tyle teorii w wielkim skrĂłcie. W efekcie takiego zagospodarowania mediĂłw mieliśmy co chwila informacje o skandalach, przeciekach, aferach, taśmach, seksie politykĂłw itp., a ich głównym mianownikiem było dezawuowanie rządzących politykĂłw. I powiedzmy od razu, to wcale nie było trudne, bo politycy, jakimi otoczyli się Kaczyńscy byli typowymi tworami ostatnich czasĂłw. Po prostu innych nie było i trzeba było grać takimi kartami, jakie były. Stąd egzotyczna koalicja, stąd ludzie o niezbyt jasnej i czystej przeszłości na wysokich stanowiskach, stąd wpadki, stąd praktycznie walka wszystkich ze wszystkimi, co tak efektownie wyglądało w mediach i co obniĹźało notowania wyborcze.

Sami Kaczyńscy Ĺşle prezentowali się w mediach, nie mieli nawet własnej gazety, nie mieli Ĺźyczliwych dziennikarzy, moĹźe poza „Gazetą Polską”. Nie powiodła się prĂłba pozyskania „Rzeczpospolitej”, odwołano co prawda Grzegorza Gaudena, ale w wyniku osiągniętego kompromisu „Rzeczpospolita” została co najwyĹźej zneutralizowana, lecz nie przeciągnięta od obozu rządzącego. Podobnie z Radiem i Telewizją, gdzie zmiany na gĂłrze blokowane są przez szeroki front na dole. PrĂłbowano wykorzystać medialnie lustrację i likwidację WSI, ale zaraz potem przeciwnicy przykryli te karty swoimi. I tak informacja o likwidacji WSI była balansowana informacjami o „taśmach”, kompromitującymi PiS, czy o seksaferze kompromitującymi koalicyjną Samoobronę, czy teĹź dyskutowano kanon lektur szkolnych...

To nie znaczy wcale, Ĺźe te informacje były fałszywe, nie! Znowu trochę teorii: Manipulacja nie polega na podawaniu fałszywych informacji, tylko na „balansowaniu” jednych prawdziwych informacji przez inne, prawdziwe informacje. Chodzi o to, aby jedne informacje nie wypełniały całej przestrzeni medialnej, bo jeĹźeli w odpowiednim momencie „wpuści się” inną, rĂłwnie atrakcyjną informację, to zajmie ona co najmniej część przestrzeni medialnej i tym samym osłabi działanie pierwszej informacji.

Manipilacja medialna moĹźe teĹź polegać na podawaniu „odpowiedniej” wersji prawdy. Ostatnio oskarĹźono np. szwedzkich politykĂłw, Ĺźe na posiedzenia parlamentu latają samolotami, a nie jeĹźdżą pociągiem, ktĂłry jest o wiele bardziej „przyjazny” środowisku niĹź samolot. I to prawda. Politycy latają samolotami, ktĂłre okropnie zanieczyszczają środowisko. I to juĹź koniec informacji dyskredytującej politykĂłw w oczach zwolennikĂłw ochrony środowiska. Pytanie tylko, czy samoloty przestaną latać, kiedy politycy nie będą z nich korzystać? ReportaĹź na ten temat wypełnił 10 minut czasu antenowego dziennika telewizyjnego czyli zajął znaczą część przestrzeni medialnej formalnie prawdziwą, a faktycznie zmanipulowaną informacją. Fałsz medialny moĹźe składać się w stu procentach z prawdziwych składnikĂłw. Podobno nic tak nie zakłamuje rzeczywistości jak wolne media i dlatego kaĹźdy polityk, kaĹźde ugrupowanie polityczne powinno umieć obchodzić się z mediami, a jeĹźeli tego nie potrafi, przegrywa. Tak teĹź stało się w wypadku PiS kiedy prĂłbowano niefortunnie grać „z dziadkiem Tuska”, a ostatnio prĂłbuje się grać na resentymentach antyniemieckich...

Dziś przestrzeń medialną wypełnia niemal w całości pytanie – kto jest gorszy, Kaczmarek, czy Ziobro, wypełnia spĂłr o komisje sejmowe itp., czyli całość przestrzeni medialnej zajmują sprawy dyskredytujące PiS.

Teraz scenariusz wydarzeń jest następujący. PiS doprowadza do rozwiązania parlamentu i nowych wyborów. Wybory wygrywa prawdopodobnie PO niewielką przewago głosów i... staje w obliczu takiej samej sytuacji, jak PiS dwa lata temu. Ponieważ nie może zawiązać koalicji z LiS, pozostaje rządowa tylko koalicja z LiD czyli utrzymanie układu, albo... POPiS, czyli powrót do założeń sprzed dwóch lat, albo... rząd mniejszościowy PO, który będzie krytykowany ze wszystkich stron, co oznacza chaos przez najbliższe lata.

Gdyby jakimś cudem wygrał PiS to powtarza się taka sama sytuacja jak dziś, tym razem z jedynym otwarciem w stronę PO. Po co więc wybory? Czy to tylko gra na zwłokę? Wybory mają po prostu zająć czymś opinię publiczną w oczekiwaniu na... nie wiadomo dokładnie na co. Wybory miałyby jakiś sens przy zmianie ordynacji wyborczej gwarantującej możliwość samodzielnego utworzenia rządu przez wygrywające ugrupowanie. W aktualnej sytuacji są całkowicie pozbawione sensu, ponieważ nie są w stanie zmienić tej sytuacji. No ale może po wyborach wszyscy zmądrzeją, jak to Polak po szkodzie.

Krzysztof Mazowski

Właściwie sytuacja wymagałaby rozwiązań na miarę Marszałka Piłsudskiego, a część posłów należałoby posłać na wypoczynek do Berezy Kartuskiej... ale, to tylko marzenia.

www.relacjeonline.com

Wersja do druku

• Strona główna
• Powitanie
• Napisz artykuł
• Redakcja
• Działy
• Bannery Kworum
• Współpraca
• Linki
• Kontakt